در اندیشه و سیرۀ امام على (ع) خطرناک ترین پدیده در حکومت و مدیریت، خودکامگى و استبداد ست، و هیچ چیز چون آن تباهگر و آسیب زا نیست.
استاد دلشاد تهرانی در یادداشتی تلگرامی به بررسی کوتاه نفی خودکامگی در اندیشه و سیرۀ امام على (ع) پرداخته است.
به گزارش جماران، در این یادداشت آمده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
امیرمؤمنان علی (ع) در عهدنامۀ مالک اشتر با بیانی مؤکّد دربارۀ نفی استبداد و خودکامگی در حکومت و مدیریت فرموده است :
«وَ لاَ تَقُولَنَّ إِنِّی مُؤَمَّرٌ آمُرُ فَأُطَاعُ فَإِنَّ ذلِکَ إِدْغَالٌ فِی الْقَلْبِ، وَ مَنْهَکَةٌ لِلدِّینِ، وَ تَقَرَّبٌ مِنَ الْغِیَرِ .»
و مبادا بگویى من بر آنان مسلّطم، از من فرمان دادن است و از ایشان فرمان بردن؛ زیرا این کار دل را تیره و تباه کند، و دین را ناتوان و فرسوده سازد، و دگرگونى را نزدیک گرداند.
در اندیشه و سیرۀ امام على (ع) خطرناک ترین پدیده در حکومت و مدیریت، خودکامگى و استبداد ست، و هیچ چیز چون آن تباهگر و آسیب زا نیست . در آموزه های امیرمؤمنان ، بیرون از نهج البلاغه ، از جمله عباراتی در غررالحکم ، این توجّه دیده می شود :
«بِئْسَ الاِسْتِعْدَادُ الاِسْتِبْدَادُ.»
بد آمادگى است خودکامه بودن.
خودکامگى، حکومت و مدیریت را در پست ترین و بدترین نحوه ادارۀ مردمان قرار مى دهد، و خود عین خطاکارى و خلاف پذیرى و ستمگرى است.
«مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْیِهِ زَلَّ.»
هرکه خودکامه باشد بلغزد.
مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْیِهِ خَاطَرَ وَ غَرَّرَ.»
هرکه خودکامه باشد، خود را در معرض فریفتگى و هلاکت قرار داده است.
«الاِسْتِبْدَادُ بِرَأْیِکَ یُزِلُّکَ وَ یُهَوِّرُکَ فِی الْمَهَاوِی.»
خودکامه بودنت تو را مى لغزاند و در هلاکتگاه فرومى اندازد.
در حکمت ۱۶۱ نهج البلاغه هم عبارتی بلند آمده است که
«مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْیِهِ هَلَکَ.»
هرکه استبداد ورزد هلاک شود.
هیچ چیز مانند استبداد و خودکامگی بستر و زمینۀ هلاکت ارزش ها ، انسانیت ، روابط انسانی ، مناسبات درست و برنامه ریزی در جهت اهداف انسانی و ایمانی نیست .
خداوند به ما توفیق فهم درست عهدنامۀ مالک اشتر و استفادۀ از آن در میدان عمل را عنایت کند . إن شاء الله
