پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران: محرم که از راه می‌رسد حرف‌های بسیاری از تریبون‌های مختلف درباره عاشورا و اهداف نهضت اباعبدالله الحسین بیان می‌شود، اما در این میان روایت چه کسی از عمق کافی برخوردار است و شیعیان به کدام یک می‌توانند اتکا نمایند؟ در چنین شرایطی رجوع به منابع دست اول ضروری است و یکی از این منابع «صحیفه سجادیه» است؛ کتابی با نگارش فرزند امام حسین(ع). کتابی که فراتر از راز و نیازی عاشقانه، منشور نهضت عاشورا است و اگر بخواهیم اهداف نهضت اباعبدالله الحسین را دریابیم هیچ کلامی صادقانه‌تر از کلام فرزند گرانقدر سیدالشهدا(ع) نیست. همان اثری که امام خمینی(س) در وصیت‌نامه خود به آن اشاره کرده و فرموده‌اند:« ما مفتخریم که «صحیفه سجادیه» از ماست. به زودی و در آستانه شهادت امام سجاد(ع) کتابی به بازار نشر کشور عرضه خواهد شد که قدمت آن به قرن نهم هجری یعنی بیش از 500 سال پیش می‌رسد؛ نسخه‌ای خطی از «صحیفه سجادیه» به قلم ابراهیم کفعمی که بنیاد محقق طباطبایی به انتشار عکس‌های آن به ضمیمه پژوهشی درباره سیر «صحیفه سجادیه» مبادرت ورزیده است.
در آستانه رونمایی از نسخه برگردان "صحیفه سجادیه" کفعمی، حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا نوراللهیان صحیفه پژوه، یادداشتی را درباره این موضوع که : آیت الله بهجت فرمودند: «در عظمت یحیی بن زید همین بس که صحیفه از دست او به شیعیان رسیده است.» اما زید کیست و صحیفه سجادیه در چه زمانی در اختیار شیعیان قرار گرفته است؟" برای جماران ارسال کرده است که در ادامه می آید:
در توصیف صحیفه سجادیه و برای نشان دادن جایگاه رفیع آن گفته‌اند که اثر امام سجاد(ع) زبور آل محمد علیهم السلام و انجیل اهل بیت علیهم السلام است، یعنی اهل بیت اگر قرار بود کتابی مثل انجیل حضرت عیسی(ع) یا اینکه مناجات نامه‌ای مانند کتاب زبور داوود داشته باشند، آن کتاب قطعا «صحیفه سجادیه» بود؛ چرا؟ به دلیل اینکه سه امام معصوم از نسل علی بن ابیطالب و سه شهید در جریان نوشته شدن این کتاب از نگارش تا نسخه برداری و کتابت حضور داشته‌اند. در واقع امام سجاد(ع) که ایجاد کننده صحیفه بودند، امام باقر(ع) که املا می‌کردند و امام صادق(ع) هم شاهد بودند. علاوه بر آنها زید بن علی بن حسین که برادر امام باقر(ع) بود نیز یکی دیگر از کاتبان بود.
نسخه‌ای که توسط امام باقر(ع) کتابت شده بود، نزد امام صادق(ع) نگهداری می‌شد و نسخه زید بن علی بن حسین هم پس از شهادتش به پسرش یحیی سپرده شد. حضرت یحیی(ع) که قصد داشت به خراسان برود و از آنجا علیه بنی امیه قیام کند صحیفه را با خود به همراه برد، مبادا که به دست بنی امیه بیفتد و چون گوهر نابی ضایع شود. یحیی در راه "متوکل بن هارون" را دید. متوکل از او پرسید به کجا میروی و او جواب داد برای جمع آوری لشکر می‌روم تا قاتلان پدرم زید و جدم حسین بن علی را قصاص کنم. حضرت یحیی از متوکل بن هارون پرسیدند که تو از کجا می‌آیی و او پاسخ داد من از مدینه و نزد امام صادق (ع) می‌آیم. یحیی متعجب شد و پرسید نظر پسر عمویم درباره پدر من (زید) و من چه بود؟ متوکل پاسخ داد امام صادق(ع) برای شهادت ایشان گریستند. به خصوص که شیعیان «زید بن علی بن حسین » را پس از شهادت در بستر جوی آبی دفن کردند، تا آب از روی او عبور کند و بنی امیه نتوانند جسدش را پیدا کنند. اما یکی از افرادی که در زمان دفن در جمع شیعیان حضور داشت، جاسوس از آب درآمد و به بنی امیه خبر داد. پس از آن مأموران حکومت سراغ جسد زید بن علی رفتند و او را در کوفه به دار آویختند. تا چهار سال این جنازه بر دار باقی ماند و احدی از شیعیان حق گریه کردن نداشت.
برگردیم به بحث خودمان، آنجا یحیی بن زید از متوکل بن هارون درباره نظر امام صادق(ع) درباره خودش پرسید و متوکل پاسخ داد: نپرس. یحیی اصرار کرد و متوکل جواب داد: تو هم به شهادت می رسی و درست مانند پدرت به دار آویخته می‌شوی. یحیی نیز خود را نباخت و گفت: خداوند هر چیزی را که بخواهد محو می‌کند حتی یک مرگ قطعی را و هر چیزی را هم که بخواهد ثابت می‌کند. یحیی از متوکل پرسید آیا علمی هم از پسرعموی من دریافت کردی؟ متوکل پاسخ داد: بله و آن صحیفه سجادیه است. یحیی صحیفه را از متوکل گرفت و از او اجازه خواست تا یک نسخه از آن بردارد. پس از آن نسخه «امام صادق(ع)» را با نسخه «زید بن علی(ع)» مطابقت دادند و طبق روایات موجود دیدند که هیچ تفاوتی با هم ندارند، حتی یک حرف!
می‌دانیم که یحیی بن زید با هدف قیام آمده بود و به همین دلیل می‌خواست نسخه اصیل «صحیفه سجادیه» را به شخص قابل اعتمادی بسپارد. یحیی صحیفه سجادیه‌ای را که به خط پدرش نوشته شده بود به متوکل داد و از او خواست تا آن را به مدینه ببرد و به محمد و عبدالله که پسران حضرت «حسن ثانی» که یکی از پسران امام حسن(ع) بود بسپارد.
متوکل به مدینه رفت و بلافاصله به دیدار امام صادق(ع) شتافت و آنچه را که رخ داده بود، بازگو کرد. امام صادق(ع) نسخه صحیفه سجادیه را که به خط عمویشان بود باز کردند و از اسماعیل که یکی از فرزندان بزرگوارشان بود خواستند نسخه امام باقر(ع) را بیاورد. ایشان هم دو نسخه را با تطبیق دادند و ملاحظه کردند که هیچ تفاوتی میان آن دو وجود ندارد که خود این نشان دهنده این مسئله است که تا آن زمان «صحیفه سجادیه» از تحریف جان سالم به در برده‌است.
امام صادق(ع) به متوکل پیشنهاد دادند که نسخه زید بن علی را برای پسرعموهایش نبرد و در مقابل از آنها بخواهد که برای دیدن نسخه به منزل من بیایند. پس از آنکه محمد و عبدالله به خانه امام صادق(ع) آمدند، امام برای آنها توضیح داد همان ترسی را که در مورد یحیی داشتم در مورد شما نیز دارم، به همین دلیل بهتر دیدم که این نسخه در خانه شما نباشد، وگرنه به دست بنی امیه می‌افتد و آنها صحیفه را به اسم خودشان مصادره خواهند کرد.
بنابراین صحیفه سجادیه‌ای که به دست ما رسیده در زمان امام صادق(ع) چنین سرنوشتی را طی کرده‌است. یحیی بن زید در سال 125 هجری به شهادت رسید و از آن زمان تا کنون 1312 سال می‌گذرد و به همین دلیل برای ما بسیار مهم است که بدانیم در طول این سال‌ها چه اتفاقاتی برای «صحیفه سجادیه» افتاده است.
یکی از ویژگی‌های مهم نسخه خطی صحیفه سجادیه به قلم ابراهیم کفعمی که به زودی از آن رونمایی می‌شود این است که علاوه بر متن صحیفه سجادیه، به سیر تطورات این کتاب ارزشمند از سال 125 هجری قمری تا قرن دوازدهم نیز پرداخته است. این کار توسط سید محمد حسین حکیم که صحیفه پژوه بسیار برجسته‌ای است صورت گرفته و 167 صفحه از این کتاب را به خود اختصاص داده است.
اما چرا نسخه ابراهیم کفعمی تا این حد برای ما اهمیت دارد؟ به دلیل اینکه کفعمی خود شخصیت بسیار گرانبهایی است. ادعیه برای ما شیعیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند، چرا که بسیاری از معارف دینی‌مان در قالب دعا بیان شده است. ما سه دعا پژوه داریم که در صدر همه دعاپژوهان شیعه قرار دارند، یکی شیخ طوسی معروف به «شیخ الطائفه»، سید بن طاووس معروف به «سید الطائفه» و در نهایت ابراهیم بن علی کفعمی. کفعمی صاحب چندین کتاب است که مهم‌ترین آنها عبارتند از «مصباح» و «بلد الامین». از سوی دیگر شیخ بهایی نیز که نوه برادر کفعمی بوده است و نسخه صحیفه سجادیه پدربزرگش را در اختیار داشته می‌گوید نسخه عمویم از نسخه پدربزرگم بهتر است. پدر علامه مجلسی نیز شاگرد شیخ بهایی بود و او نیز می‌گفت:«ای کاش نسخه کفعمی در دسترس بود.» در اعتبار کفعمی همین بس که حدودا 400 بار نامش در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی ذکر شده است. به همین دلیل نسخه «صحیفه سجادیه» کفعمی که در سال 867 نوشته شده از ارزش و اعتبار بسیاری برخوردار است. این نسخه حدودا 300 سال گم شده بود.
این نسخه در هند پیدا شد و بزرگان شیعه از جمله صاحب عبقات الانوار برآن حاشیه نوشتند. حاشیه‌های این نسخه نیز نفیس و ارزشمند هستند به دلیل اینکه هر کدام از افرادی که به نگارش این حاشیه‌ها همت گماشتند یک امام خمینی در زمان خودشان بودند. پس از آن نسخه کفعمی دوباره گم شد و دیگر نمی‌دانیم چگونه به دست یک فرد مجموعه‌دار افتاد. بنیاد محقق طباطبایی در قم که متعلق به محقق سید عزیز طباطبایی است، مبادرت به جمع آوری نوادر نسخ خطی کرده است. البته ایشان به رحمت خدا رفته‌اند و فرزندانشان موفق به انتشار اولین مجلد از مجموعه نسخ خطی شده‌اند.
