در ترغیب به شایسته و دورى از ناپسندیده

 قَالَ (علیه السلام) :الْأَقَاوِیلُ مَحْفُوظَةٌ وَ السَّرَائِرُ

«1247»

مَبْلُوَّةٌ وَ ( كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِینَةٌ) . وَ النَّاسُ مَنْقُوصُونَ مَدْخُولُونَ إِلَّا مَنْ عَصَمَ اللَّهُ سَائِلُهُمْ مُتَعَنِّتٌ وَ مُجِیبُهُمْ مُتَكَلِّفٌ يَكَادُ أَفْضَلُهُمْ رَأْیاً يَرُدُّهُ عَنْ فَضْلِ رَأْيِهِ الرِّضَى وَ السُّخْطُ وَ يَكَادُ أَصْلَبُهُمْ عُوداً تَنْكَؤُهُ اللَّحْظَةُ وَ تَسْتَحِیلُهُ الْكَلِمَةُ الْوَاحِدَةُ .

ص1247

امام علیه السّلام (در ترغیب به شایسته و دورى از ناپسندیده) فرموده است : 1-  گفتارها نگاه دارى شده (فرشتگان آنها را بر صفحه اعمال ضبط مى نمایند چنانكه در قرآن كریم س 50 ى 18 مى فرماید: ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ یعنى سخنى از دهان بیرون نیافكند جز آنكه نزد آن «یا نزد گوینده» رقیب عتید یعنى نگهبان آماده «دو فرشته مأمور نگارش اعمال خیر و شرّ» مى باشد) و رازهاى پنهان هویدا گردیده (چنانكه در قرآن كریم س 86 ى 9 مى فرماید: يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ یعنى روزى كه رازهاى پنهان آشكار گردد) و (در س 74 ى 38 مى فرماید: كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِینَةٌ یعنى) هر كس گرو و پاى بند كرده خود مى باشد (به جزاى آن مى رسد) 2-  و مردم (از رشد) ناقصند و (از عقل) معیوب مگر آنرا كه خدا حفظ كند (از نقص و عیب آراسته اش گرداند، زیرا) پرسش كننده ایشان مى خواهد شخص را برنج انداخته آزار دهد، و پاسخ دهنده آنها (چون مى خواهد از هیچ پاسخى باز نماند) رنج را بخود هموار مى نماید، 2-آنكه اندیشه اش از ایشان درستتر است زود خوشنودى و خشم او را از اندیشه نیكویش بر مى گرداند (اگر از كسى یا مطلبى خوشنود گشته یا بخشم آید اندیشه نیكویش را بكار نیندازد و از عیب آنچه از آن خوشنود شده چشم بپوشد و در آنچه از آن بخشم آمده عیب گیرد) و آنكه خردمندیش از آنها استوارتر است زود یك نگاه كردن به گوشه چشم او را زیان رساند (بر خلاف دستور عقل رفتار نموده ارجمندیش را از دست مى دهد) و یك كلمه او را از حالى بحال دیگر مى گرداند (بر اثر گفتارى بخشم آمده كار ناشایسته می كند).