به گزارش ایرنا پرنده نگری شاخه ای از بوم گردی یا اکوتوریسم و از محبوب ترین انواع «گردشگری با هدف خاص» محسوب می شود که علاقه مندان زیادی در کشورهای مختلف جهان دارد به طوری که تنها در کشور انگلیس بیش از 300 هزار پرنده نگر حرفه ای وجود دارد.
بر خلاف دیگر شاخه های طبیعت گردی مانند کوهنوردی، افرادی با توانایی های کمتر فیزیکی و بدنی نیز می توانند به سادگی در برنامه های پرنده نگری شرکت کرده و جریان زندگی در طبیعت را از نزدیک لمس کنند.
همان طور که از نام این شاخه از گردشگری پیداست، پرنده نگری به شیوه ای از گردشگری اطلاق می شود که گردشگر برای مشاهده گونه های مختلف پرندگان عازم سفر می شود؛ در این سفر ممکن است برخی به شکل حرفه ای پرنده نگری را دنبال کنند و عده ای تنها علاقه مند به مشاهده پرندگان باشند.
این نوع تفریح بسیار جذاب تنها با رفتن به دامان طبیعت و به ویژه حاشیه تالاب ها با تماشای انواع پرندگان زیبا میسر شده و چند سالی است در کشور ما نیز طرفدارانی پیدا کرده و به تدریج نیز در حال افزایش است.
رفتن به طبیعت و تماشای پرندگان زیبا تفریحی است که ده‌ها سال پیش در بین مردم دنیا رواج یافت و علاقه مندان فارغ از نوع شغل یا تخصص با شوق و ذوق وافر به این تفریح سالم می‌پردازند.
برخلاف تصور عامه مردم برای پرنده نگری لازم نیست پرنده شناس باشید، علاقه مندی به طبیعت کافی است؛ کما اینکه زیبایی و رنگارنگی پرهای یک «سهره» یا زیبایی آواز یک «توکا» هر بیننده یا شنونده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آرامش و لذت پرنده نگری به حدی است که بسیاری از روانشناسان آن را راه حلی برای آرامش فکری و تقویت روحیه افراد می‌دانند؛ توریست پرنده نگر نسبت به بقیه گردشگران به زیرساخت های گردشگری چندان اهمیت نمی دهد و آنان بیشتر اوقات خود را در دل طبیعت می گذرانند و موضوع هتل، حمل و نقل و رستوران خیلی برایشان جذاب نیست؛ آنان تنها به یک راهنمای کاربلد نیاز دارند.
اقلیم کشورمان به خودی خود دارای تالاب های بسیاری است که پرندگان مهاجر را به سمت خود می کشاند و با این حال مورد بی مهری قرار می گیرد؛ این در حالی است که کشوری همچون امارات متحده عربی به دنبال پرورش جنگل های «حرا» برای جذب پرندگان مهاجر است تا از این طریق توریست جذب کند.
پرنده نگری در آذربایجان غربی و حتی کشورمان هنوز در میان مردم و گردشگران چندان شناخته شده نیست و تنها توانسته است گروه خاصی از گردشگران با سلایق تقریبا خاص را به سوی خود جذب کند.
اندکی توجه و سرمایه گذاری در آن می تواند این شاخه از گردشگری را به یک بخش پردرآمد برای صنعت گردشگری در کشور مبدل کند؛ صنعتی که تاکنون ناشناخته باقی مانده است.
براساس آمارهای ارایه شده هر اکوتوریست می تواند به طور میانگین هزار تا هزار و 500 دلار درآمد ارزی برای کشور به ارمغان آورد.
** ملزومات پرنده نگری
پرنده نگری فعالیتی بسیار مفرح است که هر علاقه مندی به راحتی می تواند به آن بپردازد و برای آن احتیاج به لوازم و تجهیزات خاصی نیست و خوشبختانه لوازم آن شامل یک تلسکوپ یا دوربین چشمی در کشور ما به راحتی در دسترس است.
وجود یک کتاب راهنمای پرندگان و یک جلد دفترچه برای ثبت مشاهده ها از دیگر ملزومات پرنده نگری است؛ یک دست لباس همرنگ با محیط مورد بازدید شانس دیدن پرندگان را افزایش می دهد؛ ضمن آنکه وجود کلاه آفتابگیر که گردشگر مجبور خواهد شد ساعت ها یا دقایقی را زیر آفتاب به تماشای پرندگان بپردازد نیز برایش مفید خواهد بود و وجود یک دوربین عکاسی نیز ممکن است برای ثبت مشاهده پرندگان نادر و در خطر انقراض بسیار مفید باشد.
** بهترین فصل برای پرنده نگری
فصل بهار و پاییز بهترین زمان برای مشاهده پرندگان به شمار می رود البته در فصل پاییز شمار پرندگان افزایش پیدا می کند و پرندگان جوان به گروه های قدیمی می پیوندند؛ ضمن آنکه پرندگان مهاجر نیز از راه می رسند و می توان انواع پرندگان را مشاهده کرد.
فصل بهار نیز به دلیل آغاز زمان زادآوری و جوجه آوری پرندگان در تالاب ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
جوجه آوری انواع پرندگان مهاجر و بومی در تالاب ها زیبایی این پهنه های آبی را دوچندان می کند به طوری که صدای جوجه های تازه از تخم درآمده که از میان نیزارها به گوش می رسد و جوجه هایی که به ردیف در پشت سر مادرشان در آب در حال شنا کردن هستند، فضای دلنشین و زیبایی را بر این تالاب ها حکمفرما می کند که می تواند برای پرنده نگران بسیار جذاب و دیدنی باشد.
توسعه بخش پرنده نگری در آذربایجان غربی علاوه بر مزیت های فراوانی که می تواند عاید صنعت گردشگری کند، نقش مهمی نیز در آشنا کردن اقشار مختلف مردم با دنیای زیبا و لطیف پرندگان دارد.
آشنایی هرچه بیشتر مردم با پرندگان و زندگی این موجودات زیبا می تواند در کاهش صید و شکار پرندگان بسیار موثر باشد و فرهنگ حمایت از پرندگان در جامعه به عنوان بخش از زندگی ما را افزایش دهد.
از همه مهمتر توسعه پرنده نگری در جامعه می تواند احترام به طبیعت را در میان مردم افزایش دهد و به آنان بیاموزد تا از هرگونه آلوده کردن و تخریب طبیعت بپرهیزند.
** ۵۵ درصد گونه‌های پرندگان کشور در آذربایجان غربی زیست می‌کنند
رییس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز با اشاره به اینکه 520 گونه پرنده در کشور شناسایی شده است، گفت: 300 گونه از این تعداد در این استان زیست می‌کنند.
امید یوسفی اضافه کرد: این استان به خاطر داشتن موقعیت و ظرفیت خاص در زمینه زیستگاه‌های آبی و خشکی پرندگان از اهمیت ویژه‌ای در کشور برخوردار است بطوری که حدود 100 زیستگاه، شامل 70 تالاب و بیش از 20 رودخانه و دریاچه سدها در آذربایجان غربی وجود دارد.
یوسفی با بیان اینکه این استان دارای اقلیمی متنوع و منحصربفرد در کشور است، اظهار داشت: در شمال استان جاذبه هایی چون ماسه های روان و کویر و در جنوب مناطق بکر جنگلی (زاگرس) در کنار زیستگاه های مختلف موجب شده است تا این استان دارای تنوع حیات وحش و زیستی بالایی باشد.
وی اضافه کرد: آذربایجان غربی همچنین به علت قرار گرفتن در 6 کریدور اصلی مهاجرت پرندگان در جهان و نیز به عنوان قطب تقسیم 70 تا 80 درصد از مهاجرت پرندگان به نقاط مختلف جهان از شرایط و موقعیت بسیار متمایز و ارزشمندی در بحث پرنده نگری برخوردار است.
یوسفی گفت: وجود تالاب های اقماری دریاچه ارومیه از جمله تالاب های سلدوز، کانی برازان و حسنلو در جنوب استان و وجود رودخانه ارس و زیستگاه های اطراف آن در شمال استان این مناطق را به یکی از زیستگاه های انواع پرندگان تبدیل کرده است.
وی با بیان اینکه در بسیاری از کشورها زیرساخت های لازم برای این شاخه از اکوتوریسم ایجاد شده است، افزود: در صورتی که بتوان برخی زیرساخت های مورد نیاز را در آذربایجان غربی ایجاد کرد، می توان سالانه جمع کثیری از علاقه مندان به پرنده نگری در ایران و خارج از کشور را جذب این مناطق کرد.
رییس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اضافه کرد: در همین راستا نخستین برج پرنده نگری استان در تالاب بین المللی کانی برازان مهاباد احداث و با استقبال علاقه مندان مواجه شده است.
وی گفت: علاوه بر این احداث کلبه های پرنده نگری نیز در تالاب های مهم استان از جمله سلدوز، حسنلو و کانی برازان در دست احداث است و به تدریج در تالاب های دیگر نیز راه اندازی خواهد شد.
یکی از مهمترین مناطق پرنده نگری در ایران تالاب بین المللی «کانی برازان» مهاباد به شمار می رود که از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست کشور به عنوان نخستین سایت پرنده نگری ایران اعلام شده و همه ساله پذیرای شمار زیادی از گردشگران و علاقه مندان به پرندگان است.
** 106 هزار بال انواع پرندگان در زیستگاه های آذربایجان غربی سرشماری شدند
رییس اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست آذربایجان غربی نیز به سرشماری زمستانی پرندگان آبزی و کنار آبزی استان اشاره کردو گفت: در مجموع 106 هزار و 955 بال پرنده در بیش از 200 گونه مختلف شمارش شد.
امید یوسفی اظهار داشت: این تعداد پرنده از مجموع 100 زیستگاه آبی استان در 25 زیستگاه که از شرایط مطلوبی برای زیست پرندگان برخوردار بود، سرشماری شدند که در مقایسه با سال قبل بیش از 2 برابر شده است.
وی افزود: در بین زیستگاه های آبی استان، بیشترین تعداد پرندگان در تالاب بین المللی «کانی برازان» مهاباد به تعداد 49 هزار و 163 بال شمارش شد.
یوسفی گفت: در این سرشماری انواع پرندگان آبزی و کنارآبزی شامل انواع مرغابی ها از جمله اردک مرمری، سرسبز، حنایی، خوتکاهای بزرگ و کوچک، انواع غازهای خاکستری، پیشانی سفید و بزرگ و کوچک، درناها، فلامینگو، پلیکان های سفید و خاکستری و پرندگان شکاری مشاهده و سرشماری شد.
به گزارش ایرنا اکوتوریسم به عنوان رویکرد جدید گردشگری مبتنی بر طبیعت در دهه های اخیر از اهمیت بسزایی در برنامه های توسعه گردشگری برخوردار شده و تماشای پرندگان به یکی از مهمترین بازارهای روبه رشد اکوتوریسم تبدیل شده است.
برخی از پرندگان آذربایجان غربی جزء پرندگان کمیاب دنیا به شمار می رود و این امر می تواند فرصت بسیار مناسبی باشد تا گردشگران این بخش از اقص نقاط جهان را به این استان جذب کرد.
خروس کولی دم سفید، عروس غاز و اردک های سرسفید، مرمری و تاج دار از جمله این پرندگان در حال انقراض هستند که در تالاب کانی برازان مهاباد مشاهده می شوند.
یکی از مهمترین ارزش های این تالاب به واسطه زیست پرندگان آبزی و کنار آبزی در آنهاست که از این طریق جذابیت و آرامشی مثال زدنی را برای علاقه مندان به طبیعت فراهم آورده است.
این تالاب محل مناسبی برای استراحت، تغذیه و تولید مثل انواع پرندگان است که در نتیجه همین امر ظرفیت بالقوه ای را برای طبیعت گردی و گردشگری، تفرج، آموزش و تحقیق دارد.
با فراهم شدن امکانات لازم در این تالاب، محققان، دانشجویان، پرنده شناسان، گردشگران و طبیعت گردان داخلی و خارجی قادر هستند در شرایطی ویژه و مناسب از جاذبه های متنوع این تالاب استفاده کنند.
گزارش از : منوچهر صمدی
6185/3072
انتهای پیام بر خلاف دیگر شاخه های طبیعت گردی مانند کوهنوردی، افرادی با توانایی های کمتر فیزیکی و بدنی نیز می توانند به سادگی در برنامه های پرنده نگری شرکت کرده و جریان زندگی در طبیعت را از نزدیک لمس کنند.
همان طور که از نام این شاخه از گردشگری پیداست، پرنده نگری به شیوه ای از گردشگری اطلاق می شود که گردشگر برای مشاهده گونه های مختلف پرندگان عازم سفر می شود؛ در این سفر ممکن است برخی به شکل حرفه ای پرنده نگری را دنبال کنند و عده ای تنها علاقه مند به مشاهده پرندگان باشند.
این نوع تفریح بسیار جذاب تنها با رفتن به دامان طبیعت و به ویژه حاشیه تالاب ها با تماشای انواع پرندگان زیبا میسر شده و چند سالی است در کشور ما نیز طرفدارانی پیدا کرده و به تدریج نیز در حال افزایش است.
رفتن به طبیعت و تماشای پرندگان زیبا تفریحی است که ده‌ها سال پیش در بین مردم دنیا رواج یافت و علاقه مندان فارغ از نوع شغل یا تخصص با شوق و ذوق وافر به این تفریح سالم می‌پردازند.
برخلاف تصور عامه مردم برای پرنده نگری لازم نیست پرنده شناس باشید، علاقه مندی به طبیعت کافی است؛ کما اینکه زیبایی و رنگارنگی پرهای یک «سهره» یا زیبایی آواز یک «توکا» هر بیننده یا شنونده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آرامش و لذت پرنده نگری به حدی است که بسیاری از روانشناسان آن را راه حلی برای آرامش فکری و تقویت روحیه افراد می‌دانند؛ توریست پرنده نگر نسبت به بقیه گردشگران به زیرساخت های گردشگری چندان اهمیت نمی دهد و آنان بیشتر اوقات خود را در دل طبیعت می گذرانند و موضوع هتل، حمل و نقل و رستوران خیلی برایشان جذاب نیست؛ آنان تنها به یک راهنمای کاربلد نیاز دارند.
اقلیم کشورمان به خودی خود دارای تالاب های بسیاری است که پرندگان مهاجر را به سمت خود می کشاند و با این حال مورد بی مهری قرار می گیرد؛ این در حالی است که کشوری همچون امارات متحده عربی به دنبال پرورش جنگل های «حرا» برای جذب پرندگان مهاجر است تا از این طریق توریست جذب کند.
پرنده نگری در آذربایجان غربی و حتی کشورمان هنوز در میان مردم و گردشگران چندان شناخته شده نیست و تنها توانسته است گروه خاصی از گردشگران با سلایق تقریبا خاص را به سوی خود جذب کند.
اندکی توجه و سرمایه گذاری در آن می تواند این شاخه از گردشگری را به یک بخش پردرآمد برای صنعت گردشگری در کشور مبدل کند؛ صنعتی که تاکنون ناشناخته باقی مانده است.
براساس آمارهای ارایه شده هر اکوتوریست می تواند به طور میانگین هزار تا هزار و 500 دلار درآمد ارزی برای کشور به ارمغان آورد.
** ملزومات پرنده نگری
پرنده نگری فعالیتی بسیار مفرح است که هر علاقه مندی به راحتی می تواند به آن بپردازد و برای آن احتیاج به لوازم و تجهیزات خاصی نیست و خوشبختانه لوازم آن شامل یک تلسکوپ یا دوربین چشمی در کشور ما به راحتی در دسترس است.
وجود یک کتاب راهنمای پرندگان و یک جلد دفترچه برای ثبت مشاهده ها از دیگر ملزومات پرنده نگری است؛ یک دست لباس همرنگ با محیط مورد بازدید شانس دیدن پرندگان را افزایش می دهد؛ ضمن آنکه وجود کلاه آفتابگیر که گردشگر مجبور خواهد شد ساعت ها یا دقایقی را زیر آفتاب به تماشای پرندگان بپردازد نیز برایش مفید خواهد بود و وجود یک دوربین عکاسی نیز ممکن است برای ثبت مشاهده پرندگان نادر و در خطر انقراض بسیار مفید باشد.
** بهترین فصل برای پرنده نگری
فصل بهار و پاییز بهترین زمان برای مشاهده پرندگان به شمار می رود البته در فصل پاییز شمار پرندگان افزایش پیدا می کند و پرندگان جوان به گروه های قدیمی می پیوندند؛ ضمن آنکه پرندگان مهاجر نیز از راه می رسند و می توان انواع پرندگان را مشاهده کرد.
فصل بهار نیز به دلیل آغاز زمان زادآوری و جوجه آوری پرندگان در تالاب ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
جوجه آوری انواع پرندگان مهاجر و بومی در تالاب ها زیبایی این پهنه های آبی را دوچندان می کند به طوری که صدای جوجه های تازه از تخم درآمده که از میان نیزارها به گوش می رسد و جوجه هایی که به ردیف در پشت سر مادرشان در آب در حال شنا کردن هستند، فضای دلنشین و زیبایی را بر این تالاب ها حکمفرما می کند که می تواند برای پرنده نگران بسیار جذاب و دیدنی باشد.
توسعه بخش پرنده نگری در آذربایجان غربی علاوه بر مزیت های فراوانی که می تواند عاید صنعت گردشگری کند، نقش مهمی نیز در آشنا کردن اقشار مختلف مردم با دنیای زیبا و لطیف پرندگان دارد.
آشنایی هرچه بیشتر مردم با پرندگان و زندگی این موجودات زیبا می تواند در کاهش صید و شکار پرندگان بسیار موثر باشد و فرهنگ حمایت از پرندگان در جامعه به عنوان بخش از زندگی ما را افزایش دهد.
از همه مهمتر توسعه پرنده نگری در جامعه می تواند احترام به طبیعت را در میان مردم افزایش دهد و به آنان بیاموزد تا از هرگونه آلوده کردن و تخریب طبیعت بپرهیزند.
** ۵۵ درصد گونه‌های پرندگان کشور در آذربایجان غربی زیست می‌کنند
رییس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز با اشاره به اینکه 520 گونه پرنده در کشور شناسایی شده است، گفت: 300 گونه از این تعداد در این استان زیست می‌کنند.
امید یوسفی اضافه کرد: این استان به خاطر داشتن موقعیت و ظرفیت خاص در زمینه زیستگاه‌های آبی و خشکی پرندگان از اهمیت ویژه‌ای در کشور برخوردار است بطوری که حدود 100 زیستگاه، شامل 70 تالاب و بیش از 20 رودخانه و دریاچه سدها در آذربایجان غربی وجود دارد.
یوسفی با بیان اینکه این استان دارای اقلیمی متنوع و منحصربفرد در کشور است، اظهار داشت: در شمال استان جاذبه هایی چون ماسه های روان و کویر و در جنوب مناطق بکر جنگلی (زاگرس) در کنار زیستگاه های مختلف موجب شده است تا این استان دارای تنوع حیات وحش و زیستی بالایی باشد.
وی اضافه کرد: آذربایجان غربی همچنین به علت قرار گرفتن در 6 کریدور اصلی مهاجرت پرندگان در جهان و نیز به عنوان قطب تقسیم 70 تا 80 درصد از مهاجرت پرندگان به نقاط مختلف جهان از شرایط و موقعیت بسیار متمایز و ارزشمندی در بحث پرنده نگری برخوردار است.
یوسفی گفت: وجود تالاب های اقماری دریاچه ارومیه از جمله تالاب های سلدوز، کانی برازان و حسنلو در جنوب استان و وجود رودخانه ارس و زیستگاه های اطراف آن در شمال استان این مناطق را به یکی از زیستگاه های انواع پرندگان تبدیل کرده است.
وی با بیان اینکه در بسیاری از کشورها زیرساخت های لازم برای این شاخه از اکوتوریسم ایجاد شده است، افزود: در صورتی که بتوان برخی زیرساخت های مورد نیاز را در آذربایجان غربی ایجاد کرد، می توان سالانه جمع کثیری از علاقه مندان به پرنده نگری در ایران و خارج از کشور را جذب این مناطق کرد.
رییس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اضافه کرد: در همین راستا نخستین برج پرنده نگری استان در تالاب بین المللی کانی برازان مهاباد احداث و با استقبال علاقه مندان مواجه شده است.
وی گفت: علاوه بر این احداث کلبه های پرنده نگری نیز در تالاب های مهم استان از جمله سلدوز، حسنلو و کانی برازان در دست احداث است و به تدریج در تالاب های دیگر نیز راه اندازی خواهد شد.
یکی از مهمترین مناطق پرنده نگری در ایران تالاب بین المللی «کانی برازان» مهاباد به شمار می رود که از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست کشور به عنوان نخستین سایت پرنده نگری ایران اعلام شده و همه ساله پذیرای شمار زیادی از گردشگران و علاقه مندان به پرندگان است.
** 106 هزار بال انواع پرندگان در زیستگاه های آذربایجان غربی سرشماری شدند
رییس اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست آذربایجان غربی نیز به سرشماری زمستانی پرندگان آبزی و کنار آبزی استان اشاره کردو گفت: در مجموع 106 هزار و 955 بال پرنده در بیش از 200 گونه مختلف شمارش شد.
امید یوسفی اظهار داشت: این تعداد پرنده از مجموع 100 زیستگاه آبی استان در 25 زیستگاه که از شرایط مطلوبی برای زیست پرندگان برخوردار بود، سرشماری شدند که در مقایسه با سال قبل بیش از 2 برابر شده است.
وی افزود: در بین زیستگاه های آبی استان، بیشترین تعداد پرندگان در تالاب بین المللی «کانی برازان» مهاباد به تعداد 49 هزار و 163 بال شمارش شد.
یوسفی گفت: در این سرشماری انواع پرندگان آبزی و کنارآبزی شامل انواع مرغابی ها از جمله اردک مرمری، سرسبز، حنایی، خوتکاهای بزرگ و کوچک، انواع غازهای خاکستری، پیشانی سفید و بزرگ و کوچک، درناها، فلامینگو، پلیکان های سفید و خاکستری و پرندگان شکاری مشاهده و سرشماری شد.
به گزارش ایرنا اکوتوریسم به عنوان رویکرد جدید گردشگری مبتنی بر طبیعت در دهه های اخیر از اهمیت بسزایی در برنامه های توسعه گردشگری برخوردار شده و تماشای پرندگان به یکی از مهمترین بازارهای روبه رشد اکوتوریسم تبدیل شده است.
برخی از پرندگان آذربایجان غربی جزء پرندگان کمیاب دنیا به شمار می رود و این امر می تواند فرصت بسیار مناسبی باشد تا گردشگران این بخش از اقص نقاط جهان را به این استان جذب کرد.
خروس کولی دم سفید، عروس غاز و اردک های سرسفید، مرمری و تاج دار از جمله این پرندگان در حال انقراض هستند که در تالاب کانی برازان مهاباد مشاهده می شوند.
یکی از مهمترین ارزش های این تالاب به واسطه زیست پرندگان آبزی و کنار آبزی در آنهاست که از این طریق جذابیت و آرامشی مثال زدنی را برای علاقه مندان به طبیعت فراهم آورده است.
این تالاب محل مناسبی برای استراحت، تغذیه و تولید مثل انواع پرندگان است که در نتیجه همین امر ظرفیت بالقوه ای را برای طبیعت گردی و گردشگری، تفرج، آموزش و تحقیق دارد.
با فراهم شدن امکانات لازم در این تالاب، محققان، دانشجویان، پرنده شناسان، گردشگران و طبیعت گردان داخلی و خارجی قادر هستند در شرایطی ویژه و مناسب از جاذبه های متنوع این تالاب استفاده کنند.
گزارش از : منوچهر صمدی
6185/3072
کپی شد
