با توجه به تاکید روحانی بجاست که همه دستگاه های مرتبط برای مقابله با فروش پایان نامه ها فعال شوند.
به گزارش جماران، آریا نوشت: معضلی که سالهاست نظام آموزشی ما را تهدید می کند، خرید و فروش پایان نامه های دانشگاهی است که تاکنون کاری جدی برای مقابله با آن نشده است. موضوع فروش پایان نامه های دانشجویی و کاسبی برخی سودجویان در این زمینه که علاوه بر سودجویی آنان ، آسیب ها و تهدیدهای جدی برای جامعه آموزشی کشور در پی خواهد داشت؛ مدتی است که رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته و نگاه مسئولین و دانشگاهیان را به خود معطوف کرده و این در حالی است که رییس جمهور نیز در هفتصد و پنجاه و سومین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در واکنش به موضوع «پایان نامه فروشی» ، در اظهاراتی خواستار مقابله دستگاه‌های مرتبط با این موضوع شد و گفت:دستگاه‌های مرتبط برای مقابله با «فروش پایان‌نامه» فعال شوند.
دکتر حسن روحانی رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضمن انتقاد از آنچه که تحت عنوان «پایان‌نامه فروشی» و یا «کپی‌برداری متون علمی» از آن یاد می‌شود، گفت: شأن علمی کشور به هیچ وجه نباید زیر علامت سوال قرار گیرد و لذا دستگاه‌های مرتبط باید برای مقابله با این گونه اقدامات فعال شوند.
خرید پایان نامه به عوامل مختلفی بستگی دارد
اما دکتر سیروس علیدوستی رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران معتقد است خرید پایان نامه به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از آنها نبود نظارت دقیق از سوی استادان دانشگاه و ناتوانی دانشجویان در کار تحقیقاتی و پژوهشی است. ناتوانی در پژوهش، دانشجویان را به سمت خرید پایان نامه و حتی سرقت علمی سوق می دهد.
به گفته وی گسترش بی ضابطه دوره های آموزش عالی و مدرک گرایی می تواند یکی از عوامل مهم سرقت علمی و خرید و فروش پایان نامه باشد و همچنین بسیاری از دانشجویان اساساً به صورت کاربردی با روح پژوهش آشنا نیستند و باید مهارت پژوهش به آنها به شکلی جدی آموزش داده شود، همچنین نبود تعادل بین استاد و دانشجو باعث کاهش نظارت و سرقت علمی می شود. اگر نظارت دقیقی از سوی استاد راهنما صورت بگیرد خرید پایان نامه نیز از بین می رود.
در بحث برخورد با این معضل علمی واقعیت این است که قانون در این رابطه وجود دارد و مشکل از قانونگذاری نیست، بلکه مشکل بحث نظارت است. تنها زمانی می توانیم از این امر جلوگیری کنیم که تمام عناصر دخیل در مسأله و خصوصاً استاد به عنوان ناظر اصلی، خود را مسئول بدانند.
از طرفی دکتر روستا آزاد عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی و رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف توقف فروش پایان نامه‌ها را امری لازم الاجرا و عملی می داند و می گوید:آنچه که تاکنون در دانشگاه‌های سراسر کشور مخصوصاً دانشگاه‌های معتبر می‌بینیم آن است که فروش پایان نامه به صورت علنی و آشکار انجام می‌شود که هر چه زودتر باید به فکر توقف این روند ناسالم باشیم.وی معتقد است توقف فروش پایان نامه‌ها مستلزم تصویب یک لایحه قانونی بوده و قاعدتاً وزارت علوم متولی حوزه آموزش عالی و وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد باید در این موضوع دخالت و شکایت کنند چرا که این کار خلاف است و به سیستم آموزشی و علمی کشور آسیب می‌زند.
روستا آزاد ضمن اشاره به اینکه اگر با چند نفر از متخلفین برخورد قانونی صورت پذیرد این کار به صورت علنی انجام نمی‌شود، تاکید می کند که برخورد قانونی توسط مراجع ذی ربط باعث می‌شود که فروش پایان نامه‌ها از صورت علنی و آشکار به فروش زیرزمینی و پنهان تبدیل شود.همین امر موجب می‌شود که دانشجویان این راه را راحت ترین و قابل دسترس ترین راه ندانند.
وی پیگیری‌های مراجع قانونی را مهمترین اصل برای جلوگیری از رشد افزایشی فروش پایان نامه‌ها می داند و در پاسخ به این سئوال که نقش دانشگاه‌ها در جلوگیری از فروش پایان نامه‌ها چیست، می گوید:همانند آنکه در گذشته در دانشگاه‌ها رواج داشت اگر دانشگاه متوجه شود که پایان نامه یک پایان نامه اصیل نیست و از روی پایان نامه دیگری کپی شده باید از قبول آن خودداری کنند و پیگیری لازم را جهت پیدا شدن فروشنده پایان نامه انجام دهد و همچنین با اشاره به سایت Irandoc گفته که در این سایت پایان نامه ثبت شده‌اند و همه پایان نامه‌ها تحت کنترل قرار می‌گیرند اما اگر پایان نامه‌ای ترجمه و یا کپی از دانشگاه‌های خارج از کشور باشد باید در حوزه معاونت آموزشی از کارشناسان جهت چک کردن منبع پایان نامه‌ها استفاده شود.
برخی از دانشجویان توان نوشتن یک پایان نامه ندارند
از سوی دیگر معاون امور دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور معتقد است که روحیه تحقیق و پژوهش در بین دانشجویان کمرنگ شده است و امروز برخی از دانشجویان توان نوشتن یک پایان نامه‌ای که بتواند باعث پیشرفت کشور شود، را ندارند.
حجت‌الاسلام مسعودی با اشاره به تحصیل حدود چهار میلیون دانشجو و فعالیت 70 هزار هیات علمی در کشور می گوید: تولید علم در کشور افزایش قدرت اقتصادی، نظامی و سیاسی را به همراه دارد و متاسفانه در حال حاضر روحیه تحقیق و پژوهش در دانشگاه‌ها کمرنگ شده و تا زمانی‌که این روحیه تقویت نشود، اگر بودجه پژوهشی در دانشگاه‌ها چند ده برابر شود، باز هم خروجی همین خواهد بود.
حجت‌الاسلام مسعودی تاکید می کند: تقویت روحیه تحقیق و پژوهش در دانشگاه‌ها نیازمند فرهنگ سازی است و همه باید برای پیشرفت علمی کشور تلاش کنیم.
بیشتر به راه های پیشگیری فکر کنیم
اما رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در این زمینه گوید: ما باید به طور جدی به این مسأله نگاه کنیم و مانند پزشکانی که پیشگیری را به درمان ترجیح می دهند، بیشتر به راه های پیشگیری فکر کنیم. در بحث چگونگی جلوگیری از خرید پایان نامه توسط دانشجویان کارهای مختلفی می توان صورت داد، فرهنگ سازی در این زمینه و استفاده مسئولانه از اطلاعات برای مقابله با سرقت علمی یکی از این اقدامات است. همچنین استفاده از خوداظهاری نیز به عنوان روش آماری می تواند مورد توجه قرار گیرد. در این روش، مبنا را اظهار افراد می دانند و برای کنترل آن به روش تصادفی، چند نمونه را مورد بررسی قرار می دهند و در صورت اثبات بروز تخلف، مجازاتی سنگین برای آنها در نظر گرفته می شود.
با سرقت علمی، ما هر روز از نیاز جامعه فاصله می گیریم و سراغ موضوعات تکراری می رویم و این معضل، آسیب بزرگی برای نظام آموزش عالی است، ضمن آن که زمانی که ما برای تهیه پایان نامه جدیت لازم را نداشته باشیم نخستین آسیب این خواهد بود که فارغ التحصیلان دانشگاه دیگر توانایی ساختن آینده کشور را نخواهند داشت. مسلماً با افزایش سرقت علمی در پایان نامه ها، فاصله با تولید علم افزایش خواهد یافت که نتیجه آن هدر دادن سرمایه مملکت برای تولید پژوهش هایی تصنعی است که کاربردی برای صنعت و کشور ندارد.
اما دکتر قالیباف شهردار تهران نظر دیگری دارد و معتقد است که بسیاری از پایان‌نامه‌ها دردهای جامعه را حل نمی‌کنند و با تاکید بر اینکه آموزش‌ها باید مساله‌محور باشند، گفته است: در حال حاضر کارگر و تکنسین ماهر در جامعه وجود ندارد در حالی که یک فوق‌دیپلم ماهر و آموزش دیده بهتر و کارآمدتر از پنج فوق‌لیسانس عمل می‌کند.
شهردار تهران یکی از مشکلات محیط‌های آموزشی را سیستم سنتی و بروکراسی اداری سنگین عنوان کرده و می گوید: چه در روزگاری که من دانشجو بودم و چه اکنون که هیات علمی هستم، در این سه دهه هیچ تغییری در شرایط به وجود نیامده است.
به گفته قالیباف سالهاست در محیط‌های آموزشی چالش‌هایی وجود دارد که هیچ چاره‌ای درباره آنها نیندیشیده‌ایم و این مشکلات نتیجه سیاست‌های غلطی است که در حوزه آموزش عالی در پیش گرفته‌ایم.
از طرفی مجید سرسنگی مدیرعامل خانه هنرمندان ایران نیز در این خصوص با انتقاد از بی توجهی برخی دانشجویان به پایان نامه دانشگاهی گفته که خرید و فروش پایان نامه های دانشگاهی، موجب بی اعتباری نظام علمی کشور می شود.
رئیس کمیته تخصصی هنر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به اهمیت پایان نامه های علمی به عنوان یکی از اصلی ترین منابع پژوهشی کید می کند: در عرصه آموزش عالی، پایان نامه ها یکی از اصلی ترین منابع پژوهشی هستند، که بیشترین انرژی و تلاش پژوهشی هر دانشجو مصروف آن می شود.برخی از این پایان نامه ها نقطه ی آغاز بسیاری از تألیفات مهم و تأثیرگذار و مبدأ تکامل فکری و تجربی بسیاری از شخصیت های فلسفی، فرهنگی و هنری هستند.
سرسنگی در ادامه به عدم توجه نقش پایان نامه و رساله ها در عرصه پژوهش در ایران پرداخته و می گوید: متأسفانه در ایران چندان به نقش پایان نامه و رساله ها در عرصه ی پژوهش، و پتانسیل های جریان ساز آن توجه نشده است و اکثر آن ها بسیار زود فراموش و عموماً به بایگانی های راکد کتابخانه های دانشگاهی سپرده میشوند. بعید می دانم که تعداد زیادی از دانشجویان و فارغ التحصیلان از موضوع رساله استادان خود اطلاع داشته باشد، تا آن را الگو و سرمشق پژوهشی خود قرار دهد، یا با نقد آن راهی نو در مسیر فعالیت علمی خود بگشاید.
«مشابه یاب» راهکار دانشگاه آزاد برای مقابله با پایان نامه فروشی
اما معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در راستای سخنان ریاست جمهوری مبنی بر فعال شدن دستگاه های مرتبط با فروشندگان پایان نامه، اعلام کرد: این دانشگاه از مدتی پیش به فکر راهکاری برای مبارزه با این مساله بوده است.
این دانشگاه اعلام کرده که در این جهت، دانشگاه آزاد اسلامی در حال طراحی سیستمی به نام `مشابه یاب` است که بتوان از این طریق با فروش پایان نامه ها مبارزه کند. طراحی این سیستم مراحل پایانی خود را طی می کند و به زودی فعال خواهد شد.
نظر آیت الله صافی در مورد خرید پایان‌نامه
از طرفی آیت الله صافی گلپایگانی از مراجع تقلید نیز در پاسخ به استفتایی نظر خود را در خصوص تهیه پایان نامه‌های دانشگاهی با دادن پول اعلام کرد.
آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی در پاسخ به استفتایی نظر خود را در این خصوص در پاسخ به اینکه حکم گرفتن یا دادن پول برای انجام پایان نامه های دانشگاهی جهت گرفتن مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری چیست؟ اینگونه عنوان کرده است: امر مذکور در سوال، در مواردی که موجب تخلف از مقررات و معرفی غیر صالح به جای صالح باشد، جایز نیست و الله العالم.
به هر حال همان طور که دکتر روحانی، رییس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی تحت عنوان پایان نامه فروشی یا کپی برداری متون علمی از آن یاد کردند و گفتند که شأن علمی کشور به هیچ وجه نباید زیر علامت سؤال قرار گیرد بجاست که همه دستگاه های مرتبط برای مقابله با این گونه اقدامات فعال شوند و هریک به حسب وظیفه اما با هماهنگی با یکدیگر و با اتخاذ شیوه ای مناسب و منسج نسبت به این کار اقدام کنند تا مبادا نوع اقدام و روش نامناسب نهادی موجب ایجاد یک آسیب دیگر در این عرصه شود و یا باب تازه ای از کلاهبرداری و سودجویی منفعت طلبان در این حوزه ایجاد شود.
