نبرد تن به تن درخت و تَبر

جنگل‌های زاگرس با گستردگی در حدود 12 استان کشور با 6 میلیون هکتار مساحت، 40 درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد که حدود 70 درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ها شامل می‌ شود.
بر اساس مطالعات پالینولوژی در حدود 14 تا 15 هزار سال قبل کم کم درختان پراکنده بلوط و بنه و از پنج هزار سال پیش جنگل های متراکم و نیمه متراکم بلوط به طور کامل در جنگل های زاگرس جای گرفت.
جنگل های زاگرس به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می شود و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی های اکوتوریستی و ارزش های زندگی، دارای اهمیت زیادی است.
این جنگل ها علاوه بر همه طراوت و زیبایی که به طبیعت می بخشد، می تواند منبع اقتصادی بسیار خوبی برای جنگل نشینان باشد و علاوه بر محصولات فرعی مانند مازو، شیره سقز، میوه بنه و سایر ثمره های درختان جنگلی، گردشگری جنگلی حلقه گمشده ای اقتصاد جنگل بوده که هنوز هم تا حدود زیادی ناشناخته باقی مانده است.
جنگل نشیان زاگرس سالهاست در دامن این طبیعت زندگی کرده و معیشت خود را در این جنگل ها و با بهره برداری از محصولات فرعی و بدون آسیب زدن به جنگل تامین می کنند.
این روزها هنگام تردد در جاده های غرب کشور و محورهای مواصلاتی منتهی به جنگل های زاگرس می توان کامیون های بزرگ و کوچک را مشاهده کرد که پیکرهای بی جان درختان جنگلی و غیرجنگلی را به مناطق مرکزی و شمالی ایران حمل می کنند.
به گفته برخی کارشناسان این حوزه، دلالان و قاچاقچیان چوب به دلیل توقف بهره‎برداری از جنگل های شمال کشور، بی رحمانه به جان جنگل های زاگرس افتاده‎اند.
هر چند هنوز آمار دقیقی از میزان تخریب این قاچاقچیان در جنگل های زاگرس در دست نیست اما به گفته مسوولان منابع طبیعی استان کردستان تنها در سه ماهه سوم امسال 225 تُن چوب قاچاق و غیرمجاز در قالب 36 دستگاه کامیون در این استان کشف و ضبط شد و سهم شهرستان مهاباد در آذربایجان غربی در این مدت بیش از 70 تُن است.
طبق نظر کارشناسان منابع طبیعی اغلب چوب‎های قطع شده از درختان سالم بوده اما دلالان و قاچاقچیان با شگرد قرار دادن چوب سالم در لایه زیرین بار خودرو و پوشاندن آنها با چوب‎های خشک و غیرجنگلی سعی در اختفای جرم دارند.
در حالی که برابر قانون حمل هرگونه چوب باغی و جنگلی باید با نظارت منابع طبیعی صورت گیرد اما در برخی موارد این امر رعایت نمی شود و برخی قاچاقچیان بدون بارنامه و اخذ مجوزهای لازم اقدام به حمل چوب می کنند.
تجاوزها به حریم سبز جنگل های زاگرس تا جایی پیش رفته که دوستداران محیط زیست و منابع طبیعی زنگ خطر را به صدا در آورده و از مسوولان درخواست کرده اند که به داد جنگل ها برسند و دست این افراد را از قلع و قمع درختان کوتاه کنند و در برخی موارد خود دست به تعقیب و گریز قاچاقچیان می زنند.
دوست داران جنگل می دانند که خطرهایی مانند خشکسالی، آتش سوزی، تصرف و تخریب جنگل، پدیده ریزگردها و آفت های مختلفی از جمله بیماری درختی قارچ زغالی، آفت سوسک چوب خوار و کرم جوانه خوار بلوط همواره جنگل های زاگرس را تهدید می کند.
جنگل های زاگرس به سبب پتانسیل و قابلیتی که دارند تاکنون توانستند که خود را با این شرایط سازگار کنند اما اینک جنگل های زاگرس پنجه در پنجه حریفی نابرابر قرار دادند و سودجویان و غارتگران این ثروت ملی با قلع و قمع درختان عرصه را بر جنگل های زاگرس تنگ کرده اند.
تخریب جنگل های زاگرس درحالی با این شدت توسط قاچاقچیان انجام می شود که سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری سالانه صدها طرح توسعه و غنی سازی جنگل های زاگرس اجرا می کند و هزاران دستگاه آبگرمکن خورشیدی را در راستای ترویج استفاده از انرژی پاک و جایگزینی سوخت های فسیلی و هیزمی، در اختیار روستاییان حاشیه جنگل های زاگرس داده است.
حفاظت از این جنگل ها نباید تنها بر عهده یک ارگان یا نهاد خاصی باشد بلکه تمامی دستگاه های اجرایی و اقشار مختلف مردم عزم خود را برای زنده نگهداشتن آن جزم کنند و هر چه در توان دارند در این راه دریغ نورزند.
** عبدالله رحمانی، خبرنگار ایرنا
3020/6185/3072