نوع انجام رسالت و وظیفه نبوت به وضوح و روشنی از ناحیه ذات اقدس حق تعالی به موسای پیغمبر اعلام شده است که تو اگر می خواهی وظیفه ات را انجام دهی، وظیفه تو این است که: «ذکرهم آلائی و نعمائی لیحبونی» این وظیفه نبوت و امامت و وظیفه رهروان آن راه است.
به گزارش جماران، اجلاسیه عمومی نشست دوره‌ای اساتید در شب ولادت با سعادت سید الساجدین با حضور بیش از هزار نفر از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با موضوع «وظیفه روحانیت در عصر حاضر» در بیت آیت الله العظمی وحید خراسانی برگزار شد.
آیت الله یثربی: رصد و کنترل اوضاع و بررسی و شناسایی راه های نفوذ دشمن از اولین وظایف روحانیت و مرزبانان دین است
در این مراسم استاد سید میرمحمد یثربی گفت: قال الله العظیم ولینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلهم یحذرون، ایام و اعیاد را محضر ائمه علیهم السلام و سروران و اساتید و بزرگانی که درمحضرشان هستیم تبریک و تهنیت عرض می کنم. موضوعی که برای این نشست اعلام فرمودند شاید بدوا به نظر آید که مقداری نارسایی و قصور داشته باشد چون وظیفه و رسالت روحانیت به حکم آیه شریفه نفر روشن است «و لینذروا قومهم اذا رجعوا» بنابراین به حسب این آیه که وظیفه ما را روشن کرده است دنبال راهکارها و شیوه های انجام این رسالت و وظیفه می گردیم.
به حسب روایات فراوانی که در منابع خودمان وجود دارد به خصوص این روایتی که از صاحب امشب حضرت سجاد علیه السلام روایت شده است که حضرت می فرمایند «اوحی الله تعالی الی موسی حببنی إلی خلقی و حبب خلقی إلی» یعنی در واقع تعیین وظیفه ای که خدای متعال برای موسای پیغمبر علیه السلام به عنوان پیغمبر اولوا العزم بیان می فرمایند که: «حببنی إلی خلقی و حبب خلقی إلی» این وظیفه نبوت است، وظیفه امامت است و وظیفه رهروان همان راه است.
در ادامه روایت دارد که حضرت می فرمایند: موسی به پیشگاه ذات اقدس الهی عرض کرد: «یا رب کیف أفعل» خدای متعال در جواب حضرت موسی علیه السلام فرمود: « ذکرهم آلائی و نعمائی لیحبونی» که در این عبارت خدای متعال راه و روش انجام این وظیفه را به ما آموزش دادند، نوع انجام رسالت و وظیفه نبوت در این کلام کاملا مستتر و نهفته است و به وضوح و روشنی از ناحیه ذات اقدس حق تعالی به موسای پیغمبر اعلام شده است که تو اگر می خواهی وظیفه ات را انجام دهی، وظیفه تو این است که: «ذکرهم آلائی و نعمائی لیحبونی.»
آن چه که وظیفه ما است ادامه همین مسیر و روش است یعنی پیوند بین مخلوق و خالق را برقرار کردن با استفاده از همان ارتکازات فطری بشر که بالطبع گرایش به خالق متعال دارند منتهی یادآوری کردن او به نعمت های مادی و معنوی و تنبه دادن و تذکر دادن به این نعم الهیه، این غریزه محبت و مودت و کشش به جانب خدای متعال را احیا می کند همان چیزی که امیر المومنین علیه السلام در خطبه اول نهج البلاغه وقتی سخن از انگیزه بعثت انبیا می کنند، می فرمایند: «لیثیروا علیهم دفائن العقول و یذکرونهم منسی نعمته» کاری که انبیا می کنند این است که گنجینه ها و دفائن عقلانی را تبیین می کنند، «و یذکرونهم منسی نعمته» آن نعمت فطری خدادادی را یادآوری می کنند که این همان کار رسالت و نبوت است.
در روایت دیگری که طولانی است در جلد دوم بحار مرحوم مجلسی در کتاب علم هم وظیفه علما بیان شده است. روایت دیگری از امام صادق علیه السلام است که فرمودند: «علماء شیعتنا مرابطون فی الثغر الذی یلی إبلیس و عفاریته» این نشان اعطا کردن و منزلت دادن به علما و دادن مدال مرابطه، مدال مرزبانی و سنگربانی از اصول اعتقادی مسلمانان و شیعیان است، طبیعی است که یک مرزبان اولین نکته ای که مد نظر دارد «إن ربک لبالمرصاد» است که همان رصد کردن و کنترل کردن اوضاع و بررسی کردن و شناسایی کردن راه های نفوذ دشمن است و مطلبی که امروز تحت عنوان مخاطرات نفوذ اندیشه های مختوم در جامعه مطرح می شود، نکته قابل توجهی است که در فرمایش امام سلام الله علیه هم آمده است.
این منزلتی که به علمای شیعه داده شده است «علماء شیعتنا مرابطون بالثغر الذی یلی إبلیس و عفاریته» راه سلطه بر شیعه را از ناحیه شیطان و «شیعته» که در ادامه روایت دارد که نواصب هستند، می بندند بنابراین گاهی عرصه خدمت رسانی و انجام وظیفه برای ما در حوزه جهانی فراهم می شود و ما می توانیم در یک عرصه خیلی موسعی انجام وظیفه کنیم در این صورت است که بیشتر باید به همان نکته اول توجه داشته باشیم که همان راه و رسم خود رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم است.
در این راه بهترین سنت، سنت متّبع رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت علیهم السلام است که آنها چگونه مردم را در آن فضای وحشتناک جاهلیت جامعه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم هدایت کردند، قرآن به زیبایی در این مطلب ورود کرده است که «انک لعلی خلق عظیم» آن هم نسبتی که خدا به حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می دهد و این فضیلت را برای حضرت ذکر می کند، تنها طریق همین است که از راه صحیح با مردم ارتباط پیدا کنیم و با این پیوند درست عواطف مردم را به سوی خودمان جلب کنیم و با سلوکی صحیح نسبت به مردم آنها را به دین و وحی الهی دعوت کنیم.
اگر قرار است عرصه خدمت رسانی و وظایف ما در حوزه نسبت به مسلمین و به خصوص شیعیان باشد و دستمان از یک وسعت و دامنه وسیعی کوتاه باشد، راه و روش ما همان نکته ای می شود که در فرمایش امام صادق علیه السلام است که «علماء شیعتنا مرابطون بالثغر الذی یلی إبلیس و عفاریته» که این مرابطه یعنی مرزبانی و سنگربانی از هجمه نفوذ. راه مختوم همان فرمایش امیر المومنین است که می فرمایند: اهل نفاق «یؤخذ من هذا ضغث و من هذا ضغث» حق و باطل را به هم در آمیختند و شیعیان را فریب دادند و نسبت به باورها و اعتقادات درست شیعه ایجاد تزلزل کردند.
در هر حال ما اگر بخواهیم وظیفه هایی که به عهده ما است را انجام دهیم، جز پیروی و اتّباع از سنت سلف صالحمان و بزرگان علمای شیعه هیچ راه دیگری نداریم، جهتش هم این است که آن هسته اولیه شیعه که شکل گرفت به حسب روایات معروفه «ارتد الناس بعد رسول الله الا ثلاثة» نسبت به جمعیت مسلمان، یک نسبت بسیار ناچیز بود اگر ما جمعیت مسلمانان در آن زمان را همان عدد حضاری که در غدیر بودند فرض کنیم، نسبت سه نفر یا هفت نفر به صد هزار نفر را داریم که یک نسبت ناچیز غیر قابل ذکری است اما این تلاش بزرگان و در درجه اول خود اهل بیت علیهم السلام است که با صبر و بردباری و تحمل مشقت ها و مشاکل در این راه قدم برداشتند.
صاحب امشب امام سجاد علیه السلام در همان سال های آخر عمرشان به عنوان درد دل بیان می کنند در حالی که نزدیک به یک قرن از هجرت گذشته است که «ما کان من المدینة و مکة عشرون من محبینا» اما زحمات و تلاش ها و تحمل مشقت های بزرگان ما و علمای اعلام به گونه ای بود که نسبت امروز رقم خورده است.
اگر امروز بیان کنیم که جمعیت مسلمان ها در دنیا یک میلیارد است، جمعیت شیعه نسبت به آن یک سوم یا نهایتا یک چهارم است، این نسبت با جمعیت بسیار ناچیز سه نفر یا هفت نفر در مقابل صد هزار نفر قابل مقایسه نیست.
این توفیقی که برای شیعه حاصل شد غیر از همان تلاش مشهور و سعی وافر فقهای گذشته و بزرگان علمای ما هیچ دلیل دیگری ندارد. اگر به تغییر این نسبت توجه کنید چیزی شبیه به معجزه است و فقط ادامه همان راه سلف صالح است که ما را در این طریق موفق می دارد.
علما و گذشتگان ما از هر نوع امکانی برای اشاعه معارف اهل بیت علیهم السلام و نشر اندیشه های ایشان هیچ قصور و کوتاهی نکردند و نسبت به موقعیت های به دست آمده بسیار مترصد بودند و طبق توصیه امام صادق علیه السلام که فرمودند: «مرابطون» از اعتقادات شیعه و معارف اهل بیت صیانت کردند و بدون هیچ وابستگی و اتکال به قدرت و حکومتی توانستند روحانیت شیعه را شکل دهند. از زمان مرحوم شیخ مفید و بعد از ایشان شیخ طوسی با مهاجرت به نجف و بعد هم در همین حوزه های کهنسال شیعه که نسل به نسل انتقال پیدا کرد این مسیر ادامه پیدا کرد و هیچ کدامشان پشتوانه های حکومتی و دولتی نداشتند، مستقیما و مباشرتا با مردم، عواطف مردم و باورهای مردم سر و کار داشتند.
ما باید تلاشمان این باشد که طلاب و فضلا و شاگردانی را که در محضرتان تلمذ می کنند، بر همین شیوه و روش تربیت کنیم و این راه و رسم را به آنها بیاموزیم و آموزش این راه و رسم جز با حفظ هویت و استقلال حوزه شیعه امکان نخواهد داشت و این جمع مبارک و فاخر و این تشکل بر همین اساس و مبنا تشکیل شده است و امیدواریم ان شاء الله خداوند متعال این جمع را از جمیع مخاطرات حفظ فرماید و سایه مرجعیت و زعامت اصیل شیعه را بر سر حوزه ها و عموم مردم شیعه سیما من تشرفنا بمحضره الشریف مستدام دارد.
آیت الله قاضی زاده: نباید فقط به فکر همراهی با جامعه باشیم و یا منتظر بمانیم شبهه ای را ایجاد کنند تا پاسخ بدهیم بلکه باید جلوتر از جامعه حرکت کنیم
همان طوری که امام فرمودند ما هیچ وقت به فکر این نیستیم که یک مقدار جلوتر باشیم حتی به فکر این نیستیم که با جامعه همراهی کنیم همواره دنبال این هستیم که شبهه‌هایی که دیگران ایجاد کردند چگونه جواب بدهیم.
به گزارش جماران، اجلاسیه عمومی نشست دوره‌ای اساتید در شب ولادت با سعادت سید الساجدین با حضور بیش از هزار نفر از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با موضوع «وظیفه روحانیت در عصر حاضر» در بیت آیت الله العظمی وحید خراسانی برگزار شد، در این مراسم استاد کاظم قاضی‌زاده به عنوان سخنران دوم در سه محور مسئولیت علمی، تبلیغی و تهذیبی به ایراد سخن پرداخت که متن آن به شرح زیر می‌باشد.
میلاد سید الساجدین را تبریک عرض می کنم و ایام مبارک ماه شعبان گرامی می دارم و از دعوتی که نشست دوره ای از اساتید داشتند تشکر می‌کنم.
می توان اهم رسالت هایی که ما به عنوان بخشی از نیروهای جامعه که بیشتر در سلک تدریسی و تربیت طلاب هستیم در سه بخش مختلف بیان کرد، اول مسئولیت علمی دوم مسئولیت ترویجی و سوم مسئولیت تهذیبی.
در مورد مورد اول بد نیست که این جمله را از امام راحل نقل کنم که حوزه های علمیه و روحانیت باید نبض تفکر و نیاز آینده جامعه را همیشه در دست خود داشته باشند و همواره چند قدم جلوتر از حوادث مهیای عکس العمل مناسب باشند چه بسا شیوه‌های رایج اداره مردم در سال‌های آینده تغییر کند و جوامع بشری برای حل مشکلات خود به مسائل جدید اسلام نیاز پیدا کنند علمای بزرگوار اسلام از هم اکنون باید برای این موضوع فکری کنند.
توضیح آن این است که در حوزه مباحث علمی بعضی از اساتید یا دوستانی که سخن می گویند همواره به این نکته که ما باید شبهات را پاسخ دهیم، سوالات را پاسخ دهیم و دفع شبهه کنیم تأکید می کنند اما بنده می خواهم بگویم ما باید یک قدم جلوتر برداریم و آن اینکه ما نباید صبر کنیم شبهه بیاید تا جواب دهیم، این نگاه که هر چیز جدیدی که در حوزه علمی مطرح می شود ما اسمش را شبهه بگذاریم و با یک پیش داوری همراه کنیم که ما باید زود در مقابلش گارد بگیریم و آن را مورد هجمه قرار دهیم، بالاخره واقعیت این است که دنیا تغییر کرده و خیلی چیزها در دنیای امروز عوض شده است.
یک زمانی صحبت می کردند که مقاله بهتر است یا کتاب می گفتند مقاله بهتر است زیرا کتاب تا بخواهید فکرتان را به جامعه برسانید چند سال طول می کشد، از زمان فکر برای شروع تا چاپ و رسیدن به دست عموم و شاید هم کسی نخرد ولی مقاله چند ماهه به دست مردم می رسد، اما زمانه عوض شده است الان وضعیت به گونه ای شده است که شما به عنوان یک متفکر زمانی که اراده می‌کنید مطلبی را به جامعه عرضه کنید در عرض یک دقیقه شاید چندین هزار نفر مطلب شما را ببینند واقعیتی است که خیلی دنیا به لحاظ ارتباطات، اطلاعات و روابط عوض شده است.
همان طوری که امام فرمودند ما هیچ وقت به فکر این نیستیم که یک مقدار جلوتر باشیم حتی به فکر این نیستیم که با جامعه همراهی کنیم همواره دنبال این هستیم که شبهه‌هایی که دیگران ایجاد کردند چگونه جواب بدهیم بنده فکر می کنم در این بخش ما باید یک گام جدی برداریم مسائلی مختلفی که الان وجود دارد و اگر بخواهیم لیست کنیم بسیار زیاد است مسائلی که در حوزه سیاست مطرح است مانند حریم خصوصی مردم، حقوق فردی، حقوق اجتماعی، نحوه اداره جامعه مسائل، مربوط به هنر، مسائل مربوط به حوزه ورزش، مسائل بانکی و پیچیدگی هایی که الان وجود دارد.
این مسائل را چه کسانی باید حل کنند قاعدتا کسانی که مدرس دروس سطوح عالی و خارج هستند این نکته مهمی است و فکر می کنم به لحاظ روشی بد نباشد که ما در این عرصه‌ها برای شاگردانمان صحبت نکنیم بیاییم زمینه و حوزه‌هایی فراهم کنیم که با هم مباحثه کنیم مثلا چند استاد بیایند با هم صحبت کنند و شاگردان هم بیایند چیزی که به آن مناظره علمی می گویند.
یادم هست در یک دیداری که خدمت آیت الله العظمی سیستانی بودیم در همین زمینه ها صحبت می‌کردیم ایشان فرمودند من از جوانی در ذهنم بود که چقدر خوب است اساتید بنشینند با هم بحث کنند و طلبه ها گوش کنند هم اساتید می فهمند که حرف آنها حرف آخر نیست و هم طلبه ها یاد می گیرند، متأسفانه کم است، این یک بخش است که با این پیشنهاد روشی باید تلاش کنیم و در این زمینه پیش ببریم.
در حوزه مسئولیت ترویجی هم اجمالا یک اشاره ای کردم الان مسئولیت ترویجی با ابزارهای جدید باید رشد و توسعه پیدا کند، یک دوره ای بود که می گفتند باید سایت داشته باشیم ولی الان دیگر تقریبا دوره سایت گذشته است اگر چه الحمدلله خیلی از اساتید و مراجع سایت دارند و خیلی از این طریق ارتباطاتی برقرار می کنند اما این شبکه های مجازی دیگر راه را بر اینکه کسی برود سایت را نگاه کند و روزنامه را بخواند بسته است یعنی فرض کنید یک حادثه ای که در کشور اتفاق می افتد در عرض پنج دقیقه کل کشور مطلع می شوند بد نیست که اساتید محترم در این زمینه ها فعال باشند و فعال باشیم.
بنده دیدم که بعضی از اساتید یک کانال علمی دارند ۶۰۰۰ عضو دارد این معنایش این است که به محض اینکه یک مطلبی می گذارد ۶۰۰۰ نفر سریعا می بینند یعنی ۶۰۰۰ نفر قبول کردند که تا ایشان حرف زد گوش دهند یکی ۱۰۰۰ نفر، دیگری ۲۰۰۰ نفر و یکی ۱۰۰ نفر.
بالاخره ما هر چه این را توسعه بدهیم و بتوانیم نشر بهتری داشته باشیم از اندیشه های نو و صحیحی که هست، از مباحثی که هست، حتی پاسخ هایی که می خواهید از مشکلاتی که در جامعه وجود دارد بگویید، خیلی وقت ها از مشکلاتی که هست جواب می خواهند، خیلی از جاها از، خارج از کشور سوال می کنند خوب کم کم اساتیدی که در این زمینه فعال باشند می توانند هم افزایی کنند و خیلی سریع ما بتوانیم در این بخش هم اندیشه های ناب حوزوی را گسترش دهیم آن هم در همه بخش ها و همه افراد.
چون بعضی دوستان در این زمینه می گویند که بقیه هستند خوب آنها که هستند حرفهای خودشان را می زنند حرفهای شما را که نمی زنند ما متأسفانه به لحاظ ترویجی مشکلاتی داریم و باید تلاش کنیم در این بخش هم موفق باشیم.
بخش سوم که مسئولیت تهذیبی است در این زمینه یک نکته اساسی که در جامعه امروز در اثر این کثرت و سرعت اطلاعات ایجاد شده است متأسفانه ما دیگر چیز مخفی در جامعه نداریم روحانیت نمی‌تواند بگوید مثلا ما یک بخش مخفی داریم یک مطلبی که گفته می شود زود نقل می شود کسانی که معلوم نیست هویتی دارند یا ندارند.
ما باید در این زمینه خیلی دقت کنیم در روحانیت هر کسی مقامش بالاتر باید دقتش در بیان واژه واژه‌هایش بیشتر باشد کسانی که مسئولیت دولتی یا غیر دولتی دارند و یا ندارند بالاخره این بخشی از مسئولیت حوزوی آنها هست، ما موقعی که در این فضا آمدیم کاملا از جانب افراد فرهیخته جامعه و حتی افراد عادی جامعه نقد می شویم و باید در این زمینه خیلی دقت کنید که خدای ناکرده نکند که ذهن جامعه این باشد که در سطوح حوزه نسبت به یکدیگر مثلا دعوایی دارند، بحثی دارند، خدای نکرده به هم چیزی می گویند.
بنده یادم هست در نوشته امام راحل می خواندم که ایشان در دوران های سال ۴۲و۴۳ با چه شدتی طلبه‌ها را نهی می کردند که مبادا به یک مرجعی بد بگویند و می گفتند من راضی نیستم قسم می‌خوردند حالا نکند یک موقعی خدای ناکرده در سطوح عالی اساتید و بالاتر چنین نکته ای باشد.
یک بخش دیگری که در همین رعایت مسئولیت تهذیبی مطرح است مسأله استقلال حوزه است می دانید که مـتأسفانه این بخش باز هم در منظر همه مردم است خیلی از متدین الان شاید دیگر خیلی علاقه ای ندارند که حمایتی از حوزهها بکنند اگر به آنها بگویید، می گویند ما دنبال یک فقیری، یک مستمندی هستیم اجازه آن را از آقا می گیریم و به او می دهیم، می گوییم چرا به حوزه نمی دهید؟ می گویند حوزه بودجه دارد.
حالا بعضی بخش ها را می‌گوییم بودجه های خاصی که تعریف های خاصی دارند میگیرند ولی قرار نشد که هر کسی دستش رسید و یک نفوذی داشت و سمتی داشت برای خودش دو سه میلیارد بودجه بگیرد بعد هم در سایت خود بنویسید این موسسه انعکاس افکار و آرای آیت الله فلان است و پول چاپ کتاب که هیچ کسی نمی خرد و پول هدیه دادن این کتاب ها را به دیگران و ترویج شاگردانش را از طریق بیت المال بخواهد تهیه کند.
اینها را مردم می فهمند مردمی که الان وضع ناجوری دارند و به ما اعتراض دارند، بنده فکر می کنم این مسئولیت تهذیبی خیلی مهم است و باید نهادهای جمعی مانند نشست دوره ای اساتید حتی مراجع عظام تقلید در این زمینه فکری بکنند، طوری نباشد تا در جامعه می رویم بگویند فلان جا که این طور و فلان جا که آن طور است.
در هر صورت این سه مسئولیت علمی، تبلیغی و تهذیبی به نظر می رسد از مسئولیت های مهمی است که ما باید به آن اهتمام بورزیم و امیدوار هستیم که با در نظر گرفتن این مسئولیت ها که بحمدالله مورد نظر همه است بیش از پیش توجه کنیم و بر بالندگی حوزه ها بیفزائیم.
در خاتمه از حضرت آیت الله وحید خراسانی به خاطر پذیرایی مجموعه نشست دوره ای اساتید تشکر می کنم.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره‌ای اساتید
