اندیشه وحدت

نقش و جایگاه یگانه و بی مانند امام خمینی(س) در رهبری انقلاب اسلامی و رابطه معنوی ایشان با مردم بارزترین و نمایان ترین ویژگی دهه فجر انقلاب اسلامی ایران است. رابطه دوسویه امام و امت به طرز بارزی در پیروزی انقلاب اسلامی نقش ایفا کرد و توانست مردمی ترین انقلاب تاریخ معاصر جهان را رقم بزند.

پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران به مناسبت ایام الله دهه مبارک فجر در مجموعه مقالاتی با عنوان "امام امت، امت امام" به واکاوی و بررسی وجوه مختلف این رابطه بپردازد. پنجمین مقاله از این مجموعه را در ادامه می خوانید:

دعوت کنید همه را به وحدت کلمه. خداى تبارک و تعالى امر فرموده است: «و اعتَصِمُوا بِحَبلِ اللَّهِ» اجتماع، لکن اجتماع با تشبث به حبل اللَّه. هر اجتماعى مطلوب نیست، و اعتصموا بحبل اللَّه مطلوب است. همان است که اقرأ باسم ربک. اسم رب همان ریسمانى است که همه به آن باید اعتصام کنند. مردم را دعوت کنید به وحدت. دعوت کنید به اینکه گروه گروه نشوند. (صحیفه امام، ج 8، ص334)
1. کلمه «توحید» را باید پر فروغ‌ترین واژه در آسمان اندیشه انسانی خواند. توحید اوج عروج سالکان عاشق و دلدادگان شیفتهٴ دیدار و دلخستگان شیدای لقای حق است. معرفت اصیل و شناخت خالص و ناب، تنها از آبشخور زلال توحید سرچشمه می‌گیرد؛ اندیشه‌ای که از این دریای بیکران جاری نشده باشد، به تاریک‌خانه ضلالت و گمراهی راه می‌پوید. سیر تاریخی اندیشه را که بنگری، در می‌یابی که همه انحراف‌های فکری (و در نتیجه آن گمراهی عملی) در بی‌معرفتی نسبت به توحید پایه دارد.
2. عارف سالک موحد، که اصل توحید را در جان نشان‌ده و بدان مقام بار یافته که جاری توحید را از نفس نفیس به اعمال و حرکات و... برساند، و از توحید کلمه به توحید عقیده و از توحید عقیده به کلمهٴ توحید برسد، هم‌چون انبیای عظام، در پی ایجاد اتحاد و اخوت و صداقت قلبی و صفای ظاهری و باطنی در همه ارکان اجتماع برمی‌آید؛ به گونه‌ای که در نظر او تک تک افراد جامعه، به حقیقت چون اعضا و اجزای یک پیکر واحدند که باید همهٴ سعی خود را برای رسیدن به مقصد بزرگ اصلاح، هماهنگ سازند؛ در این دیدگاه، اصلاح هر فرد از افراد جامعه به منزله ساختن کل جامعه است. در چنین بستری است که انسان موحد، پرچم وحدت را در جامعه بر می‌افرازد.
3. آنکه پرچم وحدت را در جامعه به اهتزاز در می‌آورد، نیک می‌داند که گرد آمدن و یک‌پارچگی پیروان مذاهب و قومیت‌های مختلف حول یک محور که همانا توحید و کلمه توحید است، قدرتی بنیان‌کن به جامعه می‌دهد و چشم طمع دشمنان را کور می‌کند.
امام خمینی که پیش و پس از انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران، علم وحدت برافراشته بود، نخست توحید را در جان خود نهادینه ساخت و سپس در پرتو روح وحدت نگر خود، همه اقشار مردم را به وحدت حول کلمه «الله» دعوت کرد و به چنگ زدن به ریسمان الهی فراخواند؛ به طور کلی در نگاه امام اجتماع، تنها زمانی شکل حقیقی به خود می‌گیرد که بر ربوبیت پروردگار شکل گرفته باشد: «دستور همان است که آیه شریفه را که این خواهر خواندند، فرمود: «وَ اعتَصِمُوا بِحَبلِ اللَّهِ جَمِیعاً و لَا تَفَرَّقُوا» در آیه فقط امر به اجتماع نیست، تمام دستورهاى مردم عادى و رژیمهاى غیر الهى این است که همه با هم باشید فقط دستور به اجتماع است. لکن دستور خدا دستور «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ» است. اینکه مهم است این است که تنها این نباشد که همه با هم در یک امرى مجتمع باشید و متفرق نباشید؛ امر این است که همه با هم اعتصام به «حبل اللَّه» بکنید. راه، راه حق باشد و توجه به حق باشد و اعتصام به راه حق باشد. انبیا نیامده‏اند که مردم را در امور با هم مجتمع کنند، انبیا آمده‏اند که همه را در راه حق مجتمع کنند». (صحیفه امام، ج9، ص131)
4. امام خمینی رسیدن به قله رفیع وحدت را نه در برگزاری سمینارها و نشست‌ها که در نیل به مقام وحدت ارواح و جانها جست‌وجو می‌کند و نیز وحدت ارواح را اجتماعی عقلانی بر می‌شمارد: «من امیدوارم که این اجتماعاتِ اَبدان منتهى بشود به اجتماع ارواح، و مهم آن است. تشکیل سمینارها بسیار خوب است، دعوت به وحدت بسیار مهم است، لکن باید این سیمنارها و اجتماعاتِ بدنى در راه یک اجتماع روحانى و یک اجتماع عقلانى و یک اجتماع روحى و یک اجتماعِ مقصد باشد. کافى نیست که ما و شما در یک محفلى جمع بشویم، و در جاهاى دیگر هم همین طور، لکن آن مقصدى که مقصد اسلام است و مورد امر خداى تبارک و تعالى است و همه انبیا براى آن مقصد آمده‏اند از آن مقصد غفلت بشود. باید گفتارها، انسان را برساند به معنویات و برساند به توحید کلمه و کلمه توحید». (صحیفه امام، ج‏14، ص 153)