سؤال:[در حال حاضر میلیونها مسلمان ایرانی بپا خاسته و برای سرنگونی رژیم شاه تلاش می‏کنند و تاکنون هزاران نفر در مبارزه با ارتش و پلیس کشته شده‏اند. در این حرکت که به قیادت شما سازمان یافته و رهبری می‏شود، محور اصلی مخالفت کجاست؟]

جواب:بیش از پنجاه سال است که شاه و پدرش، با اسلام کینه‏توزی و دشمنی کرده‏اند. در هدْم اسلام که تنها دین ضامن استقلال و آزادی کشور است کوشیده‏اند و تمام حقوق ملت مسلمان، تمام آزادیها و حتی حقوق اقلیتهای مذهبی را نیز از میان برده‏اند. استقلال کشور بکلی از میان رفته است و کشور را به سود خود و اربابانش واژگون نموده‏اند. ما می‏خواهیم و نیز مردم می‏خواهند، ریشه و عامل این فساد و تباهی را قطع کنند. بزرگترین عامل داخلی، شخص شاه و خانوادۀ اوست. رها شدن از قید و بند بیگانگان، ضامن استقلال و آزادی کشور است. قیام مردم برای این جهت است.

ــ[برخی از لبنانی‏ها، تبلیغ می‏کنند که شیعیان لبنان در برابر سایر دولتهای عربی که از طوایف دیگر لبنان پشتیبانی می‏کنند، باید با دولت ایران که به ظاهر یک دولت شیعه است، کنار آمده و همکاری کنند. چنین مطلبی را نه تنها در مورد شیعیان لبنان، بلکه در مورد شیعیان سایر مناطق عربی نیز تبلیغ می‏کنند. در این مورد چه نظر دارید؟]

ــکسانی که چنین مطلبی را تبلیغ می‏کنند، از اسلام و از اوضاع دنیا بی‏اطلاعند و یا نظر سوء دارند و مغرض هستند. کسی که از اعمال شاه مطلع باشد، نمی‏گوید او یک قدرت شیعی است و باید از او کمک خواست. همه می‏دانند که این شخص، ایران را که یک مملکت اسلامی و یک مملکت شیعی است می‏کوبد. تمام مخازن آنها را به دیگران داده است و
قتل‏عامهای زیاد کرده است. کسی که از شاه حمایت کند، یا بی‏اطلاع است و یا خائن.

ــ[چه انتظاراتی از مسلمانان لبنان دارید؟]

ــاز مسلمانان لبنان انتظار دارم که در قضیۀ لبنان با هم برادر باشند و با هم بر ضد ظلم قیام کنند و به این نهضتی که در ایران بپا شده به اندازۀ خودشان همراهی کنند و لااقل تبلیغات کنند، همچنان که مردم ایران تاکنون به آنها خدمت کرده است و آنان را در مصایبشان تنها نگذارده است.

ــ[برای دفاع از تجاوزات مستمر اسرائیل، «اَمل» شهدای زیادی تقدیم کرده است. برای جنوب لبنان چه توصیه‏ای دارید؟]

ــهمه باید متحد شوند و متحداً در مقابل این جمعیت متجاوز بایستند و عمل کنند و دست غاصب او را قطع کنند. اصولاً این تکلیف همۀ مسلمین است که «قدس» را آزاد کنند و شر این جرثومۀ فساد را از سر بلاد اسلامی قطع کنند.

ــ[چه اقداماتی راجع به امام موسی صدر[1]فرموده‏اید؟]

ــدر زمانی که نجف بودم، تلگرافی به آقای یاسر عرفات و تلگراف دیگری به رئیس جبهۀ صمود[2]در سوریه نمودم. و اینجا هم وقتی سفیر لیبی آمده بود راجع به ایشان صحبت کردم. امیدوارم هرچه زودتر ایشان به لبنان مراجعت نمایند و به مبارزاتشان علیه اسرائیل ادامه دهند. من از این قضیه متأثرم و دعا می‏کنم که ختم به خیر شود.

ــ[به طوری که مسبوق هستید سالیان دراز بود که اهل کتاب در کنار مسلمانان و با احترام متقابل زندگی می‏کردند. با توجه به جنگ لبنان و نتایج آن، در این مورد چه نظر دارید؟]

ــهرکس از اسلام اطلاع داشته باشد، می‏داند که اسلام هیچ گاه در مورد اقلیتهای مذهبی و پیروان سایر مذاهب نظر سوء نداشته است، و همیشه با آنان با احترام رفتار کرده است. تبلیغاتی که خلاف این مطلب را برساند، از اجانب و دشمنان اسلام است.

ــ[می‏دانیم که صهیونیسم بین‏الملل، با برقراری روابط نزدیک با کشورهایی نظیر ایران و نیز حمایت
کامل از رژیم ایران، همواره توانسته است ایران را از اعراب در مبارزاتشان علیه اسرائیل جدا نگه دارد، در این مورد چه نظر دارید؟]

ــیکی از جهاتی که ما را در مقابل شاه قرار داده است، کمک او به اسرائیل است. من همیشه در مطالبم گفته‏ام که شاه از همان اول که اسرائیل به وجود آمد با او همکاری کرده است و وقتی که جنگ بین اسرائیل و مسلمانان به اوج خود رسیده بود، شاه همچنان نفت مسلمین را غصب کرده و به اسرائیل می‏داد و این امر، خود از عوامل مخالفت من با شاه بوده است. ملت مسلمان ایران هیچ گاه از اسرائیل پشتیبانی نکرده است و همیشه از این بابت مورد ظلم و تجاوز دستگاه شاه قرار گرفته است.

ــ[تحریکات مشکوک و حملات مستمری وجود دارد که روابط بین عرب و عجم و ترک و کُرد و... را تیره گرداند. چه راه حلی برای خنثی کردن این توطئه پیشنهاد می‏کنید و در این مورد چه نظر دارید؟]

ــکسانی که اهل قلم و بیان هستند، باید این مسائل را برای مردم توضیح دهند و اسلام را به مردم معرفی کنند، و بگویند که اسلام برای ملیت خاصی نیست و ترک، فارس، عرب و عجم ندارد. اسلام متعلق به همه است و نژاد و رنگ، قبیله و زبان در این نظام ارزش ندارد. قرآن کتاب همه است و این تبلیغات که این عرب است، آن ترک است و یا فارس یا کُرد، تبلیغاتی است که اجانب برای چپاول مخازنی که در این ممالک است رواج می‏دهند که مسلمانان را از هم جدا کنند. مسلمین باید هوشیار باشند که تحت تأثیر این تبلیغات واقع نشوند.

ــ[ابرقدرتها و وابستگان آنها نمی‏توانند معنی استقلال را دریابند. در منطق سیاسی آنها، هرکس که به یکی از آنها متکی نباشد، بلافاصله وابسته به دیگری معرفی می‏شود. این امر در لبنان زیاد به چشم می‏خورد، امروز هم نظیر آن را در ایران می‏بینیم. با توجه به این مطلب آیا رابطه‏ای بین حرکت اسلامی شما و کمونیستها وجود دارد؟]

ــخیر، رابطه‏ای وجود ندارد. ما همان طور که امریکا را مورد حمله قرار داده‏ایم، شوروی هم مورد حمله است. برای ما فرقی بین شرق و غرب نیست. ما با اتکای به خدا و ملت شجاع، استقلال واقعی را به دست می‏آوریم.

ــ[گفته می‏شود که سقوط شاه یعنی روی کار آمدن کمونیستها. آیا این امر صحیح است؟]

ــخیر، مردم آگاه ایران با تجربیات تلخی که از کمونیستها به دست آورده‏اند، هرگز به آنان مجال دخالت در سرنوشت خویش را نمی‏دهند.

ــ[عده‏ای تبلیغ می‏کنند که فعالیت سیاسی، از فعالیت دینی جداست. در این مورد چه می‏گویید؟]

ــشعار سیاست از دین جداست، از تبلیغات استعماری است، که می‏خواهند ملتهای مسلمان را از دخالت در سرنوشت خویش باز دارند. در احکام مقدس اسلام، بیش از امور عبادی در امور سیاسی و اجتماعی بحث شده است. روش پیامبر اسلام نسبت به امور داخلی مسلمین و امور خارجی آنها، نشان می‏دهد، که یکی از مسئولیتهای بزرگ شخص رسول اکرم (ص) مبارزات سیاسی آن حضرت است. شهادت امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ و نیز حسین ـ علیه السلام ـ و حبس و شکنجه و تبعید و مسمومیتهای ائمه ـ علیهم السلام ـ همه در جهت مبارزات سیاسی شیعیان، علیه ستمگریها بوده است. و در یک کلمه مبارزه و فعالیتهای سیاسی بخش مهمی از مسئولیتهای مذهبی است.

ــ[در اکثر کشورهای اسلامی موج روزافزونی در گرایش به مذهب به چشم می‏خورد. چرا؟]

ــیکی گرایش بشریت به مذهب است که دلیل آن در احساس پوچی نگران کننده‏ای است که نسل امروز و فرار کردۀ از مذهب احساس می‏کند. و از این رو، مذهب را تنها پناهگاه خود می‏یابد. و دیگر گرایش به اسلام است و آن به این دلیل است که بشریت از مکاتب رایج زمان برای حل مشکل خود در زمینه‏های مختلف زندگی، مأیوس شده است و با تلاشی که دانشمندان و نویسندگان اسلامی کرده‏اند، جامعۀ بشری را به اسلام به عنوان مکتبی که می‏تواند پاسخگوی همۀ نیازهای بشری شود، معرفی نموده‏اند.

ــ[در جمهوری اسلامی مورد نظر شما، اقلیتهای مذهبی چه نقشی دارند؟]

ــاسلام همیشه حافظ حقوق مشروع اقلیتهای مذهبی بوده و هست. آنان در جمهوری اسلامی آزادند و آزادانه به مسائل خود می‏پردازند و در پناه حکومت اسلامی چون بقیۀ افراد در اظهار عقیده آزادند.

ــ[زنان تودۀ عظیمی از مسلمانان را تشکیل می‏دهند، چه نقشی، چه حقی شما برای زن در نظامی اسلامی
قائل هستید؟]

ــهم اکنون زنان مسلمان ایران، در مبارزات سیاسی و تظاهرات بر ضد شاه شرکت دارند. به من اطلاع داده‏اند که در شهرهای ایران زنان جلسات سیاسی دارند. در نظام اسلامی، زن همان حقوقی را دارد که مرد دارد، حق تحصیل، حق کار، حق مالکیت، حق رأی دادن، حق رأی گرفتن. در تمام جهاتی که مرد حق دارد، زن هم حق دارد. لکن در مرد هم مواردی است که چیزهایی به دلیل پیدایش مفاسد بر او حرام است و هم در زن مواردی هست که به دلیل اینکه مفسده می‏آفریند حرام است. اسلام خواسته است که زن و مرد، حیثیت انسانی شان محفوظ باشد. اسلام خواسته است که زن ملعبۀ دست مرد نباشد. اینکه در خارج منعکس کرده‏اند که در اسلام با زنها، با خشونت رفتار می‏شود، امر غیر صحیحی است و تبلیغات باطلی است که از مغرضین حاصل شده و الاّ مرد و زن هر دویشان در اسلام اختیارات دارند. اگر اختلافاتی هست برای هر دو هست و آن مربوط به طبیعت آنان است.

ــ[آیا هیچ یک از دولتهای عربی به نهضت شما کمک کرده‏اند، یا خیر؟]

ــهیچ کدام تاکنون کمک نکرده‏اند.