سناریوهای سیاسی مقابل پاکستان پساانتخابات

به گزارش جماران، بی بی سی انگلیسی در گزارشی درباره انتخابات پاکستان می نویسد:

پاکستانی‌ها چهار روز پس از رقابت نفسگیر در انتخابات سراسری هنوز نمی‌دانند که کدام حزب دولت بعدی را تشکیل می‌دهد یا نخست‌وزیر بعدی آن‌ها چه کسی خواهد بود. علیرغم بازداشت عمران خان، نخست‌وزیر سابق و موانع زیادی که بر سر حزب تحریک انصاف پاکستان (PTI) گذاشته شد، نامزدهای مستقل مورد حمایت این حزب،  با به دست آوردن 93 کرسی مجلس ملی، که بیشترین کرسی از سوی هر حزبی بود، ناظران را شگفت‌زده کردند. با این حال این رقم از اکثریت 169 کرسی لازم برای تشکیل دولت بسیار کمتر است.

حزب مسلم لیگ پاکستان  (PML-N) متعلق به نواز شریف، نخست وزیر سابق، با کسب 75 کرسی در جایگاه دوم قرار گرفت. به نظر می‌رسید که او از حمایت ارتش قدرتمند کشور برخوردار است و انتظار می‌رفت که پنج سال پس از آن که پاکستان را با شرمندگی ترک کرد، به پیروزی قاطع در این انتخابات برسد.

حزب مردم پاکستان (PPP) به رهبری بلاول بوتو زرداری با 54 کرسی در جایگاه سوم قرار گرفت.

قانون اساسی حکم می کند که احزاب سیاسی باید تا 29 فوریه یا سه هفته پس از روز انتخابات، دولت تشکیل دهند. مجلس شورای ملی در مجموع 336 کرسی دارد که از این تعداد 266 کرسی با رای مستقیم و 70 کرسی اختصاص دارد - 60 کرسی برای زنان و 10 کرسی برای غیر مسلمانان - و این کرسی ها با توجه به قدرت هر یک از احزاب در مجلس اختصاص داده می شود.

رفیع الله کاکار، تحلیلگر سیاسی، به بی بی سی اردو از اسلام آباد گفت: در نتیجه این انتخابات، هیچکدام از احزاب به اکثریت دست نیافتند و در چنین شرایطی باید یک زمینه مشترک برای کار پیدا کرده یا ائتلاف کنند.

در حالی که حزب تحریک انصاف و حزب مسلم لیگ هر دو اعلام پیروزی کرده اند، به نظر می رسد یک دولت ائتلافی اجتناب ناپذیر است. در حالی که کشمکش ها ادامه دارد، نامزدهای مستقلی که پیروز نشده اند، دادگاه ها را با اتهامات تقلب به تصرف خود درآورده اند.  حامیان حزب تحریک انصاف نیز در خارج از دفاتر کمیسیون انتخابات در سراسر کشور دست به تظاهرات زده اند. اما چه سناریوهایی در انتظار پاکستان است:

«مسلم لیگ» به «مردم پاکستان» بپیوندد

پروفسور ثمینا یاسمین از دانشگاه استرالیای غربی به Newsday بی بی سی گفت که یک سناریوی محتمل می تواند تشکیل ائتلاف  میان این دو حزبی باشد که در جایگاه دوم و سوم قرار گرفته اند و البته احزاب کوچکتر هم به این ائتلاف بپیوندند.  این دو حزب برای برکناری عمران خان از قدرت در سال 2022 متحد شدند و تا آگوست گذشته هم حکومت را در اختیار داشتند.

وی افزود: «قفل ماجرا این است که چه کسی نخست وزیر آینده خواهد بود و چه تقسیم بندی از نظر موقعیت رئیس جمهور و همچنین در استان های مختلف میان اعضای دو حزب صورت خواهد گرفت. حزب مسلم لیگ به دنبال به دست آوردن همراهی  جنبش متحد قومی (MQM) است که 17 کرسی را در اختیار دارد.  جذب نامزدهای مستقل برنامه دیگر این حزب است.

در حالی که زرداری روز یکشنبه با یک هیئت از مسلم لیگ به رهبری شهباز برادر نواز شریف در لاهور ملاقات کرد، به نظر می‌رسد که حزب مردم پاکستان وقت خود را صرف بررسی گزینه‌های موجود کرده است. کمیته اجرایی مرکزی حزب قرار است روز دوشنبه در اسلام آباد تشکیل جلسه دهد.

حزب مردم با حزب عمران خان ائتلاف کند

شری رحمان، رهبر ارشد  حزب مردم پاکستان ، در پاسخ به سوالی که بی بی سی اردو از او پرسید آیا این حزب مایل به همکاری با حزب تحریک انصاف است، گفت که درهای حزب به روی همه نیروهای سیاسی باز است.

با این حال، زلفی بخاری، مشاور رسانه ای عمران خان، به بی بی سی گفت که اگر حزب تحریک انصاف نتواند اکثریت را به دست آورد، به احتمال زیاد به جای تشکیل ائتلاف، تشکیل اپوزیسیون را ترجیح دهد. این موضع گیری بازتاب احساسات قبلی عمران خان است که در حال حاضر در حال گذراندن حکم 14 سال زندان به اتهامات مختلف است. او در سال 2018 گفت که یک دولت ائتلافی ضعیف خواهد بود و کشور برای عبور از بحران هایی که با آن مواجه است به یک دولت قوی نیاز دارد. با این وجود، او به تشکیل ائتلاف با احزاب کوچکتری مانند جنبش متحد قومی ادامه داد.

مسلم لیگ با تحریک انصاف و احزاب دیگر ائتلاف  کند

این یک چرخش قابل توجه برای حزبی خواهد بود که رهبر آن زندانی شده، نماد حزب آن حذف شده و تعداد زیادی از هوادارانش بازداشت شده اند. اما در این دوران بی سابقه هیچ چیز را نمی توان رد کرد.

به نظر می رسد درخواست اعظم نظیر ترار، رهبر ارشد مسلم لیگ برای یک دولت ائتلافی مشارکتی که در آن همه باید دست به دست هم بدهند،  تصدیق ضمنی این نکته است که حزب تحریک انصاف را نمی توان نادیده گرفت.

اودی چاندرا از دانشگاه جورج تاون به بی‌بی‌سی گفت: «حتی کسانی که پیش از این به عمران رأی نداده‌اند، ممکن است نسبت به رفتار ارتش با او و حزبش در دو سال گذشته احساس بی‌عدالتی کنند. رای دهندگان با انتخاب نامزدهای مستقل پیام روشنی به ارتش می دهند: بگذارید دموکراسی غیرنظامی پیروز شود.

مستقل‌های تحت حمایت تحریک انصاف با احزاب کوچک‌تر ادغام می‌شوند

یکی از احتمالاتی که مطرح شده این است که نامزدهای مورد حمایت حزب تحریک انصاف ممکن است در تلاش برای تشکیل یک دولت ائتلافی به یک حزب کوچکتر بپیوندند. این به منظور ترکیب کرسی های آنها و همچنین برای استفاده از 60 کرسی مجلس ملی اختصاص یافته به زنان است.

یک حزب سیاسی به ازای هر 3.5 کرسی که به دست آورده است، یک کرسی رزرو شده برای زنان به دست می آورد. نامزدهای مستقل از این جهت که به یک حزب تعلق ندارند، واجد شرایط نیستند. ظرف 72 ساعت پس از نهایی شدن نتایج انتخابات، آنها همچنین باید تمایل خود را برای پیوستن به یک حزب یا حضور در پارلمان مستقل اعلام کنند.

با این حال اسما فیض از دانشگاه علوم مدیریت لاهور می‌گوید:  «بسیار بعید» است که حزب تحریک انصاف بتواند یک دولت ائتلافی تشکیل دهد، زیرا حتی ائتلاف با احزاب کوچک‌تر همچنان آنها را از کسب اکثریت محروم می‌کند.

او گفت: برای حزب تحریک انصاف، هیچ مزیت عددی در ارتباط با این احزاب کوچک وجود ندارد، مگر به عنوان یک الزام قانونی برای به دست آوردن جای پایی در یک حزب.