درمانگاه در مهر ماه سال 1378 در روز ولادت حضرت فاطمة زهرا سلام الله علیها با حضور حجتالاسلام شهرستانی و اعضای دفتر آیت‌الله سیستانی و چند تن از بزرگان دیگر افتتاح شد. البته مسئولیت ادارة درمانگاه بر عهدة من نبوده است.
به گزارش جماران، حجت الاسلام و المسلمین سید اصغر ناظم زاده مدرس خارج فقه و اصول حوزه‌علمیه قم و مدیر عامل درمانگاه امام صادق(ع) در گفت‌وگو با نشریه «حریم امام» از اهتمام آیت‌الله العظمی سیستانی و حجت الاسلام و المسلمین شهرستانی در حوزه سلامت و درمان خدمات و بخش‌های درمانگاه امام‌صادق(ع) سخن گفت.
شما در چه سال وارد حوزة علمیه شدید و مهمترین اساتید شما کدام یک از بزرگان بودند؟
بنده در سال 1340 وارد حوزة علمیه شدم و علاقة زیادی به درس داشتم. خدا را شاکرم که دورههای مقدمات و سطوح را به خوبی گذراندم. با آقای دکتر حسن روحانی سالها در درس رسائل و مکاسب هممباحثه بودم. یک بار به ایشان پیشنهاد دادم که دروس جدید را بهطور شبانه در کنار دروس حوزه بخوانیم. ایشان هم قبول کرد و با همدیگر تا دیپلم تحصیلات جدید آن موقع را گذراندیم. ایشان دیپلم را گرفت و به سربازی رفت و من به طلبگی خودم ادامه دادم و در عین حال تدریس هم داشتم. سیوطی و معالم و مکاسب و لمعه را به ترتیب در جامعه الزهرا برای خواهران درس میدادم و رفته رفته در حوزة علمیة قم مشغول تدریس خارج فقه و اصول شدم. بنده یکی از شاگردان مرحوم آیت‌الله شیخ مرتضی حائری یزدی بودم. حدود ده سال درس فقه و اصول ایشان را شرکت کردم. از مرحوم شیخ مرتضی حائری هم خاطرات فراوانی دارم که در مجال دیگری باید آنها را عرض کنم. در نجف اشرف هم بخشی از دروس را در محضر حضرت امام خمینی بودم. درس مرحوم آیت‌الله محقق داماد را هم شرکت کردم. در حال حاضر هم درس خارج فقه و اصول را تدریس میکنم. کتابهایی به نام قاعدة لاضرر و صلاة مسافر را چاپ و منتشر کردهام. دربارة ربا و احکام بانکی بحثهایی داشتهام. پارسال بحث تغییر جنسیت را آغاز کردم و امسال هم آن را ادامه دادهام. دربارة شخصیت مولا امیرالمؤمنین علیه‌السلام کتابی نوشتهام و یکی از کتابهایم به نام اصحاب امام علی علیه‌السلام به عنوان کتاب سال معرفی شده است. اخیراً کتابی به نام اصحاب امام حسین علیه‌السلام از مدینه تا کربلا چاپ و منتشر شده است. به هر حال این توفیقات نصیب بنده بوده است و خداوند را بابت آنها شاکر هستم.
از کیفیت آشناییتان با حضرت امام بفرمایید و اگر خاطرهای از ایشان به یاد دارید بیان کنید.
من فعالیت خودم را با انقلاب آغاز کردم و عاشق حضرت امام بودم. از همان آغاز انقلاب، یعنی از سال 1342 در صحنة مبارزات حضور داشتم. البته در آن زمان طلبة کوچکی بودم.
در همان سالهای تبعید امام به نجف، بنده هم به آنجا مشرف شدم. از جمله افتخارات من این بود که هر شب در نمازشان شرکت میکردم.
آیا از حضرت امام خمینی(ره) مسئولیتی در انقلاب داشتید؟
یکی از افتخارات من این بوده است که در ابتدای انقلاب نمایندة حضرت امام در استان گیلان بودم. ایشان رسیدگی به کل شهرها از قزوین تا آستارا را طی حکمی به بنده محول کردند. در مسیر خود ابتدا به قزوین رفتم و به بخشی از کارها رسیدگی کردم و سپس به منجیل رفتم. اوضاع پادگان آنجا بههم ریخته بود و قدری آن را اصلاح کردم و فرماندهای را تعیین کردم. به رودبار رفتم و در آنجا مسئلة مهمی پیش آمده بود که آن را هم بررسی کردم و به رشت رفتم. وارد رشت که شدم تمام شهر را سنگر گذاشته بودند. فدائیان خلق، مجاهدین خلق، کومله، نهضت جنگلیها، مذهبیها و... هر کدام سنگر گرفته و شهر را به آشوب کشیده بودند. در کمیته دعوا و اختلاف بر سر سینما به پا شده بود. بعضی از نیروهای انقلاب نگران بودند که در شهر بمانند یا بروند. وقتی حکم حضرت امام را نشان دادم خوشحال شدند و در شهر ماندند و برای بهبود اوضاع کمک کردند. در همان روز با صداوسیمای رشت مصاحبهای انجام دادم و گفتم که شهر باید به حالت عادی خودش برگردد و سنگرها جمع و ادارهها باز بشود. به مدت دو ماه در استان گیلان ماندم و اوضاع را سروسامان دادم. بحمدالله توانستم تمام ادارهها را باز و شهر را آرام کنم و تمام سنگرها را از خیابانها جمع کردم. به نزد امام برگشتم و استعفای خودم را از ایشان گرفتم. من دو نامه از حضرت امام دارم: یکی حکم نمایندگی ایشان و دومی پذیرش استعفانامه است. خدا را شاکرم که در آنجا هم به وظیفة خودم عمل کردم.
بعد از حکم حضرت امام به قوة قضائیه رفتم و مدتها در کشور در دادگاه انقلاب خدمت کردم و خدا را شکر میکنم که خیلی مراقب بودم تا از موازین شرعی بیرون نروم.
بفرمایید که انگیزة شما از تأسیس درمانگاه امام صادق علیه‌السلام چه بود و از چه سالی مسئولیت ادارة آن را بر عهده گرفتید؟
درمانگاه در مهر ماه سال 1378 در روز ولادت حضرت فاطمة زهرا سلام الله علیها با حضور حجتالاسلام شهرستانی و اعضای دفتر آیت‌الله سیستانی و چند تن از بزرگان دیگر افتتاح شد. البته مسئولیت ادارة درمانگاه بر عهدة من نبوده است. پسر من سید مهدی ناظمزاده که پزشک است، وقتی از پایاننامة دکتری خود دفاع کرد به این فکر افتادم که برایش کار مهمی انجام بدهم تا بتواند خدمت بیشتری برای جامعه داشته باشد. خود او هم علاقه داشت که طب اسلامی را دنبال کند. در آن موقع رشتة طب اسلامی و سنتی در حال اوج گرفته بود. با بعضی از دوستان حوزه صحبت کردم و از آنان در این زمینه کمک خواستم. پس از چندی که به بهانههای مختلفِ پیگیریهای اداری و... به این نتیجه رسیدم که این قضیه به جایی نمیرسد. خدمت جناب حجتالاسلام و المسلمین شهرستانی رسیدم که از دوستان بنده است و به ایشان ارادت دارم و گفتم که شما بیایید و این کار را قبول بفرمایید. ایشان پذیرفت و از همان ابتدا هم مبلغی را برای کمک در این زمینه پیشنهاد داد. کار تأسیس درمانگاه را با کمک ایشان آغاز کردم و مسئولیت ادارة آن را بر عهدة پسرم گذاشتم. از آقای دکتر باهر نیز کمک خواستم و در مجموع درمانگاهی در میدان صفاییه و پشت مصلا تأسیس کردیم. رفته رفته آن را توسعه دادیم و پس از هجده ماه چون مکان کوچکی بود، ساختمان آن را تعطیل و آن را به نیروگاه منتقل کردیم. در نیروگاه ساختمان چند طبقهای را با مشورت حاج آقای شهرستانی اجاره کردیم و درمانگاه را در آنجا ساختیم. در آن ساختمان چون جای بیشتری در دست داشتیم، بخش‌های مختلفی را راهاندازی کردیم؛ از جمله داروخانه، بخش دندانپزشکی، بخش مراقبت ویژه، بخش اورژانس و... . در تیر ماه 1383 زمینی با هشت‌صد و سی متر خریداری کردیم و کلنگ آن را مجدداً با حضور حاج آقای شهرستانی زدیم و در سال 1387 آن را در پنج طبقه و چهار هزار متر بنا افتتاح کردیم. یک طبقة آن به پارکینگ و چهار طبقة دیگر برای بخش‌های مختلف درمان اختصاص دارد.
این درمانگاه بسیار مجهز است و در بخش‌های مختلف درمانی فعالیت دارد. تقریباً تمام بخشهایی که مورد نیاز مردم برای امر درمان است، در این درمانگاه ایجاد کردیم. نیروگاه یکی از مناطق فقیر نشین و پُرجمعیت قم است.
از جمله امکانات تصویربرداری، بخش ام آر آی است که بسیار پیشرفته و مهم میباشد و شاید در ایران جزو تجهیزات اول به شمار بیاید. حتی عروق مغز را هم میتواند تصویربرداری کند. همچنین سیتی اسکن که بخش بسیار مهم و حیاتی است. از امور دیگر بخش تصویربرداری، رادیولوژی دیجیتال، سونوگرافی، ماموگرافی دیجیتال، دستگاه سنجش تراکم استخوان هستند که همگی اینها جزو بخش تصویربرداری میباشند. این تشکیلات در شرایط فعلی بسیار موفق بودهاند.
وجه تسمیة درمانگاه امام صادق علیه‌السلام چه بود؟
این درمانگاه به اعتبار نزدیک بودنش به حوزة علمیه و به خاطر عشق و ارادتی که به رئیس مذهب امام صادق علیه‌السلام داریم، آن را به نام ایشان مزین کردهایم. همچنین به این خاطر که درمانگاهی یا مرکز درمانی به نام امام صادق علیه‌السلام در قم وجود نداشت.
عمدة فعالیتهای شما در درمانگاه چیست و بیشتر روی کدام بخش متمرکز هستید؟
آزمایشگاه بسیار مجهز و کاملاً بهروز است. بخش‌های مختلف درمانگاه عبارتاند از: داروخانه، فیزیوتراپی، مرکز ترک اعتیاد، مشاورة ژنتیک، مشاورة تغذیه، کاردرمانی، مشاورة روانشناسی، گفتاردرمانی، شنوایی سنجی، بینایی سنجی، مامایی، تنظیم خانواده، واکسیناسیون، جراحی سرپایی، ختنه، تزریقات، پاسمان و نوار قلب، مددکاری.
ما همچنین با انجمن صرع، سازمان بهزیستی برای پیشگیری از اعتیاد، پایگاه سلامت، انجمن اطفال، سازمانهای بیمه و... همکاری تنگاتنگی داریم. برگزاری کلاسهای چگونه زیستن توسط اساتید برجسته، برگزاری کلاسهای آموزشی پیشگیری از دیابت و مشاورة تغذیه از دیگر فعالیتهای این درمانگاه است.
به هر ترتیب این درمانگاه در چنین شرایطی و در محل فقیرترین منطقة قم با جمعیت زیاد جزو بهترین درمانگاه استان قم تلقی میشود. تاکنون تقدیرنامههای زیادی برای اینجا فرستاده شد. تمام موازین شرعی در این درمانگاه رعایت میشود. تلاش کردیم که مسائل اخلاقی را بهطور کامل رعایت کنیم. همانطور که میدانید در هر مرکز درمانی حضور خانمها و آقایان مختلط است؛ اما به لطف پروردگار در این درمانگاه تاکنون مشکلی از این نظر نداشته‌ایم. خانمهای کارمند خودشان به احترام نام درمانگاه که مزین به اسم مبارک امام صادق علیه‌السلام است، موازین شرعی را رعایت میکنند. همیشه میکوشند تا حجابشان را تا آنجایی که ممکن است رعایت کنند. مسائل طهارت و نجاست و نکات بهداشتی کاملاً رعایت میشود. احترام به مراجعین در حد امکان رعایت میشود. ممکن است کسی از بیماران با یکی از کارمندان به تندی برخورد کند و متقابلاً عکسالعملی هم نشان داده میشود. به هر حال این مسائل در همه جا وجود دارد؛ اما در مجموعه این مسائل تا حد امکان رعایت میشود.
یکی از کارهای مهم درمانگاه بخش ترک اعتیاد است که در این زمینه هم مراقبتهای جدی صورت میگیرد. همانطور که میدانید خوراکیها و موادی که میدهند، قیمت بالایی دارند؛ اما به معتادان با قیمت ارزان ارائه میشود. معمولاً موازین شرعی رعایت میشود تا در این مسئله هم کم و زیادهایی صورت نگیرد. در این زمینه به هیچ وجه پارتیبازی قابل پذیرش نیست. کسانی که از قانون تمرد میکنند و مجدداً به درمانگاه برمیگردند، مواد لازم با قیمت ارزان به آنها داده نمیشود؛ مگر در موارد بسیار خاص. همة اینها جزو مسائل دینی و شرعی درمانگاه به حساب میآید. این نکته را هم عرض کنم که در این درمانگاه به هیچ وجه دفترچه بیمه به جای کسی دیگر قبول نمیشود. ممکن است در برخی مراکز درمانی این کار صورت بگیرد؛ اما در این مکان چنین چیزی پذیرفته نیست. همیشه هم ادارة بیمه این درمانگاه را تشویق کرده است. از ما پذیرفته نیست که برخی از افراد خارج از درمانگاه بیمه میشوند. به هیچ وجه چنین چیزی برای ما پذیرفته نیست. اینها از مسائل شرعی و قانونی درمانگاه است. اینها جزو افتخارات گردانندگان درمانگاه است که تمام تلاششان رعایت موازین شرعی میباشد. از همه مهمتر اینکه با کمال احترام و کرامت با مراجعین برخورد میشود. چند روز پیش به درمانگاه رفتم و دیدم که یکی از خانمهای مراجعه کننده نزد من آمد و از برخورد یکی از کارمندان درمانگاه گلایه داشت. گویا حرف ناروایی به او گفته بود. من بلافاصله با آن خانم کارمند تماس گرفتم و گفتم که به بالا بیاید. وقتی آمد از او توضیح خواستم که چرا با این خانم چنین برخوردی داشته است؟ با توضیحاتی که بیان داشت روشن شد که اشتباهی و سوءبرداشتی صورت گرفته بود. به هر حال تذکری دادم که همیشه و در همه حال حقوق و کرامت مراجعه کنندگان رعایت بشود. تمام تلاش ما بر این است که کرامت بیماران و مراجعه کنندگان را رعایت کنیم. از نکات دیگری که در این درمانگاه رعایت میکنیم، مسئلة بیتالمال است. چون به هر حال وجهی تأمین هزینههای درمانگاه از بیتالمال میباشد. به همین خاطر تلاش میکنیم که کارها و خدمات به نحو احسن انجام بگیرند. فرزندم سید مهدی که مدیر درمانگاه است، در این ادارة امور بسیار دقیق است و این را از افتخارات خودم میدانم که ایشان در این امور بسیار مراقب است. هیچگاه حقوق اضافهای برنمیدارد؛ حتی به عنوان هیئت مدیره برداشت نمیگیرد. یکی از شرایط ما این است که هیئت مدیره حق برداشت ندارد. بنده رئیس هیئت مدیره هستم و مؤسس درمانگاه را آیت‌الله العظمی سیستانی تعیین کردهایم.
این درمانگاه از نظر امکانات و تجهیزات چقدر بهروز است؟
بخش‌های مختلف درمانگاه از نظر امکانات و تجهیزات کاملاً بهروز هستند. اخیراً دو مرتبه دستگاه سونوگرافی جدید خریداری کردیم. مسئلة مهمتر مسئلة عکسبرداری که بسیار پیشرفته است. بخش آزمایشگاه ما تقریباً بهروز است. هر وقت دستگاه جدیدی در این زمینه به بازار میآید تلاش میکنیم که آن را خریداری کنیم. یا اگر دستگاه بهتری بیاید، دستگاه قدیمی را به مرکز دیگری واگذار میکنیم و دستگاه جدید را نصب میکنیم. به نظرم میآید که از نظر تجهیزات عقب نباشیم.
مشکلات و دغدغههای پیش روی شما در درمانگاه کدام است؟
مسئلهای که تا حدودی برای ما نگران کننده است مسئلة بیمهها است. تا دو سه سال پیش مسئلة بیمه سلامت مطرح بود و مردم مراجعه میکردند و کاملاً از این بیمه راضی بودند؛ اما به هر دلیلی که بود بیمه سلامت را برای مراکز غیردولتی باطل کردند و مردم از این لحاظ اذیت شدند. نکتة بعدی اینکه در این ایام بعضی از داروها و وسایل ممکن است پیدا نشود. امیدواریم که همة اینها به مرور زمان حل بشود. انشاءالله بتواند این مسائل را رفع کند و آنچه به مردم وعده داده را در حد توان عملی نماید.
