عملکرد موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) در حوزه های مختلف/بخش اول

همچنین در نظر سنجی هایی که از فراگیران در مورد سامانه آموزش مجازی و محتوای آن و میزان علاقه آنها برای برگزاری دوره های بیشتر در راستای گفتمان اندیشه و سیره امام خمینی(س) که در سامانه بعمل آمد بالغ بر15000 نفر در نظر سنجی شرکت نموده اند و در پاسخ به سوال تا چه میزان با ارائه این قبیل دوره ها موافقید بیش از 97% گزینه زیاد را انتخاب نموده اند و در پاسخ به سوال در مجموع دوره را چگونه ارزیابی می نماید بالغ بر 95% گزینه عالی را انتخاب کرده اند. از ویژگی های این سامانه ساختاری سهل و آسان و جذاب آن است و  سه بخش جانبی دارد که عبارتند از: 1- چت حضوری که مخاطبین آنلاین در سامانه حضور یافته (کلاس زنده)و با استاد دوره و همکلاسی های خود تبادل اطلاعات می نمایند. تالار گفتمان که کاربردآن شبیه به مباحثات طلاب و روحانیون می باشد که یک کاربر موضوعی را در مورد اندیشه امام مطرح و دیگران اظهار نظر و حول آن مباحثاتی شکل می گیرد. تالار گفتمان حاوی  چهارموضوع است. 1- اندیشه سیاسی امام خمینی(س) در وصیت نامه 2-  اندیشه فرهنگی امام خمینی(س) در وصیت نامه 3-اندیشه اجتماعی امام خمینی(س) در وصیت نامه 4-اندیشه دینی امام خمینی(س) در وصیت نامه.

 دانشنامه امام خمینی(ره): 

دانشنامه امام خمینی دائرةالمعارفی اختصاصی است بر محور مدخلهای مختلف موضوعی در ارتباط با شخص امام خمینی(ره) به زبان فارسی و در حال ترجمه به دو زبان عربی و انگلیسی که از سوی موسسه در دست تهیه و انتشار است.  به گزارش روابط عمومی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) دانشنامه امام خمینی(ره) شامل همة مباحث مربوط به حضرت امام خمینی(ره)، زیر مدخلهای مستقل‌، با رعایت قواعد علمی دائرةالمعارف‌نگاری معاصر درج می‌شوند. از لحاظ  مخاطب‌، این دانشنامه در ردیف دائرةالمعارف های‌ عمومی جای می‌گیرد، عموم طبقات متوسط محققین را مخاطب قرار می‌دهد یعنی تنظیم مطالب آن به گونه‌ای است که عموم اهل مطالعه‌، بتوانند از آن بهره گیرند؛ امّا از لحاظ سطح علمی‌، در ردیف مراجع تخصّصی است و با استفاده از منابع علمی و اصیل فراهم می‌آید. اهداف اصلی تدوین دانشنامة حاضر، ارائة اطّلاعات بنیادین و علمی دربارة  امام خمینی(ره) به صورت مقاله‌ های دائرة المعارفی» است.

سرفصلهای دانشنامة امام خمینی با مدخلهای مرتبط به شرح زیر است:

-          امام خمینی؛ (زیست‌نامه، خاندان، شخصیتهای مرتبط، اساتید، دوستان، شاگردان، یاران، منصوبان حکومتی، نمایندگان).

-          آثار؛ (آثار قلمی، آثار گفتاری، آثار تقریری).

-          آثار درباره؛ (کتابها (کتاب شناسی‌ها، کتابهای مرجع و ... پایان‌نامه‌ها، مقاله‌ها).

-          اماکن (زادگاه، اقامتگاهها، محلهای تدریس، تبعیدگاه، زندان، مرقد، مقرّ زمامداری و رهبری).

-          نهادها و مؤسسات؛ (نهادها،اماکن ،و ...). حوادث.

-          آرا؛ (آرای اصولی، آرای فقهی، آرای کلامی، آرای تربیتی، آرای عرفانی، آرای فلسفی، آرای اجتماعی، آرای سیاسی، آرای اخلاقی، آرای تفسیری و قرآنی، آرای حدیثی و رجالی)  

در ادامه شرح فعالیتهای انجام شده در ترجمه این اثر ارزشمند از نظر مخاطبان گرامی می گذرد:  

 تدوین دانشنامه امام خمینی (ره) به زبان فارسی در حالی مراحل پایانی خود را با حدود800 مدخل در باره  افکار و اندیشه های سیاسی، فقهی، اصولی، عرفانی، فلسفی و اخلاقی امام و تاریخ و اعلام و شخصیت ها طی می کند، که ترجمه این مجموعه نیز از دو سال قبل با هدف تبیین ابعاد شخصیت امام خمینی و شناساندن اندیشه جامع ایشان به مخاطبین خارجی در دستور کار معاونت امور بین الملل موسسه  به دو زبان انگلیسی و عربی قرار گرفت و به عنوان یکی از برنامه های مهم  بخش ترجمه تلقی گردید. 

از آنجایی که مقالات فارسی این مجموعه از طریق دفتر نمایندگی موسسه در قم به تدریج در اختیار بخش ترجمه قرار می گیرد، کار ترجمه و ویرایش اولیه نیز به صورت تدریجی و از طریق دو کارگروه ویژه انجام می شود. تا کنون نیمی از این مدخل ها  تحویل بخش ترجمه گردیده که از این مقدار دویست مدخل آن به دو زبان انگلیسی و عربی ترجمه و در دست ویرایش است.  با تکمیل و تحویل کامل مدخل ها کار ترجمه و ویرایش این دائرة المعارف به دو زبان انگلیسی و عربیسرعت بیشتری گرفته و مراحله استانداردسازی و تدوین نهایی انجام خواهد شد.

تاریخ شفاهی و تاریخ محلی:

 پژوهش‌های تاریخی  از آن جهت که حوادث برهه های تاریخی و اسناد مرتبط با آن را برای شناساندن روند پرفراز و نشیب نهضت تمدن ساز انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره)، به پژوهش‌گران، تاریخ دانان و ملت‌های آزادی خواه جهان و عموم علاقه مندان به سیره و شخصیت امام(ره) بر عهده دارند، از اهمیت بالایی برخوردارند. در این راستا موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) با بهره گیری از توانمندی کارشناسان و محققین حوزه تاریخ، از ابتدای فعالیتهای خود، اقدام به جمع آوری اسناد و ثبت و ضبط و تدوین خاطرات شفاهی یاران حضرت امام(ره) نموده است و تا کنون موفق به چاپ و انتشار خاطرات شفاهی بسیاری از یاران امام و همراهان انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) و همچنین تاریخ محلی مناطق مختلف کشور اسلامی ایران، شده است.

موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) تا کنون بیش از 40 اثر در حوزه تاریخ شفاهی و تاریخ محلی به زبانی ساده، شیوا و جذاب که روشنگر زوایای پیدا و پنهان تاریخ از زبان تاریخ سازان بوده، را بچاپ رسانده و همین تعداد کتاب در این زمینه در دست چاپ دارد. از مهم ترین عناوین  کتب منتشره موسسه در زمینه تاریخ شفاهی و تاریخ محلی  می توان به موارد ذیل اشاره کرد: امام در آئینه اسناد انقلاب ـ 5 جلد، امام در آینه اسناد ساواک ـ 22 جلد، آئینه حسن، امام به روایت دانشوران، بانگ آزادی، پدر مهربان، پرتویی از خورشید، پنجاه تصویر از امام و ایران، تبریز در انقلاب ، حدیث بیداری، خاطرات آیت الله پسندیده، خمین در انقلاب، خمینی روح الله، روایت هجران، سلسله موی دوست، صحیفه دل ج 1، صحیفه دل ج 2، فصل صبر، 57 سال اسارت ج7، 57 سال اسارت ج 8، 57 سال اسارت ج 9، 57 سال اسارت ج 10 اصفهان در انقلاب، امام به روایت امام، امام به روایت رفسنجانی، امام خمینی از ولادت تا ولایت، ارسباران در انقلاب، امام خمینی و هیأت های مبارز دینی، برداشتهایی از سیره امام ـ ج 1، برداشتهایی از سیره امام ـ ج ، 2، برداشتهایی از سیره امام ـ ج 3، برداشتهایی از سیره امام ـ ج4، برداشتهایی از سیره امام ـ ج 5، برهه انقلابی در ایران، پرتو آفتاب، توتهای تلخ، پرواز با نور، چند حکایت از روح الله، خاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی خواهر طاهره، خاطرات آیت الله فردوسی پور، خاطرات اسدالله تجریشی،خاطرات خادمان و پاسداران،خاطرات دکتر صادق طباطبایی ـ (3 جلدی) خاطرات سالهای نجف ـ (2 جلدی)،خاطرات سید محمود دعایی، خاطرات گل آقا،خاطرات مبارزه و زندان،در وادی عشق، دهه پنجاه، دیدار در نوفل لوشاتو، رنج غربت داغ حسرت، روزنگار زندگی و تاریخ امام(ره)،روزشمار زندگی امام، ، سطر اول، شب خاطره با امام، شیخ شریف، طبیب دلها، علما و رژیم رضاشاه، قدس ایران، قیام پانزده خرداد ، 1342، گزیده تاریخ معاصر ـ (2 جلدی)، ماه تابان، مردی شبیه خود، منزل به منزل با خمینی، نقش علمای مشهد در انقلاب، نهاوند در انقلاب، نهضت امام ج1، نهضت امام ج2، نهضت امام ج3، هم نفس بهار، همراه با امام در پاریس، همیشه با امام، اقلیم خاطرات، زمانه و زندگی امام خمینی(س)، استان گلستان در انقلاب ـ 3 جلدی، تشنه و دریا، شیراز در انقلاب، زندگینامه آیت اله اشراقی (2جلدی)، اندیشه ماندگار ، تا همیشه آشنا، شکوه شمس ـ مجموعه تصاویر، زندگینامه سیاسی شهید باقر صدر، شهر ری در انقلاب، فیض در گیلان، خورشید در تبعید، امام و دفاع مقدس، سیر مبارزات یاران امام خمینی در آیینه اسناد ساواک ـ (17 جلدی)، بانوی انقلاب خدیجه ای دیگر، بانوی انقلاب (نگاهی کوتاه به زندگی همسر امام خمینی)، یک قرن زندگی پرماجرا (2 جلدی)، سیستان و بلوچستان در انقلاب، خانه دیانت سرای سیاست، اوج عزت قم در 328 روز، هفت اقلیم، حکومت براساس اخلاق، رخ نگار، عشق و تلاش، عکس رخ یار، سه فقیه حکیم، جمع‌آوری و تدوین مجموعه اسناد مرتبط با امام و چاپ و نشر آن که عبارتند از: - بیست ودو جلد تحت عنوان «سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک»- پنج  جلد از اسناد شهربانی-  هفده جلد از اسناد مبارزاتی یاران امام(ره)- تهیه و گردآوری بیش از ده هزار سند از  اسناد مربوط به امام(ره)، در آرشیو وزارت امورخارجه و آرشیو ملی بریتانیا و سایر مراکز اسنادی و تدوین و تنظیم آن.این مجموعه اسناد یکی از منابع غنی علمی برای پژوهشگران و نویسندگان حوزه امام و انقلاب اسلامی است.

آخرین دفتر این مجموعه کتاب دو جلدی «اخلاق و مبارزه» شامل سخنرانی ها و مصاحبه های مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی طباطبایی است که چندی پیش در حسینیه جماران از آن رونمایی بعمل آمد.

ضبط خاطرات یاران امام (ره)، مبارزین و شخصیتهای سیاسی در قالب مصاحبه های صوتی و تصویری به میزان 6000 ساعت در تهران و مراکز استانها از جمله فعالیتهای موسسه در این زمینه است. (علاقمندان می توانند با مراجعه به فروشگاه مرکزی موسسه، واقع در روبروی دانشگاه تهران، پاساژ ظروفچی، منشورات موسسه را تهیه کنند).

پژوهش: 

مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س) که از مواریث فرهنگی یادگار امام (مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد آقا خمینی)  است، در طول سالهای گذشته تلاش کرد تا در کنار نهادها ، مراکز علمی و فرهنگی و رسانه‌های متعهد، از پیوند عمیق مردم و بویژه نسل جوان با آثار و رهنمودهای حضرت امام پاسداری کند.

موسسه در راستای اهداف پژوهشی وتحقیقاتی خود با مساعدت از صاحب نظران، اندیشمندان و محققین و به دور از هرگونه تنگ نظری و با مشی آزاد اندیشی به تحقیق وپژوهش در زمینه شناسایی، جمع ‌آوری، حفظ و احیای آثار علمی حضرت امام ، بررسی، تدوین ، تحقیق و مستندسازی مبانی فتاوا و دیگر نظریات حضرت امام ،. تحقیق در مورد آثاری که درباره شخصیت، مبارزات و ابعاد زندگی آن حضرت تهیه و تدوین شده است از قبیل خاطرات و مقالات؛. فراهم ساختن فضای مطالعه، تحقیق و ایجاد زمینه تدوین موضوعات از طریق ایجاد آرشیو متمرکز و بانک اطلاعاتی و دایر نمودن کتابخانه‌ های عمومی و تخصصی جهت استفاده پژوهشگران؛ همکاری و هماهنگی با مراکز علمی، فرهنگی در جهت احیا و تحقق منویات و اندیشه ‌های حضرت امام؛. همکاری در برگزاری مجامع علمی و پژوهشی به منظور گسترش اندیشه‌ های امام و پاسخگویی به سؤالات و شبهات درباره آثار و اندیشه ‌های حضرت امام خمینی(س) بنا به توصیه امام خمینی(س) به فرزند بزرگوارشان مبنی بر تنظیم و تدوین کلیه مسائل مربوط به امام خمینی (س)، که بسا در رسانه‌ های گروهی اختلافات و اشتباهاتی رخ دهد، با تنظیم و انتشار ده‌ها هزار نسخه از آثار امام و دیگر فعالیتهای متنوع خویش در عینیت بخشیدن به حضور موثر رهنمودها و رفتار و منش حضرت امام در متن جامعه اسلامی در داخل و خارج کشور گامهای مؤثری بردارد.  

 گردآوری، تدوین و ویرایش آثار امام و پژوهش های مرتبط:

 موسسه با کمک اندیشمندان وصاحبنظران نسبت به تهیه وتدوین آثار حضرت امام در راستای اهداف  وجودی موسسه و چاپ ونشر تحقیقات مربوط به اندیشه های حضرت امام(س) اقدام نموده که اهم موارد به شرح زیر می‌باشد:

 آثار امام: آداب نماز، آوای توحید ، باده عشق ، ترجمه اجتهاد و تقلید ، ترجمه مصباح الهدایه ، ترجمه شرح دعای سحر ، ترجمه تحریرالوسیله (2جلدی)، تفسیر سوره حمد ، تقریرات فلسفه امام ـ (3 جلدی)، جلوه‌های رحمانی ، جهاد اکبر یا مبارزه با نفس ، حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانی ، دیوان امام ـ یک دوم جیبی ، دیوان امام ـ قطع جیبی ،دیوان امام ـ پالتویی، دیوان امام ـ قطع وزیری، دیوان امام (با تعلیقات آقای رشاد)، دیوان نفیس اشعار امام ـ ‌قطع رحلی(گلاسه)، رساله توضیح المسائل، رساله نجاه العباد ـ رساله عملیه، ره عشق ـ نامه عرفانی امام به خانم طباطبایی، سرالصلوه ـ بیان اسرار معنوی نماز، سرالصلوه ـ بیان اسرار معنوی نماز، شرح چهل حدیث، شرح حدیث جنود عقل و جهل، صحیفه امام (22جلدی) ـ مجموعه سخنرانی ها و نامه ها و دستورات، کلمات قصار، پندها و حکمتها، محرم راز ـ اشعار عرفانی امام، منشور روحانیت ـ پیام امام به روحانیون، مناسک حج، موسوعه حضرت امام ـ (50 جلدی)، نگارش نوین توضیح‌المسائل امام خمینی، نقطه عطف ـ اشعار عرفانی امام، وصیتنامه سیاسی ـ الهی(پالتوئی)، وعده دیدار،ولایت فقیه (حکومت اسلامی) ، اجازات امام خمینی، مناجاتنامه امام، نامه های اخلاقی ـ عرفانی، استفتائات امام (10 جلدی)

آثار و تألیفات امام خمینی(س) به زبان عربی شامل:   انوارالهدایه فی‌التعلیقه علی‌الکفایه  ـ ج، انوارالهدایه فی‌التعلیقه علی‌الکفایه  ـ ج2، بدایع الدرر فی قاعده نفی الضرر، وسیله النجاه مع تعالیق، تحریرالوسیله - (2 جلدی)، شرح دعاءالسحر، لمحات ‌الاصول، مصباح‌الهدایه الی‌الخلافه والولایه، مناهج الوصول ـ (2 جلدی)، الاجتهاد و التقلید، الاستصحاب، البیع - (5 جلدی)، التعادل و الترجیح، التعلیقه علی الفوائد الرضویه، الخلل فی الصلاه، الرسائل العشره، الطلب  و الاراده، المکاسب المحرمه  ـ (2 جلدی)، العروه الوثقی مع تعالیق الامام الخمینی،، الطهاره ـ (4 جلدی).

 - تهیه و آرشیو بیش از 66 هزار فیش موضوعی از آثار امام

- گرد آوری، نمایه سازی و آرشیو مجموعه مقاله های منتشره در نشریات داخل کشور از سال 1340 تا کنون.

-  گردآوری پایان نامه های دانشگاهی و حوزوی

- تدوین و چاپ و نشرمجموعه 22جلدی صحیفه امام خمینی (س):

صحیفه امام شامل بیست و دو جلد شامل کلیه بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌های حضرت امام خمینی(س) است. این مجموعه از نخستین نامه موجود از ایشان که در سال 1312 هجری شمسی نوشته شده آغاز می‌شود و به آخرین نامه که در تاریخ 28 اردیبهشت 136، حدود دو هفته قبل از ارتحالشان، مرقوم فرموده‌اند ختم می‌گردد.

 صحیفه امام سندی استوار و منبعی معتبر و غیرقابل خدشه برای نسل امروز و آینده و کلیه محققانی است که در جستجوی اصیل‌ترین منبع برای دستیابی به ابعاد و زوایای انقلا‌ب اسلا‌می‌ایران و علل پیدایش و تداوم این معجزه بزرگ قرن می‌باشند. در مقدمه این مجموعه اشاره‌ای گویا و گذرا به سیر تدوین صحیفه امام، ابواب، فصول و عناوین مهم آن شده است.

موضوعات اساسی و محورهای مهمّ صحیفه امام عبارتند از:  ـ نامه‌های خانوادگی،  ـ اجازه‌نامه‌های شرعی،  ـ تلگراف‌ها و نامه‌های سیاسی و اجتماعی،  ـ احکام و فرامین،  ـ پیام‌ها،  ـ سخنرانی‌ها،  ـ مصاحبه‌ها و گفت‌وگوها

 مجموعه 50جلدی موسوعه:

این مجموعه با عنوان آثار امام خمینی(س) جهت بازبینی مجدد، یکسان سازی، تقویم نص، رفع اشکالات احتمالی، هماهنگ سازی و... بر روی همه آثار امام خمینی ارائه شده است. این کار توسط محققان با تجربه موسسه آغاز گردید و فعالیت های بسیاری در این زمینه به انجام رسید که مهم ترین رئوس آن عبارت است از: - کتاب های اصولی 7 جلد، - کتاب های فقهی 14 جلد، - کتاب های فتوایی 10 جلد، - استفتائات 10 جلد، - کتاب های اخلاقی، عرفانی و تفسیری 9 جلد،

تبیانها:

تبیان مجموعه آثاری است که در هر مجلد از آن مواضع و رهنمودهای امام خمینی(س) با استناد به تالیفات ایشان و صحیفه امام درباره موضوع خاص گردآوری و منتشر شده است. این مجموعه در 49 عنوان و 51 جلد تهیه و منتشر گردیده است. نرم‌افزار آن نیز که از قابلیت جستجو برخوردار است، تهیه شده است.

عناوین این مجموعه عبارتند از: 1- آزادی در اندیشه امام خمینی(س)، آیین انقلاب اسلامی، - احزاب و گروه های سیاسی از دیدگاه امام خمینی - اخلاق، انسان شناسی در اندیشه امام خمینی - ارتش از دیدگاه امام خمینی - استضعاف و استکبار از دیدگاه امام خمینی - استکبار جهانی و شیطان بزرگ از دیدگاه امام خمینی - اسلام ناب در کلام و پیام امام خمینی- اقتصاد در اندیشه امام خمینی- اقشار اجتماعی از دیدگاه امام خمینی- امام خمینی و نهادهای انقلاب اسلامی- امام در سنگر نماز- امامت و انسان کامل از دیگاه امام خمینی- امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام خمینی- انتخابات در اندیشه امام خمینی- ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی- بسیج در اندیشه امام خمینی- تاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی- تبلیغات( هنر و رسانه‌ها) از دیدگاه امام خمینی- تحولات اجتماعی و انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی- تعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی- تهذیب نفس و سیر و سلوک از دیدگاه امام خمینی- جایگاه زن در اندیشه امام خمینی- جایگاه مردم در نظام اسلامی از دیدگاه امام خمینی- جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی- جهان اسلام از دیدگاه امام خمینی- جوانان از دیدگاه امام خمینی- حج در کلام و پیام امام خمینی- حکوکت و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی- خودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی- دانشگاه و دانشگاهیان از دیدگاه امام خمینی- دفاع مقدس(جنگ تحمیلی) در اندیشه امام خمینی- روحانیت و حوزه‌های علمیه از دیدگاه امام خمینی- سپاه پساداران انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی- سیاست خارجی و روابط بین‌المللی از دیدگاه امام خمینی- سیمای معصومین(علیهم‌السلام) در اندیشه امام خمینی- صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی- عدل الهی از دیدگاه امام خمینی- فلسطین از دیدگاه امام خمینی- قرآن، کتاب هدایت از دیدگاه امام خمینی- قضا و قضاوت در اندیشه امام خمینی- قومیت، ملیت و اندیشه فراملی از دیدگاه امام خمینی- قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی- معاد از دیگاه امام خمینی- نبوت از دیدگاه امام خمینی- نیروهای مسلح از دیدگاه امام خمینی- وحدت از دیدگاه امام خمینی- توحید از دیدگاه امام خمینی- حقوق در اندیشه امام خمینی 

 مجموعه سه جلدی کوثر:

 فصل دوم: پژوهش و تحقیق پیرامون اندیشه های حضرت امام خمینی در حوزه‌های مهم سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی، تاریخی، دفاعی، عرفانی و فلسفی، اخلاقی و قرآنی و ... :

 الف: انجام صدها طرح پژوهشی که به صورت کتاب چاپ و منتشر گردیده و در اختیار علاقه‌مندان به حوزه اندیشه امام و انقلاب اسلامی قرار گرفته است که در زیر به مواردی چند اشاره می‌شود: فلسفه و عرفان: مجموعا 42 مورد که تنها به ده مورد اشاره می شود: عرفان در اندیشه امام خمینی، نهضت فلسفی امام، الهی نامه، الحجة‌‌البالغه، اندیشه‌های فلسفی امام، برگزیده آداب نماز، پژوهشی در تدوین فلسفه تربیتی امام، جرعه‌های حکمت، درسنامه عرفان، دلبستگی در آثار امام و ...

قرآن: مجموعا در 23 عنوان است که تنها به ده مورد اشاره می شود: تفسیر شواهد قرآنی در آثار امام(ره)، اندیشه و آرای تفسیری امام، تأویل قرآن

تفسیر آیات جهاد، تفسیر قرآن مجید 5 جلدی، جایگاه قرآن در انقلاب، جلوه‌های قرآنی از نگاه امام، شناخت قرآن، مقالات همایش اندیشه قرآنی 3 جلدی، آداب باطنی تلاوت قرآن و...

درباره یادگاران امام (ره):  مجموعا 91 مورد است که تنها به ده مورد آن اشاره می شود: آئینه آفتاب، حکایت مهر، دلیل آفتاب، دیدگاهها، فرزند روح الله، گنجینه دل ،مجموعه آثار یادگار ج 1، مجموعه آثار یادگار ج2، مهاجر قبیله ایمان، یاد باد آن روزگاران و ...

 سیاسی اجتماعی: مجموعا 72 مورد است که تنها به ده مورد آن اشاره می شود: آزادی‌های شخصی و فکری، امام، اخلاق و سیاست، امام خمینی و جامعه مدنی، امام خمینی و پارلمان، جلوه‌های کلام ـ ج1، جلوه‌های کلام ـ ج2، جهان در سوگ ـ ج1، جهان در سوگ ـ ج2، دغدغه‌ها و نگرانیهای  امام، راه امام راه ما

فقه و اصول: مجموعا 64 مورد است که تنها به ده مورد آن اشاره می شود: امام راحل فقه سنتی، انجام‌شناسی تطبیقی، قانون مدنی و فتاوای امام ـ 2 جلدی، مشروعیت و قدرت، اصول عملیه از نگاه امام و شیخ انصاری، اندیشه‌های فقهی امام، تدوین نموداری کفایه الاصول  ج1، تغییر جنسیت با تأکید بر دیدگاه امام، حق طلاق برای زن از دیدگاه امام، حقوق مردم در حکومت، خطابات قانونیه و ...

مجموعه مفاهیم اخلاقی

 مجموعه منشورات ارزشمند موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) برای جوانان و نوجوانان  که با استقبال بی نظیر مواجه گردیده "امام خمینی(ره) و مفاهیم اخلاقی" است.  مجموعه ای که با استفاده از آموزه های نظری و سیره عملی امام خمینی(ره) می کوشد، جوانان را با پاره ای از مفاهیم اخلاق دینی آشنا سازد و در معنویت و صفای زندگی سهمی داشته باشد. 

مجموعه منشورات ارزشمند موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) برای جوانان و نوجوانان  که با استقبال بی نظیر مواجه گردیده "امام خمینی(ره) ومفاهیم اخلاقی" است.  مجموعه ای که با استفاده از آموزه های نظری و سیره عملی امام خمینی(ره) می کوشد، جوانان را با پاره ای از مفاهیم اخلاق دینی آشنا سازد و در معنویت و صفای زندگی سهمی داشته باشد. مجموعه "امام خمینی(ره) و مفاهیم اخلاقی" به همت معاونت پژوهشی دفتر نمایندگی موسسه در قم منتشر می شود و کوششی برای آشنایی نسل جوان با یکی از اساسی ترین ابعاد، یعنی بعد اخلاقی امام راحل، با عناوین مختلف است. بر اساس این گزارش در این منشورات که تا کنون 30 مجلد آن در موضوعات مختلف از جمله آداب معاشرت و اخلاق اجتماعی- اخلاق سیاسی- اخلاق مسئولان نظام اسلامی- ادای امانت- اعتماد به نفس- امر به معروف و نهی از منکر- انتقاد و انتقادپذیری- تعصب- تفکر- تملق و چاپلوسی- توبه- توکل- حب جاه و مقام- حسد- خشم و پرخاشگری- خودبینی- خوف و رجا- ذکر- زهد و پارسایی- سرمایه عمر- شرح صدر- شکر- صدق- عدالت- غیبت- مدارا- هوای نفس- تکبر و تواضع و ...  منتشر گردیده است، تلاش کرده است تا مفاهیم کلیدی اندیشه اخلاقی امام راحل را برای جوانان با پاره ای از مفاهیم اخلاقی آشنا سازد و معنویت و صفای زندگی امام راحل را توضیح داده و زمینه را برای درک کامل تری از آرای اخلاقی آنحضرت فراهم نمایند.  مفروض نویسندگان این مجموعه آن است که نقطه عزیمت امام، اخلاق بوده و حتی نگاه ایشان به سیاست نیز از این منظر بوده است؛ لذا پدید آوردن چنین مجموعه ای برای فهم اندیشه مرکزی امام لازم است. این آثار ارزشمند در قطع رقعی و با قیمت مناسب  منتشر می شود.

  متون پژوهش‌محور:

در راستای آشنایی همه اقشار به خصوص جوانان و دانشجویان و ایجاد زمینه پژوهش‌های جدید و راهگشای عمل برای اقشار مختلف جهت بهره برداری سیاستگذاران در کشور و نیز فرهنگ سازی مناسب متناسب با اندیشه های امام که همان اندیشه‌های اسلام ناب محمدی است با همکاری و نظارت محققان برحسته این متون تهیه و چاپ و منتشر می‌گردد. برخی از این عناوین عبارتند از:

-پیوند عدالت سیاسی و حقوق سیاسی با رویکردی بر آراء امام خمینی ، -اخلاق وسیاست در اندیشه امام خمینی -سعادت و شقاوت در اندیشه امام خمینی-تفاوت ها و تشابهات اهداف حکومت دینی با حکومت سکولار-گفتمان صدور انقلاب بر اساس نظریات امام خمینی و فرکلاف-رضایت در اندیشه امام خمینی-دانشگاه اسلامی از دیدگاه امام خمینی-امر به معروف و نهی از منکر

 1- تهیه محتوای علمی در قالب کتاب، نشریه، نرم افزار و... برای زائرین حضرت امام به ویژه در ایام بزرگداشت امام خمینی(س).

 2- تهیه فهرست موضوعات و عناوین طرح های پژوهشی برای دانشجویان و پژوهشگران تحصیلات تکمیلی در حوزه اندیشه امام و انقلاب اسلامی.

فهرستی که در این قسمت تقدیم می‌گردد شامل بیش از سیصد و پنجاه عنوان طرح پژوهشی است که حاصل نشست‌های شورای تحقیقات و کارگروههای علمی است. این عناوین به تفکیک اولویت یک و دو و سه تنظیم شده است. بدیهی است کنکاش و تحقیق در این موضوعات و پاسخ واقع‌بینانه به این پرسشها می‌تواند بخشی از نیاز امروز جامعه ما که شناخت دوباره اندیشه‌های مصلح و متفکر بزرگ و معمار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی است برآورده کند و از چهرة انقلاب اسلامی که در اثر سوء عملکردها و نیز تبلیغات بدخواهان چه بسا از دیدگاه نسل حاضر مورد انتقاد جدی قرار گرفته پردة تردید و ابهام را کنار زند.

طرح‌های تحقیقاتی(اولویت یک)

منظور از «طرحهای اولویت یک «طرح‌هایی است که در جلسات «شورای هم اندیشی» با حضور کارشناسان و صاحب نظران برجسته حوزه و دانشگاه و آشنا به آراء و اندیشه‌های امام خمینی مطرح شد و به ‌عنوان محورهایی مهم جهت بحث و گفتگو در مراکز علمی و نیازمند پژوهش و تحقیق توسط صاحب‌نظران مورد تأیید قرار گرفته است. این عناوین عبارتند از:

- تجزیه و تحلیل ساختار قدرت در نظام جمهوری اسلامی ایران (نظام متمرکز یا پلورالیزم) از نگاه امام

- مبانی مشروعیت نظام جمهوریت است یا اسلامیت؟ به عبارت دیگر منشأ قدرت، از نظر امام خمینی چیست؟ مردم یا خدا؟

- مشارکت سیاسی و حدود آن از نظر امام، شامل: نقش احزاب، مردم، جامعه مدنی، مشارکت سیاسی، امر به معروف در حوزه فردی و اجتماعی و...

- ملیت و هویت ملی و امت اسلامی (امت و ملت) از منظر امام خمینی

- مشروعیت و مقبولیت امام در دوره حیات و بعد از حیات(هزینه کردن از مشروعیت امام برای مسائل جاری کشور)

- دولت اسلامی (ولایت فقیه) حداقلی و حداکثری

- بررسی نظریات امام در مورد مشروعیت مرجعیت و فقها در زمان حکومت ولایت فقیه یا رابطة تکلیف شرعی و تکلیف حکومتی بررسی نظریات اقتصادی امام خمینی و نظریات اقتصادی تاثیر گذار بر قوانین اساسی ایران پس از انقلاب اسلامی(مبانی اصول اقتصادی در قانون اس اسی) - مبانی فقهی نظام دموکراسی و پارلمانی از نظر امام خمینی - تحول در دیدگاهها و نظرات امام خمینی قبل و پس از انقلاب - رأی مردم در دیدگاه امام خمینی چه میزانی از مشروعیت دارد و جایگاه آن در نظام ولایت فقیه- مفهوم جنگ فقر و غنا از نظر امام خمینی و فقه اسلامی (یا عدالت اجتماعی در صد سال اخیر در تفکر امام خمینی)- رابطة عدالت و نظریه ولایت فقیه در حکومت اسلامی و میزان اهتمام امام خمینی به عدالت برای مردم و مستضعفان جامعه- رابطه آزادی و نظریه ولایت فقیه در حکومت اسلامی، راهبرد آزادی در نگاه امام خمینی و رابطة آن با عدالت (راهبرد، هدف و ارزش)- بررسی نظریات امام خمینی و آرای وی هم به عنوان یک فقیه و مرجع و هم به عنوان حاکم و ولی فقیه و میزان اختلاف و مشروعیت آنها- شبهه شناسی تفکرات امام خمینی:(آیا حکومت حق مردم است یا خدا و رابطة آن دو)- الگوی مناسب دولت از نظر امام خمینی (کارکرد و عملکرد دولت)- مسأله شناسی و موضوع شناسی جدید از مسائل جامعه و راه حل از اندیشه امام خمینی- مخاطب شناسی در داخل کشور (احساس نیاز به اندیشه‌های امام خمینی)- ترویج افکار و اندیشه امام خمینی در سطح دانش‌آموزان و آموزگاران (راه حل های اجرایی آن)- بررسی نظر امام خمینی نسبت به حکم فقیه پس از فوت و اعتبار وصیت‌نامة امام خمینی(ره) از نظر فقهی. آیا پس از فوت ولی فقیه حکم او برای آینده اعتبار و مشروعیت دارد؟- حجیت رفتار، کلام و اندیشه امام خمینی- وجه تأسیسی نظریات و رفتار و سیره امام خمینی (یا راه امام)- بررسی صحت و اعتماد بر منابع، اطلاعات و اخباری که به امام خمینی می‌رسید و زمینه تصمیمات و احکام امام بود (آسیب شناسی منابع اطلاعات امام)- ...

طرح‌های تحقیقاتی (اولویت دو)

«اولویت دو» به طرح‌هایی گفته می‌شود که در جلسات «شورای پژوهشی» با حضور کارشناسان و مدیران گروههای پژوهشی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به تصویب رسیده است. این طرح‌ها  شامل 352 طرح است که برای اختصار تنها به بیست مورد آن اشاره می شود: - انتخابات در اندیشه امام خمینی - کاپیتولاسیون از منظر امام خمینی- فلسطین در اندیشة امام خمینی- نامة امام خمینی به گورباچف- امام و قوای سه گانه- معرفت شناسی (عقل و جایگاه آن و ...) -نفس و احکام آن-فطرت -نیاز بشر به دین و نقش دین -نقد و بررسی تفکر مادی - اسلام شناسی(اسلام ناب) -جبر و اختیار - تأثیر نهضت امام بر تحولات جهانی- آزادی و حدود آن در اندیشه امام خمینی- اسلام ناب محمدی در اندیشة امام خمینی- استکبار جهانی و شیطان بزرگ از دیدگاه امام خمینی- نقش و جایگاه مردم در اندیشة امام خمینی- نهادهای انقلاب (نهاد سازی) از دیدگاه امام خمینی- رابطة دین و سیاست در اندیشه امام خمینی- اندیشه اصلاح طلبی از منظر امام خمینی- مدرنیته و انقلاب اسلامی -

پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی[1]:

 یکی از وجوه و ابعاد عملکردی موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی (س) را می توان در برنامه ها و فعالیّتهای  پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی مشاهده کرد، که اجمالاً به سه محور از این برنامه ها اشاره می شود :

الف – تربیت محقق ودانشجو در سطح تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد ودکتری تخصصی در پنج حوزه الف-تاریخ انقلاب اسلامی ب-فقه ومبانی حقوق اسلامی ج-جامعه شناسی انقلاب اسلامی د-اندیشه سیاسی در اسلام  ذ- عرفان واندیشه امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی که هر ساله در این راستا دانشجو پذیرش می کند، این روند در طی چندین سال به تعداد 700 دانشجو در سطح تحصیلات تکمیلی  در مقطع کارشناسی ارشد ودکتری  رسیده است  که کارهای پژوهشی وعلمی مرتبط با اهداف  این مرکز آموزشی را دنبال می‌کنند . این فارغ التحصیلان  امروزه در مراکز ، نهاد ها، وسازمان های جمهوری اسلامی  مشغول به خدمات علمی واجرایی می باشند .

ب- حمایت از پایان نامه های دانشجویان  تحصیلات تکمیلی در راستای تحقق این هدف، این مرکز آموزشی با دارا بودن  وگرد آوری دو هزار پایان نامه مرتبط با امام خمینی وانقلاب اسلامی وگردآوری مجموعه منابع اسنادی وکتابخانه ای  به یکی از مراکز  غنی در این راستا  تبدیل شده است .

ج- انجام پژوهش های بایسته در حوزه مطالعات امام خمینی (س)و انقلاب اسلامی  که مشارکت در برگزاری و انجام  همایش ها ونشست های علمی  از آن جمله به شمار می روند.

آموزش( که شرح آن از نظر گذشت)

 همایش ها:

همچنان‌که برای بزرگداشت شخصت‌های تاریخی و به منظور تجلیل از مقام علمی، فرهنگی، مبارزاتی و ... آنان، همایش‌هایی برگزار می‌گردد، در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، برای معرفی ابعاد شخصیت و حیات پربار حضرت امام خمینی(ره) نیز نشست‌ها و همایش‌های متعدد بر پا شده است.

برگزاری این همایش‌ها، فرصت مناسبی برای بازخوانی و مرور اندیشه‌های بلند آن حضرت در اختیار اندیشمندان و پژوهشگران قرار داده تا از سرچشمه جوشان معارف ناب آن پیرو مراد عاشقان بیش از پیش بهره گیرند و بستر مناسبی برای پژوهش و تحقیق در آثار و اندیشه‌های آن حضرت و نشر و ترویج آن فراهم آید. چراکه امام خمینی نسخه بی بدیل بزرگان علم وسیاست و معنویت در این عرصه بوده و در سال‌های پایانی قرن بیستم که قرن افول معنویت و دینداری و رواج اومانیسم ومکاتب مادی بود، به عنوان احیاگر و مصلح بزرگ در جهان نقش برجسته‌ای در احیای اسلام داشتند و آن را به عنوان مکتب الهی که برنامه‌ای برای اداره زندگی انسان‌ها دارد معرفی نمود. 

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به خصوص پس از ارتحال ملکوتی حضرت امام خمینی در خرداد 1368 کنگره‌ها، نشست‌ها و همایش‌های متعددی در داخل و خارج از کشور توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رأساً و یا با همکاری و مشارکت نهادها، موسسات، دانشگاه‌ها و مراکز علمی و فرهنگی برگزار شده است. تعداد همایش‌های برگزار شده بیش از 40 مورد بوده است. علاوه بر این موارد، همایش‌های متعدد دیگر در اقصی نقاط کشور نیز برگزار  شده است.

اغلب همایش‌های برگزار شده با موضوع «امام خمینی»به ترتیب اولویت در تهران، قم، اصفهان و... در فاصله زمانی خرداد ماه نیمه اول(به مناسبت ارتحال حضرت امام خمینی در 14 خرداد ماه 1368) بهمن ماه( به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب سالامی در 22 بهمن 1357) و ساگرد تولد امام خمینی (بیستم جمادی‌الثانی 1320ه.ق ) بوده است.

موسسه با تشکیل ستاد کنگره‌ها و مجامع علمی تا کنون توفیق برگزاری بیش از چهل همایش داخلی ، پنچ همایش خارجی و مشارکت در ده ها همایش منطقه ای داشته و دارد. مانند: -    کنگره بررسی اندیشه‌های اقتصادی حضرت امام خمینی(س)، 1 و 2-    کنگره بررسی اندیشه و آثار تربیتی حضرت امام خمینی(س)- کنگره بین‌المللی امام خمینی و فرهنگ عاشورا، 1 و 2-کنگره بین‌الملیی امام خمینی و احیای تفکر دینی. 1 و 2- کنگره بررسی تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی بر ادبیات معاصر، 1 و 2- کنگره بین‌المللی تبیین انقلاب اسلامی-کنگره جهانی جایگاه و نقش زن از دیدگاه امام خمینی-کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی-کنفرانس بین‌المللی امام خمینی و حمایت از فلسطین،-همایش دیدگاه‌های امام خمینی در تربیت بدنی و ورزش،-کنگره اندیشه‌های اخلاقی- عرفانی امام خمینی،-همایش حقوق مردم وحکومت دینی در اندیشه امام خمینی(س)-همایش بزرگداشت بانوی انقلاب اسلامی-همایش بزرگداشت امید اسلام (آیت‌الله شهید سید مصطفی خمینی)

خاطرات، اسناد و تاریخ محلی( که شرح آن از نظر گذشت)

 ارزشیابی متون[2]

از آنجا که براساس قانون (مصوبه آبان سال 1368 مجلس شورای اسلامی) صدورمجوزچاپ و نشرآثار مربوط به حضرت امام خمینی(س) به این مؤسسه واگذار شده است که پس ازبررسی‌های علمی و تطبیق دقیق مطالب منتسب به حضرت امام با منابع و مآخد منتشره و مورد تأیید مؤسسه، درصورت نیاز به انجام اصلاحات به ناشر و مؤلف ارجاع می‌گردد. پس از انجام اصلاحات و بازبینی مجدد توسط این دفتر نسبت به صدور مجوزچاپ اقدام و مراتب به اداره کل امورکتاب وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی اعلام  می‌گردد. درراستای اهداف و وظایف محوله از بدوتاسیس مؤسسه تا زمان تهیه گزارش، قریب به 2000  آثاردریافت و نسبت به صدور مجوزچاپ اقدام شده است. این مهم سالانه بین 70 تا 80 عنوان کتاب در دست انجام است.

رصد

مجموعه بیانات و خطابه ها و مکتوبات حضرت امام خمینی (س)، مهم ترین و راهبردی ترین اسناد انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران است. تصوّرِ اولیه و مقدماتی دربارۀ این مجموعۀ بنیادین و اساسی، آن است که به صورت مضبوط و مکتوب در دسترس قرار گرفته و آثار کثیرالمجلّدی همچون صحیفۀ امام و اسناد حضرت امام در دسترس عموم قرار داده شود. فایل های صوتی و تصویری نیز با همین خصوصیت فراهم آمده و قابل استناد و رجوع و ارجاع برای همگان می باشد. البته این شیوه ها و انتشار عمومی آن، هم اهمیت دارد و هم ضرورت. خوشبختانه این آثار توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در طی سال های گذشته تدوین شده و پاسخگوی نیازهای پژوهشگران، سیاستمداران و دیگر مخاطبان است. این مجموعه برای ارجاعات تحقیقی و تطبیق و استناد و کشفِ صحت و سقم ادعاها و نقل قول ها بسیارمفید و  مؤثر و بلکه تنها امکانِ قابل اعتماد موفق می باشد. گروه های مختلف اجتماعی نیز با انگیزه های مختلف برای اهداف و اثرگذاری های خاص خود در پی مطرح کردنِ نام امام و استفاده از اسم و سخنان ایشان هستند. وجهِ منفیِ قضیه نیز در میان مخالفان و یا عامه مردم به صورت برخی انتساباتِ دروغ و جعلیات یا لطیفه ها و حتی زشت گویی و عقده گشایی در پیرامون این موضوع قابل ملاحظه است.

بنا بر این ما امروز با حوزه ای بسیار وسیع شامل 1-فضاهای مکتوب سنتی: کتاب ها، رساله ها، روزنامه ها و نشریات مختلف، 2-رسانه های صوتی تصویری سنتی: رادیو، تلویزیون، سینما و دی وی دی، 3-ماهواره ها و حوزه پردازش رسانه های جهانی، 4-اینترنت و رسانه های مرتبط با آن نظیر پردازش گرهای سنتی گوگل و یاهو و...، 5-شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک، یوتیوب، توئیتر، مای اسپیس، اینستاگرام، 6-ابزارهایارتباطی مانند تلگرام، واتس اپ و ... روبه رو هستیم.

دفتر رصد با پایش جمیع منابع نظیر: کتاب‌ها و نشریات مکتوب، پایگاه‌های خبری، شبکه‌های مجازی و نیز شبکه‌های رادیوئی و تلویزیونی داخلی و خارجی که بعضاً به طور سیستماتیک در کار جعل مطالب و واقعیات و ایجاد انحراف و در نتیجه ایجاد شبهه و سؤال در اذهان هستند، اطلاعات و داده‌ها و موضوعات ذیربط را جمع‌آوری و مطابق ضوابط تعیین شده به سامان‌دهی آن و نهایتاً استخراج شبهات می‌پردازد  و به طور روزانه و از طریق شبکه‌های مجازی و یا درج مقالات در جراید و پایگاه‌های خبری به آن می پردازد. اما عمده شبهات احصا شده با ساز و کار طراحی شده معین، تبدیل به طرح‌های پژوهشی ارزنده‌ای می‌شود که در صورت فراهم سازی شرایط و امکانات، می تواند به ترویج و اشاعه اندیشه و آرای امام و در نتیجه قوت بخشی به فرهنگ اصیل انقلاب اسلامی خدمت بزرگی را داشته باشد. بر این مبنا در سال 1396 با بررسی حجم عظیمی از اطلاعات مزبور در کنار جواب‌دهی‌های روزانه و کوتاه مدت،  40 عنوان شبهه و سوال استخراج و طبقه‌بندی شده و صد ها عنوان در این زمینه در دست اقدام است.

لازم به ذکر است که هرکدام از این موضوعات حاصل سوالات متعددی است که بدین صورت جمع بندی شده است. ضمنا  هم اکنون حجم عظیمی از داده ها درحال بررسی و انجام است. که مهمترین عناوین طرحهای پژوهشی آن به 42 مورد می رسد که از ذکر اسامی آنها خودرای می شود.(متن کامل در پرتال امام خمینی موجود است.

  پرسش و پاسخ:

 اساساً بنای گفت‌وگوی بشر از آغاز تا انجام، بر پرسش و پاسخ بوده است، بنا به فرمایش حضرت علی علیه السلام: «القلوب أقفال و مفاتحها السؤال» (غررالحکم، ص‌60) قلبها بسته شده و کلید آن سؤال است و «العلم خزائن و مفتاحها السؤال» (کنزالفوائد، ج‌2، ص‌107) علم خزینه‌ای است که کلید آن سؤال است. اصولاً میزان رشد انسان‌ها به سؤال است.

 با عنایت به اینکه پرسشگری و پاسخ دهی از منظر عقل و دین دارای اهمیت ویژه و انکارناپذیری است و وقتی می توانیم «فرزند زمان خویشتن باشیم» که بتوانیم به سؤالات و شبهات روز پاسخ دهیم. با توجه به ضرورت و اهمیت این مهم، سرویس پرسش و پاسخ پرتال امام خمینی با بهره‌گیری از اساتید و کارشناسان حوزه اندیشه امام و انقلاب اسلامی در دو بخش پرسش و پاسخ به سوالات عمومی اندیشه امام و بخش استفتائات و سوالات شرعی ایشان پاسخگوی خیل عظیمی از پرسش‌های علاقه‌مندان سیره و شخصیت امام بوده و سعی در توسعه و ارتباط هر چه بیشتر با بدنه جامعه در جهت ارتقای سطح دانش و آگاهی از اندیشه‌های ناب بنیانگذار جمهوری اسلامی نموده است که حاصل این کار پاسخ به بیش از 800 سوال در حوزه عمومی و قریب 800 سوال در حوزه شرعی بوده است. و نیزچاپ و نشر مجموعه دو جلدی پرسش و پاسخ در حوزه اندیشه امام خمینی(س) یکی از اقدامات است.

 نگهداری و محافظت از اسناد یاد شده

لازم به یادآوری است که تاکنون میلیونها برگ سند مکتوب و هزاران نسخه اثر شامل فیلم و عکس، شناسایی و به بهترین و پیشرفته ترین روش ها، تفکیک، حفظ و مورد بهره برداری قرار گرفته و این ماموریت مهم که به نوعی مسئولیت در مقابل تاریخ آینده این کشور محسوب می گردد، با وسواس فراوان استمرار دارد. آماده سازی اسناد و اشیا و آثار برای تجهیز و استقرار در موزه امام خمینی و انقلاب اسلامی که سال آینده فاز اول و اصلی آن در حرم امام خمینی افتتاح می گردد هم اکنون با اولویت در برنامه های موسسه در حال انجام است.

بررسی، تحقیق و پژوهش آثار جهت تدوین تاریخ انقلاب و زندگینامه امام و ترجمه و آماده سازی مجموعه آثار برای نشر

موسسه تا کنون علاوه بر جمع آوری، دسته بندی و تنقیح مطالب حضرت امام، و تدوین و تألیف صدها اثر پژوهشی در رابطه با اندیشه حضرت امام در قالب بیش از هزار عنوان کتاب به زبان فارسی و سایر زبانها منتشر شده و دستمایه ارزشمندی جهت مراجعه همگان و بخصوص اهالی تحقیق و پژوهش فراهم کرده است.

در همین زمینه بزودی نیز «دانشنامه امام خمینی» که پس از مجاهدت و تلاش علمی هشت ساله ده ها محقق و پژوهشگر در دست نهایی شدن است و کار آن تا پایان سال جاری به پایان می رسد به عنوان یک منبع پژوهشی ارجمند در اختیار عموم پژوهشگران قرار خواهد گرفت.

واقعیت این است که امروزه بخش اعظم آنچه که در باره حضرت امام در موضوعات مختلف چاپ و منتشر شده است یا آثاری است که مستقیما در موسسه تدوین یافته و یا با استفاده از منابع منتشره شده از ناحیه موسسه و مستند به مطالب آنها تألیف یافته اند چنانکه آثار پژوهشی فراهم آمده در موسسه و پژوهشکده از معتبرترین و پر ارجاع ترین منابع مقالات علمی و پژوهشی در داخل و خارج کشور در موضوع زندگی و اندیشه امام و رخدادهای انقلاب اسلامی و نظریات مربوط به آن می باشد.

با ابتکار و همت موسسه و پژوهشکده، سیلابسها و سرفصلهای دروس مختلف رشته های جدید درسی (در حوزه اندیشه امام و انقلاب اسلامی) تدوین و با همکاری وزارت علوم مجوز ایجاد رشته های جدید با استانداردهای علمی از شورایعالی گسترش اخذ شده و هم اکنون در نظام دانشگاهی دولتی و آزاد کشورمان تدریس می شوند.

همچنین با حمایت موسسه و پژوهشکده تا کنون چندین هزار پایان نامه کارشناسی ارشد و رساله دکتری توسط دانشجویان دانشگاههای کشور تألیف و دفاع شده است.

 ترجمه و انتشار مجموعه آثار به زبان های مختلف در معرفی و تبلیغ اندیشه و سیره امام خمینی به منظور زنده و نگه داشتن یاد و نام رهبر کبیر انقلاب اسلامی در داخل و خارج کشور.

 هم اکنون علاوه بر ترجمه و انتشار صد ها عنوان کتاب به زبان های خارجی(برخی از آثار تا کنون به 30 زبان رسمی  غیر رسمی شامل زبان های بومی در قالب مجموعه گردیده و شمارگان میلیونی منتشر شده است و برخی از آنها به دلیل اثر گذاری و تقاضای فراوان مخاطبان تا کنون چندین بار توسط مترجمین مختلف ویرایش جدید شده اند) پرتال امام خمینی (س) نیز با بهره گیری از محققین زبان دان، به چهار زبان انگلیسی، عربی، فرانسه و اردو نیاز های مخاطبین خارجی را پوشش می دهد.

برگزاری نشستهای علمی و تخصصی و همایش های ملی و بین المللی 

یاد آور می شوم که به خصوص در سالهای اخیر موسسه برای حضور میهمانان خارجی دعوت شده در همایشها، هزینه رفت و آمد نمی پردازد چرا که معتقد است ظرفیت علمی یک همایش  باید به میزانی باشد که شرکت کنندگان با علاقه و هزینه شخصی حضور یابند.

تدوین تاریخ شفاهی زندگی امام و رخدادهای انقلاب اسلامی

در این رابطه تا کنون چند هزار ساعت خاطرات یاران امام و فعالات نهضت امام خمینی و رجال سیاسی بصورت صوتی – و بخشی بصورت تصویری – و مکتوب اخذ گردیده که بخشی از آن در قالب دهها عنوان کتابهای خاطرات انتشار یافته است . همچنین تدوین تاریخ شفاهی جزئیات وقایع انقلاب اسلامی در استانها و شهرهای مختلف کشور نیز بخشی از فعالیتهای گروه تاریخ موسسه است که مجلّدات مختلفی از آن منتشر گردیده و بقیه نیز در حال تنظیم و آماده سازی برای انتشار می باشند.

آموزش و تدریس مبانی اندیشه امام خمینی در رشته های مختلف علوم اسلامی در حوزه و دانشگاه.

 برای نیل به این هدف مهم تا کنون ده ها جلد کتاب بعنوان منبع آموزشی اندیشه امام (س) تدوین گردیده و علاوه بر برگزاری دوره های آموزشی حضوری کوتاه مدت و همچنین آموزش مجازی در پرتال امام خمینی که هم اکنون نیز با استقبال قابل توجهی در حال برگزاری است، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی در جوار حرم مطهر حضرت امام عهده دار پذیرش و آموزش دانشجویانی است که تا مقطع دکتری در رشته های مرتبط با اندیشه امام (ره) مشغول تحصیل هستند.

گزارش تفصیلی عملکرد پژوهشکده در روزهای آینده ارائه می شود اما در اینجا اشاره این نکته لازم است که این پژوهشکده از سال 71 فعالیت خود را شروع کرده و تا کنون صدها فارغ التحصیل در مقاطع فوق لیسانس و دکتری داشته است. بخش عمده ای از هزینه آن در سرفصل حقوق اعضای هیئت علمی و پرسنلی صرف می شود و این پژوهشکده همانند صدها مرکز آموزش عالی کشور تمامی بودجه خود را دقیقا بر اساس سرفصلهای مصوب وزارت علوم هزینه می کند. تدریس رشته های عرفان اسلامی، تاریخ انقلاب اسلامی، جامعه شناسی انقلاب اسلامی، فقه و مبانی حقوق، و اندیشه سیاسی؛ و همچنین فعالیت گروههای پژوهشی در حوزه نوآوریهای امام، تشکیل انجمنهای علمی و انتشار نشریات علمی پژوهشی از زمینه های فعالیتهای این پژوهشکده می باشد.

فعالیت در زمینه تولید آثار فرهنگی  هنری و حمایت از اینگونه آثار

این ماموریت که می توان از آن به عنوان عامل و وسیله مهم برای احیای نام و ترویج اندیشه حضرت امام خمینی (س) نام برد سالهاست که با بهره مندی از توان و ظرفیت هنری هنرمندان متعهد کشور در حال انجام می باشد و تا کنون صد ها عنوان فیلم مستند، مجموعه شعر، داستان، تابلوی تجسمی، خوشنویسی و قطعه موسیقی منتشر گردیده است که آخرین نمونه های آن در سال جاری تولید مستند «امید اسلام» ، ساخت فیلم مستند «بانو قدس ایران» (برترین فیلم یازدهمین جشنواره بین المللی «سینما حقیقت» و فیلم برگزیده جشنواره شهید آوینی) و اجرا و انتشار «سمفونی روح الله» بود که به عنوان اولین سمفونی ساخته شده در کشور با موضوع بنیانگذار جمهوری اسلامی مورد توجه اهالی هنر قرار گرفت. همچنین برگزاری جشنواره های ادبی و هنری نظیر جشنواره شعر یار و یادگار، جشنواره فیلم، جشنواره عکس و جشنواره تئاتر روح الله از جمله اقداماتی است که تاکنون توانسته علاوه بر کشف استعداد صدها هنرمند خلاق به جریان سازی در این حوزه مبادرت کند.

نظارت مستمر بر آنچه به نام حضرت امام انتشار می یابد و همکاری با مولفین و صدور مجوز برای آثار پدید آورندگان محصولات علمی ، پژوهشی، فرهنگی و هنری در حیطه اندیشه و آراء حضرت امام.

این موضوع یکی از مهمترین وظایف اصلی موسسه و در حقیقت فلسفه وجودی آن است که در حکم حضرت امام و قانون مربوط به موسسه، مورد توجه جدی بوده است و اگر خدمات مداوم و رصد مستمر نسبت به آنچه که روزانه دهها مورد از انتساب مطالب مختلف به حضرت امام منتشر می شود نمی بود مطمئنا امروز با صدها بلکه هزاران مطلب خلاف واقع نسبت داده شده به امام مواجه بودیم و در نتیجه، حقیقت اندیشه امام و اصالت آثار و اسناد و حقایق زندگی ایشان در لابلای تحریف ها و خلاف نویسی ها گم می شد. تا کنون چندین هزار کتاب ناشران و مولفان منتشر شده اند در بخش  ارزیابی موسسه توسط پژوهشگران و ارزیابان علمی و تخصصی همکار با موسسه و در تعامل با نویسندگان، ارزیابی و تصحیح گردیده و مجوز انتشار یافته است.

حفظ و نگهداری اماکن و آثار تاریخی و فرهنگی منتسب به حضرت امام به عنوان میراث فرهنگی

از جمله بخش های قابل توجهی که در سال های اخیر با پیگیری و مدیریت مستمر به عنوان یکی از وظایف قانونی موسسه مورد توجه بوده، حفظ و نگهداری و همچنین فعال سازی اماکن منسوب به امام و ثبت این اماکن به عنوان میراث فرهنگی است. این اماکن در داخل کشور شامل بیت تاریخی در خمین به عنوان زادگاه امام، بیت امام در قم و حسینیه جماران در تهران و نیز بیت و دفتر امام در نجف و اقامتگاه امام در نوفل لوشاتو فرانسه می باشند.

این اماکن که بجز منزل امام در قم، در تملک ایشان نبوده، در سال های اخیر تملک شده بعضی از آن ها بطور کامل بازسازی و برخی نیز مرمت گردیده و هم اکنون به عنوان مواریث فرهنگی رهبر کبیر انقلاب اسامی، مورد بازدید صد ها هزار گردشگر ایرانی و خارجی بوده و هر کدام از این اماکن به عنوان مراکز فرهنگی مشغول انجام خدمات فرهنگی به مردم عزیز مناطق خود نیز هستند. به عنوان اشاره تنها در شهرستان خمین آمار بازدید کنندگان از بیت حضرت امام بالغ بر چهارصد هزار نفر در سال گذشته بوده است. مطمئنا این امر به توسعه گردشگری این شهر و استان مرکزی کمک شایان می کند. امروزه به یمن حضور بیت امام در خمین و بازسازی آن و ایجاد فضاهای فرهنگی پیرامونی آن توسط موسسه ، این شهر به قطب گردشگری منطقه تبدیل شده است و طبعا بخشی از اقتصاد این شهر وابسته به آن است .

همچنین روشن است که وجود بیت امام در نجف و بازسازی و معرفی آن چه مقدار می تواند به عمق استراتژیک جمهوری اسلامی و ترویج فرهنگ ایرانی یاری رساند. امروزه به همت موسسه، بیت امام و دفتر ایشان در نجف اشرف به یکی از اماکن مورد توجه این شهر تبدیل شده است و در حقیقت بهترین زمینه را برای آشنایی زائران ایرانی و خارجی حضرت مولی الموحدین (علیه السلام) با فرهنگ انقلاب اسلامی فراهم ساخته است.

حرم مطهر امام راحل نیز که به عنوان ملجاء عاشقان حضرت روح الله همه روزه  بخصوص در مناسبت های مذهبی شاهد خیل عظیم زائران این حریم ملکوتی است نه تنها به عنوان پایگاه مذهبی که بعنوان مرکزی عام المنفعه متکفل انجام خدماتی رفاهی، درمانی، فرهنگی، آموزشی و اقامتی به عموم مردم شریف بویژه ساکنین نواحی جنوبی تهران محسوب می شود و در نوع خود  نمونه ای موفق از معماری ایرانی اسلامی در برهه پس از تأسیس جمهوری اسلامی قلمداد گردیده و به گونه ای طراحی شده است که بتواند نیاز های دراز مدت را پاسخگو بوده و بر خلاف برخی مراکز و اماکن دیگر به طور مستمر در معرض تخریب ، توسعه بنا و بازسازی و صرف هزینه های تکراری مداوم قرار نگیرد.

همانگونه که در مراسم سالگرد حضرت امام که با حضور رهبر فرزانه انقلاب همه ساله برگزار می گردد شاهد بزرگترین اجتماع ملی  مردمی کشور هستیم این مجموعه می تواند همزمان پذیرای چند صد هزار نفر از زائران عزیز باشد. فقط در سال 95 حرم امام میزبان 7 میلیون زائر بوده است که در مناسبات مختلف و در روزهای متفاوت به حرم مراجعه می کنند. بخش عمده ای از مسافرین در محوطه بیرونی حرم اسکان می یابند و از فضای سبز و سرویس ها و خدمات مختلف آستان بهره می برند. ضمنا فضای حرم مطهر حضرت امام و پارکینگها و سرویسها و امکانات و خدمات آن در پایان هر هفته مورد استفاده دهها هزار تن از مردم شریف تهران که برای ادای فاتحه درگذشتگان خویش و زیارت قبور شهدا به بهشت زهرا می آیند قرار می گیرد. بخشی از بودجه آستان صرف نگهداری این مجموعه وسیع و خدمت رسانی به زائران و مسافرین می شود و بخشی نیز در راستای کمک رسانی به در راه ماندگان هزینه می شود که تعداد آنها در سال جاری افزایش یافته است و مطمئنا دامنه مراجعین و مسافرین و زائرین بهره مند از خدمات آستان در سال 97 بیشتر نیز خواهد شد. در شب های سرد زمستان درهای حرم امام به روی مردم و مسافرین باز است و هر شب صدها نفر در فضای گرم  آن استراحت می کنند. خدمت رسانی مالی به مراجعین نیازمند علاوه بر خدمات آستان از طریق کمیته محترم امداد امام و بخشهای حمایتی دیگر نیز در جریان است. با توجه به امکانات و معماری و فضای دلنشین مجموعه آستان حضرت امام حضور زائران و گردشگران خارجی رو به فزونی است و بخش ویژه ای برای پاسخگویی به نیازهای مرتبط ایشان اختصاص یافته است.

همزمان با این خدمات و فعالیتها، وظیفه دیگر، ایجاد خدمات و سرویس دهی دائم حرم برای مراسمی است که در هفته چند نوبت توسط گروههای مردمی و نهادهای حکومتی در حرم برگزار می شود. ضمنا حرم حضرت امام محل حضور و ادای احترام میهمانان رسمی جمهوری اسلامی از مقامات عالی کشورها است.

علاوه بر تأمین نیازهای عمومی و ارائه خدمات متنوع برای برگزاری مراسم و خدمات مورد نیاز زائران، وظیفه بسیار مهم دیگر آستان هماهنگی و تأمین امنیت و حفاظت مجموعه حرم مطهر است. حفاظتی که امسال با توجه به حمله تروریستی داعش حساسیت بیشتر یافته است.

تحولی  که در چهره جنوب غربی شهر تهران با ایجاد حرم مطهر و امکانات متنوع رفاهی و خدماتی آن و ایجاد شهر آفتاب، نمایشگاه بین المللی، فرودگاه امام خمینی، مترو و صد ها هزار متر فضای سبز،ایجاد فرصتهای زیستی و معیشتی و ... رخ داده است از حوصله این نوشتار خارج و نیازمند ارائه گزارش جداگانه است. اجمالا اشاره می کنم که به شهادت بسیاری ، حرم امام نمادی از معماری جمهوری اسلامی برای نسلهای آینده و خانه امید همه مردم ایران و جلوه گاه عینیت حضور شهیدان و امام شهیدان در متن حیات جامعه ایران اسلامی است.

استفاده از فناوریهای نوین ارتباطی برای اطلاع رسانی و انتشار آثار و اسناد

ایجاد پایگاههای موثر خبری و اطلاع رسانی و ایجاد شبکه داخلی (درون سازمان) و شبکه ارتباطی اینترانتی برای ارتباط نمایندگیها و مراکز تابعه موسسه و ایجاد سامانه های پرتال امام خمینی در 5 زبان و برنامه ریزی برای پخش زنده مراسم و ارائه نرم افزارهای خدمات موبایلی برای دریافت رایگان آثار حضرت امام و فعالیت موثر برای حضور در شبکه های اجتماعی و همکاری گسترده با شبکه ها و بخشهای مختلف رسانه ملی و مطبوعات و سایتها و رسانه های اطلاع رسانی  از جمله برنامه هایی است که موسسه تاکنون گامهای موفقی در همه این زمینه ها برداشته است. ایجاد کتابخانه دیجیتال، تبدیل صدها هزار برگ از اسناد مربوط به امام و انقلاب به فرمتهای دیجیتال و ساماندهی آرشیو جامع آثار مکتوب و صوتی و تصویری دیجیتال، ارتباط و همکاری با کتابخانه ها و مراکز اسناد بین المللی و ایجاد زیرساختهای سخت افزاری و نرم افزاری لازم و فراوری اطلاعات و تولید مطالب مناسب با نیاز مخاطبان خارجی و حمایت از راه اندازی سایتها و شبکه های دوست داران امام و انقلاب اسلامی در خارج از کشور.