هر روز که به زمان انتخابات و پایان زمان تبلیغات نامزدها نزدیک می‌شویم، بازار دادن وعده و عیدهای کوچک و بزرگ و ممکن و غیرممکن داغ‌تر می‌شود و برخی از نامزدها از هر دری وارد می‌شوند تا بتوانند به هر شکل ممکن رأی مردم را به سوی خود جلب کنند.
اما گاهی وعده‌هایی به مردم داده می‌شود که اساسا در حیطه وظایف نمایندگان نیست و در این میان آنچه بیشتر جلب توجه می‌کند این امر است که این وعده‌ها در مرحله اول ناآگاهی نامزدهای انتخابات و در مرحله دوم، ناآگاهی مردم به حقوق اولیه‌شان را نشان می‌دهد.
وعده‌هایی مانند افزایش قیمت نفت، ایجاد اشتغال برای همه جوانان، ساخت کارخانه‌های مختلف، جذب سرمایه‌گذاران خارجی، وعده حق طلاق به زنان، تاسیس فرودگاه، ایجاد منطقه آزاد تجاری، ایجاد استان جدید، عزل و نصب مسوولان، ایجاد اشتغال و رفع بیکاری، آسفالت، واگذاری زمین و مسکن، حل معضلات کلان اقتصادی، ایجاد ارتباط یا قطع ارتباط با برخی کشورها، ایجاد رفاه و ارتقای سطح فرهنگی و اجتماعی جامعه و نیز تحقق عدالت در کشور تنها بخشی از این وعده‌های نامزدهاست.
معنی این وعده‌ها که برای تاثیرگذاری بر آرا و نظرهای مردم است و البته موضوعات آن شهر به شهر و منطقه به منطقه تفاوت دارد این است که آن کاندیدا کار اصلی را که تصویب قوانین و مطالبه برای دستیابی به قانون برتر است را پس از راهیابی به مجلس باید به حال خود رها کرده و به دلالی تبدیل شود که تنها به دنبال عمل به وعده‌های خود باشد که در هر ۲ صورت امری نادرست است.
نمایندگان مردم وظیفه دارند برای تحقق قانون اساسی و پیشرفت همه‌جانبه و تعالی و آبادانی کشور، حل مشکلات جامعه، حفظ استقلال، تمامیت ارضی و عزت جامعه، تضمین آزادی‌های قانونی، تحقق عدالت همه‌جانبه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و قضایی قوانین مورد نیاز جامعه را تدوین و تصویب کنند.
مجلس در چارچوب چشم‌انداز کشور برنامه‌های پنج ساله را تصویب می‌کند و برای اجرای این برنامه‌ها بودجه سالیانه کشور که در واقع برنامه‌های یک ساله و اجرای برنامه پنج ساله توسعه است و نیز میزان درآمد هزینه کشور را در طی یک سال مشخص می‌کند، باید به تصویب مجلس برسد.
علاوه بر قانونگذاری، مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از سوی مردم به وزرای معرفی شده از سوی رئیس‌جمهوری رای اعتماد می‌دهد و در واقع اراده ملی را در تشکیل دولت جاری می‌سازد؛ مجلس همچنین وظیفه نظارت بر اجرای قوانین مصوب را بر عهده دارد و با تشکیل دیوان محاسبات بر اجرای بودجه نظارت می‌کند و با تذکر، سوال، استیضاح و تحقیق و تفحص بر حسن اجرای قانون توسط دولت نظارت می‌کند.
با توجه به این وظایفی که برای نمایندگان در قانون پیش‌بینی شده‌است، دادن وعده‌هایی از سوی شماری از نامزدها که در این چارچوب نباشد خود ملاک خوبی می‌تواند برای ارزیابی آنان و انتخاب یا انتخاب نکردنشان از سوی رای‌دهندگان باشد.
مردم در دوران ارزیابی نامزدها و رقابت انتخاباتی باید از آشنایی کاندیداها با قانون اساسی، چشم‌انداز، سیاست‌های کلی و قوانین مهم کشور سوال کنند و از سرنوشت اصول بر زمین مانده قانون اساسی و نیز قوانین مهم کشور بپرسند و دیدگاه‌های آنان را برای نحوه پیگیری تحقق این اصول جویا شوند؛ این پرسش‌ها می‌تواند ارزیابی رای‌دهندگان از نامزدها و میزان تطابق دیدگاه‌های آنها با وظایف نمایندگی را واقعی‌تر کند.
به اعتقاد کارشناسان انتخابات صحنه حضور حماسی مردم برای تعیین سرنوشت خود به شمار می‌رود که موجب استحکام نظام شده و ضریب امنیت اقتدار نظام را تقویت می‌کند اما رای‌دهندگان باید با هوشیاری در انتخابات شرکت کنند.
«کامبیر کریمی» کارشناس مسایل سیاسی می‌گوید: مردم موظف هستند نسبت به وعده‌های نامزدهای انتخابات بسیار هوشیارانه برخورد کنند و فریب نامزدهایی که به شیوه‌های غیرعقلایی و غیراخلاقی سعی در افزایش محبوبیت خود دارند را نخورند.
وی افزود: عملکرد حال و گذشته و برنامه‌های آینده معیار سنجش حرف‌ها و سخنان نامزدهای انتخابات است که باید از سوی مردم مورد توجه جدی قرار گیرد؛ علاوه بر آن نحوه و کیفیت استدلال نامزدها نیز باید معیار مردم برای رای به نامزدهای مورد نظر باشد.
وی دادن وعده‌های دروغ از سوی نامزدهای انتخابات را توهین به شعور مردم دانست و تاکید کرد: قضاوت و انتخاب مردم باید با در نظر گرفتن مجموع معیارها و شاخص‌ها انجام شود تا شاهد ورود افرادی اصلح به مجلس باشیم.
یک کارشناس رشته جامعه‌شناسی نیز معتقد است که وعده‌هایی که نامزدهای انتخابات در زمان تبلیغات می‌دهند، در اذهان مردم ثبت و ضبط می‌شود.
نیلوفر محبی افزود: نامزدهای انتخاباتی براساس برنامه‌هایی که دارند، قول‌هایی به مردم می‌دهند که مطالبه ایجاد می‌کند لذا باید این نکته را در نظر داشته باشند که از دادن وعده‌های غیرقانونی که در چارچوب وظایف نماینده نیست، خودداری کنند.
وی گفت: از آن جا که نمایندگان باید پاسخگوی مطالبه‌های مردم باشند، لذا وعده‌هایی که می‌دهند باید قابلیت اجرا و تحقق داشته باشد.
وی اضافه کرد: نامزدها در وهله نخست وظیفه دارند با ارائه طرح و برنامه‌های مشخص و مدون، راهکارها و برنامه‌های خود را برای حل مشکلاتی که امروز مردم با آن دست به گریبان هستند ارائه کنند.
وی ادامه داد: افرادی که وعده داده و هزینه می‌کنند از سوی افکار عمومی باید مورد سوال قرار گیرند در غیر این صورت ما در شرایطی قرار خواهیم گرفت که افراد بدون هیچ پشتوانه‌ای وعده‌های توخالی می‌دهند که در نهایت موجب تضعیف سرمایه‌های اجتماعی و در بلندمدت موجب کاهش اعتماد مردم می‌شود.
کارشناس حقوقی: متاسفانه برای جلوگیری از طرح این وعده‌های واهی، قانون خاصی در کشور وجود ندارد.
یک کارشناس حقوقی نیز با بیان اینکه یکی از آسیب‌های جدی در عرصه انتخابات کشور، مطرح کردن وعده‌های دروغین و واهی انتخاباتی از سوی برخی از نامزدهاست، گفت: متاسفانه برای جلوگیری از طرح این وعده‌های واهی، قانون خاصی در کشور وجود ندارد.
محمد مومنی افزود: گاهی نامزدهای انتخاباتی وعده‌هایی را مطرح می‌کنند که در حوزه تخصص و اختیارات آنان نیست و به نوعی می‌توان گفت که این گونه وعده‌ها برخلاف قانون اساسی است ولی چون در کشور نهادی برای نظارت بر وعده‌های انتخاباتی که از سوی نامزدها مطرح می‌شود، وجود ندارد برخی از نامزدها همچنان در این مسیر گام برمی‌دارند.
این کارشناس اضافه کرد: برای جلوگیری از چنین آسیبی می‌توان برخی از راهکارهای مشخص را مورد توجه قرار داد از جمله اینکه شورای نگهبان در هنگام بررسی صلاحیت نماینده‌های پیشین مجلس به این موضوع توجه داشته باشد که آنان چه وعده‌هایی به مردم داده‌اند و چقدر این وعده‌ها با قانون اساسی مطابقت داشته است.
نگاه به وعده‌های انتخاباتی نشان می‌دهد که در گوشه و کنار کشور مشکلاتی بسیاری هست که هر چند سال یک بار و در زمان انتخابات از زیر خاک سر بر می‌آورد و دستمایه استفاده برخی برای ورود به یکی از مهم‌ترین نهادهای تصمیم‌گیری کشور که از قضا هیچ نقشی در کارهای اجرایی ندارد، می‌شود.
رای‌دهندگان باید به این نکته توجه کنند که مجلس جایگاهی برای تصمیم‌گیری‌های کلان کشور است و وظیفه نظارت بر کار سایر قوا و همچنین انتخاب وزرا برای کارهای اجرایی کشور را دارد؛ بنابراین، نمایندگان وظیفه شناخت کامل از تمام ظرفیت‌های علمی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را دارند تا بتوانند قوانینی تصویب کنند که کشور را در راستای رسیدن به اهداف متعالی کمک کند.
به نظر می‌رسد افرادی که قصد ورود به مجلس را دارند باید به صورت منطقی به مردم وعده دهند زیرا به هر حال حافظه مردم در یادآوری وعده‌ها قوی است و انتظار تحقق آنان را دارند.
