کولبری؛ دوئل جان و نان

پایگاه خبری جماران، فرهاد فتحی: کولبری یکی از خطرناکترین کارها در ایران محسوب می‌شود؛ سالانه ده ها کوله بر در مرزهای ایران در حین گذر غیر قانونی از مناطق صعب العبور مرزی، یا در تیر رس نیروهای نظامی مرزی قرار می گیرند یا روی مین می روند یا بر اثر سقوط از ارتفاعات جان خود را از دست می دهند.

شاید تا قبل از 14 بهمن سال 95 و سخنان رهبر انقلاب، مرزبانان کشور به این شغل به دیده قاچاق کالا می نگریستند و برخورد با کول بران را مبارزه با قاچاق کالا تلقی می کردند اما بعد از این تاریخ که مقام معظم رهبری در سخنانی تاکید کردند «مراد من از قاچاق، فلان کوله بَرِ ضعیف نیست که میرود یک چیزی را برمیدارد روی کول خودش می آورد؛...با او مبارزه هم نشود اشکالی ندارد» انتظار این بود که نیروهای مرزبانی کشور در برخورد خود با این افراد تجدید نظر کنند  اما متاسفانه بعد از گذشت پنج ماه از این سخنان، هنوز شاهد هدف قرار دادن کوله بران در مناطق مرزی کشور توسط نیروهای مرزبانی هستیم. به طوری که در یک ماهه اخیر خبر جان باختن چندین نفر از این افراد در رسانه های مختلف منتشر شده است. اما زود قضاوت نکنیم احتمالاً نیروی انتظامی هم پاسخی برای این موضوع دارد!

تایید جان باختن کوله بران

در همین رابطه رسول خضری نماینده شهرستان سردشت در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار جماران در خصوص کم و کیف اخبار کشته شدن کوله برها، گفت: در کل آمار کشته شدن کوله برها نسبت به قبل نسبتاً کمتر شده است و اخیراً به واسطه این که در فضاهای مجازی منتشر می شود بیشتر دیده و شنیده می شود.

وی با تأیید اسامی کشته شدگانی  که در یک ماه اخیر اخبارشان در رسانه ها منتشر شده است، اظهار کرد: من تاسف می خوم که چرا یک جوان ایرانی باید با گلوله سرباز ایرانی کشته یا زخمی شود این موضوع خیلی داغش شدید تر از این است که یک جوان ایرانی با گلوله دشمن جان خود را از دست بدهد.  والله رها کردن این مردم گناه کبیره است. فردی را در عمق 10 کیلومتری مرز و در کنار منزل خودش با گلوله زده اند.

نماینده مردم پیرانشهر و سردشت همچنین اسامی و تاریخ جان باختن این کوله بران را تأیید کرد.

 محمد مسائلی فرد 1 تیر ، سیروان عزیزی  24 خرداد، مراد عربی31 خرداد، مراد حاجی زاده 29 خرداد، انوشیروان رضایی 27 خرداد، سیروان خانه خلی 24 خرداد، رسول درویشیان 19 خرداد افرادی هستند که در یک ماه گذشته جان خود را در مرز های غربی کشور به خصوص در سردشت از دست داده اند.

سوال و تذکر به وزیر کشور

این در حالی است که نمایندگان مجلس چند ماه پیش در تذکری به وزیر کشور خواستار تعیین‌تکلیف شلیک‌ به کولبران شده بودند. بهمن سال گذشته، ١٢٠ نماینده طرح دوفوریتی ساماندهی کولبران را امضا کردند. چند ماه پیش نیز رسول خضری، قسیم عثمانی، ‌جلال محمودزاده و عبدالکریم ‌حسین‌زاده، نمایندگان پیرانشهر، بوکان و نقده، به وزیر کشور تذکر دادند و از وزیر علت تیراندازی به کولبران از سوی نیروی انتظامی و هنگ مرزی را پرسیدند. 

خضری می گوید در گفت و گو با جماران می گوید: ما با طرح سوال و تذکر به وزیر کشور چند بار نسبت به این اقدام نیروی انتظامی اعتراض کرده ایم اما تا به حال هیچ نتیجه ای نداشته است. می آیند قول می دهند ولی به قولشان عمل نمی کنند. تا به حال وزیر کشور چندین بار قول داده است که این اتفاق نمی افتد اما باز تکرار شده است.

کولبران از مبادی غیر رسمی عبور نکنند

سردار منتظر المهدی سخن گوی ناجا روز سه شنبه به این موضوع واکنش نشان داد اما آن ها را تکذیب نکرد.

 وی  با اشاره به انتشار خبرهایی مبنی بر تیراندازی به کولبران، گفت: در پایانه‌های مرزی محله‌هایی برای تردد کولبران جهت ارتزاق خانواده توسط وزارت کشور ایجاد شده و این کولبران می‌توانند بر اساس ضوابط تردد نمایند البته این اماکن و معبرها تحت نظارت پلیس است.

او ادامه داد: طبیعتاً هر گونه تردد از اماکنی غیر از اماکن مشخص شده تحت هر عنوانی ممنوع است و مرزبانان در تاریکی شب در مواجهه با هر گونه ورود از مبادی غیررسمی طبق قانون مداخله می‌کنند. واقعیت امر این است که هیچ تضمینی نیست افرادی که قصد ورود از مبادی غیررسمی و به دور از دید مرزبانان به کشور را داشته باشند، قصد اقدامات تروریستی نداشته و این تشخیص امکان پذیر نیست و پلیس ناگزیر به مداخله است.

کولبر قاچاقچی نیست و قاچاقچی هم کولبر نیست

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان غربی  نیز روز دوشنبه در این باره اظهار کرد: کولبر قاچاقچی نیست و قاچاقچی هم کولبر نیست. این ۲ مورد را باهم تفکیک دهیم. افرادی که با نام کولبر ولی در زمان غیرمجاز، مکان غیرمجاز و با بار غیرمجاز تردد می کنند کولبر نبوده و قاچاقچی هستند.

وی ادامه داد: نمی توانیم مرزها را رها کنیم و با تهدیدات فعلی در برابر اقدامات راحت بنشینیم. برای کولبران کارت تردد صادر شده و تنها با شرایط مجاز تردد می کنند. کارت کولبری در حال حاضر تنها برای شعاع ۲۰ کیلومتری معابر تعریف شده، صادر می شود. تنها معابر مجاز کولبری در آذربایجان غربی در پیرانشهر و سردشت است که در پیرانشهر یک معبر و در سردشت ۲ معبر داریم و در دیگر شهرستان ها هیچ معبری نداریم.

 چه باید کرد؟

واقعیت این است که شاید نیروهای مرزبانی را هم نتوان در این اتفاقات مقصر دانست چرا که وظیفه آن ها حفاظت از مرزهای کشور است و خیلی اوقات ممکن است مجبور به این کار شوند؛ چرا که اگر به جای یک کوله بر یک تروریست وارد کشور شود ممکن است هزینه های بسیار سنگینی را به همراه خود از مرز رد کند. بنابراین در یک طرف کوله برآن زحمت کشی قرار دارند که برای تأمین معیشت خود راهی جز کولبری ندارند و از طرف دیگر نیروهای انتظامی که در شرایط حساس فعلی منطقه، مسئولیت حفاظت از مرزهای کشور را بر عهده دارد، پس چگونه باید این مشکل را حل کرد؟ به نظر بهترین راهکار توسعه اقتصادی این منطقه، ایجاد اشتغال برای جوانان و بی نیاز کردن مردم از شغل سخت و خطرناک کوله بری است. به گفته نمایندگان مجلس این مناطق و برخی از کارشناسان، بهترین راهکار مقابله با مشکلات کوله بری تبدیل شدن یکی از این مناطق به منطقه آزاد تجاری است.

موضوع تبدیل منطقه پیران شهر- سردشت به منطقه آزاد مسئله ای است که نمایندگان شهر های مرزی شمال غربی کشور از چند سال پیش پیگیر آن هستند و معتقدند با تبدیل شدن این منطقه به منطقه آزاد تجاری چندین هزار شغل ایجاد می شود که با توجه به پتانسیل های فراوان انسانی و اقتصادی این شهر ها، باعث رونق کسب و کار مجاز و متوقف شدن کوله بری و مشکلات آن می شود.

نماینده مردم پیرانشهر و سردشت در این باره به جماران گفت: ما بارها این موضوع را در مجلس مطرح کرده  و هم به دولت قبل و هم دولت فعلی پیشنهاد داده ایم که این مناطق که مصرفی ترین بازار خاورمیانه را در اختیار دارند تبدیل به منطقه آزاد شود. چرا که مادامی که برای جوانان این مناطق ایجاد اشتغال نشود، مردم این مناطق برای گذران امور ناچار به کوله بری هستند. جوانی که هیچ گونه زمینه شغلی برایش مهیا نیست مجبور است زندگی خود را با کوله بری چای و سیگار بگذراند که در این مسیر هم یا در زیر بهمن می ماند یا هدف گلوله خودی قرار می گیرد.

وی افزود: ما بارها به  آقای رئیس جمهور گفته ایم که بهترین نقطه برای ایجاد منطقه تجاری- صنعتی  و گردشگری صلح این مناطق است. این مردمی که روزی برای دفاع از این مرز ها جان فشانی می کردند و شهید می شدند، امروز برای یک لقمه نان جان خودشان را از دست می دهند. در حالی که امروز امنیت پایدار مرز ها در گرو رفاه، معیشت و اقتصاد مردم است.

خضری در ادامه گفت: مجموعه این کوله برها چیزی بین 16 تا 18 هزار نفر هستند که توسط دولت از صندوق بیمه کشاورزان و عشایر بیمه شدند اما در واقع این هم یک مُسکن است، کجا کوله بری شغل محسوب می شود؟ ما می گوییم این همه مجوز «مناطق آزاد» به مناطق عجیب و غریب می دهید چرا به این مناطق که هم جذب سرمایه گذار خارجی  و هم  مصرفی ترین بازار خاور میانه را دارد، مجوز منطقه آزاد نمی دهید؟ اعطای مجوز منطقه آزاد یعنی ایجاد بیش از 45 هزار شغل که سه برابر تعداد کل کوله بران است.

وی تاکید کرد: من نمی دانم چرا این اتفاق نمی افتد. معاون رئیس جمهور، رئیس مجلس، وزرای اقتصادی و دبیر مناطق آزاد از منطقه دیدن کرده اند. چرا و به چه دلیل لایحه منطقه آزاد پیران شهر-سردشت در دولت رای نمی آورد؟ عجیب است! به نظر من این یک نوع کم لطفی در حق مردم این منطقه است و به نوعی مردم را به سخره گرفته اند. شاید کشته شدن مردم توسط سربازان خودی اهمیتی برای رئیس جهور و دولت ندارد.

اما یکی از دلایلی که برخی کارشناسان برای عدم تحقق این مهم به آن اشاره می کنند  نبود زیرساخت ها و فاکتورهای لازم منطقه آزاد در این منطقه است. ولی به نظر می رسد مهیا کردن تدریجی زیرساخت ها و امکانات و ایجاد رونق اقتصادی بهترین راهکار برای توقف کوله بری و مشکلات آن است.