در حالی که دولت جدید ترامپ بیش از هر زمانی، بی اعتنایی آمریکا به حمایت نظامی ناتو-اروپا را به اثبات رسانده، کشورهای اروپایی عضو ناتو در تلاش هستند تا ظرفیت توسعه دفاعی خود را بیش از گذشته تقویت کنند.
به گزارش جماران؛ اتحادیه اروپا و ناتو از زمان دور اول دولت دونالد ترامپ با چالش های جدیدی روبرو شد و کار به جایی رسید که امانوئل مکرون؛ رییس جمهوری فرانسه گفت: ناتو دچار مرگ مغزی شده است.
اما حمله روسیه به اوکراین، حیاتی دوباره به ناتو بخشید و اتحادیه اروپا توانست برای حداقل چند سال، امنیت خود را به شکلی قوی‌تری با ناتو پیوند دهد. دولت بایدن نیز در زمان خود، بیشتری همکاری نظامی و فنی را با ناتو انجام داد و حتی با وجود تمام تنش‌ها و تهدیدهای جدی روسیه، پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو را تسهیل کرد و اتحایده اروپا از نظر دفاعی گسترده‌تر شد.
اما ترامپ، مهارت ویژه‌ای در به چالش کشیدن متحدان خود دارد. او در دوره اول دولت خود در اجلاس روسای ناتو، اعلام کرد که متحدان باید هرکدام به میزان دو درصد از GDP خود را به امور دفاعی و سرمایه‌گذاری بیشتر در ناتو اختصاص دهند و همچنین در انتقاد از وضعیت آن زمان ناتو گفت: من به ناتو متعهد هستم اما به شرایط موجود نه!
این شرایط باعث شد که ناتو تلاش کند تا بیش از هر زمان دیگری بر سرمایه گذاری اروپا محور روی آورد. کشورهای اروپایی عضو ناتو بعد از تهاجم روسیه به اوکراین بیش از قبل در امور نظامی و دفاعی خود سرمایه گذاری کردند، همکاری های فنی و فناورانه خود در حوزه نظامی را گسترش و بخش مهمی از بودجه خود را صرف توسعه صنایع دفاعی کردند.
آمریکا در زمان بایدن بیشترین کمک‌ها را به ناتو و توسعه ناتو کرد. کشورهای اروپایی به هر میزانی که بیشتر کمک تسلیحاتی به اوکراین اعطا کردند از تجهیزات نسل جدیدتر آمریکایی بهره مند شدند. در این میان لهستان نمونه آشکار این موضوع است که با اعطای بیشترین کمک‌های نظامی در میان همسایگان اوکراین از تجهیزات دفاعی جدید آمریکایی برخوردار شد.
خطر روسیه اما بیش از گذشته به فرانسه برای سرمایه گذاری در امور دفاعی جهت داد. مکرون که در دوره قبلی ترامپ، مرگ مغزی ناتو را اعلام کرده بود امروز یکی از پیشروترین رهبران اروپایی در تحقق توسعه دفاعی است.
با این حال، دولت جدید ترامپ، همان نگاه گذشته را به ناتو دارد و گذشته از آن از اعطای بسیاری از کمک های نظامی تهاجمی به اوکراین سرباز زده است. رویکردهای اخیر ترامپ، باعث شده تا رهبران اروپایی ناتو بیش از هر زمانی نگران چتر حمایتی-دفاعی این قاره باشند و برای توسعه نظم امنیتی اروپا با ناتو بدون حمایت قاطع آمریکا برنامه ریزی کنند.
هفته گذشته، رادمیلا شکرینسکا؛ معاون دبیرکل ناتو، میزبان آندریوس کوبیلیوس؛ کمیسر دفاعی و فضایی اتحادیه اروپا در مقر ناتو در بروکسل بود تا به گفته خود ابعاد مختلف همکاری متحدان جدید ناتو (فنلاند و سوئد) در پیمان آتلانتیک شمالی را بررسی کنند.
او در نشست خبری بر لزوم افزایش هزینه‌های دفاعی و افزایش تولیدات دفاعی توسط اروپا تاکید کرد و خاطرنشان کرد که دفاع قوی‌تر اروپا به اتحاد قوی‌تر ناتو کمک خواهد کرد. وی همچنین با اذعان به اینکه ناتو و اتحادیه اروپا شرکای طبیعی و ضروری هستند، تاکید کرد که تلاش‌های معطوف به صنعت دفاعی و توسعه قابلیت‌های اروپا باید مکمل، منسجم و قابل همکاری با ناتو باشد و تا حد امکان متحدان غیر اتحادیه اروپا را نیز درگیر کند.
معاون دبیرکل همچنین بر نقش تعیین کننده ناتو و اتحادیه اروپا در کمک به اوکراین برای دفاع از خود و بر اهمیت تقویت بیشتر اوکراین هم در میدان جنگ و هم در میز مذاکره تاکید کرد.
شکرینسکا همچنین، ادامه مبادلات ناتو و اتحادیه اروپا را برای تقویت شفافیت در مورد موضوعات مورد علاقه مشترک و بررسی راه‌های همکاری بیشتر ضروری دانست.
متعاقب این موضوع، در روزهای جاری؛ یعنی روز گذشته و امروز، پنجشنبه و جمعه (3 و 4 آپریل) نشست وزاری خارجه اعضای ناتو، در بروکسل برای ادامه برنامه‌ریزی پیرو نشست آتی در لاهه و بحث در مورد مسائل فوری امنیتی در حال برگزاری است.
روز چهارشنبه (دوم آپریل) مارک روته؛ دبیرکل ناتو، خطاب به رسانه‌ها و پیش از این نشست، افزایش سرمایه‌گذاری دفاعی را به‌عنوان یکی از موارد کلیدی دستور کار برای موفقیت آتی ناتو مورد تاکید قرار داد. وی گفت: «ما بر تقویت دفاع جمعی خود تمرکز خواهیم کرد» و تاکید کرد که «این پایه‌ای است که ناتو بر روی آن ساخته شده است و اولویت اول ما باقی می‌ماند و به پشتوانه همین اصل، در سال جاری میلادی اتحادیه اروپا تا امروز 20 میلیارد یورو کمک امنیتی-تسلیحاتی به اوکراین اعطا کرده است.
او گفت: تهدیدهای جهانی (اشاره به روسیه) شرایط خطرناک‌تری را ایجاد می‌کنند. و برای همین و در مواجهه با این چالش‌ها و دیگر چالش‌ها، ما باید ناتوی قوی‌تر و کشنده‌تر بسازیم.
گفتنی است؛ امروز دبیرکل ناتو با وزیر امور خارجه اوکراین؛ آندری سایبیها و نماینده عالی اتحادیه اروپا و همچنین، شرکای ناتو در اقیانوس آرام یک دیدار اختصاصی دارد.
