سند
تدبیر توسعه آذربایجان شرقی به عنوان برنامه‌ای میان مدت که در برگیرنده هسته‌های
کلیدی توسعه‌ی آذربایجان شرقی است، با تأکید استاندار وقت و به همت سازمان مدیریت
و برنامه‌ریزی استان در سال 93 تدوین شد.
به
گزارش ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، این سند به عنوان الگوی موفق نوآوری در عرصه‌ی
توسعه مورد توجه مسئولان کشور و سایر استان‌ها هم قرار گرفت.
سازمان
مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی در چندین ماه گذشته برای تدوین سند دوم
تدبیر توسعه استان و رفع ایرادات برنامه اول، جلسات مختلفی
با نخبگان، کارشناسان، مسئولان دستگاه‌ها و افراد دارای بینش برگزار کرده است.
به
منظور بررسی نقاط ضعف و قوت سند تدبیر توسعه‌ی استان و همچنین ارایه راهکارهایی برای رفع
نواقصات آن، نشست تخصصی نقد و بررسی سند تدبیر توسعه‌ی استان با حضور
کارشناسان و صاحب نظران عرصه‌های مختلف به میزبانی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی برگزار
شد.
«داود بهبودی»
- رئیس سازمان
مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه رویکرد توسعه در چند دهه گذشته دولتی
بوده، اظهار کرد: ادبیات علمی دنیا و شرایط کشور در گذشته ایجاب می‌کرد که دولت به
عنوان تنها عامل موثر، محوریت جریان توسعه را در دست گیرد و در نتیجه برنامه‌ریزی
مبتنی با رویکرد دولت از سال 1327 شروع شد.
وی
با بیان اینکه اکنون ادبیات برنامه‌ریزی دنیا و رویکرد و شرایط ما در مقایسه با
70 سال گذشته تغییر یافته است، گفت: بسیاری از برنامه‌ها و اهدافمان محقق نشده و
آنچه هم محقق شده برخورداری و افزایش امکانات در راستای فضای کالبدی و رشد اقتصادی
است.
بهبودی
با بیان اینکه جلب مشارکت عمومی در تدوین، اجرا و بازخورد لازمه‌ی تحقق یک برنامه
است، بیان کرد: پیش از این، برنامه‌ها بر مبنای منابع برون‌زای نفتی تدوین می‌شد که
این برنامه‌ها در مقابل تغییرات قیمت نفت، بسیار شکننده بودند. به عنوان مثال، زمان
آغاز تدوین برنامه‌ی چهارم توسعه، درآمد حاصل از فروش نفت سالانه حدود 18 میلیارد
دلار بود که در انتهای برنامه به 100 میلیارد دلار افزایش یافت و یا برنامه‌ی پنجم
توسعه نیز با درآمد نفتی سالانه 100 میلیارد دلار نوشته شد که در ادامه به 30 میلیارد
دلار کاهش یافت.
تدوین
سند تدبیر توسعه بر مبنای رویکردهای نوین
وی
با بیان اینکه سند تدبیر توسعه‌ی آذربایجان شرقی بر مبنای رویکردهای نوین
برنامه‌ریزی تدوین شده است، بیان کرد: در تدوین این سند، به برنامه‌های مشارکتی،
اجتماع محور و رویکرد هسته‌های کلیدی توجه شده که بعد از مطالعات دانشگاهی محورهایی
همچون بهبود فضای کسب‌وکار، اقدامات زیربنایی و ... که می‌توانند منشاء تغییرات سریع
در استان شوند را مدنظر قرار دادیم.
وی
با اشاره به تدوین و آغاز اجرای سند تدبیر توسعه استان از سال 93، خاطرنشان کرد:
امسال به دنبال به‌روز‌رسانی و اعمال برخی اصلاحات در سند تدبیر و توسعه استان و
اجرای آن در قالب سند دوم تدبیر و توسعه هستیم.
رئیس
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی در رابطه با روند تدوین سند دوم تدبیر توسعه استان، گفت: در راستای تدوین آن، جلسات متعدد درون سازمانی و جلسات مشترک
با دانشگاه برگزار کرده‌ایم و از شهریور ماه نیز به بدنه‌ی کارشناسی استان ورود کرده
و از نظرات فعالان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اقشار مختلف و دارای بینش استفاده
کرده و برآیند این جلسات را در همایش 20 مهرماه با حضور 800 نفر در تالار وحدت
بررسی کردیم؛ همچنین همان روز 400 صاحب نظر از نهادهای مختلف به صورت همزمان در 15
کارگروه تخصصی حضور یافتند که تجربه بی‌نظیر و خوشایندی بود.
وی
ادامه داد: به منظور پایش نظرات، برآیند جلسه‌ی 20 مهرماه را در کمیته‌ی راهبری
سند تدبیر توسعه بررسی کرده و در 12 محور به جمع‌بندی رسیدیم، اکنون نیز در
مرحله‌ی تدوین و ورود به پروژه‌های اصلی قرار داریم، البته به صورت همزمان از
اقشار مختلف دعوت کرده و بحث‌ها را تخصصی‌تر ادامه می‌دهیم.
رئیس
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه دولت به عنوان دبیرخانه
سند تدبیر توسعه استان عمل می‌کند، بیان کرد: محتوا، سازماندهی و غنا بخشی این
سند توسط مجموعه‌های مختلف خارج از سازمان نظیر بخش خصوصی و تشکل‌های مردم نهاد
انجام می‌شود.
وی
با بیان اینکه برخی محدودیت‌های عینی جامعه شامل حال ما هم می‌شود، گفت: امروز
برنامه‌ای نوشته شده که آن را نقد کرده و می‌گوییم محقق نشده است، اگر چنین برنامه‌ای
نبود چه می‌گفتیم؟
بهبودی
با بیان اینکه در بخش فضای کسب و کار مشکلاتی داریم، اظهار کرد: بخشی از این
مشکلات ملی و بین المللی بوده که برای رفع آن‌ها نمی‌توانیم کاری انجام دهیم، اما در
سند تدبیر توسعه استان برای مدیریت فضای کسب کار در بعد استانی تمهیداتی
اندیشیده شده است.
وی
با بیان اینکه آمایش سرزمینی برای برنامه‌ریزی‌های بلند مدت کاربرد دارد، گفت: پیش
از این آمایش استانی به صورت مدون انجام نمی‌شد که در حال تدوین آمایش استان
هستیم.
بهبودی
تصریح کرد: اینکه بگوییم دستگاه‌ها وظایف جاری را در راستای سند تدبیر توسعه
گزارش می‌دهند، درست نیست؛ برخی از هسته‌های کلیدی و وظایف ادارات در قالب سند
تدبیر و توسعه در برگیرنده وظایف جاری‌شان هم است.
وی
با بیان اینکه جلب مشارکت مردمی در تمامی بخش‌ها را مدنظر قرار داریم، تصریح کرد: سند
تدبیر توسعه را به عنوان یک مطالبه‌ی عمومی باید به مردم تبیین کنیم و رسانه‌ها هم مدام از دستگاه‌ها سئوال کرده و اجرای آن را پایش کنند.
« جعفر محسنی» - رئیس سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی نیز در این نشست، اظهار کرد: حضور کارشناسان در این جلسه نشانگر اهمیت سند تدبیر توسعه استان است و خوشبختانه این سند توانسته به بطن جامعه‌ی دانشگاهی ورود کند و این موضوع منجر به مشخص شدن نقاط ضعف و قوت آن می‌شود؛ چرا که برنامه متأثر از شرایط جامعه است. وی با بیان اینکه متاسفانه گردشگران سلامت را فراری داده‌اند، گفت: بر اساس شعار جهانی، هر سه گردشگر یک شغل پایدار ایجاد می‌کند و از طرفی بیکاری اصلی‌ترین مشکل جامعه است؛ معتقدم علی‌رغم بی‌اعتمادی‌ها، بازگرداندن گردشگران سلامت امکان پذیر است؛ چرا که قیمت خدمات پزشکی در کشورهایی همسطح با ایران نظیر ترکیه سرسام آور است. وی افزود: در راستای جذب گردشگران سلامت باید از بخش خصوصی حمایت شود.
«احد حاجی بلند» معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی با بیان اینکه سند تدبیرتوسعه اقدام قابل دفاعی است، اظهار کرد: به نظر می رسد که از مشارکت فراگیر در تدوین حوزه فرهنگی اجتماعی این سند استفاده نشده است؛ به‌طوری‌که از نخبگان حوزه فرهنگی و اجتماعی، نهادهای مدنی، بخش خصوصی و ... چندان دعوت نشده که شاید محدودیت زمانی دلیل آن باشد. وی با اشاره به اینکه سند تدبیر توسعه استان توسط اساتید برجسته دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه تبریز تدوین شده است، گفت: به همین دلیل رویکرد اقتصادی و فناورانه پررنگ بوده و به مسائل فرهنگی و اجتماعی توجه شایسته ای نشده است. وی با بیان اینکه تجربه نشان داده برنامه‌های دولتی به ویژه در بخش فرهنگی و اجتماعی در آذربایجان شرفی به اهداف نمی‌رسد، گفت: پایش عملیاتی و میزان تحقق برنامه‌های این سند چندان مشخص نیست، به عنوان مثال برای انجام مطالعات و اجرای فاز اول احیا و بازسازی غارهای حیله ور در منطقه کندوان بودجه ای در نظر گرفته شده بود که اتفاقی در این بخش رخ نداده است. آیا برنامه‌ها به دستگاه‌ها ابلاغ شده است؟ هماهنگی بین بخشی و فرابخشی بین دستگاه‌ها وجود دارد یا نه؟ حاجی بلند ادامه داد: در بخشی از سند تدبیر توسعه به همگرایی و هم افزایی دولت و مردم تأکید شده که راهکاری برای این هم افزایی مشخص نشده و متولی آن معلوم نیست. وی با بیان اینکه صبغه فرهنگی و تاریخی آذربایجان به درستی و شایستگی در این سند آمده است، گفت: ثروت‌های نمادین مادی و معنوی استان همچون خانه‌های تاریخی چه جایگاهی در این سند توسعه دارند؟ این در حالی است که «تبریز 2018» پروژه هایی مثل زیر گذر و روگذر نیست، بلکه همین تاریخ تمدن و هویت تبریز است و باید اتمام پروژه‌ی ساماندهی مقبره الشعرا در اولویت باشد. معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی تصریح کرد: هسته‌های کلیدی پیش‌بینی شده در بخش فرهنگی و اجتماعی چندان متناسب با شاخص‌های توسعه نبوده و بر اساس ظرفیت‌های یک شهر درجه سه است، به طوری که توسعه فرهنگی و اجتماعی استان تا حد کاهش و مدیریت آسیب‌های اجتماعی تقلیل یافته است. وی با انتقاد از تدوین نشدن برنامه‌ای برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان گفت: توسعه‌ی پایدار گردشگری از محورهای توسعه‌ای تبریز در این سند است که این کار برعهده‌ی چه کسی است؟ دولت و بخش خصوصی در بخش گردشگری توپ را به زمین هم می‌اندازند. حاجی بلند با اشاره به توجه نشدن به اقتصاد فرهنگ در سند تدبیر توسعه، اظهار کرد: امیدوارم در ویرایش دوم سند تدبیر و توسعه استان ایرادات و اشکالات رفع شود.
وی از تلاش سازمان برنامه و بودجه استان در تدوین سند تدبیر توسعه استان و استقبال از نظر منطقی و منصفانه آن قدردانی کرد.
«نجف قراچورلو»، رئیس پژوهشکده توسعه و برنامه‌ریزی جهاد دانشگاهی نیز با اشاره به اینکه تبریز شهر اولین‌ها است، اظهار کرد: سند تدبیرتوسعه اقدام شایسته و اولینی دیگر برای تبریز و الگویی برای سایر استان‌ها است، تبریز همواره خط شکن بوده اما در حفظ خط و ادامه‌ی فعالیت با مشکل مواجه است. وی با بیان اینکه ایران در حوزه‌ی تحقق برنامه‌ها به‌ویژه در چند دهه‌ی اخیر موفق عمل نکرده است، گفت: شاید تحریم‌ها و هشت سال جنگ تحمیلی از جمله دلایل عملکرد ضعیف‌مان در این بخش است. در سوی دیگر کشور هند که در زمینه‌های فقر، تعداد جمعیت و ابزارهای کنترل جمعیتی، کشور دغدغه‌مندی بوده و از نظر ذخایر گاز، نفت و معدن تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی به مراتب پایین‌تر از ایران است، در سال 1991 برنامه را شروع کرده و در تحقق اهداف و کسب رتبه خیلی موفق‌تر از ما عمل کرده است. قراچورلو با بیان اینکه تحریم‌ها دلیل موجه بر محقق نشدن برنامه‌ها نیست، تصریح کرد: موقع تدوین برنامه باید تمامی شرایط مورد توجه قرار می‌گرفت.
وی با بیان اینکه سند تدبیر توسعه استان متفاوت‌تر از سایر برنامه‌ها تدوین شد، گفت: معتقدم موضوعات پایش عملیاتی، محاسبه و پیش‌بینی احتمال تحقق برنامه‌ها و مدیریت ریسک برنامه مد نظر قرار نگرفته است، همچنین فرهنگی هم در کشور حاکم شده که تمامی دستگاه‌ها وظایف ذاتی و برنامه‌های اجرایی خود را در قالب سند تدبیر و توسعه استان گزارش می‌دهند. قراچورلو تأکید کرد: در مجموع معتقدم سند تدبیر توسعه موفق عمل کرده و باید در سند دوم ایرادات و نواقصات آن رفع شود.
«وحید مهین» - نائب رئیس انجمن خدمات فنی و مهندسی آذربایجان شرقی سخنانش را با بیان اینکه «املای نانوشته غلط ندارد» آغاز کرد و گفت: پیش از انقلاب پنج برنامه توسعه اجرا شده که طبق مکتوبات کتب، باتوجه به افزایش درآمدهای کشور، شاه در برنامه پنجم اعمال نفوذ کرده و منجر به استعفای رئیس سازمان برنامه و بودجه‌ی آن زمان و ایجاد تورم در کشور شده است. وی با بیان اینکه هدف از تمامی برنامه‌ها رفاه بشر است، اظهار کرد: ضرورت دارد رفاه انسان محور تمامی برنامه‌ها باشد. بر اساس گزارش رقابت‌پذیری سند جهانی اقتصاد، ایران در برخی آیتم‌ها نظیر آموزش جایگاه خوبی دارد اما در برخی آیتم‌های دیگر جایگاه‌مان مناسب نیست. مهین با تأکید بر لزوم مدنظر قرار دادن توسعه‌ی پایدار، اظهار کرد: سند تدبیر توسعه حرکت بزرگ و ظرفی برای به روز‌رسانی است؛ چرا که علم همه روزه در حال تغییر بوده و باید این سند مدام به روز رسانی شود. وی با بیان اینکه سازمان برنامه به معنای مغز متفکر اقتصادی و اجتماعی جامعه است، گفت: ضرورت دارد در برنامه توسعه دست‌کاری نکرده و برای تحقق سند تدبیر توسعه استان اراده‌ی جمعی از سوی تمامی بخش‌ها باشد.
«منوچهر انتظار» - فعال بخش خصوصی در ابتدای سخنانش با بیان اینکه دولت کار را از بخش خصوصی گرفته است، گفت: مادامی که بستر و امنیت سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی وجود نداشته باشد، اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. وی با بیان اینکه دولت بانک‌ها را برای اعطای تسهیلات به بخش خصوصی وادار می‌کند، اظهار کرد: با وضع کنونی تسهیلات دولتی به جنس تبدیل شده و در انبار کارخانجات انباشته می‌شود؛ چرا که واحدهای تولیدی کشور توان رقابت در بازارهای خارجی را نداشته و بازار داخلی کشور نیز توان خرید ندارد. انتظار ادامه داد: یک نفر سئوال نمی‌پرسد، من بخش خصوصی که زمانی سالانه پنج میلیون دلار صادرات داشتم الان کجا هستم؟ به دنبال جذب سرمایه‌گذار خارجی هستند، شما اول سرمایه‌گذار داخلی را حفظ کرده و از مهاجرتش جلوگیری کنید. وی با انتقاد از اینکه ورود و فعالیت در بازار به دانشجویان آموزش داده نمی‌شود، گفت: فعالیت در بازار با آنچه که در تخته سیاه نوشته می‌شود، فرق دارد. این فعال بخش خصوصی با این فساد حاکم در جامعه، کارها پیش نمی‌رود، تصریح کرد: جلوی فساد باید گرفته شده و کارها به بخش خصوصی واگذار شود. کاردارهای سفارت‌ها، اطلاعات دقیقی از بازار کشورهای دیگر نداشته و نمی‌توانند به ما مشاوره خوبی دهند.
وی با بیان اینکه بسترسازی تنها خواسته‌مان از دولت است، گفت: مسئولان پشت میز نشسته و منتظر آمدن سرمایه‌گذار هستند! این در حالی است که خود مسئولان مربوطه باید دنبال سرمایه‌گذاران باشد. «اسد بابایی» - سرپرست خبرگزاری مهر آذربایجان شرقی در ابتدای سخنانش با بیان اینکه برنامه‌ریزی به معنای حرکت به سوی نقطه‌ی ایده‌آل است، گفت: در سند تدبیر توسعه استان به صورت واقع بینانه به موضوعات نگاه نکرده‌اند که این موضوع منجر شده در برخی بخش‌ها پیشرفت نکنیم؛ به طوری‌که بعضی دستگاه‌ها وظایفشان را در قالب این سند نوشته‌اند و میزان تحقق این برنامه‌ها جای بحث دارد. در برخی موارد همچون گردشگری به اهداف پیش‌بینی شده نظیر احداث زیر ساخت‌های گردشگری نرسیده‌ایم؛ همچنین در مراغه و تبریز تعدادی از اماکن تاریخی در معرض تخریب قرار دارند!
این مدرس دانشگاه با انتقاد از ضعف استان در حفظ گردشگران سلامت، اظهار کرد: عدم فرهنگ سازی مناسب باعث فرار گردشگران سلامت شد که می توانست به افزایش در آمد پایدار استان تبدیل شود، ما و دوستان مان در نشریات بارها در این خصوص مطلب نوشته و هشدار دادم، با این حال مسئولان توجه نکردند.
بابایی با تأکید بر اینکه رفتارهای سلیقه‌ای در بعضی ادرات حاکم شده است، گفت: مدیران نباید از برنامه های توسعه خارج شوند و گزارشات ارایه شده توسط مسئولان راستی آزمایی شود.
وی در خصوص وضعیت رسانه‌های استان، گفت: علاوه بر دفاتر روزنامه‌ها و رسانه‌های سراسری، بیش از 300 مجوز رسانه در آذربایجان شرقی صادر شده و از این حیث رتبه بالایی در کشور را داریم و این آمار روزانه در حال افزایش هم است! آیا این توسعه است؟ تیراژ قوی‌ترین رسانه‌ها پایین آمده و اکثر رسانه‌ها با مشکلات مالی مواجه هستند.
نائب رئیس خانه مطبوعات کشور افزایش قیمت کاغذ و فاصله گرفتن مردم از روزنامه های مکتوب و انتشار اخبار زرد و عدم توجه به اصل نارسایی رسانه ها را از مشکلات این بخش اعلام کرد و افزود: در سند تدبیرتوسعه استان در سال93 تعداد روزنامه‌های استان 16 مورد اعلام شده است که البته متاسفانه نشریه سراسری در تیراژ بالا نداریم و بخش قابل توجه آگهی های استانی ادارات و نهادها به روزنامه‌های سراسری مورد حمایت دستگاههای دولتی و نهادها واگذار می شود.
وی در پایان سخنانش تأکید کرد: میزان تحقق اهداف سند تدبیر توسعه و برنامه‌های ادارات باید بررسی و اعلام شود.
«حسین صالحی» مدیر گروه جامعه شناسی توسعه پژوهشکده توسعه و برنامه‌ریزی جهاد دانشگاهی نیز در این نشست اظهار کرد: در تمامی بخش‌ها، برداشتن گام اول مهم است که از این بابت جای تشکر از آقای بهبودی وجود دارد و به طور حتمی ایرادات این سند با روز رسانی آن رفع خواهد شد. وی افزود: آمایش و نتایج آمایش در حوزه ی اقتصادی، نیاز سنجی در بخش‌های مختلف را در این سند ندیدم، طبیعی است هر برنامه‌ای نیازمند مطالعات اولیه است. صالحی؛ رویکرد اجتماع محور را از نقاط قوت سند تدبیر توسعه استان دانست و افزود: استراتژی‌هایی برای جلب مشارکت در سند وجود ندارد. وی با بیان اینکه در سند تدبیر توسعه استان به توسعه‌ی پایدار توجه نشده است، اظهار کرد: به عنوان نمونه طی سال‌های گذشته با ساخت پاساژها آثار تاریخی تخریب شده و با اکتشافات معادن هم محیط زیست از بین رفته است.
سند تدبیر و توسعه در بستر رسانه محقق می‌شود
«محمد عزیزی‌راد » - مدیر خبرگزاری جمهوری اسلامی در آذربایجان شرقی با اشاره به جای خالی ارتباطات در سند تدبیر توسعه، گفت: رسانه در تحقق اهداف یک برنامه نقش بسزایی دارد؛ به طوری که نظریه‌پردازان هنوز نتوانستند با قاطعیت بگویند که ارتباطات مولد توسعه است یا مولود توسعه. وی ادامه داد: جای رسانه در برش اجتماعی و فرهنگی سند تدبیر توسعه به عنوان زیرشاخه ارتباطات خالی است که دلیل آن، نگاه بلندگو مانند، به رسانه توسط نهادها و مسئولان است، معتقدم سند تدبیر و توسعه در بستر رسانه محقق می‌شود؛ چرا که اگر اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی از سوی رسانه در خصوص این سند انجام نشود، کسی چیزی متوجه نشده و ایرادات نیز مشخص نمی‌شود. مدیر خبرگزاری جمهوری اسلامی در آذربایجان شرقی با بیان اینکه کشور هند در دهه 70 از مقوله ارتباطات برای توسعه بهره گرفت، گفت: نظریه‌پردازان عرصه ارتباطات بر این باورند که توسعه‌ی کشورهای شرق اروپا بعد از فروپاشی شوروی سابق و کشورهای شرق آسیا نظیر اندونزی در سایه‌ی آزادی و مهم شمردن رسانه در جامعه محقق شده است. وی تصریح کرد: رسانه می‌تواند ایرادات سند تدبیر توسعه را مشخص کرده و برای تحقق برنامه‌های آن، راهکارهای عملی تبیین کند.
«اکبر اسمعیلی» – معاون آموزشی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی نیز از اینکه جایگاه و رتبه‌های آذربایجان شرقی و تبریز در سطح کشور تنزل پیدا کرده انتقاد کرد و افزود: سه سال از تدوین سند تدبیر توسعه می‌گذرد، آیا این سند می‌تواند جایگاه استان ما را ارتقاء دهد؟
«فرامرز نوری» - عضو هیأت علمی پژوهشکده توسعه و برنامه‌ریزی جهاد دانشگاهی اظهار کرد: برنامه‌ها تقاضا محور نبوده و دیدگاه سند مبتنی با دید افقی است نه عمودی؛ چرا که در برنامه‌ی عمودی شناسایی بازار داخلی و خارجی مورد توجه قرار می‌گیرد. وی با تأکید بر لزوم آینده پژوهی در برنامه‌ها ادامه داد: باتوجه به امکان تبدیل فرصت‌ها به تهدید و برعکس، استفاده از روش متاسوآت برای تعیین هسته‌های کلیدی و برنامه‌ریزی استراتزیک ضروری به نظر می‌رسد.
به گفته‌ی نوری، باتوجه به اینکه در رویداد 2018 با کمبود هتل مواجهیم، ضرورت دارد در سند تدبیر توسعه به توسعه‌ی خانه‌های گردشگری توجه شود که اشتغال‌زایی به دنبال دارد.
برنامه‌ی بد از بی‌برنامگی بهتر است
«حسین پناهی» - استاد دانشگاه تبریزنیز اظهار کرد: اگر قرار بر نقد باشد خود ما بهترین نقاد هستیم؛ چرا که از همان ابتدای شکل‌گیری این سند در جریان جزئیات آن قرار داریم، به هر حال املای نانوشته غلط ندارد و مدعی نیستیم این هسته‌های کلیدی به طور کامل استان را متحول کرده و بی‌نقص هستند.
وی با بیان اینکه برنامه‌ی بد از بی‌برنامگی بهتر است، بیان کرد: نقدهای بسیار زیادی برای برنامه‌ی اول سند تدبیر و توسعه وارد است و در برنامه دوم به موضوعاتی نظیر آینده پژوهی و بررسی ریسک‌پذیری توجه شده و در برنامه دوم کارگروه فرهنگی بسیار فعال است. وی در پاسخ به گفته‌های کارشناسان در خصوص عدم توجه به توسعه‌ی پایدار در سند تدبیرتوسعه، گفت: در برنامه دوم به حفظ محیط زیست توجه شده و همچنین پایش میزان تحقق این برنامه توسط کارگروه‌های کمیته‌ی راهبری انجام می‌شود و در برنامه دوم به دنبال رفع نقاط ضعف مجریان این برنامه هستیم. پناهی با بیان اینکه در ایران بخش خصوصی نداریم، اظهار کرد: بخش خصوصی ایران به منابع غیر بخش خصوصی وابسته است. وی با بیان اینکه جلب مشارکت همگانی از شعار اصلی سند تدبیرتوسعه است، بیان کرد: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تنها نقش دبیرخانه‌ای ایفا کرده و وظیفه‌ی اصلی بر دوش نخبگان عرصه‌های مختلف بوده و نظرات شخصی به هیچ عنوان در این سند اعمال نمی‌شود. این استاد دانشگاه تبریز با بیان اینکه 3 هسته از 12 هسته به طور مستقیم با مسائل فرهنگی مرتبط است، اظهار کرد: در هسته‌های کلیدی سند دوم تدبیر توسعه به اقتصاد فرهنگ توجه شده و رسانه نیز زیر نظر شاخه‌ی ارتباطات دیده شده است.
«پرویز محمدزاده» - معاون رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، گفت: موارد مطرح شده در این جلسه بسیار ارزشمند بوده که به طور حتمی از آن‌ها استفاده خواهیم کرد.
سند تدبیر و توسعه استان برنامه‌ی میان مدت است
وی با بیان اینکه سند تدبیر توسعه استان برنامه‌ی میان مدت است، اظهار کرد: در سند تدبیر توسعه به جهت‌گیری استان در بخش علم و فناوری توجه شده و معتقدم بخش علم وفناوری موتور توسعه استان است که در همین راستا به دنبال ایجاد اکوسیستم دانشگاه، صنعت، جامعه دورهم هستیم. محمدزاده با بیان اینکه میزان ریسک‌پذیری، یکی از معیارهای انتخاب هسته‌های کلیدی سند دوم تدبیرتوسعه استان است، گفت: در تدوین خود برنامه و پایش هنگام اجرا به موضوع ریسک توجه خواهد شد. وی ادامه داد: همچنین به عملکرد دستگاه‌ها در خصوص اجرای سند اول تدبیر توسعه توجه شده و مورد پایش قرار گرفته است. محمدزاده توجه به موضوعات فرهنگی، اجتماعی و رسانه را از نقاط قوت سند دوم تدبیر توسعه آذربایجان شرقی اعلام کرد.
انتهای پیام
انتهای پیام « جعفر محسنی» - رئیس سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی نیز در این نشست، اظهار کرد: حضور کارشناسان در این جلسه نشانگر اهمیت سند تدبیر توسعه استان است و خوشبختانه این سند توانسته به بطن جامعه‌ی دانشگاهی ورود کند و این موضوع منجر به مشخص شدن نقاط ضعف و قوت آن می‌شود؛ چرا که برنامه متأثر از شرایط جامعه است. وی با بیان اینکه متاسفانه گردشگران سلامت را فراری داده‌اند، گفت: بر اساس شعار جهانی، هر سه گردشگر یک شغل پایدار ایجاد می‌کند و از طرفی بیکاری اصلی‌ترین مشکل جامعه است؛ معتقدم علی‌رغم بی‌اعتمادی‌ها، بازگرداندن گردشگران سلامت امکان پذیر است؛ چرا که قیمت خدمات پزشکی در کشورهایی همسطح با ایران نظیر ترکیه سرسام آور است. وی افزود: در راستای جذب گردشگران سلامت باید از بخش خصوصی حمایت شود.
«احد حاجی بلند» معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی با بیان اینکه سند تدبیرتوسعه اقدام قابل دفاعی است، اظهار کرد: به نظر می رسد که از مشارکت فراگیر در تدوین حوزه فرهنگی اجتماعی این سند استفاده نشده است؛ به‌طوری‌که از نخبگان حوزه فرهنگی و اجتماعی، نهادهای مدنی، بخش خصوصی و ... چندان دعوت نشده که شاید محدودیت زمانی دلیل آن باشد. وی با اشاره به اینکه سند تدبیر توسعه استان توسط اساتید برجسته دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه تبریز تدوین شده است، گفت: به همین دلیل رویکرد اقتصادی و فناورانه پررنگ بوده و به مسائل فرهنگی و اجتماعی توجه شایسته ای نشده است. وی با بیان اینکه تجربه نشان داده برنامه‌های دولتی به ویژه در بخش فرهنگی و اجتماعی در آذربایجان شرفی به اهداف نمی‌رسد، گفت: پایش عملیاتی و میزان تحقق برنامه‌های این سند چندان مشخص نیست، به عنوان مثال برای انجام مطالعات و اجرای فاز اول احیا و بازسازی غارهای حیله ور در منطقه کندوان بودجه ای در نظر گرفته شده بود که اتفاقی در این بخش رخ نداده است. آیا برنامه‌ها به دستگاه‌ها ابلاغ شده است؟ هماهنگی بین بخشی و فرابخشی بین دستگاه‌ها وجود دارد یا نه؟ حاجی بلند ادامه داد: در بخشی از سند تدبیر توسعه به همگرایی و هم افزایی دولت و مردم تأکید شده که راهکاری برای این هم افزایی مشخص نشده و متولی آن معلوم نیست. وی با بیان اینکه صبغه فرهنگی و تاریخی آذربایجان به درستی و شایستگی در این سند آمده است، گفت: ثروت‌های نمادین مادی و معنوی استان همچون خانه‌های تاریخی چه جایگاهی در این سند توسعه دارند؟ این در حالی است که «تبریز 2018» پروژه هایی مثل زیر گذر و روگذر نیست، بلکه همین تاریخ تمدن و هویت تبریز است و باید اتمام پروژه‌ی ساماندهی مقبره الشعرا در اولویت باشد. معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی تصریح کرد: هسته‌های کلیدی پیش‌بینی شده در بخش فرهنگی و اجتماعی چندان متناسب با شاخص‌های توسعه نبوده و بر اساس ظرفیت‌های یک شهر درجه سه است، به طوری که توسعه فرهنگی و اجتماعی استان تا حد کاهش و مدیریت آسیب‌های اجتماعی تقلیل یافته است. وی با انتقاد از تدوین نشدن برنامه‌ای برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان گفت: توسعه‌ی پایدار گردشگری از محورهای توسعه‌ای تبریز در این سند است که این کار برعهده‌ی چه کسی است؟ دولت و بخش خصوصی در بخش گردشگری توپ را به زمین هم می‌اندازند. حاجی بلند با اشاره به توجه نشدن به اقتصاد فرهنگ در سند تدبیر توسعه، اظهار کرد: امیدوارم در ویرایش دوم سند تدبیر و توسعه استان ایرادات و اشکالات رفع شود.
وی از تلاش سازمان برنامه و بودجه استان در تدوین سند تدبیر توسعه استان و استقبال از نظر منطقی و منصفانه آن قدردانی کرد.
«نجف قراچورلو»، رئیس پژوهشکده توسعه و برنامه‌ریزی جهاد دانشگاهی نیز با اشاره به اینکه تبریز شهر اولین‌ها است، اظهار کرد: سند تدبیرتوسعه اقدام شایسته و اولینی دیگر برای تبریز و الگویی برای سایر استان‌ها است، تبریز همواره خط شکن بوده اما در حفظ خط و ادامه‌ی فعالیت با مشکل مواجه است. وی با بیان اینکه ایران در حوزه‌ی تحقق برنامه‌ها به‌ویژه در چند دهه‌ی اخیر موفق عمل نکرده است، گفت: شاید تحریم‌ها و هشت سال جنگ تحمیلی از جمله دلایل عملکرد ضعیف‌مان در این بخش است. در سوی دیگر کشور هند که در زمینه‌های فقر، تعداد جمعیت و ابزارهای کنترل جمعیتی، کشور دغدغه‌مندی بوده و از نظر ذخایر گاز، نفت و معدن تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی به مراتب پایین‌تر از ایران است، در سال 1991 برنامه را شروع کرده و در تحقق اهداف و کسب رتبه خیلی موفق‌تر از ما عمل کرده است. قراچورلو با بیان اینکه تحریم‌ها دلیل موجه بر محقق نشدن برنامه‌ها نیست، تصریح کرد: موقع تدوین برنامه باید تمامی شرایط مورد توجه قرار می‌گرفت.
وی با بیان اینکه سند تدبیر توسعه استان متفاوت‌تر از سایر برنامه‌ها تدوین شد، گفت: معتقدم موضوعات پایش عملیاتی، محاسبه و پیش‌بینی احتمال تحقق برنامه‌ها و مدیریت ریسک برنامه مد نظر قرار نگرفته است، همچنین فرهنگی هم در کشور حاکم شده که تمامی دستگاه‌ها وظایف ذاتی و برنامه‌های اجرایی خود را در قالب سند تدبیر و توسعه استان گزارش می‌دهند. قراچورلو تأکید کرد: در مجموع معتقدم سند تدبیر توسعه موفق عمل کرده و باید در سند دوم ایرادات و نواقصات آن رفع شود.
«وحید مهین» - نائب رئیس انجمن خدمات فنی و مهندسی آذربایجان شرقی سخنانش را با بیان اینکه «املای نانوشته غلط ندارد» آغاز کرد و گفت: پیش از انقلاب پنج برنامه توسعه اجرا شده که طبق مکتوبات کتب، باتوجه به افزایش درآمدهای کشور، شاه در برنامه پنجم اعمال نفوذ کرده و منجر به استعفای رئیس سازمان برنامه و بودجه‌ی آن زمان و ایجاد تورم در کشور شده است. وی با بیان اینکه هدف از تمامی برنامه‌ها رفاه بشر است، اظهار کرد: ضرورت دارد رفاه انسان محور تمامی برنامه‌ها باشد. بر اساس گزارش رقابت‌پذیری سند جهانی اقتصاد، ایران در برخی آیتم‌ها نظیر آموزش جایگاه خوبی دارد اما در برخی آیتم‌های دیگر جایگاه‌مان مناسب نیست. مهین با تأکید بر لزوم مدنظر قرار دادن توسعه‌ی پایدار، اظهار کرد: سند تدبیر توسعه حرکت بزرگ و ظرفی برای به روز‌رسانی است؛ چرا که علم همه روزه در حال تغییر بوده و باید این سند مدام به روز رسانی شود. وی با بیان اینکه سازمان برنامه به معنای مغز متفکر اقتصادی و اجتماعی جامعه است، گفت: ضرورت دارد در برنامه توسعه دست‌کاری نکرده و برای تحقق سند تدبیر توسعه استان اراده‌ی جمعی از سوی تمامی بخش‌ها باشد.
«منوچهر انتظار» - فعال بخش خصوصی در ابتدای سخنانش با بیان اینکه دولت کار را از بخش خصوصی گرفته است، گفت: مادامی که بستر و امنیت سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی وجود نداشته باشد، اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. وی با بیان اینکه دولت بانک‌ها را برای اعطای تسهیلات به بخش خصوصی وادار می‌کند، اظهار کرد: با وضع کنونی تسهیلات دولتی به جنس تبدیل شده و در انبار کارخانجات انباشته می‌شود؛ چرا که واحدهای تولیدی کشور توان رقابت در بازارهای خارجی را نداشته و بازار داخلی کشور نیز توان خرید ندارد. انتظار ادامه داد: یک نفر سئوال نمی‌پرسد، من بخش خصوصی که زمانی سالانه پنج میلیون دلار صادرات داشتم الان کجا هستم؟ به دنبال جذب سرمایه‌گذار خارجی هستند، شما اول سرمایه‌گذار داخلی را حفظ کرده و از مهاجرتش جلوگیری کنید. وی با انتقاد از اینکه ورود و فعالیت در بازار به دانشجویان آموزش داده نمی‌شود، گفت: فعالیت در بازار با آنچه که در تخته سیاه نوشته می‌شود، فرق دارد. این فعال بخش خصوصی با این فساد حاکم در جامعه، کارها پیش نمی‌رود، تصریح کرد: جلوی فساد باید گرفته شده و کارها به بخش خصوصی واگذار شود. کاردارهای سفارت‌ها، اطلاعات دقیقی از بازار کشورهای دیگر نداشته و نمی‌توانند به ما مشاوره خوبی دهند.
وی با بیان اینکه بسترسازی تنها خواسته‌مان از دولت است، گفت: مسئولان پشت میز نشسته و منتظر آمدن سرمایه‌گذار هستند! این در حالی است که خود مسئولان مربوطه باید دنبال سرمایه‌گذاران باشد. «اسد بابایی» - سرپرست خبرگزاری مهر آذربایجان شرقی در ابتدای سخنانش با بیان اینکه برنامه‌ریزی به معنای حرکت به سوی نقطه‌ی ایده‌آل است، گفت: در سند تدبیر توسعه استان به صورت واقع بینانه به موضوعات نگاه نکرده‌اند که این موضوع منجر شده در برخی بخش‌ها پیشرفت نکنیم؛ به طوری‌که بعضی دستگاه‌ها وظایفشان را در قالب این سند نوشته‌اند و میزان تحقق این برنامه‌ها جای بحث دارد. در برخی موارد همچون گردشگری به اهداف پیش‌بینی شده نظیر احداث زیر ساخت‌های گردشگری نرسیده‌ایم؛ همچنین در مراغه و تبریز تعدادی از اماکن تاریخی در معرض تخریب قرار دارند!
این مدرس دانشگاه با انتقاد از ضعف استان در حفظ گردشگران سلامت، اظهار کرد: عدم فرهنگ سازی مناسب باعث فرار گردشگران سلامت شد که می توانست به افزایش در آمد پایدار استان تبدیل شود، ما و دوستان مان در نشریات بارها در این خصوص مطلب نوشته و هشدار دادم، با این حال مسئولان توجه نکردند.
بابایی با تأکید بر اینکه رفتارهای سلیقه‌ای در بعضی ادرات حاکم شده است، گفت: مدیران نباید از برنامه های توسعه خارج شوند و گزارشات ارایه شده توسط مسئولان راستی آزمایی شود.
وی در خصوص وضعیت رسانه‌های استان، گفت: علاوه بر دفاتر روزنامه‌ها و رسانه‌های سراسری، بیش از 300 مجوز رسانه در آذربایجان شرقی صادر شده و از این حیث رتبه بالایی در کشور را داریم و این آمار روزانه در حال افزایش هم است! آیا این توسعه است؟ تیراژ قوی‌ترین رسانه‌ها پایین آمده و اکثر رسانه‌ها با مشکلات مالی مواجه هستند.
نائب رئیس خانه مطبوعات کشور افزایش قیمت کاغذ و فاصله گرفتن مردم از روزنامه های مکتوب و انتشار اخبار زرد و عدم توجه به اصل نارسایی رسانه ها را از مشکلات این بخش اعلام کرد و افزود: در سند تدبیرتوسعه استان در سال93 تعداد روزنامه‌های استان 16 مورد اعلام شده است که البته متاسفانه نشریه سراسری در تیراژ بالا نداریم و بخش قابل توجه آگهی های استانی ادارات و نهادها به روزنامه‌های سراسری مورد حمایت دستگاههای دولتی و نهادها واگذار می شود.
وی در پایان سخنانش تأکید کرد: میزان تحقق اهداف سند تدبیر توسعه و برنامه‌های ادارات باید بررسی و اعلام شود.
«حسین صالحی» مدیر گروه جامعه شناسی توسعه پژوهشکده توسعه و برنامه‌ریزی جهاد دانشگاهی نیز در این نشست اظهار کرد: در تمامی بخش‌ها، برداشتن گام اول مهم است که از این بابت جای تشکر از آقای بهبودی وجود دارد و به طور حتمی ایرادات این سند با روز رسانی آن رفع خواهد شد. وی افزود: آمایش و نتایج آمایش در حوزه ی اقتصادی، نیاز سنجی در بخش‌های مختلف را در این سند ندیدم، طبیعی است هر برنامه‌ای نیازمند مطالعات اولیه است. صالحی؛ رویکرد اجتماع محور را از نقاط قوت سند تدبیر توسعه استان دانست و افزود: استراتژی‌هایی برای جلب مشارکت در سند وجود ندارد. وی با بیان اینکه در سند تدبیر توسعه استان به توسعه‌ی پایدار توجه نشده است، اظهار کرد: به عنوان نمونه طی سال‌های گذشته با ساخت پاساژها آثار تاریخی تخریب شده و با اکتشافات معادن هم محیط زیست از بین رفته است.
سند تدبیر و توسعه در بستر رسانه محقق می‌شود
«محمد عزیزی‌راد » - مدیر خبرگزاری جمهوری اسلامی در آذربایجان شرقی با اشاره به جای خالی ارتباطات در سند تدبیر توسعه، گفت: رسانه در تحقق اهداف یک برنامه نقش بسزایی دارد؛ به طوری که نظریه‌پردازان هنوز نتوانستند با قاطعیت بگویند که ارتباطات مولد توسعه است یا مولود توسعه. وی ادامه داد: جای رسانه در برش اجتماعی و فرهنگی سند تدبیر توسعه به عنوان زیرشاخه ارتباطات خالی است که دلیل آن، نگاه بلندگو مانند، به رسانه توسط نهادها و مسئولان است، معتقدم سند تدبیر و توسعه در بستر رسانه محقق می‌شود؛ چرا که اگر اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی از سوی رسانه در خصوص این سند انجام نشود، کسی چیزی متوجه نشده و ایرادات نیز مشخص نمی‌شود. مدیر خبرگزاری جمهوری اسلامی در آذربایجان شرقی با بیان اینکه کشور هند در دهه 70 از مقوله ارتباطات برای توسعه بهره گرفت، گفت: نظریه‌پردازان عرصه ارتباطات بر این باورند که توسعه‌ی کشورهای شرق اروپا بعد از فروپاشی شوروی سابق و کشورهای شرق آسیا نظیر اندونزی در سایه‌ی آزادی و مهم شمردن رسانه در جامعه محقق شده است. وی تصریح کرد: رسانه می‌تواند ایرادات سند تدبیر توسعه را مشخص کرده و برای تحقق برنامه‌های آن، راهکارهای عملی تبیین کند.
«اکبر اسمعیلی» – معاون آموزشی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی نیز از اینکه جایگاه و رتبه‌های آذربایجان شرقی و تبریز در سطح کشور تنزل پیدا کرده انتقاد کرد و افزود: سه سال از تدوین سند تدبیر توسعه می‌گذرد، آیا این سند می‌تواند جایگاه استان ما را ارتقاء دهد؟
«فرامرز نوری» - عضو هیأت علمی پژوهشکده توسعه و برنامه‌ریزی جهاد دانشگاهی اظهار کرد: برنامه‌ها تقاضا محور نبوده و دیدگاه سند مبتنی با دید افقی است نه عمودی؛ چرا که در برنامه‌ی عمودی شناسایی بازار داخلی و خارجی مورد توجه قرار می‌گیرد. وی با تأکید بر لزوم آینده پژوهی در برنامه‌ها ادامه داد: باتوجه به امکان تبدیل فرصت‌ها به تهدید و برعکس، استفاده از روش متاسوآت برای تعیین هسته‌های کلیدی و برنامه‌ریزی استراتزیک ضروری به نظر می‌رسد.
به گفته‌ی نوری، باتوجه به اینکه در رویداد 2018 با کمبود هتل مواجهیم، ضرورت دارد در سند تدبیر توسعه به توسعه‌ی خانه‌های گردشگری توجه شود که اشتغال‌زایی به دنبال دارد.
برنامه‌ی بد از بی‌برنامگی بهتر است
«حسین پناهی» - استاد دانشگاه تبریزنیز اظهار کرد: اگر قرار بر نقد باشد خود ما بهترین نقاد هستیم؛ چرا که از همان ابتدای شکل‌گیری این سند در جریان جزئیات آن قرار داریم، به هر حال املای نانوشته غلط ندارد و مدعی نیستیم این هسته‌های کلیدی به طور کامل استان را متحول کرده و بی‌نقص هستند.
وی با بیان اینکه برنامه‌ی بد از بی‌برنامگی بهتر است، بیان کرد: نقدهای بسیار زیادی برای برنامه‌ی اول سند تدبیر و توسعه وارد است و در برنامه دوم به موضوعاتی نظیر آینده پژوهی و بررسی ریسک‌پذیری توجه شده و در برنامه دوم کارگروه فرهنگی بسیار فعال است. وی در پاسخ به گفته‌های کارشناسان در خصوص عدم توجه به توسعه‌ی پایدار در سند تدبیرتوسعه، گفت: در برنامه دوم به حفظ محیط زیست توجه شده و همچنین پایش میزان تحقق این برنامه توسط کارگروه‌های کمیته‌ی راهبری انجام می‌شود و در برنامه دوم به دنبال رفع نقاط ضعف مجریان این برنامه هستیم. پناهی با بیان اینکه در ایران بخش خصوصی نداریم، اظهار کرد: بخش خصوصی ایران به منابع غیر بخش خصوصی وابسته است. وی با بیان اینکه جلب مشارکت همگانی از شعار اصلی سند تدبیرتوسعه است، بیان کرد: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تنها نقش دبیرخانه‌ای ایفا کرده و وظیفه‌ی اصلی بر دوش نخبگان عرصه‌های مختلف بوده و نظرات شخصی به هیچ عنوان در این سند اعمال نمی‌شود. این استاد دانشگاه تبریز با بیان اینکه 3 هسته از 12 هسته به طور مستقیم با مسائل فرهنگی مرتبط است، اظهار کرد: در هسته‌های کلیدی سند دوم تدبیر توسعه به اقتصاد فرهنگ توجه شده و رسانه نیز زیر نظر شاخه‌ی ارتباطات دیده شده است.
«پرویز محمدزاده» - معاون رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، گفت: موارد مطرح شده در این جلسه بسیار ارزشمند بوده که به طور حتمی از آن‌ها استفاده خواهیم کرد.
سند تدبیر و توسعه استان برنامه‌ی میان مدت است
وی با بیان اینکه سند تدبیر توسعه استان برنامه‌ی میان مدت است، اظهار کرد: در سند تدبیر توسعه به جهت‌گیری استان در بخش علم و فناوری توجه شده و معتقدم بخش علم وفناوری موتور توسعه استان است که در همین راستا به دنبال ایجاد اکوسیستم دانشگاه، صنعت، جامعه دورهم هستیم. محمدزاده با بیان اینکه میزان ریسک‌پذیری، یکی از معیارهای انتخاب هسته‌های کلیدی سند دوم تدبیرتوسعه استان است، گفت: در تدوین خود برنامه و پایش هنگام اجرا به موضوع ریسک توجه خواهد شد. وی ادامه داد: همچنین به عملکرد دستگاه‌ها در خصوص اجرای سند اول تدبیر توسعه توجه شده و مورد پایش قرار گرفته است. محمدزاده توجه به موضوعات فرهنگی، اجتماعی و رسانه را از نقاط قوت سند دوم تدبیر توسعه آذربایجان شرقی اعلام کرد.
انتهای پیام
کپی شد
