نجفقلی حبیبی گفت: در برداشت امام خمینی(س) از عرفان عملی، تهذیب نفس و سیر و سلوک که راه را برای کشف و شهود و دستیابی به عرفان نظری ممکن می کند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، نجفقلی حبیبی، در «همایش عرفان اسلامی، نظر و عمل» که به همت انجمن علمی عرفان اسلامی ایران در تهران برگزار شد؛ در سخنرانی خود با «موضوع عرفان عملی و نظری در اندیشه امام خمینی(س)»، با اشاره به این که عرفان مانند فلسفه بر دونوع نظری و عملی است، افزود: عرفان نظری همانند فلسفه نظری آن دسته از مباحث فلسفی است که در جنبه عمل کاربرد ندارد و تنها می خواهیم بدانیم. امام (س) نیز در زمینه عرفان نظری بحث های مفصلی درباره مراتب وجود و تجلیات اسما و صفات الهی را در مصباح الهدایه مطرح کرده اند.
عضو انجمن مدرسین دانشگاه ها با اشاره به اهمیت رفتار در عرفان عملی افزود: از نظر عرفان نظری، عرفان عملی دریچه ای به سوی عرفان نظری است. بر این اساس برای درک اسما و صفات خداوند نیازمند کشف و شهود هستیم. برای رسیدن به مرحله کشف و شهود نیز نیازمند عملیم. در واقع ما نیازمندیم ذهن و روحمان را با پرورش روحانی، تهذیب نفس و سیر و سلوک معنوی به مرحله ای برسانیم که قدرت درک، فهم و شهود پیدا کنیم و حقیقت را به چشم دل ببینیم. این البته کار بسیار مشکلی است و عده قلیلی موفق به رسیدن به مرحله کشف و شهود می شوند.
حبیبی اظهار داشت: ممکن است برخی دیگر عرفان عملی را به گونه ای معنا کنند که دانستن اصل و اساس آن باشد. در چنین عرفانی، عمل در حوزه نظر مطرح می شود و به معنی دانستن این مسئله است که چه باید کنیم، پس در عرفان عملی نیز باید بدانیم چه باید بکنیم تا به مرحله کشف و شهود برسیم. اما اگر عرفان عملی را به گونه ای معنی کنیم که منظورمان دانستن نباشد، تنها عمل در زمینه تهذیب نفس برای رسیدن به مرحله کشف و شهود مد نظر قرار می گیرد.
این پژوهشگر فلسفه اسلامی ادامه داد: در اندیشه عرفانی امام خمینی، عرفان عملی به معنای دانستن نیست و تنها عمل مورد نظر قرار می گیرد. در این برداشت از عرفان عملی تهذیب نفس و سیر و سلوک است که راه را برای کشف و شهود و دستیابی به عرفان نظری ممکن می کند.
حبیبی در پایان به منظور تأکید بر اهمیت کشف و شهود در اندیشه امام خمینی شعری از ایشان را به این مضمون قرائت کرد: اشعاری همچون «عیب از ماست اگر دوست ز ما مستور است/ دیده بگشا که ببینی عالم چون است/ لاف کم زن که نبیند رخ خورشید جهان /چشم خفاش که از دیدن نوری کور است/ یارب این پرده پندار که در دیده ماست / باز کن تا که ببینیم همه عالم نور است» یا شعر دیگر ایشان «عشق اگر بال گشاید به جهان حاکم اوست/ گرکند جلوه در این کون و مکان حاکم اوست/ روزی ار رخ بنماید ز نهانخانه خویش/ فاش گردد که به پیدا و نهان، حاکم اوست/ ذره ای نیست به عالم که در آن عشقی نیست/ بارک الله که کران تا به کران حاکم اوست» نشان دهنده اهمیت کشف و شهود در اندیشه امام خمینی است.
