به گزارش ایرنا، آذربایجان شرقی مجموعه ای از دیدنی های چهار فصل است و همین امر به رغم شهره شدن آن به عنوان منطقه ای سردسیر، زمینه ساز سفر گسترده هموطنان به این خطه در تعطیلات می شود.
در تبیین چهار فصل بودن آب و هوای آذربایجان شرقی می توان به پیست های اسکی پوشیده از یخ و برف «سهند» و «میشو» در دامنه ارتفاعات سر به فلک کشیده ای به همین نام ها، جنگل های معتدل ارسباران در شمال شرق، کویر کوچک «قوم تپه» در 20 کیلومتری شمال غرب تبریز و مناطق گرم حاشیه ای رودخانه خروشان و مرزی «ارس» در مجاورت مرزهای جمهوری هایی آذربایجان و ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان اشاره کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در خصوص استقبال گردشگران از دیدنی های استان به خبرنگار ایرنا گفت: پارسال حدود چهار میلیون و 700 گردشگر داخلی و 500 هزار گردشگر خارجی از این استان دیدن کردند.
مرتضی آبدار با بیان اینکه سال قبل بیش از 98 هزار گردشگر خارجی که بیشتر از کشورهای همجوار بودند، در هتل ها و مراکز اقامتی استان اقامت کردند، گفت: سال گذشته حدود 10 درصد تعداد گردشگران خارجی و 22 درصد تعداد گردشگران داخلی در آذربایجان شرقی افزایش یافته است.
معاون گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز به ایرنا گفت: پارسال متوسط مدت اقامت گردشگران خارجی در این استان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
فرشاد رستمی افزود: در این مدت متوسط اقامت گردشگران خارجی در آذربایجان شرقی به ویژه شهر تبریز 2.5شب بوده که این رقم نیز نسبت به سال های گذشته افزایش مناسبی داشته است.
وی تعداد گردشگران داخلی اقامت داشته در آذربایجان شرقی در سال گذشته را بر اساس آمار رسمی و ثبت شده در شهرهای مختلف استان بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر اعلام کرد.
وی تعداد هتل و هتل آپارتمان های موجود در استان را به ترتیب 33 و 26 باب عنوان کرد و ادامه داد: تعداد مهمان پذیرهای آذربایجان شرقی نیز 72 باب است که این آمار از سال 1395 تاکنون ثابت مانده است و امسال نیز آماده پذیرایی از میهمانان نوروزی است.
به گزارش ایرنا آذربایجان شرقی و در راس آن تبریز آثار مختلف کهن تاریخی را در دل خود جای داده که در نوع خود و در سطح جهان بی نظیر و بی همتاست؛ در این میان مسجد کبود، ارگ علیشاه، روستای صخره ای کندوان، موزه آذربایجان و مشروطه تبریز از قدمت و آوازه بیشتری برخوردار است.
** مسجد کبود تبریز (گؤی مچید)
ˈمسجد کبودˈ یا ˈفیروزه اسلامˈ در مرکز شهر کهن تبریز، نمونه بارزی از فرهنگ و هویت بی همتای تاریخی و اسلامی این شهر است. تاریخ ساخت این مسجد که در زبان محلی به آن ˈگوی مچیدˈ گفته می‌شود به قرن نهم هجری می‌رسد.
این مسجد در منطقه تاریخی و قدیمی تبریز واقع شده و به دلیل وجود گنبد زیبای فیروزه‌ای و کاشی کاری‌های معرق و لاجوردی به مسجد فیروزه اسلام شهرت دارد.
ساختمان این مسجد بنا بر کتیبه سر آن به سال 870هجری قمری مربوط می شود که در آن سال توسط همسر سلطان جهانشاه مقتدرترین حکمران سلسله ˈقره قویونلوهاˈ که فردی شاعر و زیباپسند بوده، بنا شده است .
آرامگاه جهانشاه و نزدیکان وی در انتهای شبستان کوچک در داخل سرداب این مسجد قرار گرفته است. کاشیکاری آن صرفا به رنگ لاجوردی و بیشتر آن نیز از قطعات شش ضلعی استفاده شده و تمام سطح سقف آن هم زرنگار (نقاشی با آب طلا) است .
کف شبستان‌های این مسجد باشکوه به احتمال قوی مرمرین بوده است. بنای اصلی ساختمان مسجد، دارای صحن وسیعی است که در آن آثاری از مجموعه‌ای از بناهای مدرسه، حمام، خانقاه و کتابخانه ساخته شده است. گنبدهای این مسجد یک بار در سال 1193هجری قمری به دلیل زلزله فرو ریخت و خراب شد.
براساس گزارش‌های محلی مرمت و بازسازی این مسجد به منظورحفاظت بخش‌های باقیمانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها درسال 1318شمسی آغاز شد.
بیشترین مرمت مسجد کبود درسال 1343شمسی انجام شده و دوباره‌سازی گنبدهای رفیع آن نیز از سال 1354شمسی از سوی دفتر فنی حفاظت آثار باستانی و به همت زنده یاد استاد ˈمعمارانˈ هنرمند برجسته آذربایجانی به اتمام رسید. مسجد کبود در سال 1310شمسی در فهرست آثار ملی ثبت شده است، در مجاورت این اثر باستانی تبریز، پارک کوچک و زیبایی به نام شاعر نامی ˈخاقانیˈ بنا شده که مقبره وی در مقبره‌الشعرای تبریز واقع است ، همچنین مجموعه مسجد کبود تبریز را موزه تاریخی آذربایجان تکمیل می‌کند.
از دیگر مساجد تبریز می‌توان به مساجدی اشاره کرد که به نام هر یک از آنها به طور مجزا اشاره شده است.
**مسجد علیشاه تبریز(ارک علیشاه)
بنای ارک تبریز باقیمانده مسجدی بوده که در قرن ششم هجری توسط تاج الدین علیشاه تبریزی وزیر الجایتو (غازان خان ،ایلخان مغول) ساخته شده و در زمان خود بزرگترین بنای اسلامی دنیا بوده است . قسمت جنوبی این مسجد دارای طاقی بزرگ بوده که گویا به علت تعجیل در بنیان آن فرو ریخته است .
عرض این بنا 30متر و ارتفاع آن 26متر است . عرض دیوارها 10متر و داخل آنها مرکب از دو دیوار عریض بوده که توسط طاق‌هایی به هم اتصال یافته است .
حمدالله مستوفی در توصیف این مسجد طاقی بر بالای آن ندیده و این بنا در دوران قاجاریه مبدل به انبار غلات و مخزن مهمات گردیده و حصاری دور آن کشیده شده و نام ارک یافته است .
ارک در دوران مشروطیت به دست مشروطه خواهان افتاد و در نتیجه باعث تقویت موضع آنان شد، این بنا در سال‌های قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه عمومی شده و هم اکنون نیز از محوطه این اثر باستانی به عنوان مصلی استفاده می شود .
**روستای صخره ای کندوان
روستای صخره ای کندوان در استان آذربایجان شرقی از منحصر به فردترین و نادرترین روستاهای دنیاست که مناظر بدیع و زیبای آن چشم هر بیننده ای را نوازش می دهد و او را به تحیر وا می دارد و بارزترین تفاوتش با دو روستای مشابه در ترکیه و آمریکا جاری بودن زندگی در آن است.
به گزارش ایرنا، این روستای شگفت انگیز با خانه های مخروطی شکل و از جهتی شبیه کندوی زنبور عسل که نام کندوان نیز از آن گرفته شده است، با قدمتی هفت هزار ساله، آب و هوایی مسحور کننده و طبیعتی عجیب همه ساله پذیرای بیش از یک میلیون گردشگر از سراسر دنیاست.
از دیگر نکات قابل توجه این روستای توریستی، جاری بودن زندگی در خانه های صخره ای آن است که دو روستای دیگر شبیه آن در آمریکا و ترکیه فاقد این قابلیت هستند.
کندوان از جمله مناطق گردشگری خوش آب و هوا، طبیعی و تاریخی آذربایجان شرقی و جزو یکی از سه روستای شگفت انگیز جهان است که فقط دو نمونه از آن در آمریکای شمالی و کاپادوکیا ترکیه وجود دارد.
195 خانواده در این روستا زندگی می کنند و آثار متعدد قبل از اسلام و بعد از اسلام در آن وجود دارد.
خانه های این روستا که از دل صخره های کله قندی و کندویی شکل دامنه کوه سهند کنده شده است، نماد سختکوشی و اراده آهنین مردم آن است که با دست های خود خانه ها را ساخته اند.
به عقیده محققان قدمت وجود این صخره ها که به کران نیز معروف است به هفت هزار سال پیش و قدمت زندگی در آن نیز به یکهزار و 500 سال پیش می رسد.
هر یک از این کران ها که بعضی تا پنج طبقه ارتفاع دارد، متعلق به اهالی آن است و ساکنان این کران ها تلاش کرده اند تمام اجزای خانه را از این صخره ها بسازند، حتی دامداران این روستا حفره های را برای نگهداری احشام خود ایجاد کرده اند که همچنان از آنها برای نگهداری دام و طیور استفاده می شود.
دردل این صخره های بلند که ارتفاع بعضی از آنها به 40 متر می رسد، طبقات اول به آغل، میانی مسکونی و طبقه آخر نیز به انبار اختصاص داده شده که به خانه های صخره های آپارتمانی مشهور شده است.
روستای کندوان دارای مسجد، حمام، مدرسه و آسیاب بوده و کران مسجد بزرگ ترین کران این روستاست.
به گفته ساکنین این کران ها، وضع خانه هایشان و جنس صخره ها به گونه ای است که در فصل زمستان خانه را گرم و در فصل تابستان خانه را خنک نگه می دارد و این موضوع یکی دیگر از شگفتی های این روستای تاریخی به شمار می رود.
روستای تاریخی و طبیعی کندوان به عنوان قطب گردشگری در کشور مرکزیت چندین مرکز گردشگری دیگر از جمله روستای تاریخی حیله ور، مراتع توریستی ارشدچمن، کوه سلطان، دامنه های سرسبز شمالی کوه سهند و طبیعت زیبای اسکو را دارد.
علاوه بر این جذابیت ها، آب معدنی گوارای کندوان که از دل یکی از تپه های این روستا می جوشد، از شهرت فراوانی برخوردار است و گفته می شود خاصیت درمانی بسیار بالایی در حذف سنگ کلیه و مثانه دارد.
روستای کندوان پانزدهم اردیبهشت ماه سال 1376 به شماره 1857 در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
** موزه آذربایجان در تبریز
موززه «آذربایجان» در کنار مسجد کبود تبریز بنای بزرگی با ایوان رفیع، مشرف به خیابان امام قرار دارد. این بنا یکی از قدیمی ترین موزه های ایران به شمار می رود و به موزه آذربایجان معروف است.
این موزه در سال 1335 با نمایش 202 قطعه از آثار فرهنگی انتقالی از موزه ایران باستان شروع به کار کرد.
ساختمان فعلی موزه از سال 1341 به طور رسمی افتتاح و آغاز به کار کرده است.
این موزه از بخش های باستان شناسی دوران قبل از اسلام، دوران اسلامی و سکه ها، مهرها و سیلندرها تشکیل شده است.
** موزه مشروطه
این موزه از زیباترین خانه های تاریخی تبریز است و بنای تاریخی خانه مشروطه با معماری دوره قاجار در محله قدیمی راسته کوچه قرار گرفته و نخستین مالک آن ˈحاج مهدی کوزه کنانیˈ بود.
این خانه در جنگ های یازده ماهه تبریز بر ضد نیروهای دولتی که منجر به پیروزی مشروطه خواهان شد، ستاد فرماندهی و عملیات آزادیخواهان به شمار می رفت.
موزه مشروطیت در فضایی به مساحت یکهزار و 300 متر مربع در سال 1354در فهرست آثار ملی ثبت شده است. ویژگی های خاص معماری دوره قاجار، تزیینات چشمگیر، به کارگیری نورگیر زیبا و چشم انداز موسوم به کلاه فرنگی با ستون ها و سرستون های گچبری شده، پنجره های ارسی، درهای منبت کاری شده در اتاق اصلی موسوم به طنبی و غلام گردش دور راه پله، هرکدام به نوعی ذوق و هنر ایرانی را به نمایش گذاشته و آن را به یک نمونه منحصر به فرد تبدیل کرده است.
در این موزه تمام آثار و مدارک مربوط به مبارزات دوران مشروطیت به نمایش گذاشته شده است، لوازم شخصی سران انقلاب مشروطه همچون ستارخان، اسناد، فرمان ها و دست نوشته های مشروطه خواهان و نیز نیروهای دولتی در آن دوران، مطبوعات آزادیخواه دوران مشروطه و بسیاری از آثار دیگر در این مجموعه نگهداری می شود.
** جنگل های حفاظت شده ارسباران
ارسباران در سال 50 و 52 شمسی ابتدا به عنوان منطقه ممنوعه و سپس منطقه حفاظت شده معرفی و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت و بنا به اعلام مدیر کل آذربایجان شرقی به زودی به پارک ملی ارسباران ارتقا می یابد.
این منطقه در سال 1354 از طرف یونسکو عنوان ذخیره گاه زیستکره را دریافت و از اشتهار جهانی برخوردار و به عنوان فسیل زنده معروف شد.
منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعت 80 هزار و 427 هکتار در کناره های جنوبی رود ارس در حوزه شهرستان های کلیبر و ورزقان واقع شده است.
این منطقه در شمال غربی آذربایجان شرقی میان سه رودخانه مهم ارس در شمال و ایلگنه چای در غرب و کلیبرچای در شرق واقع شده و از جنوب به ارتفاعات سهراما متصل است.
تاکنون یکهزار و 80 گونه گیاهی مختلف در منطقه شناسایی شده که از درختان و درختچه های مهم و شاخص منطقه بلوط، سرخدار، ارس، گیلاس وحشی، بارانک، زغال اخته ، افرا، گردو و ممرز را می توان نام برد.
گونه های جانوری منطقه حفاظت شده ارسباران 320 گونه بوده که پستانداران شاخص این منطقه کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، خرس قهوه ای و سیاه گوش است.
بیش از 220 گونه پرنده نیز از جمله سیاه خروس و قرقاول در این منطقه زیست می کنند که مختص ارسباران بوده و شهرت جهانی دارند.
زیبایی های مسحورکننده ارسباران، تغییر دایمی مناظر و جایگزینی مناسب و متناوب چشم اندازهای مرتعی و جنگلی در سراسر این منطقه است.
** منطقه حفاظت شده کیامکی **
این منطقه هم به دلیل داشتن چشم اندازها و مناظره طبیعی نظرعلاقه مندان به طبیعت را جلب می کند.
این پناهگاه در شمال غربی استان و 50 کیلومتری شمال شهرستان مرند واقع شده است.
کیامکی در سال 1352به عنوان منطقه حفاظت شده به تصویب رسیده و دو سال بعد به پناهگاه حیات وحش کیامکی ارتقا یافت.
منطقه کیامکی به دلیل اختلاف ارتفاع زیاد در یک محدوده و تفاوت های اقلیمی متفاوت دارای فصول رویشی گیاهان متنوع است در حالی که در اواخر زمستان و اوایل بهار در حاشیه رودخانه ارس درختان به گل نشسته اند، ارتفاعات جنوبی کیامکی در همان زمان پوشیده از برف است که خود بستری برای جذب گردشگر محسوب می شود.
**دره مکیدی (مکیدی دره سی)
دره مکیدی نیز از دیگر مناطق زیبای طبیعت آذربایجان شرقی، دره ای جنگلی و سرسبز است که در میان جنگل های ارسباران در شمال استان و در شهرستان کلیبر واقع شده است.
روستای مکیدی نیز در این دره واقع شده است و پارک جنگلی حصار شده ای که در این دره ایجاد شده است، این مکان را مورد توجه گردشگران قرار داده است.
این مکان با داشتن چمن زارهای معطر در دل جنگل جای دنج و آرامی را برای آرامش و استراحت عاشقان طبیعت فراهم ساخته است.
وجود میوه های گوناگون همچون گردو، فندق ، تمشک و زغال اخته و همچنین زمزمه پرندگان طبیعت همراه با نسیم محلی چشم و دل هر رهگذر را نوازش می کند.
گستره این پارک از قلعه درسی آغاز می شود و تا جنگل های آینالو در کنار ارس ادامه می یابد، ارتفاعات این تفرجگاه انواع گونه های گیاهی مثل آویشن، کهلیک اوتی (کاکوتی)، شیرین بیان و بومادران را در قالب کلکسیونی در خود جای داده است که برای بیماری های مختلف مانند سرماخوردگی و سینوزیت مفید هستند.
** تالاب قره قشلاق
منطقه تالابی قره قشلاق درکناره های جنوب شرقی دریاچه ارومیه قرار دارد و به لحاظ شرایط خاص طبیعی زیستگاه بسیار مناسبی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی و علف چر مانند میش و مرغ است و به عنوان تالاب بین المللی شناخته شده است.
** تالاب قوریگل
این تالاب در 40 کیلومتری غرب تبریز واقع شده و از نظر شرایط زیستگاهی برای پرندگان آبزی بخصوص اردک سرسفید بسیار مناسب است و به عنوان تالاب بین المللی به ثبت رسیده است.
** جزیره اسلامی
جزیره اسلامی در ساحل شرقی دریاچه ارومیه واقع است و توان بسیار بالای زیستگاهی حیات وحش و مرتبط با پارک ملی این جزیره دریاچه ارومیه را از اهمیت زیست محیطی ویژه ای برخوردار کرده است.
** تالاب و مرداب
استان آذربایجان شرقی دارای تالاب های کوچک و بزرگ متعدد و زیبایی است که عمدتاً در محدوده شهرستان مراغه و هشترود واقع شده اند.
مهمترین این تالاب ها عبارتند از: تالاب های آلما گلی ، قبادلو ، ماهی آباد ، یانیق گلی ، بزوحق گلی ، قوشاگلی ، زولبین گلی ، یوسفلو ، دیب دیز و خرمالو.
** چشمه های آبگرم
آذربایجان شرقی از کانون های مهم آب معدنی و آب گرم محسوب می شود، در دورترین نقاط این استان چشمه های متعدد آب گرم با خواصی ویژه وجود دارند که در سالیان طولانی مورد استفاده مردم بوده اند.
مهمترین این چشمه ها عبارتند از، چشمه الله حق، آب رس ، تاپ تاپان ، ورجوی ، گشایش ، و چشمه های سراب و صوفیان به ویژه چشمه آب معدنی کندوان.
** آبشار عیش آباد شبستر
ارتفاع این آبشار حدود 15 متر است و در قسمت کوهستانی میشو غربی در جوار روستای عیش آباد شبستر واقع شده است.
حدود 300 متر مربع وسعت دارد و در جوار کوه و دره منظر بدیعی از زیبایی طبیعت را به نمایش گذاشته است.
** آبشار آسیاب خرابه جلفا
آسیاب خرابه یکی از زیباترین مناظر دیدنی آذربایجان شرقی است، قبلاً در این محل یک باب آسیاب بادی وجود داشت که با استفاده از این آبشار کار می کرد. اما در حال حاضر آثار کمی از این آسیاب برجا مانده است.
به همین علت به نام آسیاب خرابه معروف شده است. این تفرجگاه در حدود 27 کیلومتری علمدار گرگر (هادی شهر) قرار دارد و در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان در پنج کیلومتری روستای منجن آباد در حاشیه رود ارس واقع شده است.
** کوه ها و قله ها
آذربایجان شرقی از نظر تیپولوژی کوه های ایران از اهمیت خاصی برخوردار است.
سه رشته مهم و اصلی ایران یعنی البرز، زاگرس و مرکزی در این منطقه به هم پیوسته و فلات کوچک و مرتفعی را پدید آورده اند.
مهمترین ارتفاعات استان آذربایجان شرقی که دارای زیبایی های خاص طبیعی و امکانات ورزش کوهنوردی است، شامل رشته کوه سهند در 50 کیلومتری جنوب شهرستان تبریز که بلندترین قله آن جام داغی به ارتفاع 3750 متر است.
از دیگر کوه ها و قله های بنام استان، کوهستان بزقوش در جنوب کوهستان سبلان و شمال غربی میانه قرار گرفته که بلندترین قله آن 3304 متر ارتفاع دارد.
کوهستان کمتال از دیگر کوه های جالب ارسباران است و 3100 متر ارتفاع دارد، کوه قوشاداغ از ارتفاعات قابل توجه و زیبای دیگر ارسباران به حساب می آید.
کوه کیامکی درمنطقه جلفا و کوه سلطان سنجر در 15 کیلومتری شرق زنوز خودنمایی می کند، کوه سلطان داغی هم در شمال غربی کوهستان سهند نزدیک شهر اسکو قرار گرفته است.
کوه میشو از مشهورترین کوه های آذربایجان شرقی بوده که در شمال دریاچه ارومیه است و جلگه مرند را از جلگه شبستر و دریاچه ارومیه جدا می کند.
کوه مورو داغ نیز در 36 کیلومتری غرب تبریز از ارتفاعات شمالی صوفیان به طرف تبریز کشیده شده و به گردنه شبلی منتهی می شود.
3093/518
انتهای پیام در تبیین چهار فصل بودن آب و هوای آذربایجان شرقی می توان به پیست های اسکی پوشیده از یخ و برف «سهند» و «میشو» در دامنه ارتفاعات سر به فلک کشیده ای به همین نام ها، جنگل های معتدل ارسباران در شمال شرق، کویر کوچک «قوم تپه» در 20 کیلومتری شمال غرب تبریز و مناطق گرم حاشیه ای رودخانه خروشان و مرزی «ارس» در مجاورت مرزهای جمهوری هایی آذربایجان و ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان اشاره کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در خصوص استقبال گردشگران از دیدنی های استان به خبرنگار ایرنا گفت: پارسال حدود چهار میلیون و 700 گردشگر داخلی و 500 هزار گردشگر خارجی از این استان دیدن کردند.
مرتضی آبدار با بیان اینکه سال قبل بیش از 98 هزار گردشگر خارجی که بیشتر از کشورهای همجوار بودند، در هتل ها و مراکز اقامتی استان اقامت کردند، گفت: سال گذشته حدود 10 درصد تعداد گردشگران خارجی و 22 درصد تعداد گردشگران داخلی در آذربایجان شرقی افزایش یافته است.
معاون گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز به ایرنا گفت: پارسال متوسط مدت اقامت گردشگران خارجی در این استان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
فرشاد رستمی افزود: در این مدت متوسط اقامت گردشگران خارجی در آذربایجان شرقی به ویژه شهر تبریز 2.5شب بوده که این رقم نیز نسبت به سال های گذشته افزایش مناسبی داشته است.
وی تعداد گردشگران داخلی اقامت داشته در آذربایجان شرقی در سال گذشته را بر اساس آمار رسمی و ثبت شده در شهرهای مختلف استان بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر اعلام کرد.
وی تعداد هتل و هتل آپارتمان های موجود در استان را به ترتیب 33 و 26 باب عنوان کرد و ادامه داد: تعداد مهمان پذیرهای آذربایجان شرقی نیز 72 باب است که این آمار از سال 1395 تاکنون ثابت مانده است و امسال نیز آماده پذیرایی از میهمانان نوروزی است.
به گزارش ایرنا آذربایجان شرقی و در راس آن تبریز آثار مختلف کهن تاریخی را در دل خود جای داده که در نوع خود و در سطح جهان بی نظیر و بی همتاست؛ در این میان مسجد کبود، ارگ علیشاه، روستای صخره ای کندوان، موزه آذربایجان و مشروطه تبریز از قدمت و آوازه بیشتری برخوردار است.
** مسجد کبود تبریز (گؤی مچید)
ˈمسجد کبودˈ یا ˈفیروزه اسلامˈ در مرکز شهر کهن تبریز، نمونه بارزی از فرهنگ و هویت بی همتای تاریخی و اسلامی این شهر است. تاریخ ساخت این مسجد که در زبان محلی به آن ˈگوی مچیدˈ گفته می‌شود به قرن نهم هجری می‌رسد.
این مسجد در منطقه تاریخی و قدیمی تبریز واقع شده و به دلیل وجود گنبد زیبای فیروزه‌ای و کاشی کاری‌های معرق و لاجوردی به مسجد فیروزه اسلام شهرت دارد.
ساختمان این مسجد بنا بر کتیبه سر آن به سال 870هجری قمری مربوط می شود که در آن سال توسط همسر سلطان جهانشاه مقتدرترین حکمران سلسله ˈقره قویونلوهاˈ که فردی شاعر و زیباپسند بوده، بنا شده است .
آرامگاه جهانشاه و نزدیکان وی در انتهای شبستان کوچک در داخل سرداب این مسجد قرار گرفته است. کاشیکاری آن صرفا به رنگ لاجوردی و بیشتر آن نیز از قطعات شش ضلعی استفاده شده و تمام سطح سقف آن هم زرنگار (نقاشی با آب طلا) است .
کف شبستان‌های این مسجد باشکوه به احتمال قوی مرمرین بوده است. بنای اصلی ساختمان مسجد، دارای صحن وسیعی است که در آن آثاری از مجموعه‌ای از بناهای مدرسه، حمام، خانقاه و کتابخانه ساخته شده است. گنبدهای این مسجد یک بار در سال 1193هجری قمری به دلیل زلزله فرو ریخت و خراب شد.
براساس گزارش‌های محلی مرمت و بازسازی این مسجد به منظورحفاظت بخش‌های باقیمانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها درسال 1318شمسی آغاز شد.
بیشترین مرمت مسجد کبود درسال 1343شمسی انجام شده و دوباره‌سازی گنبدهای رفیع آن نیز از سال 1354شمسی از سوی دفتر فنی حفاظت آثار باستانی و به همت زنده یاد استاد ˈمعمارانˈ هنرمند برجسته آذربایجانی به اتمام رسید. مسجد کبود در سال 1310شمسی در فهرست آثار ملی ثبت شده است، در مجاورت این اثر باستانی تبریز، پارک کوچک و زیبایی به نام شاعر نامی ˈخاقانیˈ بنا شده که مقبره وی در مقبره‌الشعرای تبریز واقع است ، همچنین مجموعه مسجد کبود تبریز را موزه تاریخی آذربایجان تکمیل می‌کند.
از دیگر مساجد تبریز می‌توان به مساجدی اشاره کرد که به نام هر یک از آنها به طور مجزا اشاره شده است.
**مسجد علیشاه تبریز(ارک علیشاه)
بنای ارک تبریز باقیمانده مسجدی بوده که در قرن ششم هجری توسط تاج الدین علیشاه تبریزی وزیر الجایتو (غازان خان ،ایلخان مغول) ساخته شده و در زمان خود بزرگترین بنای اسلامی دنیا بوده است . قسمت جنوبی این مسجد دارای طاقی بزرگ بوده که گویا به علت تعجیل در بنیان آن فرو ریخته است .
عرض این بنا 30متر و ارتفاع آن 26متر است . عرض دیوارها 10متر و داخل آنها مرکب از دو دیوار عریض بوده که توسط طاق‌هایی به هم اتصال یافته است .
حمدالله مستوفی در توصیف این مسجد طاقی بر بالای آن ندیده و این بنا در دوران قاجاریه مبدل به انبار غلات و مخزن مهمات گردیده و حصاری دور آن کشیده شده و نام ارک یافته است .
ارک در دوران مشروطیت به دست مشروطه خواهان افتاد و در نتیجه باعث تقویت موضع آنان شد، این بنا در سال‌های قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه عمومی شده و هم اکنون نیز از محوطه این اثر باستانی به عنوان مصلی استفاده می شود .
**روستای صخره ای کندوان
روستای صخره ای کندوان در استان آذربایجان شرقی از منحصر به فردترین و نادرترین روستاهای دنیاست که مناظر بدیع و زیبای آن چشم هر بیننده ای را نوازش می دهد و او را به تحیر وا می دارد و بارزترین تفاوتش با دو روستای مشابه در ترکیه و آمریکا جاری بودن زندگی در آن است.
به گزارش ایرنا، این روستای شگفت انگیز با خانه های مخروطی شکل و از جهتی شبیه کندوی زنبور عسل که نام کندوان نیز از آن گرفته شده است، با قدمتی هفت هزار ساله، آب و هوایی مسحور کننده و طبیعتی عجیب همه ساله پذیرای بیش از یک میلیون گردشگر از سراسر دنیاست.
از دیگر نکات قابل توجه این روستای توریستی، جاری بودن زندگی در خانه های صخره ای آن است که دو روستای دیگر شبیه آن در آمریکا و ترکیه فاقد این قابلیت هستند.
کندوان از جمله مناطق گردشگری خوش آب و هوا، طبیعی و تاریخی آذربایجان شرقی و جزو یکی از سه روستای شگفت انگیز جهان است که فقط دو نمونه از آن در آمریکای شمالی و کاپادوکیا ترکیه وجود دارد.
195 خانواده در این روستا زندگی می کنند و آثار متعدد قبل از اسلام و بعد از اسلام در آن وجود دارد.
خانه های این روستا که از دل صخره های کله قندی و کندویی شکل دامنه کوه سهند کنده شده است، نماد سختکوشی و اراده آهنین مردم آن است که با دست های خود خانه ها را ساخته اند.
به عقیده محققان قدمت وجود این صخره ها که به کران نیز معروف است به هفت هزار سال پیش و قدمت زندگی در آن نیز به یکهزار و 500 سال پیش می رسد.
هر یک از این کران ها که بعضی تا پنج طبقه ارتفاع دارد، متعلق به اهالی آن است و ساکنان این کران ها تلاش کرده اند تمام اجزای خانه را از این صخره ها بسازند، حتی دامداران این روستا حفره های را برای نگهداری احشام خود ایجاد کرده اند که همچنان از آنها برای نگهداری دام و طیور استفاده می شود.
دردل این صخره های بلند که ارتفاع بعضی از آنها به 40 متر می رسد، طبقات اول به آغل، میانی مسکونی و طبقه آخر نیز به انبار اختصاص داده شده که به خانه های صخره های آپارتمانی مشهور شده است.
روستای کندوان دارای مسجد، حمام، مدرسه و آسیاب بوده و کران مسجد بزرگ ترین کران این روستاست.
به گفته ساکنین این کران ها، وضع خانه هایشان و جنس صخره ها به گونه ای است که در فصل زمستان خانه را گرم و در فصل تابستان خانه را خنک نگه می دارد و این موضوع یکی دیگر از شگفتی های این روستای تاریخی به شمار می رود.
روستای تاریخی و طبیعی کندوان به عنوان قطب گردشگری در کشور مرکزیت چندین مرکز گردشگری دیگر از جمله روستای تاریخی حیله ور، مراتع توریستی ارشدچمن، کوه سلطان، دامنه های سرسبز شمالی کوه سهند و طبیعت زیبای اسکو را دارد.
علاوه بر این جذابیت ها، آب معدنی گوارای کندوان که از دل یکی از تپه های این روستا می جوشد، از شهرت فراوانی برخوردار است و گفته می شود خاصیت درمانی بسیار بالایی در حذف سنگ کلیه و مثانه دارد.
روستای کندوان پانزدهم اردیبهشت ماه سال 1376 به شماره 1857 در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
** موزه آذربایجان در تبریز
موززه «آذربایجان» در کنار مسجد کبود تبریز بنای بزرگی با ایوان رفیع، مشرف به خیابان امام قرار دارد. این بنا یکی از قدیمی ترین موزه های ایران به شمار می رود و به موزه آذربایجان معروف است.
این موزه در سال 1335 با نمایش 202 قطعه از آثار فرهنگی انتقالی از موزه ایران باستان شروع به کار کرد.
ساختمان فعلی موزه از سال 1341 به طور رسمی افتتاح و آغاز به کار کرده است.
این موزه از بخش های باستان شناسی دوران قبل از اسلام، دوران اسلامی و سکه ها، مهرها و سیلندرها تشکیل شده است.
** موزه مشروطه
این موزه از زیباترین خانه های تاریخی تبریز است و بنای تاریخی خانه مشروطه با معماری دوره قاجار در محله قدیمی راسته کوچه قرار گرفته و نخستین مالک آن ˈحاج مهدی کوزه کنانیˈ بود.
این خانه در جنگ های یازده ماهه تبریز بر ضد نیروهای دولتی که منجر به پیروزی مشروطه خواهان شد، ستاد فرماندهی و عملیات آزادیخواهان به شمار می رفت.
موزه مشروطیت در فضایی به مساحت یکهزار و 300 متر مربع در سال 1354در فهرست آثار ملی ثبت شده است. ویژگی های خاص معماری دوره قاجار، تزیینات چشمگیر، به کارگیری نورگیر زیبا و چشم انداز موسوم به کلاه فرنگی با ستون ها و سرستون های گچبری شده، پنجره های ارسی، درهای منبت کاری شده در اتاق اصلی موسوم به طنبی و غلام گردش دور راه پله، هرکدام به نوعی ذوق و هنر ایرانی را به نمایش گذاشته و آن را به یک نمونه منحصر به فرد تبدیل کرده است.
در این موزه تمام آثار و مدارک مربوط به مبارزات دوران مشروطیت به نمایش گذاشته شده است، لوازم شخصی سران انقلاب مشروطه همچون ستارخان، اسناد، فرمان ها و دست نوشته های مشروطه خواهان و نیز نیروهای دولتی در آن دوران، مطبوعات آزادیخواه دوران مشروطه و بسیاری از آثار دیگر در این مجموعه نگهداری می شود.
** جنگل های حفاظت شده ارسباران
ارسباران در سال 50 و 52 شمسی ابتدا به عنوان منطقه ممنوعه و سپس منطقه حفاظت شده معرفی و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت و بنا به اعلام مدیر کل آذربایجان شرقی به زودی به پارک ملی ارسباران ارتقا می یابد.
این منطقه در سال 1354 از طرف یونسکو عنوان ذخیره گاه زیستکره را دریافت و از اشتهار جهانی برخوردار و به عنوان فسیل زنده معروف شد.
منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعت 80 هزار و 427 هکتار در کناره های جنوبی رود ارس در حوزه شهرستان های کلیبر و ورزقان واقع شده است.
این منطقه در شمال غربی آذربایجان شرقی میان سه رودخانه مهم ارس در شمال و ایلگنه چای در غرب و کلیبرچای در شرق واقع شده و از جنوب به ارتفاعات سهراما متصل است.
تاکنون یکهزار و 80 گونه گیاهی مختلف در منطقه شناسایی شده که از درختان و درختچه های مهم و شاخص منطقه بلوط، سرخدار، ارس، گیلاس وحشی، بارانک، زغال اخته ، افرا، گردو و ممرز را می توان نام برد.
گونه های جانوری منطقه حفاظت شده ارسباران 320 گونه بوده که پستانداران شاخص این منطقه کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، خرس قهوه ای و سیاه گوش است.
بیش از 220 گونه پرنده نیز از جمله سیاه خروس و قرقاول در این منطقه زیست می کنند که مختص ارسباران بوده و شهرت جهانی دارند.
زیبایی های مسحورکننده ارسباران، تغییر دایمی مناظر و جایگزینی مناسب و متناوب چشم اندازهای مرتعی و جنگلی در سراسر این منطقه است.
** منطقه حفاظت شده کیامکی **
این منطقه هم به دلیل داشتن چشم اندازها و مناظره طبیعی نظرعلاقه مندان به طبیعت را جلب می کند.
این پناهگاه در شمال غربی استان و 50 کیلومتری شمال شهرستان مرند واقع شده است.
کیامکی در سال 1352به عنوان منطقه حفاظت شده به تصویب رسیده و دو سال بعد به پناهگاه حیات وحش کیامکی ارتقا یافت.
منطقه کیامکی به دلیل اختلاف ارتفاع زیاد در یک محدوده و تفاوت های اقلیمی متفاوت دارای فصول رویشی گیاهان متنوع است در حالی که در اواخر زمستان و اوایل بهار در حاشیه رودخانه ارس درختان به گل نشسته اند، ارتفاعات جنوبی کیامکی در همان زمان پوشیده از برف است که خود بستری برای جذب گردشگر محسوب می شود.
**دره مکیدی (مکیدی دره سی)
دره مکیدی نیز از دیگر مناطق زیبای طبیعت آذربایجان شرقی، دره ای جنگلی و سرسبز است که در میان جنگل های ارسباران در شمال استان و در شهرستان کلیبر واقع شده است.
روستای مکیدی نیز در این دره واقع شده است و پارک جنگلی حصار شده ای که در این دره ایجاد شده است، این مکان را مورد توجه گردشگران قرار داده است.
این مکان با داشتن چمن زارهای معطر در دل جنگل جای دنج و آرامی را برای آرامش و استراحت عاشقان طبیعت فراهم ساخته است.
وجود میوه های گوناگون همچون گردو، فندق ، تمشک و زغال اخته و همچنین زمزمه پرندگان طبیعت همراه با نسیم محلی چشم و دل هر رهگذر را نوازش می کند.
گستره این پارک از قلعه درسی آغاز می شود و تا جنگل های آینالو در کنار ارس ادامه می یابد، ارتفاعات این تفرجگاه انواع گونه های گیاهی مثل آویشن، کهلیک اوتی (کاکوتی)، شیرین بیان و بومادران را در قالب کلکسیونی در خود جای داده است که برای بیماری های مختلف مانند سرماخوردگی و سینوزیت مفید هستند.
** تالاب قره قشلاق
منطقه تالابی قره قشلاق درکناره های جنوب شرقی دریاچه ارومیه قرار دارد و به لحاظ شرایط خاص طبیعی زیستگاه بسیار مناسبی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی و علف چر مانند میش و مرغ است و به عنوان تالاب بین المللی شناخته شده است.
** تالاب قوریگل
این تالاب در 40 کیلومتری غرب تبریز واقع شده و از نظر شرایط زیستگاهی برای پرندگان آبزی بخصوص اردک سرسفید بسیار مناسب است و به عنوان تالاب بین المللی به ثبت رسیده است.
** جزیره اسلامی
جزیره اسلامی در ساحل شرقی دریاچه ارومیه واقع است و توان بسیار بالای زیستگاهی حیات وحش و مرتبط با پارک ملی این جزیره دریاچه ارومیه را از اهمیت زیست محیطی ویژه ای برخوردار کرده است.
** تالاب و مرداب
استان آذربایجان شرقی دارای تالاب های کوچک و بزرگ متعدد و زیبایی است که عمدتاً در محدوده شهرستان مراغه و هشترود واقع شده اند.
مهمترین این تالاب ها عبارتند از: تالاب های آلما گلی ، قبادلو ، ماهی آباد ، یانیق گلی ، بزوحق گلی ، قوشاگلی ، زولبین گلی ، یوسفلو ، دیب دیز و خرمالو.
** چشمه های آبگرم
آذربایجان شرقی از کانون های مهم آب معدنی و آب گرم محسوب می شود، در دورترین نقاط این استان چشمه های متعدد آب گرم با خواصی ویژه وجود دارند که در سالیان طولانی مورد استفاده مردم بوده اند.
مهمترین این چشمه ها عبارتند از، چشمه الله حق، آب رس ، تاپ تاپان ، ورجوی ، گشایش ، و چشمه های سراب و صوفیان به ویژه چشمه آب معدنی کندوان.
** آبشار عیش آباد شبستر
ارتفاع این آبشار حدود 15 متر است و در قسمت کوهستانی میشو غربی در جوار روستای عیش آباد شبستر واقع شده است.
حدود 300 متر مربع وسعت دارد و در جوار کوه و دره منظر بدیعی از زیبایی طبیعت را به نمایش گذاشته است.
** آبشار آسیاب خرابه جلفا
آسیاب خرابه یکی از زیباترین مناظر دیدنی آذربایجان شرقی است، قبلاً در این محل یک باب آسیاب بادی وجود داشت که با استفاده از این آبشار کار می کرد. اما در حال حاضر آثار کمی از این آسیاب برجا مانده است.
به همین علت به نام آسیاب خرابه معروف شده است. این تفرجگاه در حدود 27 کیلومتری علمدار گرگر (هادی شهر) قرار دارد و در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان در پنج کیلومتری روستای منجن آباد در حاشیه رود ارس واقع شده است.
** کوه ها و قله ها
آذربایجان شرقی از نظر تیپولوژی کوه های ایران از اهمیت خاصی برخوردار است.
سه رشته مهم و اصلی ایران یعنی البرز، زاگرس و مرکزی در این منطقه به هم پیوسته و فلات کوچک و مرتفعی را پدید آورده اند.
مهمترین ارتفاعات استان آذربایجان شرقی که دارای زیبایی های خاص طبیعی و امکانات ورزش کوهنوردی است، شامل رشته کوه سهند در 50 کیلومتری جنوب شهرستان تبریز که بلندترین قله آن جام داغی به ارتفاع 3750 متر است.
از دیگر کوه ها و قله های بنام استان، کوهستان بزقوش در جنوب کوهستان سبلان و شمال غربی میانه قرار گرفته که بلندترین قله آن 3304 متر ارتفاع دارد.
کوهستان کمتال از دیگر کوه های جالب ارسباران است و 3100 متر ارتفاع دارد، کوه قوشاداغ از ارتفاعات قابل توجه و زیبای دیگر ارسباران به حساب می آید.
کوه کیامکی درمنطقه جلفا و کوه سلطان سنجر در 15 کیلومتری شرق زنوز خودنمایی می کند، کوه سلطان داغی هم در شمال غربی کوهستان سهند نزدیک شهر اسکو قرار گرفته است.
کوه میشو از مشهورترین کوه های آذربایجان شرقی بوده که در شمال دریاچه ارومیه است و جلگه مرند را از جلگه شبستر و دریاچه ارومیه جدا می کند.
کوه مورو داغ نیز در 36 کیلومتری غرب تبریز از ارتفاعات شمالی صوفیان به طرف تبریز کشیده شده و به گردنه شبلی منتهی می شود.
3093/518
کپی شد
