وضعیت اسفبار راه های دسترسی به یکی از مهم ترین میراث ایرانیان/ چرا تخت سلیمان مورد بی مهری مسئولان قرار گرفته است؟

گروه جامعه- زهرا پرچکانی: شهرستان تکاب از توابع استان آذربایجان غربی یکی از مهمترین نقاط کشور به لحاظ دارابودن میراث فرهنگی-تاریخی و منابع اقتصادی خدادادی است اما در پی نادیده گرفتن پتانسیل های این منطقه بسیاری از جاذبه های دیدنی آن ناشناخته مانده است.

تخت سلیمان؛ اثر منحصر به فرد ایرانی

مجموعه تخت سلیمان بر فراز دریاچه ای آهکی با عمق بیش از 110 متر بنا و با دیوارهای بلندی محصور شده است. این مجموعه در دوره اشکانیان مورد توجه حاکمان قرار گرفته و در دوره ساسانیان در اوج اقتدار خود به سر می برد به گونه ای که 7 قرن آتش معبد آن توسط زرتشتیان روشن ماند. 

معبد آناهیتا (الهه آب)، آتشکده آذرگشتسب، تالار مربع، تالار هشت ضلعی و راهرو مسقف طولانی و حیرت برانگیز حفاظتی آن دارای شکوه خاصی است.

مجموعه تخت سلیمان دارای افسانه های بی شماری است از جمله نذر کردن گنجینه های داخل آن و ریخته شدن در دریاچه توسط موبدان، حضور سلیمان نبی در این قلعه و ... که همگی نشات گرفته از باورهای ایرانیان طی قرون متمادی بوده است.

دریاچه منحصر به فرد این مجموعه که حاصل  یک فرآیند زمین شناسی پیچیده و جالب است است نیز توانسته به یکی از زیبایی های مجموعه تبدیل شود. در واقع تشکیل کوهی که تخت سلیمان بر آن بنا شده ناشی از رسوب املاح موجود در چشمه ی قعر دریاچه است که در سالیان دراز تشکیل شده است.

ارزش آثار به جامانده از تاریخ کهن این سرزمین در تخت سلیمان حتی مورد توجه یونسکو نیز قرار گرفته است به طوری که در دهه 80 شمسی این مجموعه در فهرست آثار جهانی ثبت شد. 

زندان سلیمان

یکی از زیبا ترین پدیده های محیط زیستی جهان در این منطقه با نام زندان سلیمان قرار دارد. در واقع کوه سلیمان در طی فرایندی شبیه به دریاچه تخت سلیمان تشکیل شده است اما در پی خشک شدن چشمه آن، این کوه خالی از آب شده است. گودال این کوه به طول یک ساختمان سی طبقه است و حجم زیاد بوی آهک از فراز قله آن یک تجربه جالب برای گردشگران رقم می زند.

این کوه در ادبیات محلی کوه شیطان و محل زندانی شدن دیو ها توسط حضرت سلیمان نام گرفته است و علاوه بر ساختار طبیعی آن، در دوره ای چند اتاقک در دامنه آن بنا شده است.

در تصویر زیر کوه زندان از زاویه مجموعه تخت سلیمان قابل مشاهده است.

زندان سلیمان مشرف به روستای تازه کند نصرت آباد و مجموعه تخت سلیمان است و برای رسیدن به بالاترین نقطه آن کم تر از نیم ساعت زمان لازم است. ویدئوی زیر نشان دهنده زیبایی های این کوه است.

خاک زر خیز تکاب 

منطقه تکاب به معنای واقعی کلمه زرخیز است چرا که بیشترین میزان استحصال طلای کشور از معادن معروف آق دره، زره شوران و ... در این منطقه صورت می پذیرد که از لحاظ اقتصادی آن را به ناحیه ای استراتژیک تبدیل کرده است. ذخایر طلای یکی از این معادن حدود 4 میلیون تن تخمین زده شده است.

در کنار این معادن بخش عمده ای از سنگ تزیینی تراورتن که در کشور تولید می شود از منطقه تکاب استخراج شده که علی رغم خام فروشی توانسته است ارزش افزوده بسیاری برای کشور به همراه داشته باشد. 

جاده های نامناسب و خطرناک منتهی به میراث تاریخی ایرانیان

متاسفانه شهرستان تکاب و بخش تخت سلیمان علی رغم زمینه ها و استعدادهای فراوان گردشگری و اقتصادی فاقد راه دسترسی مناسب است به گونه ای که هم از سوی مرکز استان و هم از سوی سایر استان های همجوار جاده استانداردی برای حضور در منطقه پیدا نمی شود. 

مسیر دسترسی این منطقه از ارومیه، دارای پیچ و خم های خطرناک، شیب بسیار زیاد و عرض کم جاده است که حرکت خودروها در آن تنها با دنده سنگین میسر است. از سوی دیگر مسیر این منطقه به سمت تهران که از زنجان می گذرد نیز دارای همان مشکلات است و علاوه بر آن در مسافت های طولانی جاده فاقد آسفالت و سنگلاخی می شود. همچنین خطر سقوط واگن های هوایی معادن منطقه برروی خودروها به حدی بالا است که توسط تابلوهایی در حاشیه جاده مرتبا به گردشگران هشدار داده شده است.

وجود چاله های بزرگ برروی پیچ ها و سراشیبی ها نیز باعث وارد شدن صدمات بسیاری سیستم جلوبندی خودروها می شود و فقدان سیستم روشنایی درجاده، رانندگی در شب را عملا غیرممکن می کند. 

در مسیر جاده ی تخت سلیمان-زنجان مرتبا آثار برخورد خودروها به گاردریل جاده مشاهده می شود.

این شهرستان درحالی از نبود جاده دسترسی مناسب رنج می برد که علاوه بر مغفول ماندن ظرفیت های گردشگری آن، ساکنان ده ها روستا در مسیرهای منتهی به آن نیز دچار مشکلات زیادی شده اند.

مسیر 300 کیلومتری ارومیه- تکاب بیش از 5.5 ساعت زمان برای طی کردن لازم دارد و مسیر 130 کیلومتری تخت سلیمان-زنجان برای دسترسی به پایتخت بیش از 2.5 ساعت زمان صرف می کند که در صورت استاندارد سازی این جاده ها عبور و مرور به راحتی صورت خواهد گرفت و مدت زمان طی کردن مسافت کاهش می یابد.

متاسفانه عمده معادن این شهرستان گویا به مسئولیت اجتماعی خود در قبال منطقه هیچ اهتمامی ندارند در حالی که به راحتی می توانند با درصد ناچیزی از درآمد خود وضعیت منطقه تکاب را بهبود ببخشند.

برای پیگیری برنامه مسئولین استان و شهرستان تکاب با نماینده این شهر و اداره کل راه و شهرسازی استان آذربایجان غربی تماس گرفته شد که تا لحظه ارسال این گزارش متاسفانه هیچکدام از تماس ها موفق به برقراری نشد.

جماران آمادگی دارد در این زمینه پاسخهای مسئولان مربوطه را منعکس کند.