۷۰ خودروی شاخصی که در گنجینه موزه خودروهای تاریخی ایران نگهداری میشد، بهتازگی در دو سالن جدید این موزه بهنمایش درآمده است. در بازدید از موزه خودروهای تاریخی، شما با داستانهای عجیب و مهیج هر کدام از این خودروها آشنا میشوید.
سرویس فرهنگی جماران؛ سعید فتوحی - پسرهای کرمخان که فداییان اتابک بودند وارد اطاق شده، یک صندلی آوردند و یک چوب بلند و پهن از زیر صندلی عبور دادند. پدر عزیزالسلطان منیژه (ملیجک) که مردی کوتاه و باریک بود آمد و روی صندلی نشست. با گارد لباسهای شاه را از پشت سر از یقه تا دامن پاره کردند و شاه را جلو آن صندلی نشانیدند. دو دست پدر منیژه را از زیر پیراهن داخل کرده وارد آستین شاه نمودند و به او تعلیم دادند که دست شاه را حرکت دهد و گاهی به سبیل شاه کشیده شود، و آن تخته زیر صندلی را چهار نفر هر سر تخته را دو نفر بلند کردند، دو نفر هم پشت سر صندلی را گرفته به ایوان مقابل مقبره آوردند.
کالسکه شاه بدون اسب جلو ایوان حاضر بود. اول پدر منیژه را وارد کلاسه کرده بعد شاه را به همان ترتیب جلو او نشانیدند و دستهای شاه را به همان کیفیت به او گفتند گاهی حرکت بدهد و سبیلها را دستمالی کند. عینک یاقوت کبود شاه را از جیبش بیرون آوردند و به چشمش گذاردند. اتابک به من گفت در راه مراقب باش به کسی حرفی نزنی جز اینکه خدا را شکر کنی که شاه به دست تو حالش به جا آمده و تیر به پایش خورده است و دستهای خود را هم خوب از خون پاک کنی. حالا درست کنار همان کالسکهٔ ساخت اتریش، میتوان خاطرات دکتر «شیخ محمد خان احیاءالملک» از روز قتل ناصرالدینشاه مرور کرد، اما اینبار در موزه خودروهای تاریخی ایران.

میگویند نخستین ایرانی که با اتومبیل آشنا شد ناصرالدینشاه بود البته در دومین سفرش به فرنگ، اما او کوچکترین رغبتی به تهیه اتومبیل نشان نداد تا این که با بر تخت نشستن پسرش مظفرالدینشاه نخستین اتومبیل به نام کالسکه بخار در سال ۱۲۸۰ش وارد تهران شد. مظفرالدینشاه در سفر خود به اروپا در سال ۱۲۷۹ ش در شهر بروکسل پایتخت بلژیک یک دستگاه اتومبیل کالسکه فورد خرید این اتومبیل از راه دریا و از طریق بندر انزلی به ایران وارد شد. این اتومبیل با زغالسنگ کار میکرد و برای راندن و تعلیم یک راننده بلژیکی هم استخدام شده بود. ورود اتومبیل به ایران با سروصدا و جنجال فراوان همراه بود. مردم از دیدن وسیلهای که خودبهخود راه میرفت و حیوان آن را دنبال به دنبال نمیکشید بهشدت حیرتزده بودند؛ اما زمان زیادی طول نکشید که خودرو در گوشهای بلااستفاده مانده و در آخر هم در اثر پرتاب بمب منهدم شد و از بین رفت.
ماجرای یک مجسمه هنری
در سالن شماره ۱ موزه خودروهای تاریخی با خودروهای کلاسیک بین ۷۰ تا ۱۰۰ سال قدمت بدون شک «رولزرویس سیلور گوست» احمدشاه قاجار در نگاه نخست چشم هر بینندهای را خیره میکند. این خودرو در سال ۱۹۲۲ میلادی (۱۳۰۱ شمسی) به سفارش احمدشاه قاجار از شرکت رولز-رویس از انگلستان خریداری شد. بدنه این خودرو از چوب و اتاق و سقف آن از جنس آهن است. جالب اینکه نخستین مجسمه رولزرویس از جنس نقره هم روی همین خودرو نصب شده است. این مجسمه نسبت به سایر مجسمههای این نوع خودرو ارتفاع بیشتری دارد و نام سازنده در پایه این مجسمه حک شده است. این مجسمه بهتنهایی یک اثر هنری فاخر به شمار میرود. کارشناسان خودرو معتقدند در واقع نصف ارزش خودروهای رولزرویس متعلق به مجسمههای آن است که در رولز رویسهای جدید این قابلیت ایجاد شده که اگر کسی به صرافت دزدی از این خودروها افتاد بهصورت اتوماتیک این مجسمهها به داخل اتومبیل فرو رود و استتار شود!
در مورد رولز رویس احمدشاه برخی روایتها حکایت از آن دارد که او با همین خودرو تا لب مرز میرود و آنجا خودرو را تحویل رضاشاه میدهد و دیگر هرگز به ایران باز نمیگردد!

این خودرو مرگ و عروسی دیده است
پیرس آرو مدل A، خودروی لیموزین و سفارشی گزینه دیدنی دیگری است که توسط شرکت پیرس-آرو سازنده اتومبیلهای لوکس و گرانقیمت در سال ۱۹۳۰ میلادی در آمریکا ساخته شده است. از مالکان خاص اتومبیلهای پیرس آرو میتوان به امپراتور ژاپن، رضاخان (پادشاه ایران)، ابن مسعود (پادشاه عربستان) و بسیاری از افراد مشهور دیگر اشاره کرد.
داخل این خودرو که توسط رضاشاه به قیمت ۳۰ هزار دلار خریداری شده پارچه ابریشم با طرح برگ زیتون بهکاررفته است که این طرح برگ زیتون روی سپر جلو و عقب خودرو هم کار شده است. تمام بخشهای طلایی خودرو آبطلاکاری شده است. این خودرو زمانی که ساخته شد و به ایران آمد رنگ سفید داشت؛ اما در ایران به دستور رضاشاه به رنگ سرمهای تیره که رنگی سلطنتی به شمار میرفت، درآمد. این لیموزین گرانقیمتترین خودرو جهان در زمان خود بود و روزنامه نیویورکتایمز در همان زمان اخباری در مورد این خودرو نوشت.
تاجهای آن در دوره پهلوی اول روی چراغها و در دوره پهلوی دوم روی در خودرو نصب شده است. از اتفاقات تاریخی که به این خودرو نسبت داده میشود یک عروسی و مرگ است. میگویند ثریا با این خودرو در روز عروسی به کاخ مرمر برده شد و محمدرضا روز خاکسپاری پدرش در شاه عبدالعظیم حسنی (ع) سوار بر این خودرو بوده است.
هدیه را باز نکرده پس فرستاد
شاید شنیده باشید که هدیه گرانقیمتی باز نشده پس فرستاده میشود؛ اما اینجا در موزه خودرو با دیدن «پَنتر لِیزر» خودروی انگلیسی که تنها یک دستگاه از آن توسط کمپانی «پنتر وستویندز» در سال ۱۹۷۴ تولید شده، دچار همین سرنوشت شده. نماینده کمپانی پنتر در کانادا از آقای «رابرت جانکل» خواست که اتومبیل منحصربهفردی بسازد تا آن را بهعنوان هدیهای غیرمنتظره به همسرش بدهد. خودرویی مصداق «شترگاوپلنگ» نه ساحلی و نه اسپرت و درعینحال هر دو! شکل کلی خودرو شبیه قایق است و لاستیکهای پهن و بدنه آلومینیومی ضدزنگ دارد و شامل یک اتاقک سهنفره در یک ردیف است و درهای خودرو مانند لامبورگینی به سمت بالا باز میشود. اما این خودرو پس از ساخت مورد پسند همسر نماینده کمپانی پنتر قرار نگرفت و به کارخانه پنتر در انگلستان بازگشت.
در نهایت زمانی که محمدرضا ولیعهد ایران بود در بازدید از کارخانه از این خودرو خوشش آمد و آن را خریداری و راهی ایران کرد. خودرو دیگری از کمپانی «پنتر وستویندز» هم در موزه وجود دارد. خودروی پنتر جی ۷۲ بنفشرنگ تولید (۱۹۷۲.م) که از قطعات جک وارد در آن استفاده شده است. این کمپانی در نمایشگاهی به سال ۱۹۷۳ از رولزرویس جلو میزند و مدال نقره میگیرد و پس از این اتفاق طرفداران زیادی پیدا میکند.
درست سمت راست این خودرو، اتومبیل ام جی تی سی -MG TC سبزرنگ تولید کشور انگلستان (۱۹۵۰.م) جلوهگری میکند. این خودرو از نوع خودروهای کوچکی است که آمریکاییها در جنگ با آن آشنا میشوند و به انگلستان سفارش ۲ هزار دستگاه از این مدل را میدهند.
در سالنهای دوم و سوم خودروهای کلاسیک و سلطنتی همچنان جلبتوجه میکند. کرایسلر K300 هدیهای از جانب محمدرضا به همسر دومش ثریا جالب است. این خودروها بهعنوان کوپهٔ اسپرت بین سالهای ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۵ در سریهای مختلف و در تعداد محدود به فروش رسید و طرفداران زیادی داشت. اما سفارشیترین خودروهای تاریخ کرایسلر، نمونهای است که به دستور محمدرضا در میلان در سال ۱۹۵۶.م ساخته شده و دارای امکانات ویژهای در زمان خود بود از جمله مینی گرامافون، تلفن رادیویی، یخچال، تهویهٔ مطبوع و نکتهٔ جالبتر اینکه کلیهٔ تزیینات فلزی داخلیِ آن از جنس طلا هستند! و دو باتری جداگانه دارد و باک بنزین داخل صندوقعقب است. کرایسلر سفید، مشکی و قرمز است؛ اما رنگ خودرو داخل موزه سفارشی است. برخی روایتها حکایت از آن دارد در همان زمان ورود به ایران این خودرو دچار آتشسوزی شده و مورد مرمت قرار گرفته است.

مرسدس بنز k-500 - هدیه هیتلر به رضاشاه
خودروی سبز و کرم رنگ، آخرین نمونه از بنز 500K جلوهٔ خاصی به طبقه دوم داده است بهویژه آن که از این مدل کلاً شش دستگاه وجود داشته است. کلیه تولیدات این نوع خودروهای کمپانی مرسدس - بنز بر اثر مرور زمان از بین رفته است. این خودرو که گفته میشود توسط شخص هیتلر به رضاخان هدیه شده است بهعنوان یکی از خودروهای منحصربهفرد در دنیا شناخته میشود. در طول ۲ سال تولید مدل 500K، تعداد ۳۴۲ دستگاه از آن تولید شده است. میگویند هیتلر زمانی دستور ساخت این اتومبیل را میدهد که آلمان شروع به جادهسازی میکند و به این اتومبیلها سلطان جادهها میگویند. دو روایت مختلف درباره این بنز هست. زمانی که هیتلر به روسیه میرود این خودرو در روسیه میماند و پس از جنگ روسها حراجی میگذارند و یک ایرانی این خودرو را خریداری میکند؛ اما در مقاله دیگری به زبان انگلیسی آمده هیتلر دستور ساخت شش عدد خودرو از این کمپانی را میدهد تا این خودروها به شاهان حوزه خلیجفارس داده شود تا او بتواند از آنها نفت بگیرد و به جنگ ادامه دهد. از این شش خودرو فقط یک خودرو و آن هم داخل موزه خودروهای تاریخی ایران باقیمانده و شرکت بنز باوجود مکاتبات بسیار با ایران موفق به خرید این خودرو نشده است. رضاشاه این خودرو را پس از ازدواج محمدرضا با فوزیه به او هدیه میدهد. این خودرو بعدها به گاراژ سلطنتی میرود. بعدها فؤاد مجذوب حسابدار شخصی پهلوی دوم که از قدیم با خودروهای مختلف گاراژ سلطنتی در ارتباط بود این خودرو را در مزایده میخرد.
این خودرو از دل استخر بیرون آمد
در سالن چهارم شما خودروهای اسپرت و سوپر اسپرت را میبینید. این خودروها الزاماً برای مسابقه نیستند؛ اما سرعت بالایی دارند. بیشتر خودروهای این بخش ارتفاع کم و صندلیهای بسیار پایینی دارد.
یکی از این خودروها، لامبورگینی میورا سفیدرنگی است متعلق به کیوان صالح (پزشک نزدیک به دربار) است، در واقع این خودرو دو سال در اختیار شهناز پهلوی بوده پس از آن بهعنوان ماشین اسقاطی فروخته میشود و صالح آن را خریداری میکند. او خیلی به این خودرو علاقه داشته تا آنجا که گفته میشود در هنگامه انقلاب چون فکر میکرده پس از فرار از ایران دوباره باز خواهد گشت چرخهای خودرو را بازکرده و آن را کف استخر دفن کرده و بر روی آن خاک میریزد. با گزارش همسایهها پس از انقلاب این خودرو کشف و مرمت میشود.

از کالسکه ترور ناصرالدینشاه تا کالسکه تاجگذاری محمدرضا پهلوی
در ایوان کالسکه موزه خودروهای تاریخی ایران، مجموعهای از کالسکههای درباری و تشریفاتی، به همراه ارابههای عمومی و داستانهایشان برای نخستینبار رونمایی شده است.
اما آنچه بیش از همه خودنمایی میکند، کالسکهای است که ناصرالدینشاه پس از ترور در حرم عبدالعظیم حسنی با آن روانه کاخ گلستان شد. همچنین کالسکهای که محمدرضا پهلوی هنگام تاجگذاری از آن استفاده کرده است، توجه بازدیدکنندگان را جلب میکند.

قدیمیترین اتومبیل ایران در جدیدترین نمایشگاه موزه
۷۰ خودروی شاخصی که در گنجینه موزه خودروهای تاریخی ایران نگهداری میشد، بهتازگی در دو سالن جدید این موزه بهنمایشدرآمده است.
انواع مرسدسبنز ضدگلوله در کنار رولز رویس فانتوم ۱ که قدیمیترین خودروی موجود در ایران است را در این سالنها میتوانید تماشا کنید. پیشازاین رولز رویس احمدشاه قاجار، قدیمیترین خودروی موزه بود، ولی با نمایش رولز رویس فانتوم ۱، این خودرو بهعنوان قدیمیترین خودروی موجود در ایران معرفی شد.

«فیات شلت» که احتمالاً ده نمونه از آن در دنیا باقیمانده است از دیگر خودروهای منحصربهفرد این سالن است.
در بازدید از موزه خودروهای تاریخی، شما با داستانهای عجیب و مهیج هر کدام از این خودروها آشنا میشوید. موزه خودروهای تاریخی ایران در کیلومتر ۱۱ جاده مخصوص تهران - کرج، خیابان ۲۵ قرار دارد و علاقمندان هر روز از ساعت ۹ تا ۱۸ می توانند از این موزه بازدید کنند.