مناسب دیدم که به مناسبت سالروز ولادت امام کاظم(ع)، حدیثی را از آن حضرت در باب محاسبه نفس به نقل از کتاب «شرح چهل حدیث» امام خمینی(س) بیان کنم.
در کافى شریف سند به حضرت موسى بن جعفر(علیه السلام) رساند، قال: لیس منّا من لم یحاسب نفسه فی کلّ یوم، فإن عمل حسنا، استزاده اللّه، و إن عمل سیّئا، استغفر اللّه منه و تاب إلیه. فرمود: «نیست از ما کسى که محاسبه نکند نفس خود را در هر روز، پس اگر عمل نیکى کرده، از خداى تعالى زیادت طلبد، و اگر عمل، بدى کرده، طلب مغفرت کند از خداوند از آن و توبه کند به سوى او.»
پس اگر حساب خود را کشیدى، در موقف حساب گرفتارى ندارى و از آن باکى براى تو نیست. و همین طور سایر مهالک و مواقف آن عالم تابع اعمال این عالم است. مثلا اگر در این عالم به راه راست نبوت و طریق مستقیم ولایت قدم زده باشى و از جاده ولایت على بن ابى طالب، علیه السلام اعوجاج پیدا نکرده باشى و لغزش پیدا نکنى، خوفى براى تو در گذشتن از صراط نیست، زیرا که حقیقت صراط صورت باطن ولایت است، چنانچه در احادیث وارد است که امیر المؤمنین صراط است. و در حدیث دیگر است که «ماییم صراط مستقیم. » و در زیارت مبارکه جامعه است که أنتم السّبیل الأعظم و الصّراط الأقوم. و هر کس در این صراط به استقامت حرکت کند و پاى قلبش نلرزد، در آن صراط نیز پایش نمىلغزد و چون برق خاطف از آن بگذرد. و همین طور اگر اخلاق و ملکاتش عادلانه و نورانى باشد، از ظلمتها و وحشتهاى قبر و برزخ و قیامت و از أهوال آن عوالم در امان است، و خوفى از آن نشآت براى او نیست. پس، در این مقام درد از خود ما است و دواى آن نیز در خود ما است، چنانچه حضرت امیر المؤمنین، علیه السلام، در اشعار منسوب به او به این معنى اشاره فرموده که مىفرماید: دواؤک فیک و ما تشعر/ و داؤک منک و ما تبصر. شرح چهل حدیث، ص: 360
