سؤال:[نخستین اقدام شما در بازگشت به ایران که روز جمعۀ آینده پیش‏بینی شده چه خواهد بود؟ و آیا

اعضای کمیتۀ انقلابی حکومت اسلامی قبلاً اعلام خواهد شد یا نه؟]

جواب:اولین اقدام من نصیحت به ملت عزیز ایران است. و ان شاءاللّه‏ اگر امکان باشد در بهشت زهرا راه خودمان را اعلام می‏کنیم؛ و کارهایی را که مقدمتاً باید انجام داد اعلام خواهم کرد.

ــ[شکل طبقاتی شورا آیا از طبقات کارگر، روشنفکر انقلابی ـ اسلامی خواهد بود و دهقانان در آن خواهند بود یا اکثر اعضای این شورا روحانیون می‏باشند؟]

ــخیر، اکثر از روحانیون نخواهند بود؛ بلکه روحانیون هم مثل سایر طبقات نماینده خواهند داشت.

ــ[ممکن است خطوط اساسی حکومت اسلامی را در زمینۀ اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ـ به طور خلاصه ـ بفرمایید؟]

ــاینها اموری نیست که بتوانم الآن برای شما تشریح کنم. اسلام، هم آزادی خواهد داد و هم توجه به اقتصاد خواهد کرد و هم توجه به سایر احتیاجات کشور که باید کارشناسان در این موارد به موقع اقدام کنند.

ــ[منظور این است که در حکومت اسلامی، ملی شدن صنایع قطعی خواهد بود یا نه؟]

ــاین مسئله هم باید مورد مطالعه قرار گیرد.

ــ[ممکن است بفرمایید اقلیتهایی که در ایران وجود دارند، در حکومت اسلامی چه وضعی خواهند داشت؟]

ــاقلیتهای مذهبی در اسلام احترام دارند، و آنها هم مثل سایر اقشار ملت با رفاه در آنجا زندگی خواهند کرد و هیچ گرفتاری برای آنها نخواهد بود.

ــ[در مورد آزادی بیان و عقیده، شما چه حدودی را در نظر دارید؟ آیا فکر می‏کنید باید محدودیتهایی قائل شد یا نه؟]

ــاگر مضر به حال ملت نباشد، بیان همه چیز آزاد است. چیزهایی آزاد نیست که مضر به حال ملت ما باشد.

ــ[آیا فکر می‏کنید که گروههای چپ و مارکسیست که در ایران هستند، آزادانه فعالیت خواهند داشت؟]

ــاگر مضر به حال ملت باشد جلوگیری می‏شود؛ اگر نباشد و فقط اظهار عقیده باشد مانعی ندارد.

ــ[یعنی منظورتان این است که احزاب آزاد خواهند بود یا نه؟]

ــهمۀ مردم آزادند مگر حزبی که مخالف با مصلحت مملکت باشد.

ــ[نقش زنان در حکومت اسلامی چگونه خواهد بود؟ آیا مثلاً در امور کشور هم شرکت خواهند داشت؟ برای مثال وکیل و وزیر خواهند شد ـ البته اگر استعداد و لیاقتی نشان دهند؟]

ــدر مورد اینگونه مسائل، حکومت اسلامی تکالیف را معین می‏کند. و الآن وقت اظهارنظر در این زمینه‏ها نیست. زنان همچون مردان در ساختن جامعۀ اسلامی فردا شرکت دارند. آنان از حق رأی دادن و رأی گرفتن برخوردارند. در مبارزات اخیر ایران، زنان ایران نیز سهمی چون مردان دارند. ما همه‏گونه آزادی را به زن خواهیم داد. البته جلوی فساد را می‏گیریم و در این مورد دیگر بین زن و مرد فرقی نیست.

ــ[یکی از خبرنگاران زن: چون مرا به عنوان یک زن پذیرفته‏اید، این نشان‏دهندۀ این است که نهضت ما یک نهضت مترقی است؛ اگر چه دیگران سعی کردند نشان دهند که عقب مانده است. فکر می‏کنید به نظر شما آیا زنان ما باید حتماً حجاب داشته باشند؟ مثلاً چیزی روی سر داشته باشند یا نه؟]

ــاینکه من شما را پذیرفته‏ام، من شما را نپذیرفته‏ام! شما آمده‏اید اینجا و من نمی‏دانستم که شما می‏خواهید بیایید اینجا! و این هم دلیل بر این نیست که اسلام مترقی است که به مجرد اینکه شما آمدید اینجا، اسلام مترقی است. مترقی هم به این معنی نیست که بعضی زنها یا
مردهای ما خیال کرده‏اند. ترقی به کمالات انسانی و نفسانی است، و با اثر بودن افراد در ملت و مملکت است نه اینکه سینما بروند و دانس بروند. و اینها ترقیاتی است که برای شما درست کرده‏اند و شما را به عقب رانده‏اند؛ و باید بعداً جبران کنیم. شما آزادید در کارهای صحیح. در دانشگاه بروید و هر کاری را که صحیح است بکنید؛ و همۀ ملت در این زمینه‏ها آزادند. اما اگر بخواهند کاری خلاف عفت بکنند و یا مضر به حال ملت ـ خلاف ملیت ـ بکنند، جلوگیری می‏شود؛ و این، دلیل بر مترقی بودن است.

ــ[شکل مالکیت در حکومت اسلامی و بخصوص مالکیت اراضی چگونه خواهد بود؟]

ــاینها بعداً روشن خواهد شد.

ــ[به نظر شما وضع روزنامه‏ها چگونه باید باشد؟]

ــروزنامه‏هایی که مضر به حال ملت نباشد و روزنامه‏هایی که نوشته‏شان گمراه کننده نباشد، آزادند.

ــ[دوَلی که در جریان انقلاب کنونی ایران آشکارا از شاه حمایت کردند، در صورتی که اظهار ندامت کنند، آیا مناسبات خود را با آنها ادامه می‏دهید؟]

ــبلی؛ مگر اسرائیل. اسرائیل مستثناست؛ همچنین افریقای جنوبی و کشورهایی که از تبعیض نژادی پشتیبانی می‏کنند.

ــ[شما در بیاناتتان فرمودید که اسرائیل دشمن اسلام است؛ آیا حکومت اسلامی ممکن است به این کشور اعلان جنگ بدهد؟]

ــبسته به مقتضای زمان است.

ــ[آیا در جهان اسلام، کشورهایی که بخواهند به پیروی از ایران، جمهوری اسلامی تشکیل دهند، الزاماً باید مذهب شیعه را بپذیرند یا نه؟]

ــخیر، الزام در مذهب نیست.

ــ[بعضی از گروههای کوچک طی نامه و تلفنی به ما می‏گویند که ما از زیر «چکمۀ استبداد» به زیر «نعلین استبداد» می‏رویم.]

ــآنها عمال شاه هستند. آنهایی که این حرفها را می‏زنند، سالهاست که می‏زنند. و اینها را
هم شاه به آنها دیکته کرده است و آنها هم برای شما می‏گویند برای اینکه می‏خواهند شاه را برگردانند. به آنها بگویید شاه دیگر بر نمی‏گردد. و شما اگر حکومت اسلامی را ببینید، خواهید دید که دیکتاتوری در اسلام اصلاً وجود ندارد.

ــ[در بازگشت به ایران احیاناً اگر مواجه با یک کودتای نظامی شدید چه خواهید کرد؟]

ــهیچ، مبارزه خواهیم کرد.