پایگاه خبری جماران: خشکسالی امسال حدود 40 درصد از آورد آب خوزستان را کاهش داده و آمارهای متفاوتی از میزان خسارت این خشکسالی به بخش های مختلف از جمله کشاورزی این استان و دلایل متفاوت آن از جمله انتقال آب از سرشاخه های دز به فلات مرکزی ایران بیان می شود. اما مسئولین تأکید دارند که در دو سه سال اخیر هیچ انتقال آبی از این استان صورت نگرفته و خشکسالی اخیر صرفا به دلیل کاهش بارندگی ها است.
برای بررسی این موضوع با خدارحم امیری زاده، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان، گفت و گویی داشته ایم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
آقای امیری زاده! ابتدا آمار خسارت خشکسالی به بخش کشاورزی خوزستان را برای ما بگویید و بعد راهکاری که برای جبران این خسارت ها به نظر شما می رسد.
امسال به طور متوسط بیش از 38 درصد کاهش بارندگی در استان خوزستان داشته ایم و در بالادست خشکسالی بیش از 40 درصد است. بنابر این هم در کشت های پاییزه خسارت زیادی دیدیم و حدود 300 هزار هکتار از کشاورزی استان دچار خسارت شده که 95 درصد از آنها دیم بوده اند. صندوق بیمه محصولات کشاورزی خسارت کسانی که بیمه کرده بودند را پرداخت می کنند و تا الآن نزدیک 90 میلیارد تومان پرداخت شده است.
از سوی دیگر کمبود آب و تنش آبی برای کشت های تابستانه ما پیش آمده و آنها را به زیر یک دهم آورده است. یعنی تحت تأثیر زیادی قرار داده و کمبود آب باعث شده کشت برنج ما کلا مختل شود. پارسال ما حدود 180 هزار هکتار برنج کشت کردیم.
در سال خشکسالی که خودتان هم اشاره کردید حدود 40 درصد آورد آب کم بوده، شما توقع دارید در خوزستان برنج بکارید؟
من نسبت به سال قبل می گویم. ما کشت برنج را در خوزستان ممنوع کرده ایم و اصلا در الگوی کشت نیاورده ایم. چون کمیته بحران استانداری مصوب کرده که کشت برنج ممنوع باشد. پارسال تقریبا 300 هزار هکتار کشت های فصلی ما بوده و امسال به 88 هزار هکتار رسانده اند و همین عدد هم کشت نشده است.
یکی از انتقاداتی که کارشناسان به مصرف آب در خوزستان وارد می کنند این است که عدم مدیریت کشت و در سال خشکی مثل امسال کشت برنج باعث بروز این مشکلات شده است. نظر شما در این خصوص چیست؟
ما دو سال ترسالی داشتیم و هر سال تقریبا 200 هزار هکتار کشت برنج شده است. امسال الگوی کشتی طراحی و برنامه ریزی کردیم و به کشاورزان دادیم و برنج را حذف کردیم. اگر الگوی کشت ما نبود امسال باید 200 هزار هکتار برنج کشت می شد. برنج یک کشت اقتصادی و متوسط یازده ساله کشت این محصول در استان خوزستان حدود 70 تا 80 هزار هکتار است. یعنی در بدترین سال های خشکسالی مثل 87، 96 و 97 که خشکسالی شدیدی مثل الآن بوده، همان موقع هم استان خوزستان این کشت برنج را دارد.
هیچ سالی کشت برنج خوزستان به صفر نرسیده است
افرادی تک محصولی هستند و زمین های آنها غیر از کشت برنج به درد چیز دیگری نمی خورد که البته 15 هزار هکتار آنها خارج از پایاب سدّها هستند. لذا اینکه فکر کنیم کشاورز این کشت را به صفر برساند، هیچ سالی این اتفاق نیفتاده و نخواهد افتاد. اگر الگوی کشت و تلاش ما نبود و برنامه ریزی، جلسات، اطلاع رسانی و اقناع سازی نبود علی القاعده باید کشت برنج ما به اندازه پارسال بود و الآن 180 هزار هکتار کشت برنج می شد. ولی کشتی که امسال شده کشاورزانی هستند که غیرمجاز برداشت می کنند.
تحریم برنجکاران خوزستان
وظیفه و کار ما این است که اطلاع رسانی، تبلیغ، اقناع سازی و کشت های الگو را تعریف کنیم. مدیرت مصرف آب، آن هم برداشت های غیر مجاز با سازمان آب و برق است و با ما نیست. ما حتی کسانی که کشت برنج انجام داده اند را تحریم کرده ایم و هیچ گونه نهاده، سوخت و حتی بیمه هم گفته ایم به آنها ندهند. یعنی ما تا این حد هم پیش رفته ایم. همه اینها موتور پمپ های غیرمجاز می گذارند و از رودخانه ها برداشت می کنند. این موتور پمپ های غیرمجاز، برداشت آب، فروش و مدیریت آب جزو وظایف سازمان آب و برق است.
کشت های جایگزین برنج خوزستان
کشت جایگرین برنج چه چیزهایی به کشاورزان خوزستان پیشنهاد داده اید؟
الگوی کشتی که که معرفی کرده ایم کشت های مرسوم و عرف در منطقه بوده است. یعنی کشت هایی بوده که سالیان سال کشاورزان با آنها آشنایی دارند؛ مثل ذرت و نباتات علوفه ای، حبوبات، سبزی و صیفی، کنجد، سورگوم که کشت های مرسوم منطقه هستند. ما کشت جدیدی نیاورده ایم که بگوییم کشاورز با آن آشنایی ندارد.
تأمین آب باغات خرما، مرکبات و نیشکر تضمین شده است
الگویی که شما برای محصولات دیگر از جمله خرما تعریف کرده اید به چه شکل بوده است؟
خرما جزو کشت های الگویی ما نیست. ما یک سری کشت های دائمی مثل باغات خرما، مرکبات و نیشکر داریم که اصلا ربطی به الگوی کشت ندارند. یعنی همیشه تأمین آب اینها تضمین شده و بعد از آب شُرب و آب شُرب دام ها، آب اینها در اولویت بعدی است و مشکلی از این بابت ندارند.
پس تلف شدن نخل ها به چه دلیل بوده است؟
من فقط یک مورد در شادگان شنیده ام و امروز به بازرسین دستور داده ام از آنجا بازدید داشته باشند و بررسی کنند که چقدر واقعیت دارد. موردی دیگری در ارتباط با خشک شدن نخل ها نداشته ایم. این طوری که من شنیده ام آن هم خیلی جزئی است. پیش بینی ما این است که نسبت به سال قبل تولید خرمای بهتری داشته باشیم. با توجه به اینکه کیفیت آب کشاورزی ما نسبت به سال قبل بهتر است.
به نظر شما انتقال آب از خوزستان چقدر به کشاورزی این استان صدمه زده است؟
بحث انتقال آب یک برنامه کشوری است و من خیلی راجع به آن اطلاعات ندارم. ولی خشکسالی ناشی از این است که بارندگی ها در بالادست بیش از 40 درصد کاهش داشته است. من با رئیس سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری صحبت می کردم و آنها هم می گفتند که به دلیل کاهش بارندگی مشکل دارند. آورد آب هایی که ما مصرف می کنیم از بالادست یعنی خرم آباد، یاسوج و ایلام می آید. وقتی آنجا کاهش بارندگی باشد اینجا هم آسیب بیشتری می بیند.
دو سه سال اخیر انتقال آب از خوزستان صورت نگرفته است
ولی بحث انتقال آب درازمدت است و امکان دارد بر کشاورزی هم تأثیرگذار باشد. اما اخبارها ضد و نقیض است و می گویند چند سالی است که انتقال آب صورت نگرفته و تونل بهشت آباد هم متوقف است.
پس به نظر شما این موضوع هیچ تأثیری بر کشاورزی خوزستان نداشته است؟
اگر بحث انتقال آب تحقق بگیرد قطعا در کشاورزی استان خوزستان که پایین دست است، تأثیر دارد ولی شنیده ام که انتقال آبی در دو سه سال اخیر صورت نگرفته است.
خوزستان کانون بحران ها است
به نظر شما راهکار مقابله با بحران های کشاورزی خوزستان چیست؟
بالأخره خوزستان استانی است که ترسالی باشد خسارت می بیند و سیل سال 98 شاهد این ادعا است. الآن هم که خشکسالی است و ما هم مدیریت می کنیم و هم گرفتار این بحران ها هستیم. خوزستان در حقیقت کانون بحران ها است. خشکسالی نه تنها در کشت های ما تأثیر گذاشته بلکه در بحث تأمین علوفه هم تأثیرگذار بوده است. ما تأمین علوفه را انجام می دهیم و کارهای دیگر مقابله با خشکسالی در دستور کار ما هست و کمیته های مختلفی برای مدیریت این موضوع تشکیل شده است.
