[یادداشت امام خمینی بر روی آرم مندرج در اسکناس‏ها:]

آرم جمهوری اسلامی باید باشد.[1]

سخنرانی[2]

بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم

هدف اصلی انقلاب، تحقق اسلام در همۀ ابعاد

من میل نداشتم که آقایان فضلا در این آفتاب گرم، در این خانۀ محقر، با این هوای گرم زیر آفتاب، اینجا تشریف داشته باشند. و گمان داشتم و گفتم به بعضی آقایان که از آقایان بخواهند که در سالن مدرسۀ فیضیه تشریف داشته باشند تا من آنجا خدمتشان برسم. لکن بعد مثل اینکه اینطور مقرر فرمودند آقایان که اینجا تشریف داشته باشید. و من از اینکه شما الآن در زحمت هستید، هم خواهران، هم برادران، هم علمای اعلام، در زحمت هستید بسیار معذرت می‏خواهم. و این زحمت را هم جزء خدمتهای به امام زمان ـ سلام‏اللّه‏ علیه ـ و به اسلام عزیز باید محسوب بدارید.

مسائل زیاد است و مطالبی که پیش خواهد آمد زیاد است؛ لکن ما باید در مسائل هر مسئله‏ای که پیش آمد و[قبل از]پیش آمدن، آن مسئله را بررسی کنیم، و در آن مسئله فعالیت. تاکنون مسائل بزرگی را با همت همۀ قشرهای ملت، خصوصاً روحانیت عظیم‏الشأن، پشت سر گذاشتیم. و بحمداللّه‏ موفق شدید شما آقایان و ملت بزرگ و همۀ قشرها بر اینکه این خدمت بزرگ را به اسلام کردید؛ و این اشخاصی که به اسلام خیانت کردند و بنای خیانت بزرگتر داشتند و کسانی که آنها را تأیید می‏کردند و بنای تأیید بیشتر داشتند، آنها را شکست مفتضحانه دادید و رفتند و دست خیانتشان کوتاه شد؛ چنانکه
دست چپاول ابرقدرتها هم کوتاه شد. آنچه که پشت سر گذاشتیم بحمداللّه‏ موفقیت‏آمیز بود. لکن ما نباید به همین معنا قناعت کنیم و مسرور باشیم که مطالب تمام شده است. مطالب تمام نشده است و مسائل اصولی هم باقی مانده است. برای اینکه اصل حرکت روحانیت و حرکت همۀ قشرهای ملت برای جانشین کردن اسلام در محل طاغوت بود. البته برای مقدمۀ این جانشینی، اول باید طاغوت برود، و رفت. حالا وقت این است که ما به جای آن طاغوت، یک حکومت عدل اسلامی، یک حکومت انسانی، یک حکومت قرآنی جایگزین کنیم. و این حالا اول کار است. البته اصل تغییر رژیم و برقرار شدن جمهوری اسلامی الآن هست؛ یعنی اصل رژیم تغییر کرد و الآن رسماً ایران جمهوری اسلامی است و همه هم شناختند ایران را به این معنا؛ لکن ما فقط این معنا را نمی‏خواهیم که جمهوری اسلامیِ رأیی باشد، لفظی باشد. مهم همۀ ما و همۀ شما و همۀ ملت و همۀ علمای اعلام این است که اسلام به همۀ ابعاد تحقق پیدا بکند؛ به طوری که هرکس وارد این مملکت می‏شود، از سرحد که وارد شد، آثار اسلام ببیند تا مرکز که آمد آثار اسلام؛ دانشگاه رفت اسلامی؛ وزارتخانه‏ها رفت اسلامی؛ ادارات دولتی رفت اسلامی؛ بازار آمد اسلامی؛[نزد]کشاورزها و پیش کارگرها رفت اسلامی. آنکه مقصد ما هست این معنا هست؛ نه فقط رفتن چپاولگرها. و ما راجع به این معنا در اول قدم هستیم، و مسائل پشت سر است. منتها بعض مسائل الآن وقت است که ما تمام همتمان را به آن مسئله بگماریم و با تمام قوا توجه بکنیم؛ و بعض مسائل بعد از این است؛ و بعض مسائل هم مسائل فرعی است که دنبالۀ اینها باید تحقق پیدا بکند.

فراخوانی عموم متفکران و دانشمندان اسلامی

آنکه الآن محل ابتلای همۀ ما هست این است که یک پیشنویسی از قانون اساسی شده است و این پیشنویس به معرض افکار عمومی گذاشته شده است. الآن باید همۀ قشرها و شما روحانیون و همۀ روحانیون همۀ بلاد و همۀ روشنفکران اسلامی و همۀ متفکرین اسلامی، با دید اسلامی، برای جمهوری اسلامی، این قانون را بررسی کنند و
نظر بدهند. این قانونی که پیشنویس شده است برای این است که همه نظر بدهند. شما آقایان، شما علمای اعلام، شما متفکرین اسلامی، شما اشخاصی که علاقه به اسلام و علاقه به دیانت مقدسۀ اسلام دارید و عقیده دارید به اینکه هیچ حکومتی مثل حکومت اسلام نیست و هیچ رژیمی مثل رژیم اسلامی نیست، باید نظر کنید به این قانون. یکی‏یکی موادش را یک ماه مهلت دارید، یکی‏یکی موادش را در نظر بگیرید، و هرچه به نظرتان رسید که برای اسلام مفید است و موافق با جمهوری اسلامی است و در این قانون ناقص است، در آن جهت تذکر بدهید و بنویسید و در روزنامه‏هایی که هست منتشر کنید. آقایان ننشینید که دیگران قلمها را بردارند و بررسی از قانون بکنند؛ و به خیال خودشان آنها را ... اصلاح بکنند. این حق، حق شماست. قانون اسلام را اسلام‏شناس باید نظر بدهد. قانون اساسی جمهوری اسلام یعنی قانون اساسی اسلام. حق این مطلب با شماست؛ با علمای‏اعلام است؛ با مراجع عظام است؛ با همۀ روشنفکران اسلامی است. ننشینید تا اینکه روشنفکران خارجی، روشنفکرانی که به اسلام عقیده ندارند، اظهارنظر بکنند و این حرفهایی که می‏نویسند بنویسند. شماها قلم را بردارید. در همۀ مساجد، در همۀ مدارس، در همۀ کوچه و بازار، مسائلی را که به نظرتان می‏رسد باید در این قانون اساسی باشد طرح کنید. علما طرح کنند و مردم دنباله ننشینید دیگران برای شما تکلیف معیّن کنند. خودتان تکلیف را معیّن کنید. خودتان قانون را بررسی کنید. خودتان نظر بدهید. خودتان روزنامه‏ها را پر کنید از مقالات خودتان. ننشینید دیگران برای شما مقاله بنویسند و مسائلی طرح بکنند، که یکوقت خدای نخواسته برخلاف مسائل اسلامی و برخلاف شئون اسلام باشد. همه موظفیم؛ همه باید این کار را انجام بدهیم و نظر بدهیم؛ و همه حق نظر داریم؛ و شما علمای‏اعلام بیشتر حق نظر دارید. آنهایی که اسلام را می‏شناسند، آنهایی که علاقه به اسلام دارند، آنها بیشتر باید در این امر جدیت کنند و پیشقدم باشند.

اهمیت انتخاب خبرگان برای بررسی قانون اساسی

و بعد، آن چیزی که بسیار مهم است قضیۀ انتخاب اشخاصی است که باید نظر کنند به
این قانون و باید بعد از اینکه همه رأی خودشان را دادند و همه مطالب خودشان را گفتند، این عده 75 نفری، مثلاً بنشینند و این قانون اساسی را با آرایی که از همه می‏آید نگاه کنند، و جرح و تعدیل کنند، و بنویسند، که بعد به رفراندم واقع بشود. مهم این است اشخاصی که برای بررسی این قانون تعیین می‏کند ملت بفهمد چه اشخاصی باید تعیین کند. بفهمد که مسئله، مسئلۀ اسلامی است؛ نه مسئله، مسئلۀ غربی، نه مسئله، مسئلۀ شرقی. ما نمی‏خواهیم قانون اساسی غربی، یا نمی‏خواهیم قانون اساسی شرقی، را بررسی کنیم. ما می‏خواهیم قانون اساسی جمهوری اسلامی را بررسی کنیم. و این لازم است که اشخاصی که انتخاب می‏کنند، مردم انتخاب می‏کنند، آقایان روحانیین پیشنهاد می‏کنند، مراجع پیشنهاد می‏کنند، اشخاصی را پیشنهاد کنند، مردمی را پیشنهاد کنند، که اینها علاقه‏مند به اسلام باشند؛ اینها بدانند اسلام یعنی چه. در مجلسی که سابقاً با اینکه طاغوت آن مجلس را برپا کرد، مجلس مؤسسانی که در زمان رضاخان در ایران تحقق پیدا کرد، علمای طراز اول علمای ایران، در آن مجلس بودند. البته آن وقت با سرنیزه بود؛ لکن علمای درجه اول بودند. در این زمان هم که بناست این قانون اساسی بررسی بشود و دست ظالم کوتاه شده است و مطلب به دست خود شما افتاده است، ملت علما را تعیین کنند. اختیار هست؛ الزامی نیست؛ لکن پیشنهاد است. علمایی که اطلاع دارند از قانون اسلام، اطلاع دارند از مسائل روز، آنها را تعیین کنند. و علما هم ابا نکنند از رفتن در مجلس. برای اینکه مجلس مجلسی است که سرنوشت اسلام در آن تعیین می‏شود. وقتی سرنوشت اسلام در یک مجلسی باید تعیین بشود، حق علما است که بروند و این سرنوشت را به دست مبارک خودشان تعیین کنند.

بررسی قانون اساسی توسط اسلام شناسان

پس، مطلبی که الآن مهم است دو مطلب است: یکی بررسی قانون اساسی، که همۀ قشرها باید بررسی کنند. و من توصیه می‏کنم که علمای اعلام بررسی کنند و نظر بدهند. بعد از این، تعیین اشخاصی که باید بعد از رأی، بعد از اینکه مردم آرای خودشان را گفتند
و طرحهای خودشان را دادند، که باید تعیین بشود و مردم تعیین می‏خواهند بکنند برای بررسی کردن همۀ آرای این اشخاص، ملت ما بداند که باید این اشخاص، اشخاصی باشند که علاقۀ به اسلام داشته باشند. طرح ما این است. لکن ملت مختار است. طرح ما این است که برای اسلام باید اسلام‏شناس، کسی که اسلام را می‏داند چه است، کسی که مصالح اسلام را می‏داند چه است، کسی که علاقه به اسلام دارد، کسی که علاقه به قرآن مجید دارد، کسی که علاقه به کشور اسلامی دارد، یک همچو اشخاصی را تعیین کنند. و ما ان‏شاءاللّه‏ تعالی باز هم راجع به اوصاف این اشخاص، راجع به اشخاصی که وصفشان چه باشد، باز هم خواهیم گفت و نوشت.

و خداوند همۀ ما را و همۀ شما را موفق کند که خدمت کنیم به این جامعه و خدمت کنیم به اسلام؛ و اسلام را به آنطوری که دلخواه اسلام است در خارج محقق کنیم.

و من از همۀ شما تشکر می‏کنم و از همۀ علمای بزرگ مشهد، آیت‏اللّه‏،[3]همۀ آیات عظام را که الآن در اینجا تشریف دارند، و همۀ علمای اعلام که اظهار تفقد می‏کنند به من و همۀ خطبا و همۀ اعاظم از فضلای مشهد مقدس، که در سنگر جلو هستند راجع به مسائل دینی، من از همۀ شما تشکر می‏کنم؛ و دعاگوی همۀ شما و خدمتگزار همۀ شما هستم.

والسلام علیکم و رحمة‏اللّه‏ و برکاته