سؤال:[حضرت آیت‏اللّه‏، شما اغلب اظهار داشته‏اید که هیچ مصالحه‏ای با رژیم شاه نباید بشود و پس از رفتن شاه یک جمهوری اسلامی باید تأسیس گردد. منظور شما از این مطلب چیست؟ آیا حکومتی محافظه‏کارانه بر پایۀ ایده‏آلهای مذهبی؟ آیا یک رژیم مترقی که در مقابل جهان و نفوذهای دنیا باز است؟ یا یک حکومت کمونیستی و یا سرمایه‏داری؟ و نظرتان راجع به کوششهای اجتماعی که در دوران حکومت شاه شده است چیست؟]

جواب:اما اسلام یک دین مترقی و دموکراسی به معنای واقعی است، و آن رژیمی که ما می‏خواهیم تأسیس کنیم یک چنین رژیمی است و با این رژیمهایی که الآن هستند تفاوت دارد. احکام اسلام احکامی است که بسیار مترقی است و متضمن آزادیها و استقلال و ترقیات. و اما کارهایی که شاه کرده است اکثراً مخالف با مصالح ملت بوده است. شاه برای ملت قدمی برنداشته است بلکه همۀ کارها و یا اکثر کارهایی که کرده است ملت را رو به انحطاط و ورشکستگی کشانده است.

ــ[آیا حضرتعالی قادر خواهید بود که جمهوری اسلامی را در کوششهای شاپور بختیار برای تشکیل دولت جدید ایران ببینید و شروع کنید؟ یا سیاستمدار دیگری هست که شما ترجیح می‏دهید؟ البته همۀ اینها با فهم این معناست که شاه کشور را ترک کرده باشد.]

ــما رجال امینی که سیاستمدار باشند، در ایران داریم و حکومت ما به وسیلۀ امنای ملت و کارشناسان تشکیل می‏شود. و البته خوب می‏دانیم که با گرفتاریهای بسیار اقتصادی و سیاسی و نظامی روبه‏رو هستیم ولی به اتحاد عظیم ملت خیلی امید است برای حل تمام این مشکلات.

ــ[حضرت آیت‏اللّه‏، حیطۀ نفوذ شما تا چه حد است؟ بخصوص در میان ملاّها و آیت‏اللّه‏های دیگر و سایر رهبران مذهبی؟ آیا شما ترس از این ندارید که اتحاد و وحدت کنونی که بین مخالفین شاه است پس از رسیدن به قدرت در هم بشکند؟ آیا شما برای دخالت مستقیم در امور جنبش خیال دارید به ایران برگردید؟ آیا در نظر دارید، و یا داشتید، که مردم را به جنگ مسلحانۀ داخلی بخوانید؟]

ــمن با مردم ایران برادر هستم و خود را خادم و سرباز آنان می‏دانم و چون مصالح آنها را می‏خواهیم و آن چیزی که ما مطرح می‏کنیم همان خواسته‏های ملت ایران است، از این جهت از ما نصایح را قبول می‏کنند. و اما احتمال اختلاف گروههای سیاسی بعد از پیروزی غیر قابل اجتناب است ولی در مقابل ملت ـ که اکثریت تامۀ قریبِ به اتفاق دارند ـ اختلاف گروهها مورد اعتنا نیست.

ــ[دربارۀ خارجیان که در ایرانند حضرت آیت‏اللّه‏ چه نظری دارند؟ مخصوصاً امریکایی‏ها؟ و از طرف دیگر همین طور در مورد نفوذ روسها در ایران چه نظری دارید؟ نظرتان راجع به صدور نفت به خصوص به کشورهای اروپا و آلمان غربی چیست؟ پس از اینکه مردم شما قدرت را به دست گرفتند چه اتفاقی برای شرکت آلمان در صنایع ایران رخ خواهد داد؟]

ــاما راجع به خارجیها؛ آنهایی که مشغول کارهای عادی هستند به شغل خودشان ادامه می‏دهند، و اما آنهایی که دخالت در مملکت ما می‏خواهند بکنند ـ مثل مستشارهای امریکایی ـ آنها را نمی‏توانیم تحمل کنیم.

ــ[آیا فلسطینی‏ها هیچ تماسی با حضرتعالی داشته‏اند؟ و اگر داشته‏اند این تماس به چه صورت بوده است و چه نوع کمکهایی شده است؟]

ــهیچ تماس سیاسی در کار نبوده است و هیچ کمکی به ما نشده است.