نگاهی به بیانات اخیر مقام رهبری در جمع نمایندگان مجلس که دکتر پزشکیان هم در آن حضور داشت، حکایت از وضعیت جدیدی دارد که قابل تأمل بوده و بی توجهی به آن فرصت سوزی تلقی می شود.
به نظر من شاه بیت بیانات رهبری در تاکید بر همراهی مجلس با کابینه پزشکیان و تعابیری است که ایشان درباره رییس جمهور منتخب بکار برد. بنده به یاد ندارم که ایشان برای هیچ رییس جمهوری کلمه «حفظه الله» را به کار برده باشد حتی برای مرحوم رییسی هم این کلمه را بکار نبرد.
تاکید آشکار رهبری بر همکاری مجلس با دولت در شروع به کار کابینه، نکته قابل اتکایی بود که با توجه به عدم همسویی اکثریت مجلس با پزشکیان، تأثیرات روانی خود را بر مجلس خواهد گذاشت. از سوی دیگر با شاخص هایی که ایشان برای گزینش وزرا مشخص کرد و با تاییدی که بر مصوبه مشهور مجلس قبلی (مشهور به قانون راهیردی) نمود، قواره و چارچوب کلی دولت جدید را نیز تعیین کرد. این دو مقوله متفاوت، در کنار هم مجموعه منسجمی را به تصویر می کشد که به نظر می رسد بتواند عینیت خارجی پیدا کرده و عملیاتی شود.
در نظر داشته باشیم، تنها دولت مورد تایید رهبری طی چهل سال گذشته دولت مرحوم رییسی بوده است. دولت احمدی نژاد هم که ابتدا به نظر می رسید مطلوب رهبری قرارگرفته، مشخص شد که نعل وارونه می زده؛ لذا تنها مرحوم رئیسی را می توان دولت مطلوب رهبری دانست. با این مقدمه، برخورد اولیه رهبری با پزشکیان، الان خود را شاهد چشم انداز امیدوار کننده تری از همکار متقابل رهبری و رئیسی می بینیم.
اگر به این پدیده از زاویه دیگری نگاه کنیم، به این برداشت دست پیدا می کنیم که در آستانه اتفاقی ارزشمندی تحت عنوان هم افزایی در مرکزیت نظام هستیم و این هم افزایی بین رهبری و ریاست جمهوری یعنی تسریع در تصمیم گیری و پبش بُرد امور.
تحقق این وضعیت احتمالی، مقدمه تغییر وضعیت عمومی کشور است، مقدمه کاهش فاصله های دولت-ملت می باشد، اغاز بازسازی اعتمادسازی بین دول و ملت تلقی می گردد و چنین مواردی، می تواند زمینه را برای برداشتن گام های بعدی فراهم نماید.
بی تردید رای دهندگان به پزشکیان انتظاراتی دارند. اما عوامل رسانه ای در تنظیم انتظارات عمومی و تعیین میزان شتاب توقعات و ارائه این خواسته ها نقش اصلی خواهند داشت. رأی دهندگان به پزشکیان به دو دسته کاملا ملموس قابل تقسیم هستند، رأی دهندگان سلبی و ایجابی، رأی دهندگان سلبی که به جهت نگرانی از پیروزی رقیب، به پزشکیان رأی دادند، می توانند به عدم رأی آوری رقیب قانع بوده و فرصت کافی را برای تغییر وضعیت برای پزشکیان قائل باشند. اما مسلما صبوری برای رأی دهندگان ایجابی دشوار خواهد بود. ولی آنان باید شرایط را درک کنند.
در هر صورت با انتخاب پزشکیان تنها در حوزه قوه مجریه تحولی صورت داده ایم و از چهار رکن مقننه، قضائیه، مجریه و مسلحه، با این انتخاب تنها در یکی از چهار رکن مزبور تحول ایجاد کرده ایم، گام های بعدی را هم که نمی شود یکطرفه برداشت. بلکه روش عاقلانه بکارگیری روش بُرد بُرد را توصیه می کند. این خط مشی یعنی تعامل رئیس جمهور با دو قوه دیگر و با قوای مسلح و همه می دانیم که برخورداری از حمایت رهبری، روابط یا قوای مسلح و قوای امنیتی را تسهیل می کند. همچنین حمایت رهبری، به نفوذ کلام دولت در مجلس و قوه قضاییه می افزاید، لذا پدیده هم افزایی موجود بین رهبری و پزشکیان نقطه امیدی برای رأی دهندگان ایجابی باید محسوب شود.
ریاست جمهوری پزشکیان برای جریان اصلاحات یک فرصت است و با توجه به قدرت بالای نهادهای خاص در کشور که علی القاعده نمی خواهند اصلاح طلبان به قدرت برگردند، هماهنگی و هم افزایی رییس جمهور و رهبری یک فرصت مغتنم و ویژه شمرده می شود و خواهش من از دوستان اصلاح طلب این است که با طرح برخی مطالبات و اظهارات مانع از این هم افزایی نشوند.
از مجلس ششم که ارتباط رهبری با اصلاح طلبان رو به وخامت گذاشت، تاکنون فرصتی برای ترمیم بازسازی این ارتباط ایجاد نشده بود. اما پزشکیان؛ مواضع مستقل وی و اندیشه های اصلاح طلبانه اش، این فرصت را پیش آورده که پل های تخریب شده بین اصلاح طلبان و رهبری به مرور ترمیم و شاید بازسازی گردد. متقابلا بی توجهی به فرصت پیش آمده، همچنان بر بقای شکافهای فی مابین می انجامد و یکی از جریاناتی که از تعمیق هرچه بیشتر این شکاف سود خواهد برد، جریان تنگ نظر خالص سازی خواهد بود. بیاییم توقعات از پزشکیان را تعدیل کنیم و امیدوار باشیم تا روند امور با آرامش و به تدریج در مسیر درست خود حرکت کند.
امیدوارم شرایط به شکلی پیش برود که هم افزایی بین رهبری و رییس جمهور به تقویت توان ملی در دو صحنه داخلی و بین المللی، آزادی بیشتر اجتماعی، توسعه ی فرهنگی، سامان اقتصادی و آرامش خاطر عمومی بیانجامد.
محسن رشید
2/5/1403
