در باره آزمایش مردم

«1289»

426.وَ قَالَ (علیه السلام) :اخْبُرْ تَقْلِهِ و من الناس من یروی هذا لرسول الله (صلى الله علیه وآله)و مما یقوی أنه من كلام أمیر المؤمنین (علیه السلام)  ما حكاه ثعلب قال حدثنا ابن الأعرابی قال قال المأمون لو لا أن علیا (علیه السلام)  قال اخبر تقله لقلت اقله تخبر .

ص1289

امام علیه السّلام (در باره آزمایش مردم) فرموده است : 1-(مردم را) بیازما تا (آنها را) دشمن دارى (چون در ظاهر بیشتر مردم بد نیستند هنگام آزمایش بدیشان آشكار مى گردد. سيّد رضىّ «علیه الرّحمة» فرماید:) بعضى مردم این فرمایش را از پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم روایت میكنند و از آنچه كمك میكند كه این فرمایش از امیر المؤمنین علیه السّلام مى باشد آنست كه ثعلب بیان كرده ابن اعرابىّ براى ما نقل نمود كه مأمون گفته: اگر نه آن بود كه علىّ علیه السّلام فرموده اخبر تقله یعنى بیازما تا دشمن دارى، من مى گفتم: اقله تخبر یعنى «مردم را» دشمن دار تا «آنها را» بیازمایى (این سخن مأمون از آنست كه دوستى با دیگرى عیب پوش است و چون او را دشمن داشتى ممكن است بحال او چنانكه هست پى ببرى، ولى براى مردمان پاك سزاوار نیست پیش از آزمایش كسى را دشمن بدارند یا بى جهت سخن مأمون بكار دنیا طلبان بیشتر مى آید، و ناگفته نماند كه أخبر بضمّ باء امر است از خبر الشّى ء یخبر یعنى آنرا از روى آزمایش دانست، و تقله مضارع مجزوم بعد از امر است، و هاء براى وقف است از قلاه یقلى مثل رمى یرمى یعنى او را دشمن داشت)