موسویان: آمریکا بدون مذاکره برجام را ترک کرد؛ باید بدون مذاکره هم به برجام برگردد/ در دوران احمدی نژاد، ایران پیشنهاد کرد که راجع به هسته ای و کل مسائل منطقه گفتگو شود اما آمریکا و اروپا قاطعانه مخالفت کردند

به گزارش جماران؛ «سید حسین موسویان» پژوهشگر دانشگاه پرینستون و عضو سابق گروه مذاکره کننده هسته ای در وبینار موسسه "ای پالیسی" بیروت گفت: آمریکا بدون مذاکره برجام را ترک کرد و باید بدون مذاکره هم به برجام برگردد .

در این وبینار که با شرکت «زیاد بارود» وزیر کشور پیشین لبنان، «مانوئل راپنویل» مدیر مرکز برنامه ریزی استراتژیک وزارت خارجه فرانسه، «برایان کاتولیس» از اندیشکده توسعه آمریکا و «حسین موسویان» از ایران و مدیریت «رقیه درغم» اهل لبنان و ضد ایرانی تمام عیار انجام گرفت ، موسویان در اظهارات مقدماتی در مورد روابط ایران و اعراب در خاورمیانه، بیان داشت: خاورمیانه قرنها خانه ایرانیها و اعراب بوده است. متاسفانه این خانه امروز بحرانی ترین منطقه جهان است که با بحرانهای متعدد ازجمله تروریسم، جنگهای داخلی، تقابلات قومی و حکومتهای شکست خورده ؛ دست پنجه نرم می کند. ریشه بحرانهای موجود به دلایل متعددی برمی گردد که به پنج محور آن اشاره می کنم:

۱-مداخلات خارجی

۲-وقوع جنگ های متعدد همچون تجاوز عراق به ایران و تجاوز آمریکا به عراق و تجاوز عربستان به یمن

۳-دولتهای ناکارآمد، فاسد و دیکتاتور

۴-اشغال فلسطین توسط اسرائیل

۵-رقابت عربی-ایرانی همراه با اقیانوسی از سوء برداشتها، سوء تفاهمات، سوء محاسبات و تحریف ها

دو عامل مهم برای اعاده صلح و ثبات وجود دارد:

۱-حل عادلانه بحران فلسطین

۲-بهبود روابط کشورهای عربی و ایران

با توجه به اینکه خلیج فارس خانه ایران و هفت کشور عربی است، من در کتاب جدید خود که با عنوان "ساختار جدید برای همکاری، صلح و امنیت در خلیج فارس" منتشر شده، پیشنهاد داده ام که با ایجاد سیستم همکاری و امنیت جمعی بین کشورهای خلیج فارس، تقابلات را به تعاملات تبدیل کنیم.

وی افزود: این سیستم باید بر اساس اصولی همچون: احترام متقابل،منافع مشترک،عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر،احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی،منطقه عاری از سلاح های کشتار جمعی، ترتیبات عادلانه سلاح های متعارف برای کشورهای عضو،نفی فرقه گرایی،اقدامات مشترک ضد تروریسم، نفی سلطه هر کشور بر منطقه و تامین امنیت انرژی و دریانوردی؛ تشکیل شود.

مجری:  ایران با تشکیل گروههای غیردولتی وابسته مثل حزب الله لبنان، حاکمیت کشورهای عربی را نقض می کند و بعد شما میگویید توافق کنیم بر اساس احترام به حاکمیت؟«حسن نصرالله» رسما گفته که اولویت حزب الله اول ایران است بعد لبنان.

موسویان در این مورد اظهار داشت :اولا اگر ایران در عراق یا سوریه حضور دارد بخاطر دعوت دولتهای قانونی این کشورها برای مبارزه با تروریسم است.

ثانیا: حزب الله لبنان یک گروه غیر دولتی نیست. حزب الله بخشی از حاکمیت لبنان است که در پارلمان و دولت حضور قانونی و رسمی دارد. کشور لبنان هم به نیروی نظامی حزب الله برای مقابله با تجاوزات اسرائیل احتیاج دارد. حزب الله برای مقابله با تجاوز اسرائیل و اشغال خاک لبنان در سال ۱۹۸۲ ایجاد شد و اگر حزب الله نبود اشغالگری اسرائیل سالها ادامه می یافت. لذا حمایت ایران از حزب الله برای تامین حاکمیت ملی لبنان است.

مجری: بسیج بین المللی برای نجات لبنان ضروری است و همه کشورها تاکید دارند.اما حسن نصرالله مخالف است.

موسویان در پاسخ بیان داشت: اگر بنا باشد بسیج بین المللی برای لبنان شکل گیرد، باید با ابتکار شورای امنیت سازمان ملل آغاز شود زیرا این شورا عالیترین مرجع سیاسی-بین المللی برای حفظ صلح و ثبات و امنیت در جهان است. ما در وضعی هستیم که اعضاء دائم شورای امنیت خودشان عامل تهدید یکدیگر شده اند. آمریکا با چین و روسیه وارد یک جنگ سیاسی-اقتصادی-امنیتی شده، اروپا را در مورد خط لوله گاز از روسیه، تهدید به تحریم کرده است. کشورهای عضو شورای امنیت بعنوان مرجع مسئول بسیج بین المللی، دچار شکاف و بحران و تقابل بین خودشان هستند.  لذا طرح بسیج بین المللی برای نجات لبنان، یک شعار توخالی است. فرانسه یک طرحی را مطرح کرده که طرح یک کشور است نه طرح بین المللی. اگر یک طرح بین المللی مورد حمایت دولت لبنان باشد، ایران هم حمایت خواهد کرد. در شرایط فعلی که نه طرحی بین المللی وجود دارد و نه پذیرش دولت لبنان، برای چه ایران را نشانه گرفته اید؟ چه ربطی به ایران دارد؟

دیپلمات سابق ایرانی در پاسخ به سوال مجری که در لبنان مشکل تشکیل دولت وجود دارد. حس نصرالله گفته که طرح دارد. آیا شما مطلع هستید؟ گفت: من اطلاع ندارم منتهی حسن نصرالله رسما اعلام کرده که اگر رئیس جمهور و نخست وزیر با هم در مورد تشکیل کابینه موافقت کنند، حزب الله هم موافق خواهد بود. لذا حزب الله را نباید مانع تشکیل کابینه لبنان قلمداد کنید.

این پژوهشگر در جواب به این پرسش که به نظر او سه موضوع مهم برای نجات لبنان چیست؟ خاطرنشان ساخت :

اول: حل مشکلات اقتصادی. تا زمانیکه بحران اقتصادی وجود دارد، مشکلات متعدد دیگر قابل حل نخواهد بود.

دوم: یک حمایت بین المللی مثل طرح مارشال برای نجات بحران اقتصادی لبنان

سوم: بسیج بین المللی با محوریت دولت لبنان و حضور کشورهای تاثیرگذار منطقه. کشورهای تاثیر گذار منطقه در امور لبنان مثل عربستان و ایران باید حضور داشته باشند. محور اصلی هم باید خود لبنانی ها باشند.

در این رابطه که با توجه به آمدن بایدن، آیا به بازگشت آمریکا به برجام و بهبود روابط ایران و آمریکا خوشبین است ، موسویان گفت :من خوشبین نیستم. چون دولت و کنگره دچار اختلاف داخلی هستند، کنگره به دولت فشار می آورد ضمن اینکه لابی اسرائیل هم فعالیت هایش را تشدید کرده است. بایدن در موضع ضعف شدید داخلی قرار گرفته و شهامت تصمیم گیری برای بازگشت تمیز به برجام را ندارد.

وی ادامه داد: منتهی از نظر من بهبود روابط کشورهای منطقه و ایران مهمتر از بهبود روابط با آمریکاست و لذا کشورهای منطقه برای بهبود روابط با ایران، منتظر آمریکا نباشند.

برای مثال ایران و عربستان دو قدرت منطقه هستند که می توانند با  گغتگوی مستقیم مشکلات روابط دو جانبه و حتی بحرانهایی مثل یمن را حل کنند. ایران و عربستان توافقنامه امنیتی دارند که میتوانند احیاء کنند. عربستان نباید برای رابطه با ایران، با اسرائیل صحبت کند بلکه باید با تهران صحبت کند.

مجری: شما در کتاب جدیدتان پیشنهاد ایجاد یک سیستم همکاری و امنیت جمعی بین ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس را داده اید. در شرایط فعلی، ایران چه حسن نیتی می تواند نشان دهد که اعتماد عربستان را جلب کند؟

موسویان بیان داشت: ساختار جدید امنیت و همکاری جمعی که من در کتاب خودم معرفی کرده ام، بعنوان نتیجه نهایی گفتگو و همکاری است. شروع باید با اعتماد سازیهای عملی متقابل مثل توقف تبلیغات منفی، همکاری در مورد کرونا و انرژی و امنیت دریایی باشد. اقدامات اعتماد ساز را نمی توان با موضوعات بزرگ چالشی آغاز کرد.

مجری: عربستان نمی تواند بپذیرد در حالیکه ایران به حوثی ها موشک می دهد.

موسویان: ایران هم میگوید اول عربستان باید حملات نظامی را متوقف کند، آمریکا هم باید صدور سلاح برای عربستان را متوقف کند چون عربستان و آمریکا با هم درحال نابودی کامل یمن هستند. به همین دلیل میگویم آغاز اقدامات اعتماد سازی با موضوعات غیرچالشی.

مجری: در مورد برجام چه وضعی است؟ مانوئل راپنویل  از فرانسه میگوید ایران باید حسن نیت بخرج دهد و  برایان کاتولیس از آمریکا هم میگوید اشتباه از اول این بود که برجام منهای منطقه مذاکره شد.

عضو سابق گروه مذاکره کننده هسته ای ایران در این رابطه تصریح کرد : آقای مانوئل راپنویل در این نشست، ایران را در مورد برجام مورد سرزنش قرارداد. اگر کشوری باید سرزنش شود، اول آمریکاست نه ایران، چون ایران به مدت سه سال درحال اجرای کامل برجام بود و آمریکا نقض تعهد کرد و از برجام خارج شد. بعد هم اروپا باید سرزنش شود چون در حمایت از برجام فقط شعار داد همراه با اقدام صفر. الان هم ایران هم عضو برجام است و هم حداقل ۵۰ درصد آن را اجراء می کند در حالیکه آمریکا عضو نیست و از نظر اجراء هم صفر است. اروپا عضو هست اما در اجراء در نقطه صفر است. آمریکا بدون مذاکره برجام را ترک کرد و باید بدون مذاکره هم به برجام برگردد چون اجرای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل برای اعضاء الزامی است.

اما اینکه آقای برایان کاتولیس می گویند که مذاکره در مورد برجام منهای منطقه اشتباه بود. در این مورد هم اگر سرزنشی باشد متوجه آمریکا و اروپاست. در دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد، ایران پیشنهاد کرد که راجع به هسته ای و کل مسائل منطقه گفتگو شود اما آمریکا و اروپا قاطعانه مخالفت کردند و گفتند فقط هسته ای. امروز هم همان توافق هسته ای باید ملاک باشد و کامل اجراء شود و اگر سرزنشی در مورد گذشته است، آمریکا و اروپا باید سرزنش شوند.