خوزستان همچنان ملتهب است. گرچه به نظر می رسد فضا آرام شده اما هنوز هیچ کدام از مشکلات مردم به طور اساسی حل نشده یا حداقل این اعتماد در آنها اییجاد نشده که حل می شود تا آرام گیرند. از سوی دیگر پس از اتفاقاتی که در اعتراضات افتاد و کشته شدن تعدادی از معترضا ن ونیز امنیتی شدن فضا بسیاری از آنها حتی از سخن گفتن با خبرنگاران گریزانند و هراس دارند. امری که در جای خود نگران کننده است. اما اینجا مورد بحث نیست. جماران درصدد است در چند گزارش میدانی از نقاط مختلف خوزستان نه دلایل که عوامل اعتراضات اخیر را بررسی کند شاید برای تکرا نکردن اشتباهات گذشته راهگشا باشد.
پایگاه خبری جماران، سیداحمد مقدم موسوی: خوزستان در دو هفته اخیر شاهد اعتراضات گسترده مردمی بوده است. جرقه اعتراضات را بی‌آبی و خشکیدن تالاب هوالعظیم زد اما سخنان اهالی حکایت از تبعیض و بیتوجهی به آنها در طول سالیان گذشته دارد که همین ها هم از عوامل مهم و پنهان این اعتراضات است.
اعتراضات و ناآرامی‌هایی که قطع شدن اینترنت در چندین شهر خوزستان از جمله اهواز، شادگان، دشت آزادگان، ماهشهر، ایذه، دزفول را هم به دنبال داشت. البته اکنون دیگر اینترنت قطع نیست. اینترنت تلفن همراه بعد از ظهر دوشنبه چهارم مردادماه وصل شده. گرچه هر گاه تجمعی صورت می گیرد دوباره قطع می شود.
اعتراضات در شامگاه پنجشنبه۲۴تیرماه شروع شد. البته حدود یک هفته پیش از آن جمعی از مردم اهواز در برابر استانداری تجمع کرده بودند، اما اعتراضات گسترده شبانه از 24 تیر و در بستان، سوسنگرد، خرمشهر و مناطق مختلفی از اهواز شروع شد.
در اهواز مناطق کوی علوی، کوی زویه، ملاشیه، کوی صیاحی، لشکرآباد، آخرسفالت، کوت عبدالله و قلعه چنعان به مدت چندین شب درگیر اعتراضات بود.
خرید بشکه ای آب!
یکی از اساسی‌ترین مشکلات در اهواز «شور بودن آب مصرفی» است و شهروندان سرزمینی که بشکه بشکه نفت به کشور تقدیم می کنند، ناچار به خرید آب معدنی به صورت بشکه‌ای هستند. این مشکل از آنجا اهمیت پیدا میکند که در اهواز نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر در مناطق حاشیه‌ای سکونت دارند. جمعیت گسترده‌ای که از نبود خدمات مطلوب از یک سو و بیکاری و مشکلات اقتصادی از سوی دیگر رنج می‌برد.
در این میان احداث سد گتوند موجب افزایش شدید شوری آب کارون شده است و به همین جهت دیگر حتی با وجود تصفیه خانه‌های شهری شرکت آبفا، امکان شرب این آب وجود ندارد. همین امر و همچنین افت فشار آب در مناطق حاشیه‌ای ممکن است از دلایل اعتراض مردم اهواز به بی‌آبی و همدردی آنها با مناطق پایین دست رودخانه کرخه که خشک بود، محسوب شود.
اما سخن مردم چیست؟
«مردمی که اینجا اعتراض کردند، نه فتنه‌گر انگلیسی بودند نه اون‌ور آبی؛ بلکه مردمی بودند که در جنگ هشت ساله جنگیدند و شهید داده‌اند؛ مردمی که بر روی نفت و گاز راه می‌روند.» این را عباس دیلمی از ساکنان کوت‌عبدالله یکی از مناطق پر سر و صدا در اعتراضات اخیر، می‌گوید.
عباس ادامه می‌دهد: « شاید شما فقط شنیده‌اید اما من با چشمان خود دیده‌ام، خانواده‌ای با هفت هشت کودک تنها دارایی آن گاومیش است که به دلیل بی‌آبی از بین رفته‌اند.»
وی ادامه می‌دهد:« ما دیده‌ایم که چگونه به دلیل کم‌آبی کیلومترها ماهی‌های مرده روی هم انباشته شده است؛زندگی و معیشت مردم که بر گاومیش‌داری، صید ماهی و کشاورزی بود از بین رفت.»
این جوان ۲۴ ساله با اشاره به اعتراضات می‌گوید: «هر کسی که می‌بیند سه رودخانه از منطقه‌اش می‌گذرد، ۵۰۰ دکل نفت وجود دارد، این همه خدمات و سرمایه از دیارش به تمام کشور ارائه شود و کلی شهید داده است اما هیچ رسیدگی به آنها نشود، اعتراض میکند.»
او عنوان میکند:« مسئولان چرا باید اجازه دهند این همه فشار به مردم وارد شود تا اعتراض کنند.چرا کار باید به اینجا برسد؟»
عباس در ادامه می‌گوید: «اضافه بر این‌که مردم هیچ امکانات اولیه ندارند، حتی از آسفالت هم محروم هستند، به شرایطی رسیده‌اند که حتی آب شرب نداشته‌اند.»
وی افزود: «هفته گذشته که مردم اعتراض کرده‌اند، به آنها فشار زیادی وارد شده بود. هیچ کس نمی‌تواند تحمل دیدن تشنگی بچه‌های خود را ببیند؛ من شخصا ۵۳ روستا را می‌شناسم که یک ماه آب شرب نداشته‌اند، امکانات دیگر که بماند».
او بیان میکند: « شما اگر آب شرب نداشته باشید، اعتراض نمی‌کنید؟ صدای خود را به مسئولین نمی‌رساندید؟»
جزییات شب‌های اعتراضات
عباس به فرمایشات رهبر معظم انقلاب هم اشاره میکند: «همانطور که رهبر انقلاب فرمودند اعتراض مردم به حق بوده است؛ واقعا به این مردم ظلم شده است.»
وی ادامه می‌دهد: « در این اعتراضات یک شیشه شکسته نشد، به هیچ جایی آسیب وارد نشد. هر کس می‌تواند ببنید که هیچ تخریبی وجود نداشت. مردم فقط می‌خواستند صدای خود را برسانند، اما چرا باید مأموران گاز اشک‌آور پرتاپ کنند؟»
او با اشاره به از جزییات شب‌های اعتراضات می‌گوید:« عموی من جانباز است و در دفاع مقدس حضور داشت، با این‌که در هیچ اعتراضی شرکت نکرد و در منزل بود، اما در خانه او گاز اشک‌آور پرتاپ کردند، وقتی که فقط خواست که گاز اشک‌آور به داخل منزل پرتاپ نشود، با باتوم با او برخورد کردند.»
وی اضافه کرد:« عموی من فقط خواست بگویید که زن و بچه من خفه شده‌اند و من جانبازم تحمل گاز اشک‌آور را ندارم، اما اجازه ندادند حرف بزند؛ جواب این مرد، این نبود.»
عباس ادامه می دهد: «مردم فقط می‌خواستند بگویند که به ما رسیدگی کنید. مردم نه دنبال فتنه هستند و نه دنبال اعتراضات. این مردم خود را در هشت سال جنگ اثبات کرده‌اند».
وی اظهار میکند:« ما با این همه نفت و سرمایه آبی هیچ امکاناتی نداریم. تصور کنید مردم برای آب شست و شو باید پمپ خریداری کنند چون فشار آب ضعیف است و برای آب شرب، باید با بشکه‌های ۲۰ لیتری، آب تصفیه خریداری کنند. یعنی هم برای شستسو و هم شرب باید پول پرداخت کنند.»
او در خصوص قطعی اینترنت هم می‌گوید:« دو روز بعد از اعتراضات اینترنت قطع شد. تا چند روز پیش اینترنت دوباره فعال شد».
طعم تلخ تبعیض
جلال خان‌زاده یکی دیگر از اهالی کوت عبدالله معتقد است که مردم ناراضایتی شدید دارند و می‌گوید: «من چهل سال است که ساکن کوت‌عبدالله هستم. مردم اینجا احساس می‌کنند مورد تعبیض و بیتوجهی قرار دارند.»
او ادامه می‌دهد: «کوت‌عبدالله مشکلات بسیار زیادی دارد که مهم‌ترین آن آب است. آب کوت عبدالله هم از لحاظ کمیت و هم کیفیت دچار مشکل است. در اکثر ساعات روز آب قطع است. در برخی نقاط کوت‌عبدالله آب تنها در ساعت ۲ صبح تا ۵ صبح قطع نیست و مردم مجبور هستند شب آب را در تانکر ذخیره کنند».
وی با اشاره به آب مصرفی در کوت‌عبدالله قابل شرب نیست، می‌گوید: «مردم آب شرب خود را به صورت بشکه‌ای از فروشندگان آب تصفیه خریداری می‌کنند. در تمام اهواز آب غیر قابل شرب است و مردم یا تصفیه‌کن آب خانگی خریداری می‌کنند یا مجبورند آب را روزانه خریداری کنند.»
جلال اضافه میکند:« گرچه ناچار با این آب شست و شو می‌کنیم اما آب بوی بدی دارد. با این آب واقعا نمی‌توان حمام کرد. طعم و بوی زننده و بدی دارد. باید در اینجا زندگی کنید تا این شرایط را درک کنید.»
وی با بیان این‌که از کوچک‌ترین امکانات اولیه محروم هستیم، اشاره میکند: «رودخانه کارون با خانه‌های ما فقط ۱۰۰ متر فاصله دارد اما آب نداریم؛ مردم بشدت از مسئولین ناراحت هستند و گلایه دارند.»
از مشکلات بهداشتی تا بیکاری
مردم کوت عبدالله از ابتدایی‌ترین خدمات محروم هستند. خیابان‌های خاکی تاریک و غرق در فاضلاب، محرومیت را به خوبی نشان می‌دهند. اغلب معابر کوت‌عبدالله فاقد آسفالت و روشنایی هستند. همچنین سرریز شدن فاضلاب‌ها وضعیت نامناسب و غیر بهداشتی را شکل داده است.
یکی از ساکنان کوت عبدالله در خصوص این وضعیت عنوان میکند:« ما مشکلات بسیاری داریم؛ آنقدر زیاد هستند که نمی‌دانم از چه بگویم.»
وی به مشکلات بهداشتی ناشی از طغیان فاضلاب و نبود آسفالت اشاره میکند و می‌گوید:« دو دختر کودک من همیشه از وضعیت مریض می‌شوند. مدتی پیش دو دختر من به دلیل خاکی بودن خیابان دچار بیماری پوستی سالک شدند».
او در خصوص وضعیت اشتغال گلایه دارد و اظهار میکند: «من شخصا هیچ شغلی ندارم. دست‌فروشی می‌کردم که آنقدر شهرداری ممانعت کرد که مجبور شدم دست‌فروشی را رها کنم؛ به فرمانداری و شهرداری برای اشتغال مراجعه کردم باز هم هیچ نتیجه‌ای نبود.»
وی ادامه می‌دهد: « با این وضعیت اقتصادی باید هزینه درمان دخترانم را بدهم و روزانه هم آب تصفیه بخرم. البته آب‌فروش‌های سیار روزی دم در نیان ما بدون آب می‌مانیم.»
شهر‌وند دیگری نیز در خصوص این مشکلات می‌گوید:« من باید بچه‌های خود را در خانه نگه‌دارم زیرا می‌ترسم اگر در خیابان بازی کنند در چاله‌های فاضلاب سرباز سقوط کنند.»
او با بیان این‌که مسئولان محلی به حقوق مردم توجهی ندارند، عنوان میکند: «ما وقتی به مسئولان شهر برای پیگیری مشکلات می‌رویم به ما می‌گویند از اینجا بروید، وگرنه نه اعلام می‌کنیم که اغتشاشگرید. ما هم از برچسب‌ها ترس داریم.»
وی با بیان این‌که معابر کوت‌عبدالله وضعیت نامناسبی دارند، اشاره میکند:« مدتی پیش منازل یکی از همسایگان دچار آتش‌سوزی شد اما به دلیل همین معابر نامناسب ماشین آتش‌نشانی نیامد».
او به اعتراضات اخیر هم اشاره میکند: «مردم احساس عصبانیت شدیدی دارند. ناراحت هستند اما مسئولان موضوع را جدی نگرفته‌اند.»
وی ادامه می‌دهد: «به دلیل آب، کسانی که اعتراض کرده‌اند، می‌خواهند صدا خود را به مسئولان برسانند اما چرا باید اینترنت را قطع کنند؟ اعتراض مردم چه ربطی اینترنت دارند.»
او با بیان این‌که «وجود اینترنت بسیاری ضروری است، می‌گوید: « در اعتراضات اخیر چندین روز اینترنت قطع شد و به نظرم این کار واقعا لزومی نداشت».
سخن مردم در کوچه و خیابان‌های خاکی و تاریک کوت‌عبدالله، رنج عمیقی را روایت میکند. رنج بیتوجهی و محرومیت! مردمی خسته که احساس می‌کنند، دیده نمی‌شوند. بی‌آبی و فریاد العطش فرصتی شد تا صدای نحیف و خسته این مردم کمی شنیده شود و البته برای این شنیدن شدن، هزینه سنگینی هم پرداخت کرده‌اند.
امروز درد مشترک مردم خوزستان، تبعیض و به حاشیه‌رانده شدن است. استانی که بیشترین منابع کشور را در خود اختصاص داده است، غمگین و ناراحت است. به نظر می‌رسد لازم است توجه جدی به خوزستان معطوف شود و اقدامات اساسی در جهت رفع محرومیت و مشکلات آن در دستورکار متولیان امر قرار گیرد.
