کتاب تفسیر قرآن شهید آیتالله سید مصطفی خمینی توسط ستار جبار یاسین الموسوی به زبان عربی تنظیم شده و مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) آن را منتشر کرده است.
کتاب تفسیر قرآن شهید آیتالله سید مصطفی خمینی توسط ستار جبار یاسین الموسوی به زبان عربی تنظیم شده و مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) آن را منتشر کرده است.
به گزارش جماران، علامه شهید سید مصطفی خمینی به رغم سن کم و شهادت در چهل و هفت سالگی عمری سراسر علم و تحقیق داشت و دهها جلد کتاب علمی از او به چاپ رسید و دهها جلد از آثار قلمی او مخطوط و یا مفقود میباشد.
یکی از آثار بسیار مهم این عالم مجاهد تفسیر ناتمام او بر قرآن کریم است. این تفسیر بدیع که در پنج جلد و در بردارنده تفسیر سوره فاتحه و چهل و شش آیه اول سوره بقره است، هم از روشی ویژه برخوردار است و هم از حیث محتوى، مطالب و مسائل پرشمار علمی در دانشهای مختلف و متعدد را در خود دارد.
نکات و مطالب پر شمار لغوی، ادبی و بلاغی، در کنار مطالب و مسائل منطقی، فلسفی، کلامی، عرفانی، فقهی، اصولی، اخلاقی و نیز مطالبی از علم حروف و اعداد و...، محتوای این تفسیر را تشکیل میدهد.
دکتر ستار جبار یاسین الموسوی در پژوهشی که رساله دکترای او بوده و عنوان «تفسیر القرآن الکریم للسید مصطفی الخمینی دراسة منهجیة» را دارد، کوشیده این تفسیر ارزشمند را تنها از لحاظ روشی و منهجی مورد بررسی و پژوهش قرار دهد.
او نخست از زندگی و شخصیت علمی نویسنده این تفسیر سخن گفته، آنگاه از چهار روش تفسیری سخن به میان آورده و سپس خصوصیات و ویژگیهای تفسیری آیت الله شهید مصطفی خمینی را ذکر کرده است.
مناهج: تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر قرآن به سنّت، تفسیر قرآن بالرأی المنهج العقلی و تفسیر قرآن با لغت و بیان؛ روشهای چهارگانهای است که پژوهشگر آنها را مطرح و بررسی کرده است. وی معتقد است که مفسر شهید سید مصطفی خمینی در «تفسیر القرآن الکریم» از همه روشها بهره برده است؛ هم تفسیر قرآن به قرآن کرده و هم تفسیر قرآن به سنّت و هم تفسیر قرآن به عقل و تفسیر قرآن با بهرهگیری از لغت و ادبیات عرب را انجام داده است.
پژوهشگر ارجمند در خاتمه متذکر میشود که:
1. این تفسیر به رغم نا تمام بودن، از نظر عمق و اصالت، ممتاز است و جدا از روش و منهج متفاوت، از محتوای برجسته و متفاوتی برخوردار است.
2. استفاده از روشهای متنوع تفسیری، گرچه غلبه با روش تفسیر به قرآن است، لکن به ضعف روایات تفسیری از نظر سند و متن توجه میدهد.
3. عنایت به مبحث قرائات در این تفسیر برجسته است.
4. در قصص قرآن به اسرائیلیات توجه میدهد و با روش عقلی به نقد و بررسی محتوای آنها میپردازد.
5. اهتمام به سیاق و تناسب میان آیات و سور قرآن دارد.
6. ایشان به نقد و بررسی آراء مفسرین پیشین چون طبری، قرطبی و فخر رازی پرداخته است.
7. غالب نظرات مفسر شهید، عرفانی است؛ زیرا در مکتب پدرش امام خمینی درس خوانده است.
8. استقلال شخصیت مفسر در این تفسیر مشهود است و این حاکی از اجتهاد ایشان در این عرصه است.