اویاقلیق؛ بحث یکسان سازی قبور شهدا سال‌هاست که به یکی از مباحث چالش برانگیز در گلزارهای شهدا بدل شده است.
مزارهایی که هر کدام از آنها به تنهایی شاخص و گویای اندیشه شهیدانی است که اعتقادات و آرمان‌های‌شان در قالب وصایا و شعارها بر سنگ مزارشان حک شده است.
همچنین تزیین حجله‌ها و انتخاب اشیای آنها و شکل ظاهری سنگ مزارها نیز براساس سلیقه خانواده‌ها و بازماندگان شهدا و تحت تاثیر حال و هوای مومنانه و قهرمانانه آن دوره طراحی شده است.
تنوع موجود در شکل ظاهری و محتوای سنگ نوشته‌های مزارها، نمایشگاهی هنرمندانه و موزه‌ای تاریخی به وجود آورده است که اگر تمام امکانات بسیج شوند و همه هنرمندان جمع شوند، قادر نخواهند بود معنویتی که فضای فعلی به زائران القا می‌کند را به وجود آورند.
متاسفانه طرحی با عنوان ساماندهی و بهسازی مزار شهدا، برای حل مشکل تنوع موجود در گلزارهای شهدا که در عین حال بارزترین خصیصه فرهنگی آنها به شمار می‌رود، با مدیریت بنیاد شهید و امور ایثارگران و همکاری شهرداری‌های هر شهر و روستا و همچنین وزارت کشور از چند سال پیش آغاز و در بیشتر نقاط کشور به اجرا گذاشته شده است.
هر چند سال یک بار به بهانه‌ای بحث واکاوی غفلت‌های صورت گرفته در این باره مطرح می‌شود که مسئولان بدون در نظر گرفتن ملاحظات و علایق و دلبستگی های خانواده معظم شهدا، اقدام به انجام آن کرده اند.
اما این بار رهبر معظم انقلاب در زیارت گلزار شهدای تهران در مورد این موضوع مشخصا سخن گفته و سفارش کرده‌اند.
توصیه اکید امام خامنه‌ای در این باره ضرورت مرور آن چیزی را فراهم می‌کند که به اسم ساماندهی گلزار شهدا طی 15 سال گذشته با نام قانون مداری انجام شده و مسئولان در رزومه مدیریتی خود به آمار کمی و کیفی آن اشاره کرده‌اند.
رهبر انقلاب در سخنانی، از روند یکسان سازی قبور شهدا انتقاد کردند. ایشان فرمودند: یکی از کارهای بدی که بعضی از مدیران گلزارهای شهدا انجام می دهند، این کار غلط یکسان‌سازی قبور شهدا است.این [جا] خوب است؛ همین درست است، بیایند صاحبان این شهدا، پدران شان، مادران شان، فرزندان شان، همسران شان، علامتی داشته باشند، عکسی داشته باشند، این خوب است.این شکل، شکل طبیعی است. هیچ لزومی ندارد که ما این [علامت‌ها] را صاف کنیم، به خیال اینکه می خواهیم زیباسازی کنیم.
زیبایی هر جایی و هر چیزی به حسب خودش است؛ زیبایی انسان، زیبایی باغ، زیبایی قبرستان، زیبایی هر چیزی را باید به حسب خودش محاسبه کنیم. زیبایی عکس رنگ و رو رفته ای که از سال ها داخل جعبه آلومینیومی باقی مانده و دختر شهیدی طی بیست سال با آن بزرگ شده قد کشیده و الان ازدواج کرده و صاحب فرزند شده و موقع مراجعه به قبر پدرش از دلاوری ها و رشادت های پدرش به فرزندش و نوه شهید نقل هایی می کند. ما چقدر خود خواه شده ایم که می خواهیم این احساس های پاک را با خاک یکسان کنیم مگر می شود عشق را یکسان سازی کرد ؟!
مزار شهدا یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نقاطی است که می‌توان در آن سن، دغدغه‌های دینی و وصایای شهدا را در آنجا دید. چنین مزاری برای شهدا پیش از همسان‌سازی در سراسر دنیا برای شهدا و باقیماندگان از جنگ بی‌سابقه است.
از جنبه دیگری که می‌توان به این طرح انتقاد داشت، بی سر و سامانی خانواده‌های شهدا پس از اجرای همسان‌سازی است؛ چرا که مادران و همسران شهدا جای خالی عزیزان‌شان را با این مزارها و تزیین آنها پر کرده‌اند و به نوعی به خود آرامش داده‌اند.
برای مثال مادری که فرزندش با لب تشنه به شهادت رسیده، به یاد لب عطشان حسین (ع) حوضچه‌ای کنار مزار فرزندش بنا کرده یا شهیدی که به یاد سالار شهیدان تنها خواسته مزارش با خاک پوشیده شود و هیچ سنگی مزارش را نپوشاند، اسطوره‌های دفاع مقدس و زیر و رو کننده دل‌ها هستند.
این پدیده یکسان سازی را انهدام فرهنگ ایثار و شهادت و فرهنگ عاشورایی می دانم که حالا با اجرای این طرح چیزی جز تلی از خاک برای شهدا باقی نمی‌ماند و همه یادها و وصایای این عزیزان که شاید با حضور بر سر مزارشان تحولی بر دل‌های آگاه ایجاد می‌شد، کمرنگ می‌شود.
ظاهرا بیش از هفتاد درصد قبور شهدا یکسان شده است و ما معمولا عادت داریم بعد از اتمام کاری آن را نقد کنیم و فریاد بزنیم که معمولا هم کسی را جوابگو نمی بینیم.
کسانی که این کار را انجام می دهند خودشان را خادم شهدا می دانند. نمی دانم شاید می خواهیم شاهکار معماری را در این قبور به تصویر بکشیم ولی غافل از اینکه خیلی ها دوست دارند با خاطرات شهیدان دهه شصت مانوس باشند؛ آن سادگی ها و ایثار ها را به یاد بیاورند. زمان هایی که کمتر صحبت از فساد و اختلاس و دزدی ها بود چون مردم همین جعبه های آلومنیومی را در وادی رحمت و گلزار شهدا می دیدند و از دیدن نشان ها و علامت های آنها خجالت می کشیدند کارهای ناشایست کنند ولی یکسان سازی همه این ارزش ها را با خاک یکسان کرد و این نماد ها را به صورت شاهکار معماری تغییر داد غافل از اینکه این نماد ها برای ما چراغ راه بودند و مسیر حرکت را برای ما روشن نگه می داشتند. امیدوارم دوستان مجری طرح، یک بار دیگر هم اهداف و اندیشه های خودشان را بازنگری کنند و ببنینند با یکسان شدن این قبور شبها را راحت تر می توانند سر بالین بگذارند؟!!!
6132/3071/
انتهای پیام مزارهایی که هر کدام از آنها به تنهایی شاخص و گویای اندیشه شهیدانی است که اعتقادات و آرمان‌های‌شان در قالب وصایا و شعارها بر سنگ مزارشان حک شده است.
همچنین تزیین حجله‌ها و انتخاب اشیای آنها و شکل ظاهری سنگ مزارها نیز براساس سلیقه خانواده‌ها و بازماندگان شهدا و تحت تاثیر حال و هوای مومنانه و قهرمانانه آن دوره طراحی شده است.
تنوع موجود در شکل ظاهری و محتوای سنگ نوشته‌های مزارها، نمایشگاهی هنرمندانه و موزه‌ای تاریخی به وجود آورده است که اگر تمام امکانات بسیج شوند و همه هنرمندان جمع شوند، قادر نخواهند بود معنویتی که فضای فعلی به زائران القا می‌کند را به وجود آورند.
متاسفانه طرحی با عنوان ساماندهی و بهسازی مزار شهدا، برای حل مشکل تنوع موجود در گلزارهای شهدا که در عین حال بارزترین خصیصه فرهنگی آنها به شمار می‌رود، با مدیریت بنیاد شهید و امور ایثارگران و همکاری شهرداری‌های هر شهر و روستا و همچنین وزارت کشور از چند سال پیش آغاز و در بیشتر نقاط کشور به اجرا گذاشته شده است.
هر چند سال یک بار به بهانه‌ای بحث واکاوی غفلت‌های صورت گرفته در این باره مطرح می‌شود که مسئولان بدون در نظر گرفتن ملاحظات و علایق و دلبستگی های خانواده معظم شهدا، اقدام به انجام آن کرده اند.
اما این بار رهبر معظم انقلاب در زیارت گلزار شهدای تهران در مورد این موضوع مشخصا سخن گفته و سفارش کرده‌اند.
توصیه اکید امام خامنه‌ای در این باره ضرورت مرور آن چیزی را فراهم می‌کند که به اسم ساماندهی گلزار شهدا طی 15 سال گذشته با نام قانون مداری انجام شده و مسئولان در رزومه مدیریتی خود به آمار کمی و کیفی آن اشاره کرده‌اند.
رهبر انقلاب در سخنانی، از روند یکسان سازی قبور شهدا انتقاد کردند. ایشان فرمودند: یکی از کارهای بدی که بعضی از مدیران گلزارهای شهدا انجام می دهند، این کار غلط یکسان‌سازی قبور شهدا است.این [جا] خوب است؛ همین درست است، بیایند صاحبان این شهدا، پدران شان، مادران شان، فرزندان شان، همسران شان، علامتی داشته باشند، عکسی داشته باشند، این خوب است.این شکل، شکل طبیعی است. هیچ لزومی ندارد که ما این [علامت‌ها] را صاف کنیم، به خیال اینکه می خواهیم زیباسازی کنیم.
زیبایی هر جایی و هر چیزی به حسب خودش است؛ زیبایی انسان، زیبایی باغ، زیبایی قبرستان، زیبایی هر چیزی را باید به حسب خودش محاسبه کنیم. زیبایی عکس رنگ و رو رفته ای که از سال ها داخل جعبه آلومینیومی باقی مانده و دختر شهیدی طی بیست سال با آن بزرگ شده قد کشیده و الان ازدواج کرده و صاحب فرزند شده و موقع مراجعه به قبر پدرش از دلاوری ها و رشادت های پدرش به فرزندش و نوه شهید نقل هایی می کند. ما چقدر خود خواه شده ایم که می خواهیم این احساس های پاک را با خاک یکسان کنیم مگر می شود عشق را یکسان سازی کرد ؟!
مزار شهدا یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نقاطی است که می‌توان در آن سن، دغدغه‌های دینی و وصایای شهدا را در آنجا دید. چنین مزاری برای شهدا پیش از همسان‌سازی در سراسر دنیا برای شهدا و باقیماندگان از جنگ بی‌سابقه است.
از جنبه دیگری که می‌توان به این طرح انتقاد داشت، بی سر و سامانی خانواده‌های شهدا پس از اجرای همسان‌سازی است؛ چرا که مادران و همسران شهدا جای خالی عزیزان‌شان را با این مزارها و تزیین آنها پر کرده‌اند و به نوعی به خود آرامش داده‌اند.
برای مثال مادری که فرزندش با لب تشنه به شهادت رسیده، به یاد لب عطشان حسین (ع) حوضچه‌ای کنار مزار فرزندش بنا کرده یا شهیدی که به یاد سالار شهیدان تنها خواسته مزارش با خاک پوشیده شود و هیچ سنگی مزارش را نپوشاند، اسطوره‌های دفاع مقدس و زیر و رو کننده دل‌ها هستند.
این پدیده یکسان سازی را انهدام فرهنگ ایثار و شهادت و فرهنگ عاشورایی می دانم که حالا با اجرای این طرح چیزی جز تلی از خاک برای شهدا باقی نمی‌ماند و همه یادها و وصایای این عزیزان که شاید با حضور بر سر مزارشان تحولی بر دل‌های آگاه ایجاد می‌شد، کمرنگ می‌شود.
ظاهرا بیش از هفتاد درصد قبور شهدا یکسان شده است و ما معمولا عادت داریم بعد از اتمام کاری آن را نقد کنیم و فریاد بزنیم که معمولا هم کسی را جوابگو نمی بینیم.
کسانی که این کار را انجام می دهند خودشان را خادم شهدا می دانند. نمی دانم شاید می خواهیم شاهکار معماری را در این قبور به تصویر بکشیم ولی غافل از اینکه خیلی ها دوست دارند با خاطرات شهیدان دهه شصت مانوس باشند؛ آن سادگی ها و ایثار ها را به یاد بیاورند. زمان هایی که کمتر صحبت از فساد و اختلاس و دزدی ها بود چون مردم همین جعبه های آلومنیومی را در وادی رحمت و گلزار شهدا می دیدند و از دیدن نشان ها و علامت های آنها خجالت می کشیدند کارهای ناشایست کنند ولی یکسان سازی همه این ارزش ها را با خاک یکسان کرد و این نماد ها را به صورت شاهکار معماری تغییر داد غافل از اینکه این نماد ها برای ما چراغ راه بودند و مسیر حرکت را برای ما روشن نگه می داشتند. امیدوارم دوستان مجری طرح، یک بار دیگر هم اهداف و اندیشه های خودشان را بازنگری کنند و ببنینند با یکسان شدن این قبور شبها را راحت تر می توانند سر بالین بگذارند؟!!!
6132/3071/
کپی شد
