در این اثر، سرفصلها و مهمترین وقایع دوران زندگی امام خمینی از تولد تا رحلت با نگاهی تحلیلی و در عین حال اجمالی و اشاره‏ای، مرور شده‏اند. هر چند که ترسیم ابعاد شخصیت امام خمینی و توضیح ادوار زندگانی بزرگی چون او در یک مقاله و یک کتاب، دریای بی‏انتها در کوزه ریختن است، اما به قدر توان باید تلاش کرد؛ بویژه آنکه علاقه‏مندان امام در خارج کشور بارها ارائۀ خلاصه‏ای از وقایع زندگی و آثار و آرمانهای آن حضرت را خواستار شده‏اند. بر همین مبنا در نوشتۀ حاضر از بیان جزئیات حادثه‏ها و درج سندها و نقل گفته‏ها ـ مگر در موارد ضروری ـ پرهیز شده و در همین حال کوشش گردیده تا مطلبی از رخدادهای مهم دوران زندگی امام که به نحوی مرتبط با او و یا زمینه‏ساز حرکت و موضع آن حضرت در مسائل مهم بوده است ـ هر چند به اشاره ـ از قلم نیفتد.

دربیان روند حوادث زندگی امام در این مقاله بر اصالت اندیشه، و تقدم تربیت و تهذیب، و تأثیر بعد معنوی و علمی امام خمینی در مسیر زندگی و مبارزات او تأکید شده است.

جامعیت، وحدت شخصیت و انسجام مکتب فکری امام خمینی است که قیام او و انقلاب اسلامی را فراتر از مسائل و تحولات یک کشور و یک جامعه تفسیر می‏کند؛ پس بررسی مقطعی خاص و یا بعدی از شخصیت او کافی برای شناخت اندیشه و راه و رسمش نیست و آن بزرگ را باید در تمامیت عقیده و ایمان و عملش، و در همۀ ادوار زندگی‏اش شناخت؛ و این مقاله را نگاهی است گذرا بر آن عرصۀ وسیع و رفیع.

سعی ما بر آن است تا هرگونه جمع‏بندی از وقایع اتفاقیه و تحلیل مواضع افراد و جریانات سیاسی و فکری را منطبق و برگرفته از مواضع و رهنمودهای حضرت امام ارائه نماییم؛ در عین حال طبعاً این نوشتار مصون از خطا و اشتباه نیست و از مورخین متعهد و آشنایان با مبانی فکری و زندگی امام خمینی انتظار می‏رود کاستیها و احیاناً خطاهای مقاله را یادآور شوند.

حمید انصاری

آذر 1373