سؤال:[خصایص جنبش مردم ایران را علیه شاه چه می‏دانید؟]

جواب:اولین و مهمترین خصیصۀ این نهضت، اینکه اسلامی است و با شعارها و اهداف اسلامی‏ای که مبین خواسته‏های مستضعفین است همراه است. دومین خصیصۀ آن این است که نهضتی است بدون هیچ‏گونه وابستگی به خارج. اصولاً نهضت ما نهضتی است مردمی و همۀ اقشار تحت ستم را دربرگرفته است. امروز هیچ کس جز شاه و طرفداران او مخالف نهضت و قیام اسلامی نیستند. یکی دیگر از خصایص این نهضت این است که خواستار تغییراتی اساسی در همۀ ابعاد جامعۀ ایرانی است که عبارت است از سقوط شاه، برچیده شدن نظام شاهنشاهی و استقرار حکومت اسلامی.

ــ[آیا دلایل تبعید خودتان را می‏توانید تشریح کنید؟]

ــپانزده سال قبل که شاه قصد داشت، به دستور امریکا، لایحۀ مصونیت مستشاران امریکایی[1]را به تصویب مجلسیْن برساند، من این خیانت شاه را نسبت به ملت ایران در طی یک سخنرانی و صدور یک اعلامیه، محکوم نمودم و ملت ایران را از این سیاست استعماری امریکا مطلع ساختم، که پس از چند روز مرا از ایران، پس از آنکه شبانه به منزلم در قم حمله کردند، دستگیر و سپس به ترکیه تبعید نمودند. و در آنجا هم دولت ترکیه تحت فشار افکار عمومی از دولت ایران خواست که محل تبعید مرا کشوری غیر از ترکیه قرار دهد، که سرانجام به عراق تبعید شدم. و در آنجا پس از حدود پانزده سال، دولت عراق تحت فشار شاه، مخالفت خود را با فعالیتهای اسلامی من علیه رژیم سلطنتی
و شاهنشاهی ابراز کرد. و از این جهت تصمیم گرفتم که به کویت که یک کشور اسلامی است بروم تا در آنجا، در مورد محل اقامتم، تصمیم بگیرم، و با داشتن ویزای آن کشور، دولت کویت از ورود من به آن کشور جلوگیری نمود و به ناچار به فرانسه آمدم و اقامت من در اینجا نیز موقتی است.

ــ[به چه دلیل شما مخالف سلطنت مشروطه و شاه هستید؟]

ــمخالف باقی ماندن شخص شاه در مقام سلطنت هستم، به دلیل اینکه اولاً سرکار آمدن او و پدرش به وسیلۀ کودتا و با زور سرنیزه بوده است، و خود شاه نیز اعتراف کرده که متفقین در ایران صلاح دیدند که من بر سر کار باشم. یعنی ارادۀ ملت، نقشی در روی کار آمدن شاه نداشته است. بنابراین سلطنت وی از اساس، غیرقانونی است و از مشروعیت برخوردار نیست. و دیگر اینکه شاه در تمام دوران سلطنتش، مستمراً قوانین اسلام را نقض کرده و حقوق کل جامعۀ ایرانی را پایمال نموده است. و در حال حاضر نیز اکثریت قاطع ملت ایران علیه او بپاخاسته است و خواستۀ آنان این است که شاه باید کنار برود، و دهها دلیل دیگر که من کراراً در اعلامیه‏ها و سخنرانیهای خود تذکر و توضیح داده‏ام. و اما من مخالف اصل سلطنت و رژیم شاهنشاهی ایران هستم، به دلیل اینکه اساساً سلطنت نوع حکومتی است که متکی به آرای ملت نیست، بلکه شخصی به زور سرنیزه بر سر کار می‏آید و سپس با همین سرنیزه، مقام زمامداری را در خاندان خود به صورت یک حق قانونی بر مبنای توارث، بر مردم تحمیل می‏کند. طبیعی است زمامداری که با سرنیزه یا توارث روی کار آمده و متکی به آرای ملت نیست، هرگز خود را موظف به وضع و یا اجرای قوانینی که به نفع مردم باشد، نمی‏داند. طومار سلطنت در طول تاریخ چیزی غیر از این نبوده است.

ــ[شما امریکا را به دلیل نقشی که در ایران از لحاظ اعمال اخیر آنها و همچنین به دلیل عملیاتشان، از زمان برکناری مصدق تاکنون بازی می‏کند، متهم می‏کنید. دلیل این کار را بیان کنید.]

ــسالیان دراز است که امریکا برخلاف همۀ موازین بین‏المللی و انسانی در امور داخلی کشور ایران، دخالت مستقیم دارد. به‏طوری که امروز می‏بینیم وقتی شاه در پرتگاه سقوط
قرار گرفته و ملت ایران برای به دست گرفتن سرنوشت خود بپاخاسته است، مستقیماً رئیس جمهوری امریکا و نیز بعضی از سایر مقامات عالیرتبۀ امریکایی رسماً دخالت می‏کنند و علی_' رغم ارادۀ قاطع ملت ایران، اعلام می‏کنند که «ما از شاه حمایت می‏کنیم و باید حمایت بکنیم چون بهترین دوست و حافظ منافع ما در منطقه است».

در سالیان دراز می‏بینیم که اکثر و بلکه تمامی سیاستهای شاه در زمینه‏های مختلف، در جهت تأمین هرچه بیشتر منافع امریکا و همدستان امریکا بوده است. کشاورزی ایران را به نفع امریکا نابود کرده است. مخازن زیرزمینی و مخصوصاً نفت را به غارت امریکا داده است و ایران را با پول نفت انبار اسلحۀ ساخت امریکا و همدستانش قرار داده است که گذشته از اینکه این سلاحها، به هیچ کاری جز کشتن فرزندان ملت در شهرها و دهات نمی‏خورد، بیش از چهل هزار مستشار نظامی امریکایی را بر ما تحمیل کرده است، که علاوه بر اینکه در هر سال بابت حقوق آنان، هزینۀ کمرشکنی بر ما تحمیل می‏شود، اصولاً همین مستشاران زیر نظر سفارت امریکا، تمامی اوضاع کشور را برای حفظ منافع امریکا کنترل می‏کنند و قدرت هرگونه آزادی عمل را از ارتش ایران سلب کرده‏اند. و ارتش را علی_' رغم خواست آنان در جهت حفظ شاه بسیج نموده‏اند. امریکا به دست شاه، ایران را به یک پایگاه نظامی در برابر ابرقدرتهای رقیب خود درآورده است. شاه با زور سرنیزه، حق کارگران و زحمتکشان شریف و محروم ایران را بر باد داده است. سرمایه‏داران امریکایی، ایران را بهترین نقطه برای استثمار می‏دانند و سرمایه‏های خود را به اشکال مختلف به ایران سرازیر کرده‏اند. و باید بگویم که ابعاد دخالت امریکا در ایران به قدری وسیع است که در این فرصت امکان شمردن آنها نیست.

ــ[راه‏حلهایی که شما برای حل سیاسی بحران کنونی و آینده در ایران پیشنهاد می‏کنید کدامند؟]

ــما همیشه گفته‏ایم که، اولین شرط حل بحران کنونی در ایران برکناری شاه است و دیگر اینکه امریکا و نیز سایر دولتهای بیگانه باید از دخالت در امور داخلی ما خودداری کنند. و بارها گفته‏ام که با بودن شاه هیچ راه حلی وجود ندارد.

ــ[آیا جریانهای فکری دیگری بجز آنچه شما دارید، می‏توانند در پیشبرد این مبارزه شرکت داشته
باشند؟]

ــدر ایران آنچه به صورت یک جریان فکری وجود دارد همان آرمانها و خواسته‏های اصیل اسلامی است. اگر مردم ایران خواستار برچیده شدن رژیم سلطنتی هستند و یا خواستار برقراری حکومت اسلامی و یا قطع سلطۀ اجانب از کشور اسلامی و یا مجازات همۀ آنها که به ثروتهای ملت تجاوز کرده‏اند و یا نظایر آنها، همه و همه از اصول و مبانی مترقی اسلامی ناشی می‏شود. و تمامی شعارها در تظاهرات شهرها و دهات ایران شاهد این واقعیت است، و آنچه را جز اسلام و آرمانهای اسلامی و نهضت اسلامی است، مطالبی است که نمی‏شود آن را یک جریان نامید، زیرا در میان مردم این مطالب هیچ‏گونه کاربردی ندارد.

ــ[آیا جبهۀ ملی را با کلیۀ اجزای متشکله‏اش حفظ خواهید کرد؟]

ــهر فرد یا گروه و دسته‏ای که بتواند خود را با خواسته‏های نهضت اسلامی موجود در ایران که عموم ملت در آن شرکت دارند هماهنگ سازد، می‏تواند در ادامۀ کار، وظیفۀ خود را انجام دهد. در غیر این صورت، در میان مردم جایی ندارد و ملت ایران هوشیارانه این مسائل را تعقیب می‏کنند.

ــ[آیا در نظر دارید به منظور تسریع سرنگونی شاه، حرکتهای اعتصابی را بخصوص در صنعت نفت توسعه دهید؟]

ــمن از عموم کارکنان و کارمندان مؤسسات و شرکتهای دولتی و خصوصی و مخصوصاً شرکت نفت خواسته‏ام که هرچه وسیعتر به اعتصابات خود ادامه دهند.

ــ[چه اقداماتی علیه شرکتهای چند ملیتی که در ایران در اوج قدرت هستند و مخصوصاً شرکتهای نفتی، معمول خواهید داشت؟]

ــیکی از وظایف دولت آینده این است که به تجاوزهای این یاغیان بین‏المللی که برای منافع نامشروع خود، ملتها را به خاک و خون می‏کشند، در ایران پایان دهد و این شرکتها در ایران با توافق دولتهای غیر قانونی سرمایه‏گذاری کرده‏اند، از این جهت نیز حق ادامۀ کار ندارند.

ــ[روابط ایران و فرانسه پس از برکناری شاه چگونه خواهد بود؟]

ــفرانسه و یا هر کشور دیگر که به آزادی و استقلال ما احترام بگذارد و در صدد تجاوز به منافع ملت ما و غارت مخازن نباشد، ما بر اساس حفظ آرمانها و مصالح و منافع خودمان با آنان بر مبنای احترام متقابل رفتار خواهیم کرد.

ــ[نظرتان راجع به قرارداد «کمپ‏دیوید»[2]چیست؟ و حل مسئلۀ فلسطین را چگونه می‏بینید؟]

ــ«کمپ‏دیوید» چیزی جز یک فریب و بازی سیاسی، برای ادامۀ تجاوز اسرائیل به مسلمین نیست. من بیش از پانزده سال است که در اعلامیه‏ها و سخنرانیهای خود اسرائیل را محکوم کرده و از ملت فلسطین و سرزمین آنان دفاع کرده‏ام. اسرائیل غاصب است و هرچه زودتر باید فلسطین را ترک کند. و تنها راه حل این است که برادران فلسطینی هرچه زودتر این مادۀ فساد را نابود گردانند و ریشۀ استعمار را در منطقه قطع کنند، تا آرامش به منطقه بازگردد.