در آستانهی گشایش دانشگاه‌ها، با هدف کمک به افزایش نشاط اجتماعی در میان دانشجویان، میزگردی با عنوان «چگونه دانشجویانی شاد داشته باشیم؟» توسط خبرگزاری ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی برگزار شد.
بررسی وضعیت روحی و روانی دانشجویان دانشگاههای آذربایجان شرقی، بررسی دلایل کاهش سطح نشاط و شادابی و افزایش افسردگی در میان دانشجویان، ارائه راهکارهای ارتقای شادابی و نشاط اجتماعی بین دانشجویان، عوامل موثر بر نشاط فردی و اجتماعی دانشجویان و رابطهی نشاط و شادی در موفقیت تحصیلی، نقش دانشگاه‌ها در ایجاد روحیه نشاط در میان دانشجویان و تاثیر عوامل فرهنگی-اجتماعی و شرایط حاکم بر جامعه در ایجاد روحیه نشاط در میان دانشجویان از محورهای مورد بررسی در این میزگرد بود.
مهدی راثی، روانشناس، در این میزگرد با بیان این که نیروی انسانی در رشد و بالندگی و ادارهی جامعه نقش اساسی دارد، گفت: جامعه دانشگاهی به عنوان موتور محرک یک کشور در تربیت نیروی انسانی لایق و کارآمد نقش مهمی را ایفا میکند. جامعهای توسعه یافته است که جامعه دانشگاهی آن به بلوغ فکری رسیده باشد.
آسیبهای اجتماعی، معرف کم توفیقی نهادهای موثر در تربیت نیروی انسانی کارآمد
این استاد دانشگاه اضافه کرد: رشد عاطفی، مراودات اجتماعی در کنار رشد شناختی و حرفه آموزی به دانشجویان به عنوان آیندهسازان کشور کمک میکند، اما وجود ناهنجاریها و آسیبهای اجتماعی معرف کم توفیقی نهادهای موثر در تربیت نیروی کارآمد بوده و آسیبهایی همچون طلاق و خودکشی نشان میدهد که نمیتوانیم موثر عمل کنیم.
علل نبود نشاط در دانشگاه‌ها
وی در ادامه با اشاره به علل نبود نشاط در دانشگاه‌ها بیان کرد: معتقد هستم در فضای کنونی با یک جامعهی شاداب و مطلوب روبهرو نیستیم، دانشگاه نیز بیتاثیر از فضای جامعه نبوده و از این رو ما نشاط را در دانشگاه هم نمیبینیم. فاصلهی عاطفی بین دانشجویان و اساتید و نبود تعامل بین این دو، تعدد دانشجویان، کم رنگ بودن نقش تشکلهای دانشجویی و تغییر فضای معنوی و فرهنگی حاکم بر دانشگاه‌ها از علل زمینه ساز نبود نشاط در دانشگاه‌ها به شمار می‌آیند، در حالی که در دین اسلام بر رابطهی بین مربی و متربی و حقوق این دو و قداست علم تاکید شده است و علمی اسلامی است که انسان ساز باشد.
راثی ادامه داد: تصور من این است که سیاسی بازی و سیاسی سازی و درگیر نکردن دانشجویان در فعالیتهای جانبی نیز در نبود نشاط اجتماعی در میان دانشجویان بیتاثیر نیست. در سطح استان نیز گاهی با آمار و ارقامی در زمینه اختلالات خلقی، مصرف قرصهای مسکن، روانگردان و ناامیدی روبهرو میشویم که جای تامل دارد. از آن جایی که وضعیت قابل تعریفی در این زمینه نداریم، راهکاری هم برای ارائه نداریم.
وی با بیان این که شادابی نشانهی نشاط اجتماعی نیست، گفت: نشاط متاثر از محیط و ژنتیک فرد بوده و عواملی همچون خانواده، کیفیت تعامل والدین با هم و با فرزندان نیز بر آن تاثیرگذار هستند. نشاط در روانشناسی به حالت خلقی پایدار اشاره داشته و این مولفه با عواملی مانند پذیرش خود، خودپندارهی مثبت، احساس ارزشمندی و عزت نفس ارتباط دارد.
وی در ادامه با اشاره به مولفههای نشاط و با تاکید بر نقش دین در ایجاد حس شادابی و نشاط عنوان کرد: حس آرامش و نشاط واقعی زمانی حاصل میشود که انسان به شناخت دینی عمیق رسیده باشد، حتی روانشناسی مثبت که بر کرامت انسانمی و مثبت اندیشی اشاره دارد، از دین گرفته شده است، بسیاری از روانشناسان مطرح دنیا نیز اعتراف کردهاند که هیچ ناهنجاری و اختلال روانی نیافتیم که نسخهی آن در دین نباشد.
تلاش بینتیجهی جوانان، منجر به درماندگی آموخته شده میشود
این روانشناس، رضایت از زندگی را از دیگر مولفههای موثر در ایجاد روحیهی نشاط عنوان کرد و گفت: رضایتمندی سبب زندگی در لحظه، فارغ از فکر گذشته و نگرانی از آینده میشود، این در حالی است که نگرانی از آینده و مشکل بیکاری، ازدواج و وضعیت رفاهی، ذهن دانشجویان را به خود مشغول کرده و بیشتر دانشجویان ما شغلی متناسب با رشتهی تحصیلی و مهارتی غرورآفرین و مصون ساز ندارند و با شیوع آزاردهندهی باندبازی، تلاش بی نتیجه ی جوانان، آنان را دچار درماندگی آموخته شده میکند.
راهکارهایی برای افزایش نشاط اجتماعی در بین دانشجویان
وی در این خصوص عنوان کرد: تعریف اهداف کوتاه و بلند مدت، داشتن برنامه‌ی خواب منظم و تغذیهی مناسب، پرهیز از مصرف الکل و دخانیات، ورزش منظم، توجه به ظاهر و آراستگی، حضور در کارهای خیرخواهانه و داشتن سواد رسانه ای از جمله راهکارهایی هستند که فرد با رعایت آن به نشاط دست مییابد، با توجه به گسترش روزافزون شبکههای مجازی و انتشار اخبار منفی و غیرموثق، افراد باید سواد رسانه‌ای لازم را داشته و هر خبر منفی و ناامیدکننده را که بیش از حد بزرگنمایی شده است، باور نکنند.
وی در پایان، برگزاری کرسیهای آزاد اندیشی و برنامههای فرهنگی-هنری متنوع، فعال سازی تشکلهای دانشجویی، کیفی سازی فرایند آموزش و درگیر کردن دانشجویان در فعالیتهای جانبی را از جمله راهکارهای ایجاد نشاط و شادبی در میان دانشجویان دانست و گفت: دانشگاه تنها متولی این امر نبوده و باید توجه داشت که این نهاد، دانشجویان را به عنوان محصول نهایی چندین سال تربیت، تحویل میگیرد.
افزایش میزان افسردگی
مینو مهینی، کارشناس سلامت اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در ادامه با اشاره به برنامههای غربالگری مرکز بهداشت استان گفت: طبق ارزیابیهای به عمل آمده، میزان افسردگی و خودکشی به طور نسبی افزایش یافته و استان ما نیز تفاوت زیادی با آمار کشوری نداشته و در مواردی مثل خشونت و افسردگی جزو چند استان اول هستیم. 24 درصد از اختلالات روانی در آذربایجان شرقی شناسایی شده است.
وی در ادامه با تاکید بر ضرورت برآورد دقیق از وضعیت نشاط اجتماعی، عنوان کرد: چنین مسائلی، چند علتی بوده و با برآورد درست از وضعیت نشاط در بین دانشجویان و سبب شناسی دقیق، میتوان استراتژیهایی برای حل مشکل ارائه داد، با در نظر داشتن برخی برنامههای کوتاه مدت همچون برگزاری فستیوالهای فرهنگی-هنری در کنار برنامههای بلند مدت، میتوان گام موثری برای ایجاد نشاط برداشت.
وی با اشاره به اهمیت سلامت اجتماعی گفت: سازمان جهانی بهداشت علاوه بر سلامت روحی و جسمی بر سلامت اجتماعی نیز تاکید دارد و فرد سالم کسی است که این سه را با هم داشته باشد، اگر توانمندی لازم برای برقرای تعاملات اجتماعی نباشد، فرد با مشکل مواجه میشود.
مهینی در ادامه با بیان اینکه دانشگاه تنها متولی ایجاد روحیهی نشاط در بین دانشجویان نیست، تاکید کرد: تمامی دستگاه‌ها باید در تحقق این امر مشارکت کنند و با راهکارهایی همچون تغییر سبک زندگی، برخی آموزشها در خصوص چگونگی برنامهریزی، استفاده از فضای مجازی، ارتباط با خانواده و توانمند شدن برای مصون بودن از آسیبهای اجتماعی، میتوان در ایجاد روحیه نشاط تلاش کرد.
نشاط آموختنی است
موسی نیرومند، جامعه شناس در ادامهی میزگرد ایسنا با عنوان «چگونه دانشجویانی شاد داشته باشیم؟»، با بیان این که به نظر می‌رسد در تئوری سازی نشاط، وحدت و انسجامی وجود ندارد، گفت: با دیدن لبخند و شادی لحظهای کسی، نمیتوان گفت آن فرد از نشاط برخوردار بوده و آن چه که مهم است، پایداری نشاط و به روز کردن تعریف آن متناسب با نیازهای کنونی افراد است.
وی اضافه کرد: شرایط اجتماعی، اقتصادی، اقلیمی و فرهنگی، مراودات اجتماعی و نظام خویشاوندی حاکم بر یک منطقه نیز در تعریف نشاط تاثیرگذار هستند. باید توجه داشت که نشاط آموختنی بوده و انسان چیزی را که یاد گرفته است، به صورت رفتار از خود نشان میدهد.
وی در ادامه با تاکید بر گزارش سازمان ملل در سال 2016، افزود: طبق این آمار، ایران از میان 157 کشور، با نمرهی 4.8، رتبهی 105 را از نظر نشاط داشته و با نگاهی به آمارها، میتوان گفت ما در این حوزه مشکل داریم.
نیرومند در ادامه با تاکید بر مولفههای موثر در ایجاد نشاط اجتماعی که باید در دانشگاه‌ها رشد پیدا کنند، عنوان کرد: تعلق اجتماعی، احساس رضایتمندی و همبستگی اجتماعی از نشانههای نشاط بوده و باید دید دانشگاه تا چه حد، در ایجاد همبستگی ارگانیکی، حس مسئولیت پذیری و تعلق صنفی، نقش آفرینی میکند. دانشگاه به عنوان یک مادر فرهنگ، باید در کنار مسئولیت ارتقاء تحصیلی، سایر نهادها و فرهنگها را نیز هدایت و حمایت کند.
وی با اشاره به اینکه باید پیچیدگی مفهوم نشاط را درک کنیم، گفت: نشاط یک مفهوم دینامیک و در حال تغییر بوده و باید به تفکیک در آن توجه شود، به این معنی که تمامی برنامهها در دانشگاه، مدرسه و خانواده باید متناسب با ساختار وجودی هر فردی باشد و پیروی از یک برنامه‌ی یکسان برای دو فرزند یک خانواده نیز در ایجاد نشاط، موفقیت آمیز نخواهد بود.
وی با بیان این که نشاط، ارتباط نهادی نیز دارد، اظهار کرد: کارکرد کنونی نهاد خانواده به عنوان پایگاه امنیت، بر وضعیت نشاط تاثیر داشته و باید دید آموزههای تحصیلی و کتب درسی در نهادی مثل آموزش و پرورش تا چه میزان نشاط محور هستند، آموزههای تحصیلی زمانی منجر به ایجاد نشاط اجتماعی میشوند که سبب خود اکتشافی و خلاقیت شوند.
ضرورت تشکیل وزارت نهاد خانواده
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان این که به نظر می‌رسد با وجود فضای پیچیده آموزشی و رسانه‌ای، خانواده یک نهاد رها شده است، گفت: برای افزایش سازگاری، ارتقاء خلاقیت و کارآمدی، باید بیش از این بر روی نهاد خانواده متمرکز شد و ضرورت دارد تا وزارتی برای نهاد خانواده تشکیل شود. امروزه، ساختار خانواده به گونه‌ای است که روابط اعضا موزاییکی شده و گفتار هدفمند وجود ندارد.
وی در ادامه اظهار کرد: با توجه به این که دانشگاه‌ها متناسب با تحولات اجتماعی و فرهنگی متحول نشده‌اند، شاهد بیراهه‌های فرهنگی هستیم و از این رو دانشگاه‌ها نیازمند باز تعریف هستند.
ضرورت تشکیل کارگروه تخصصی نشاط اجتماعی در دانشگاه‌ها
وی در پایان با اشاره به راهکارهایی برای ایجاد نشاط اجتماعی عنوان کرد: تشکیل تشکیل کارگروه تخصصی و اتاق فکر نشاط اجتماعی در دانشگاه‌ها، نشاط محور کردن کلاس‌ها و محتوای آموزشی، نگاه تفکیکی به تک تک افراد در ایجاد نشاط و تنظیم فضای تنفسی دانشگاه بر اساس ذائقه‌های فرهنگی-اجتماعی افراد از جمله‌ی این راهکارها به شمار می‌آیند.
خدیجه جعفری، پژوهشگر اجتماعی نیز در این میزگرد با بیان این که جوانان، پرانرژی‌ترین افراد جامعه بوده و می‌توانند بسیار تاثیرگذار و تعیین کننده باشند، گفت: عواملی همچون شادی و نشاط، تعیین کننده‌ی سلامت روحی و اجتماعی در جامعه هستند، از طرفی جامعه نیز در برآورده کردن این نیازها نقش مهمی داشته و اگر شرایط لازم برای ارضای این نیازها فراهم نباشد، بر اعتماد و نشاط افراد تاثیر می‌گذارد.
وی با اشاره به نتایج مطالعات جامعه شناس معروف به پدر خوانده مطالعات خوشبختی، اضافه کرد: از نظر این محقق، شادکامی به قضاوت فرد از درجات مطلوبیت کل زندگی، فعالیتی عقلانی در مورد کیفیت زندگی گذشته و شادکامی آینده و موقعیت‌های خوشایند و مطلوب برای فرد اشاره دارد.
دید دانشجویان استان نسبت به مسایل روز
مدیر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در آذربایجان شرقی در ادامه به نتایج یک نظرسنجی با عنوان بررسی مسائل روز از دید دانشجویان گفت: طبق نتایج این نظر سنجی که از سوی ایسپا در سطح آذربایجان شرقی صورت گرفت، 72.8 درصد دانشجویان معتقد بودند که یاس و ناامیدی بر جامعه حاکم شده است و ۴۶ درصد نیز فکر می‌کردند، بی اعتمادی در جو دانشگاه وجود دارد.
جعفری افزود: 63.7 درصد دانشجویان طبق این نظرسنجی، بی انگیزه و ۳۳ درصد نیز بی‌تفاوت بودند. بر همین اساس ۴۶ درصد دانشجویان، خود را بدبین می‌دانستند و ۶۳ درصد هم نارضایتی را عنوان کرده بودند، ۴۰ درصد دانشجویان، مهاجرت را به عنوان برنامه‌ی بعد از فارغ‌التحصیلی ذکر کرده بودند و فراهم نبودن فرصت شغلی و پایین بودن سطح علمی دانشگاه از عمده علل این تصمیم بود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در بعضی کشورها خانواده و در برخی دیگر آموزش و پرورش مسئولیت تربیت را برعهده دارند که به نظر می‌رسد ما در هر دو مشکل داریم، عدم وجود تعاملات اجتماعی سازنده و کاهش مشارکت اجتماعی از جمله علل کاهش نشاط هستند.
وی در پایان متذکر شد: مرکز افکار سنجی دانشجویان با همکاری استانداری آذربایجان شرقی، اقدام به برگزاری کارگاه‌های افزایش تاب آوری برای زنان کرده است و برگزاری کارگاه‌هایی از این قبیل به منظور توان افزایی اجتماعی و فردی برای دانشجویان توسط دانشگاه و فعال سازی و تقویت سمن‌های دانشجویی می‌تواند راهکار مناسبی برای ایجاد نشاط و افزایش سازگاری در میان دانشجویان باشد.
گزارش از: نسرین سوار- خبرنگار ایسنا در آذربایجان شرقی
انتهای پیام
انتهای پیام بررسی وضعیت روحی و روانی دانشجویان دانشگاههای آذربایجان شرقی، بررسی دلایل کاهش سطح نشاط و شادابی و افزایش افسردگی در میان دانشجویان، ارائه راهکارهای ارتقای شادابی و نشاط اجتماعی بین دانشجویان، عوامل موثر بر نشاط فردی و اجتماعی دانشجویان و رابطهی نشاط و شادی در موفقیت تحصیلی، نقش دانشگاه‌ها در ایجاد روحیه نشاط در میان دانشجویان و تاثیر عوامل فرهنگی-اجتماعی و شرایط حاکم بر جامعه در ایجاد روحیه نشاط در میان دانشجویان از محورهای مورد بررسی در این میزگرد بود.
مهدی راثی، روانشناس، در این میزگرد با بیان این که نیروی انسانی در رشد و بالندگی و ادارهی جامعه نقش اساسی دارد، گفت: جامعه دانشگاهی به عنوان موتور محرک یک کشور در تربیت نیروی انسانی لایق و کارآمد نقش مهمی را ایفا میکند. جامعهای توسعه یافته است که جامعه دانشگاهی آن به بلوغ فکری رسیده باشد.
آسیبهای اجتماعی، معرف کم توفیقی نهادهای موثر در تربیت نیروی انسانی کارآمد
این استاد دانشگاه اضافه کرد: رشد عاطفی، مراودات اجتماعی در کنار رشد شناختی و حرفه آموزی به دانشجویان به عنوان آیندهسازان کشور کمک میکند، اما وجود ناهنجاریها و آسیبهای اجتماعی معرف کم توفیقی نهادهای موثر در تربیت نیروی کارآمد بوده و آسیبهایی همچون طلاق و خودکشی نشان میدهد که نمیتوانیم موثر عمل کنیم.
علل نبود نشاط در دانشگاه‌ها
وی در ادامه با اشاره به علل نبود نشاط در دانشگاه‌ها بیان کرد: معتقد هستم در فضای کنونی با یک جامعهی شاداب و مطلوب روبهرو نیستیم، دانشگاه نیز بیتاثیر از فضای جامعه نبوده و از این رو ما نشاط را در دانشگاه هم نمیبینیم. فاصلهی عاطفی بین دانشجویان و اساتید و نبود تعامل بین این دو، تعدد دانشجویان، کم رنگ بودن نقش تشکلهای دانشجویی و تغییر فضای معنوی و فرهنگی حاکم بر دانشگاه‌ها از علل زمینه ساز نبود نشاط در دانشگاه‌ها به شمار می‌آیند، در حالی که در دین اسلام بر رابطهی بین مربی و متربی و حقوق این دو و قداست علم تاکید شده است و علمی اسلامی است که انسان ساز باشد.
راثی ادامه داد: تصور من این است که سیاسی بازی و سیاسی سازی و درگیر نکردن دانشجویان در فعالیتهای جانبی نیز در نبود نشاط اجتماعی در میان دانشجویان بیتاثیر نیست. در سطح استان نیز گاهی با آمار و ارقامی در زمینه اختلالات خلقی، مصرف قرصهای مسکن، روانگردان و ناامیدی روبهرو میشویم که جای تامل دارد. از آن جایی که وضعیت قابل تعریفی در این زمینه نداریم، راهکاری هم برای ارائه نداریم.
وی با بیان این که شادابی نشانهی نشاط اجتماعی نیست، گفت: نشاط متاثر از محیط و ژنتیک فرد بوده و عواملی همچون خانواده، کیفیت تعامل والدین با هم و با فرزندان نیز بر آن تاثیرگذار هستند. نشاط در روانشناسی به حالت خلقی پایدار اشاره داشته و این مولفه با عواملی مانند پذیرش خود، خودپندارهی مثبت، احساس ارزشمندی و عزت نفس ارتباط دارد.
وی در ادامه با اشاره به مولفههای نشاط و با تاکید بر نقش دین در ایجاد حس شادابی و نشاط عنوان کرد: حس آرامش و نشاط واقعی زمانی حاصل میشود که انسان به شناخت دینی عمیق رسیده باشد، حتی روانشناسی مثبت که بر کرامت انسانمی و مثبت اندیشی اشاره دارد، از دین گرفته شده است، بسیاری از روانشناسان مطرح دنیا نیز اعتراف کردهاند که هیچ ناهنجاری و اختلال روانی نیافتیم که نسخهی آن در دین نباشد.
تلاش بینتیجهی جوانان، منجر به درماندگی آموخته شده میشود
این روانشناس، رضایت از زندگی را از دیگر مولفههای موثر در ایجاد روحیهی نشاط عنوان کرد و گفت: رضایتمندی سبب زندگی در لحظه، فارغ از فکر گذشته و نگرانی از آینده میشود، این در حالی است که نگرانی از آینده و مشکل بیکاری، ازدواج و وضعیت رفاهی، ذهن دانشجویان را به خود مشغول کرده و بیشتر دانشجویان ما شغلی متناسب با رشتهی تحصیلی و مهارتی غرورآفرین و مصون ساز ندارند و با شیوع آزاردهندهی باندبازی، تلاش بی نتیجه ی جوانان، آنان را دچار درماندگی آموخته شده میکند.
راهکارهایی برای افزایش نشاط اجتماعی در بین دانشجویان
وی در این خصوص عنوان کرد: تعریف اهداف کوتاه و بلند مدت، داشتن برنامه‌ی خواب منظم و تغذیهی مناسب، پرهیز از مصرف الکل و دخانیات، ورزش منظم، توجه به ظاهر و آراستگی، حضور در کارهای خیرخواهانه و داشتن سواد رسانه ای از جمله راهکارهایی هستند که فرد با رعایت آن به نشاط دست مییابد، با توجه به گسترش روزافزون شبکههای مجازی و انتشار اخبار منفی و غیرموثق، افراد باید سواد رسانه‌ای لازم را داشته و هر خبر منفی و ناامیدکننده را که بیش از حد بزرگنمایی شده است، باور نکنند.
وی در پایان، برگزاری کرسیهای آزاد اندیشی و برنامههای فرهنگی-هنری متنوع، فعال سازی تشکلهای دانشجویی، کیفی سازی فرایند آموزش و درگیر کردن دانشجویان در فعالیتهای جانبی را از جمله راهکارهای ایجاد نشاط و شادبی در میان دانشجویان دانست و گفت: دانشگاه تنها متولی این امر نبوده و باید توجه داشت که این نهاد، دانشجویان را به عنوان محصول نهایی چندین سال تربیت، تحویل میگیرد.
افزایش میزان افسردگی
مینو مهینی، کارشناس سلامت اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در ادامه با اشاره به برنامههای غربالگری مرکز بهداشت استان گفت: طبق ارزیابیهای به عمل آمده، میزان افسردگی و خودکشی به طور نسبی افزایش یافته و استان ما نیز تفاوت زیادی با آمار کشوری نداشته و در مواردی مثل خشونت و افسردگی جزو چند استان اول هستیم. 24 درصد از اختلالات روانی در آذربایجان شرقی شناسایی شده است.
وی در ادامه با تاکید بر ضرورت برآورد دقیق از وضعیت نشاط اجتماعی، عنوان کرد: چنین مسائلی، چند علتی بوده و با برآورد درست از وضعیت نشاط در بین دانشجویان و سبب شناسی دقیق، میتوان استراتژیهایی برای حل مشکل ارائه داد، با در نظر داشتن برخی برنامههای کوتاه مدت همچون برگزاری فستیوالهای فرهنگی-هنری در کنار برنامههای بلند مدت، میتوان گام موثری برای ایجاد نشاط برداشت.
وی با اشاره به اهمیت سلامت اجتماعی گفت: سازمان جهانی بهداشت علاوه بر سلامت روحی و جسمی بر سلامت اجتماعی نیز تاکید دارد و فرد سالم کسی است که این سه را با هم داشته باشد، اگر توانمندی لازم برای برقرای تعاملات اجتماعی نباشد، فرد با مشکل مواجه میشود.
مهینی در ادامه با بیان اینکه دانشگاه تنها متولی ایجاد روحیهی نشاط در بین دانشجویان نیست، تاکید کرد: تمامی دستگاه‌ها باید در تحقق این امر مشارکت کنند و با راهکارهایی همچون تغییر سبک زندگی، برخی آموزشها در خصوص چگونگی برنامهریزی، استفاده از فضای مجازی، ارتباط با خانواده و توانمند شدن برای مصون بودن از آسیبهای اجتماعی، میتوان در ایجاد روحیه نشاط تلاش کرد.
نشاط آموختنی است
موسی نیرومند، جامعه شناس در ادامهی میزگرد ایسنا با عنوان «چگونه دانشجویانی شاد داشته باشیم؟»، با بیان این که به نظر می‌رسد در تئوری سازی نشاط، وحدت و انسجامی وجود ندارد، گفت: با دیدن لبخند و شادی لحظهای کسی، نمیتوان گفت آن فرد از نشاط برخوردار بوده و آن چه که مهم است، پایداری نشاط و به روز کردن تعریف آن متناسب با نیازهای کنونی افراد است.
وی اضافه کرد: شرایط اجتماعی، اقتصادی، اقلیمی و فرهنگی، مراودات اجتماعی و نظام خویشاوندی حاکم بر یک منطقه نیز در تعریف نشاط تاثیرگذار هستند. باید توجه داشت که نشاط آموختنی بوده و انسان چیزی را که یاد گرفته است، به صورت رفتار از خود نشان میدهد.
وی در ادامه با تاکید بر گزارش سازمان ملل در سال 2016، افزود: طبق این آمار، ایران از میان 157 کشور، با نمرهی 4.8، رتبهی 105 را از نظر نشاط داشته و با نگاهی به آمارها، میتوان گفت ما در این حوزه مشکل داریم.
نیرومند در ادامه با تاکید بر مولفههای موثر در ایجاد نشاط اجتماعی که باید در دانشگاه‌ها رشد پیدا کنند، عنوان کرد: تعلق اجتماعی، احساس رضایتمندی و همبستگی اجتماعی از نشانههای نشاط بوده و باید دید دانشگاه تا چه حد، در ایجاد همبستگی ارگانیکی، حس مسئولیت پذیری و تعلق صنفی، نقش آفرینی میکند. دانشگاه به عنوان یک مادر فرهنگ، باید در کنار مسئولیت ارتقاء تحصیلی، سایر نهادها و فرهنگها را نیز هدایت و حمایت کند.
وی با اشاره به اینکه باید پیچیدگی مفهوم نشاط را درک کنیم، گفت: نشاط یک مفهوم دینامیک و در حال تغییر بوده و باید به تفکیک در آن توجه شود، به این معنی که تمامی برنامهها در دانشگاه، مدرسه و خانواده باید متناسب با ساختار وجودی هر فردی باشد و پیروی از یک برنامه‌ی یکسان برای دو فرزند یک خانواده نیز در ایجاد نشاط، موفقیت آمیز نخواهد بود.
وی با بیان این که نشاط، ارتباط نهادی نیز دارد، اظهار کرد: کارکرد کنونی نهاد خانواده به عنوان پایگاه امنیت، بر وضعیت نشاط تاثیر داشته و باید دید آموزههای تحصیلی و کتب درسی در نهادی مثل آموزش و پرورش تا چه میزان نشاط محور هستند، آموزههای تحصیلی زمانی منجر به ایجاد نشاط اجتماعی میشوند که سبب خود اکتشافی و خلاقیت شوند.
ضرورت تشکیل وزارت نهاد خانواده
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان این که به نظر می‌رسد با وجود فضای پیچیده آموزشی و رسانه‌ای، خانواده یک نهاد رها شده است، گفت: برای افزایش سازگاری، ارتقاء خلاقیت و کارآمدی، باید بیش از این بر روی نهاد خانواده متمرکز شد و ضرورت دارد تا وزارتی برای نهاد خانواده تشکیل شود. امروزه، ساختار خانواده به گونه‌ای است که روابط اعضا موزاییکی شده و گفتار هدفمند وجود ندارد.
وی در ادامه اظهار کرد: با توجه به این که دانشگاه‌ها متناسب با تحولات اجتماعی و فرهنگی متحول نشده‌اند، شاهد بیراهه‌های فرهنگی هستیم و از این رو دانشگاه‌ها نیازمند باز تعریف هستند.
ضرورت تشکیل کارگروه تخصصی نشاط اجتماعی در دانشگاه‌ها
وی در پایان با اشاره به راهکارهایی برای ایجاد نشاط اجتماعی عنوان کرد: تشکیل تشکیل کارگروه تخصصی و اتاق فکر نشاط اجتماعی در دانشگاه‌ها، نشاط محور کردن کلاس‌ها و محتوای آموزشی، نگاه تفکیکی به تک تک افراد در ایجاد نشاط و تنظیم فضای تنفسی دانشگاه بر اساس ذائقه‌های فرهنگی-اجتماعی افراد از جمله‌ی این راهکارها به شمار می‌آیند.
خدیجه جعفری، پژوهشگر اجتماعی نیز در این میزگرد با بیان این که جوانان، پرانرژی‌ترین افراد جامعه بوده و می‌توانند بسیار تاثیرگذار و تعیین کننده باشند، گفت: عواملی همچون شادی و نشاط، تعیین کننده‌ی سلامت روحی و اجتماعی در جامعه هستند، از طرفی جامعه نیز در برآورده کردن این نیازها نقش مهمی داشته و اگر شرایط لازم برای ارضای این نیازها فراهم نباشد، بر اعتماد و نشاط افراد تاثیر می‌گذارد.
وی با اشاره به نتایج مطالعات جامعه شناس معروف به پدر خوانده مطالعات خوشبختی، اضافه کرد: از نظر این محقق، شادکامی به قضاوت فرد از درجات مطلوبیت کل زندگی، فعالیتی عقلانی در مورد کیفیت زندگی گذشته و شادکامی آینده و موقعیت‌های خوشایند و مطلوب برای فرد اشاره دارد.
دید دانشجویان استان نسبت به مسایل روز
مدیر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در آذربایجان شرقی در ادامه به نتایج یک نظرسنجی با عنوان بررسی مسائل روز از دید دانشجویان گفت: طبق نتایج این نظر سنجی که از سوی ایسپا در سطح آذربایجان شرقی صورت گرفت، 72.8 درصد دانشجویان معتقد بودند که یاس و ناامیدی بر جامعه حاکم شده است و ۴۶ درصد نیز فکر می‌کردند، بی اعتمادی در جو دانشگاه وجود دارد.
جعفری افزود: 63.7 درصد دانشجویان طبق این نظرسنجی، بی انگیزه و ۳۳ درصد نیز بی‌تفاوت بودند. بر همین اساس ۴۶ درصد دانشجویان، خود را بدبین می‌دانستند و ۶۳ درصد هم نارضایتی را عنوان کرده بودند، ۴۰ درصد دانشجویان، مهاجرت را به عنوان برنامه‌ی بعد از فارغ‌التحصیلی ذکر کرده بودند و فراهم نبودن فرصت شغلی و پایین بودن سطح علمی دانشگاه از عمده علل این تصمیم بود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در بعضی کشورها خانواده و در برخی دیگر آموزش و پرورش مسئولیت تربیت را برعهده دارند که به نظر می‌رسد ما در هر دو مشکل داریم، عدم وجود تعاملات اجتماعی سازنده و کاهش مشارکت اجتماعی از جمله علل کاهش نشاط هستند.
وی در پایان متذکر شد: مرکز افکار سنجی دانشجویان با همکاری استانداری آذربایجان شرقی، اقدام به برگزاری کارگاه‌های افزایش تاب آوری برای زنان کرده است و برگزاری کارگاه‌هایی از این قبیل به منظور توان افزایی اجتماعی و فردی برای دانشجویان توسط دانشگاه و فعال سازی و تقویت سمن‌های دانشجویی می‌تواند راهکار مناسبی برای ایجاد نشاط و افزایش سازگاری در میان دانشجویان باشد.
گزارش از: نسرین سوار- خبرنگار ایسنا در آذربایجان شرقی
انتهای پیام
کپی شد
