فرصت احیای کنسولگری ها در تبریز

به گزارش ایرنا، امروزه در همه جای دنیا، تعدد کنسولگری ها به عنوان نمایندگی سیاسی و دیپلماتیک کشورها در یک شهر، مزیت نسبی برای آن شهر محسوب می شود و تلاش برای افزایش تعداد کنسولگری های مستقر در تبریز نیز از این قاعده مستثنی نیست.
در باب اهمیت و تاریخچه کنسولگری کشورهای خارجی در تبریز، اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که کنسول های بسیاری از آنها حتی به انتشار یادداشت های دوران اقامت خود در 'دارالسلطنه تبریز' نیز اقدام کرده اند که از خواندنی ترین آنها می توان به کتاب خاطرات ویلهلم لیتن، کنسول آلمان در تبریز در بحبوحه جنگ جهانی اول، با عنوان 'ماه عسل ایرانی' اشاره کرد.
از سوی دیگر انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال 2018، پایتخت جهانی فرش دستباف در سال گذشته و پاک ترین شهر ایران در چند سال متوالی، ضرورت افزایش تعداد کنسولگری های خارجی را در این کلان شهر مضاعف می کند.

** پیشینه ایجاد کنسولگری در تبریز
سابقه ایجاد کنسولگری کشورهای خارجی در تبریز نیز به حدود 179 سال پیش باز می گردد؛ انگلیس به عنوان نخستین کشور خارجی در سال 1837 شمسی به ایجاد نمایندگی سیاسی خود در 'شهر اولین ها' اقدام کرد.
مورخ و پژوهشگر تاریخ تبریز در این باره به ایرنا گفت: تبریز در گذشته دارای 11 کنسولگری بود که از جمله آن‌ها می‌توان به کنسولگری ایالات متحده آمریکا، روسیه، فرانسه، آلمان، اتریش، بریتانیا، عثمانی، جنوا، جمهوری ونیز و عراق اشاره کرد.
کریم میمنت نژاد افزود: این در حالی بود که در همان زمان در پایتخت ایران، تهران، تنها هفت سفارت خارجی فعالیت داشت؛ بیشتر کنسولگری‌ها در محلات قدیمی تبریز همچون 'ایچری ارمنستان'، 'بارون آواک'، 'میدان ترلان' در خیابان شریعتی کنونی و 'میارمیار' واقع بودند.
وی اضافه کرد: عمده فعالیت این کنسولگری‌ها برای امور اقتصادی و بازرگانی بود؛ در آن دوران، مواد اولیهٔ ارزان قیمت آذربایجان مثل پنبه، پشم، ابریشم و صنایع نساجی و بافت فرش، کشورهای اروپایی را به برقراری روابط اقتصادی با تبریز و آذربایجان تشویق می‌کرد.
وی یادآور شد: کنسولگری انگلیس، قدیمی‌ترین نمایندگی سیاسی خارجی در تبریز بود که در سال 1837 میلادی تأسیس شد و در محدوده بلوک امروزی 'پاساژ' (کوچه پستخانه قدیم)، در کوچه 'زرگرباشی' قرار داشت.
محقق تاریخ تبریز ادامه داد: کنسولگری روسیه نیز که کمی پس از آن تاریخ فعالیت خود را آغاز کرد، در شمال بلوک پاساژ، در کوچه کنسولگری واقع شده بود؛ کنسولگری فرانسه نیز در سال 1866 میلادی در همین کوچه گشایش یافت؛ این کوچه به سبب وجود این 2 کنسولگری به نام 'کوچه کنسولگری' معروف شد. کنسولگری آمریکا نیز در سال 1906 میلادی در کوچه ارک تأسیس شد.
وی گفت: بیشتر کنسولگری‌های تبریز به غیر از کنسولگری‌های آمریکا، شوروی، فرانسه و ترکیه، در زمان دولت محمد مصدق تعطیل شدند؛ در حال حاضر تنها 2 کنسولگریِ ترکیه و جمهوری آذربایجان در این شهر فعال است.

** درخواست ایجاد کنسلوگری آلمان و احیای نمایندگی سیاسی روسیه
مدیر دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در آذربایجان‌شرقی نیز از درخواست ایجاد کنسولگری آلمان و احیای کنسولگری روسیه در تبریز خبر داد.
اسماعیل بابایی‌راغب با بیان اینکه ایجاد کنسولگری در کشورهای مختلف توسط کشور متقاضی کنسولگری باید انجام گیرد، افزود: جمهوری اسلامی ایران نیز در راستای تأمین منافع اتباع خود در خارج از کشور می‌تواند نسبت به تاسیس کنسولگری در هر کشوری اقدام کند.
وی یادآور شد: برای ایجاد کنسولگری در ایران باید کشورهای متقاضی، درخواست خود را به جمهوری اسلامی ایران ارائه دهند و بعد از بررسی و هماهنگی‌های لازم توسط مبادی ذی‌ربط پاسخ نهایی به آنها داده می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر 2 کنسولگری جمهوری آذربایجان و ترکیه در تبریز فعال هستند.
مدیر دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در استان آذربایجان‌شرقی با اشاره به درخواست‌ها برای ایجاد کنسولگری در شهر تبریز، بیان کرد: سفیر آلمان در سفر خود به تبریز درخواست ایجاد کنسولگری را داشت، ضمن اینکه مقام های سفارت روسیه به ویژه سرکنسول این کشور در رشت نیز درخواست ایجاد و احیای کنسولگری در تبریز را داشت که ما نیز راهنمایی‌ها و هماهنگی‌های لازم را انجام دادیم تا بتوانند درخواست رسمی خود را توسط سفارت روسیه در تهران به وزارت امورخارجه ایران اعلام کنند.
وی خاطرنشان کرد: وزارت امور خارجه ایران از ایجاد کنسولگری در تبریز برای رفع مسائل و دغدغه‌های مردم استقبال می‌کند.
بابایی راغب یادآور شد: مکان سابق کنسولگری روسیه در تبریز در زمان حاضر هیچ‌گونه فعالیت کنسولی و یا غیرکنسولی ندارد و فقط به عنوان یک زمین و محوطه در اختیار سفارت روسیه در تهران است.

**استقبال از ایجاد کنسولگری های جدید در تبریز
معاون سیاسی و امنیتی استاندار آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه در جریان درخواست ایجاد یا احیای کنسولگری در تبریز نیستیم، اظهار کرد: با این وجود از درخواست هر کشور خارجی که در چارچوب قوانین و مقررات کشورمان با وزارت امور خارجه برای ایجاد کنسولگری در تبریز توافق کند، استقبال می کنیم.
رحیم شهرتی فر افزود: ایجاد یا احیای کنسولگری ها در تبریز، امکان خوبی برای توسعه مراوادات تجاری و اقتصادی با کشورهای متقاضی است.
وی با اشاره به مناسبات تجاری و بازرگانی دیرینه تبریز با روسیه و آلمان اضافه کرد: آذربایجان شرقی در زمان حاضر نیز با این دو کشور همکاری های اقتصادی و فنی دارد و ایجاد کنسولگری آنها در تبریز می تواند توسعه این روابط را تسهیل کند.
معاون سیاسی و امنیتی استاندار آذربایجان شرقی ادامه داد: چون تبریز از زمان های دور تا به امروز از مراکز و قطب های اصلی بازرگانی و صادرات و واردات کشور از روسیه و اروپا بوده است، اقدام وزارت امور خارجه در ایجاد یا احیای کنسولگری کشورهای خارجی در این شهر، می تواند افق های جدیدی را پیش روی کشورمان و این خطه برای توسعه مناسبات تجاری با جهان پیرامون بگشاید.
وی یادآور شد: خوشبختانه روابط تجاری و صنعتی تبریز با کشوری مانند آلمان هنوز برقرار است و به عنوان نمونه، تولیدات کارخانه ماشین سازی این شهر به بازار آلمان صادر می شود که ایجاد کنسولگری آلمان ها در تبریز می تواند این روند را تسریع کند.

**ایجاد کنسولگری ها زمینه ساز تسهیل در روابط دوجانبه است
رییس اتاق بازرگانی و کشاورزی تبریز نیز با اشاره به قدمت فعالیت کنسولگری دولت های خارجی تبریز در حدود دو سده اخیر به خبرنگار ایرنا گفت: تبریز از زمان های دور در مسیر جاده ابریشم واقع و از شهرهای مهم و تاثیرگذار تجارت این جاده تاریخی از شرق به غرب جهان و بالعکس بود و به همین دلیل نیز دولت های خارجی حتی از دوره 'ونیزیان' در این شهر نمایندگی داشته اند.
صمد حسین زاده افزود: این واقعیت تاریخی را نمی توان نادیده گرفت که تا باز شدن راه دریایی خلیج فارس در سال های منتهی به جنگ جهانی دوم، تبریز به عنوان قلب تپنده خطه آذربایجان، تنها ورودی و خروجی صادرات و واردات کشورمان بود.
وی اظهار کرد: امروزه نیز تجار، بازرگانان و صنعتگران تبریز ارتباطات وسیعی با کشورهای آسیای میانه، روسیه و اروپا با محوریت آلمان دارند، به طوری که 70 تا 80 درصد فناوری واحدهای تولیدی-صنعتی تبریز آلمانی است.
رییس اتاق بازرگانی تبریز با اشاره به سفر بیش از 50 هیات تجاری اروپایی به ویژه آلمانی به تبریز در 2 سال اخیر تاکید کرد: هر چند علاقه مندی این هیات ها به سرمایه گذاری در تبریز به دلیل مشکلات سیاسی و مسایل مرتبط با تحریم خیلی محقق نشده است، اما به طور قطع این روند تغییر خواهد کرد و ایجاد کنسولگری آلمان در تبریز می تواند زمینه ساز تسهیل روابط باشد.
وی روابط تجار، بازرگانان و صنعتگران خطه آذربایجان با روسیه را نیز رو به رشد ارزیابی کرد و افزود: با توجه به عزم سران ایران و روسیه برای توسعه مناسبات فیمابین تجاری، احیای کنسولگری روسیه در تبریز می تواند به تحقق برنامه های مرتبط با این وضعیت کمک کند.

** شهرداری پشتیبان ایجاد کنسولگری های جدید در تبریز است
شهردار تبریز نیز با استقبال از برنامه تقاضای احیا یا ایجاد کنسولگری های جدید در این کلان شهر گفت: مدیریت شهری تبریز نیز با همه امکانات در اختیار از تحقق این برنامه پشتیبانی می کند.
ایرج شهین‌باهر از ایجاد دو کنسولگری اروپایی در شهر تبریز خبر داد و گفت: زمینه فعالیت مجدد کنسولگری آلمان در تبریز با درخواست سفیر این کشور در تهران و پیگیری‌های وزارت امور خارجه، محقق می شود و این مرکز دیپلماسی به زودی در خدمت توسعه ارتباطات بین‌المللی شهر خواهد بود.
وی با اشاره به این‌که سرکنسول روسیه در رشت نیز درخواست مشابهی برای فعالیت دیپلماتیک در تبریز دارد، افزود: سرکنسولگری روسیه، پس از سال‌ها وقفه، مجدداً در تبریز برپا می‌شود.
شهردار تبریز متذکر شد: شهرداری تبریز، با برخورداری از قابلیت‌ دوستی‌ها، پیمان‌ها و خواهرخواندگی‌های بین‌المللی، پشتیبان فعالیت‌ کنسولگری‌های خارجی در شهر است.
518