اما شاید تنها نقطه مشترک تمامی این نام نویسی ها شاخص ایرانی الاصل و تابع ایران بودن باشد که اکثر نامزدهای احتمالی این شاخصه را در خود می بینند. گرچه در انتخابات اولین دوره ریاست جمهوری یکی از کاندیداهای مشهور به دلیل همین موضوع از دور رقابت ها خارج شد.
از سه شنبه صبح کار نام نویسی از نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری دوازدهم در ساختمان وزارت کشور آغاز شده است و تا روز شنبه بیست و ششم فروردین ماه ادامه دارد. نامزدهایی که بعد از طی روال قانونی و تائید شورای محترم نگهبان پا به عرصه رقابت های انتخاباتی خواهند گذاشت و در صورت انتخاب شدن توسط مردم خود را برای یک دوره چهار ساله اجاره نشینی در ساختمان پاستور آماده می کنند.
اما نکته قابل ملاحظه در این نام نویسی ها حضور گسترده اقشار مختلف مردم است که بدون توجه به شاخصه های یک کاندیدای اصلح و شاید تنها برای معروفیت های احتمالی اقدام به ثبت نام در زیرزمین ساختمان وزارت کشور می کنند. شاخصه هایی که تنها با یک سرچ ساده و حتی نگاهی گذرا به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به راحتی قابل دسترس است.
در اصل 115 قانون اساسی آمده است: رئیس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانیالاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور{باشد.}
حال با توجه به مولفه های ذکر شده در اصل 115 قانون اساسی یکی از مهمترین شرایط رئیس جمهور رجل مذهبی سیاسی بودن است که قانون تشخیص مصادیق این عنوان را بر عهده شورای نگهبان نهاده اما آنچه مسلم است، عنوان مذکور عنوانی ترکیبی است. یعنی نامزدهای پست ریاست جمهوری بایست هم رجل سیاسی و هم رجل مذهبی باشند. بدین ترتیب افرادی که تنها از مصادیق رجال سیاسی و یا تنها از مصادیق رجال مذهبی محسوب می‌شوند؛ فاقد صلاحیت لازم برای مسئولیت ریاست جمهوری هستند.
اما شاید تنها نقطه مشترک تمامی این نام نویسی ها شاخص ایرانی الاصل و تابع ایران بودن باشد که اکثر نامزدهای احتمالی این شاخصه را در خود می بینند. گرچه در انتخابات اولین دوره ریاست جمهوری یکی از کاندیداهای مشهور به دلیل همین موضوع از دور رقابت ها خارج شد.
یکی دیگر از ویژگی های مهم تاکید شده در قانون اساسی مدیر و مدبر بودن است. رییس جمهور باید از توانمندترین مدیران موجود در سطح کشور باشد. او قرار است بعد از تائید مردم مدیریت کلان مجموعه اجرایی کشور را با تمام گستردگی برعهده گیرد و مسلّم است که مسئولیت ریاست جمهوری عرصه آزمون و خطا و تجربه‌اندوزی نیست. چنانچه شخصی برخوردار از بسیاری امتیازات ارزشمند باشد اما توان مدیریتی متناسب با این جایگاه را نداشته باشد، چنین فردی از صلاحیت ریاست جمهوری برخوردار نیست.
اما یکی دیگراز ویژگی های رئیس جمهور حسن سابقه و امانت و تقوی است. مقام معظم رهبری در پیامی در چهلمین روز ارتحال حضرت امام(س) 23/4/68 می فرمایند: «انتخاب فرد اصلح و داراى تقوا و تدبیر براى مقام مهم ریاست جمهورى - که در قانون اساسى جدید، داراى اختیارات وسیع در اداره‌ى کشور است - وظیفه‌اى شرعى و عقلى و انقلابى است، و کوتاهى در این امر یا در حضور در پاى صندوق هاى رأى، خسارت هاى جبران ناپذیرى به بار خواهد آورد.» همانطور که از پیام رهبر معظم انقلاب به روشنی مشخص است، انتخاب شخص دارای تقوا و تدبیر یکی از شاخص های مهم و وظیفه ای شرعی و الهی است.
آنچنان که در بیانات ارزشمند حضرت علی(ع) در خصوص تقوای {سیاسی} آمده است: «پروردگارا تو می‌دانی آنچه ما انجام دادیم نه برای این بود که ملک و سلطنتی به دست آوریم و نه برای اینکه از متاع پست دنیا چیزی تهیه کنیم بلکه بدان سبب بود که نشانه‌های از بین رفته دینت را باز گردانیم و در شهرها اصلاح و آسایش برقرار نمایم تا بندگان ستمدیده‌ات در ایمنی قرار گیرند و قوانین و مقررات تو که به دست فراموشی سپرده شده بار دیگر عملی شود.» پس نگاه حضرت علی(ع) به حکومت، نگاهی الهی است همانگونه که حضرت امام خمینی (س) پایه های این نظام را بر همین مبنای الهی پایه گذاری کرده اند. لذاعدم برخورداری از چنین تدبیری و نداشتن تقوای دینی و سیاسی اساساً به معنای عدم تائید صلاحیت نامزد ریاست جمهوری توسط شورای محترم نگهبان است.
از دیگر ویژگی‌های لازم برای ریاست جمهوری «پایبندی به ارزش‌های اسلام و انقلاب» است. همانگونه که اشاره شد، اسلام دین اداره جامعه است و برقراری حکومت بر اساس تعالیم آن از اهداف والای انقلاب اسلامی بوده و هست. اعتقاد عمیق به اسلام و برخورداری از درد دین و مسئولیت در قبال ترویج دین و فرهنگ اسلامی از مفاد سوگند ریاست جمهوری و از مهمترین ویژگی‌های لازم برای رییس جمهور متناسب با نظام جمهوری اسلامی است. حضرت امام خمینی در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۵۹ در خصوص انتخاب افراد معتقد به احکام اسلامی می فرمایند: «کسانی را انتخاب کنند که صددرصد مسلمان و معتقد به احکام اسلام و متعهد به اجرای احکام اسلام و مخالف با مکتب های انحرافی و معتقد به جمهوری اسلامی باشند.» همچنین مقام معظم رهبری در بیانات خود در حرم مطهر رضوی(1/1/92) می فرمایند: « ... هر کسی می‌آید، پایبند به انقلاب، پایبند به ارزش ها، پایبند به منافع ملی، پایبند به نظام اسلامی، پایبند به عقل جمعی، پایبند به تدبیر باشد. اینجوری باید این کشور را اداره کرد.»
همانطور که در بیان این ویژگی ها مشخص است، (البته تبیین تمامی این ویژگی ها در این یادداشت کوتاه میسر نیست) افراد کمی دارای همه این شاخصه ها هستند که تشخیص نهایی آن توسط شورای محترم نگهبان صورت می گیرد. نکته حائز اهمیت در بیان این شاخصه ها حضور حداکثری و معمولا بی فایده برخی از مردم برای ثبت نام در انتخابات است که کار تشخیص صلاحیت ها را مشکل و زمان بر می کند و هم باعث به سخره گرفته شدن انتخابات توسط بدخواهان نظام خواهد شد.
جای دارد در پایان یادی کنیم از خبرنگار متعهد و با اخلاق کشورمان مرحوم عطا افشاری که با ساخت مستندی به سفارش وزارت کشور دولت اصلاحات با برخی از افراد گمنامی که برای کاندیداتوری در نهمین دوره ریاست جمهوری به وزارت کشور آمده بودند، مصاحبه کرده بود. این مستند اگرچه به خاطر نوع صحبت مصاحبه شوندگان به ظاهر طنز می نماید اما در باطن حکایت تلخی است از ساختار سیاسی ایران که متاسفانه تا امروز که دوازهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری را برگزار می کنیم هنوز با آن دست به گریبان هستیم.
