شیوع ویروس کرونا در کشور به یکباره نگاه ها و تحسین ها را به سمت سپید پوشان کادر درمانی که همچنان در بیمارستانها مشغول خدمت رسانی هستند سوق داد، اما این در حالی است که بخشی از راهبردها برای شکست زنجیره انتقال ویروس کرونا (کوید_۱۹) بر دوش بهورزان سلامت در روستا است. افرادی که به عنوان بازوهای سلامت شبکه بهداشت و درمان کشور در نقاط روستایی دور و نزدیک، با تکیه بر روابط میان فردی ، ارتباطات چهره به چهره و همینطور پیگیری های روزانه نقش چشمگیری در شکست زنجیره انتقال کرونا در روستاها و به دنبال ان جلوگیری از الودگی این مناطق بر عهده دارند.
بهورزان و مراقبان سلامتی که وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی به دلیل نقششان در بخش بهداشت و طرح غربالگری از انها به عنوان ظرفیت بی بدیل در نظام بهداشت و درمان کشور یاد کرده است.
بهورزها در چارچوب فعالیتهای خانه بهداشت مسئولیت سرشماری سالانه و ثبت اطلاعات روستا، آموزش بهداشت عمومی، تشکیل گروههای داوطلب و شوراهای محلی بهداشت، مراقبت از زنان باردار، مراقبت از کودکان تا هشت ساله، بهداشت دهان و دندان، واکسیناسیون، نظارت بر موازین بهداشت حرفه ای، محیط عمومی روستا، بهسازی محیط، بهداشت محیط اماکن عمومی، بیماریابی و پانسمانهای ساده را انجام می دهند.
در واقع خانه های بهداشت به عنوان محیطی ترین واحد ارایه خدمت در نظام بهداشت و درمان کشور با دو بهورز زن مرد در روستاها مشغول خدمات رسانی هستند، افزون بر این بهورزها با توجه به مسئولیت هایی که دارند یک بانک اطلاعاتی کامل از وضعیت سلامت و سایر شاخص های مورد نیاز از جمعیت هدف خود را نیز در اختیار دارند.
کارشناسان معتقدند نقطه عطف موفقیت این افراد به ویژه در زمان شیوع کرونا سطح ارتباطی نزدیک و در عین حال پیگیری ها روزانه از وضعیت سلامتی مردم روستا از سوی بهورزان است. آنان علاوه بر غربالگری خانه به خانه، موازین بهداشتی و توصیه های لازم را به روستاییان اموزش داده و همین سطح ارتباطی عمیق و صمیمیت با انها باعث شده که روستاییان به خوبی به این توصیه ها عمل کنند.
در حال حاضر ۳۶ بهورز در ۲۵ خانه بهداشت رامسر در حال فعالیت هستند. این تعداد خانه بهداشت ۱۲۰روستای شهرستان رامسر را از نزدیک ترین روستا به شهر تا دور افتاده ترین روستا در دهستان اشکور، جمعیتی حدود ۷۲ هزار نفر را تحت پوشش قرار می دهند.
ارتباط صمیمانه و مستمر رمز موفقیت بهورزها
یک بهورز در روستای دیسر و میانلات در شهرستان رامسر در خصوص حال و هوای روزهای کرونایی و چگونگی مدیریت روستای تحت پوشش خود به خبرنگار ایرنا گفت: در فاز اول، غربالگری جمعیت بر اساس بیماری کرونا انجام دادیم،خانه به خانه بیمار یابی کردیم و در ادامه از روستاییان خواستیم در صورت ارتباط با افراد مشکوک به کرونا، تماس با گروه های پرخطر و نیز دارا بودن علایم،تب و لرز و اینکه چه افردای به خانه انها رفت و امد داشتند را در کمترین زمان به ما اطلاع بدهند.
زهره جنت بوداغی با بیان اینکه این روند به شناسایی افراد مشکوک به بیماری و معرفی انها به مراکز درمانی کمک کرد افزود: در راستای غربالگری مرحله دوم، توصیه های بهداشتی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس را به طور مداوم در ارتباط نزدیک و یا تلفنی اموزش دادیم، این اموزش ها در شرایطی انجام شد که از گذشته ارتباط و تعامل خوبی با مردم روستا داشتیم. همین تعامل و اعتماد به برقراری ارتباط و عمل به توصیه ها از سوی انها کمک کرده ست.
وی در خصوص چالش های این روزها می گوید: روزهای ابتدایی شروع ویروس ترس زیادی از کشندگی ان شکل گرفته بود و مردم در تماس تلفنی به ما می گفتند، شما فقط تماس می گیرد در حالیکه ما به تجهیزات حفاظت فردی نیاز داریم که خوشبختانه در ادامه به کمک شوراهای روستا برای اعضای خانواده هایی که بیمار داشتند این تجهیزات را تهیه کردیم.
این بهورز روستا همچنین می گوید کمبود نیروی بهورز موجب شده که برای پوشش مناسب علاوه بر روستای محل کار خود در روستایی دیگر نیز به عنوان نیروی کمکی حضور داشته ام و این در حالیست که به دلیل نبود تلفن ثابت برای ارتباط با مردم و پیگیریهای روزانه نیز از تلفن و اتومبیل شخصی خود استفاده می کنیم، اگرچه یک خط تلفن ثابت از زمان شیوع کرونا در دسترس قرار گرفت که گفته می شود تا اخر اردیبهشت ان هم قطع خواهد شد.
بوداغی در ادامه افزود:با وجود اینکه کادر درمانی در مراکز درمانی و بهورزان در روستاها در حال تلاش برای شکست زنجیره انتقال ویروس هستند رفتار مردم در شهر و روستا نشان می دهد که نسبت به خطر ویروس و عمل به توصیه های بهداشتی بی تفاوت شده اند و همین امر احتمال دارد شیوع بیماری را افزایش دهد.
بهورز روستای لوسر نیز در این گفت و گو با بیان اینکه در زمان شیوع کرونا به کمک دهیاری ها ماسک، ژل های ضدعفونی و دستکش را بعد از بسته بندی تهیه و به همه خانوارها تحویل دادیم،خاطر نشان کرد، معتقدم بهورزی باید در زمره مشاغل سخت قرار گیرد ،زیرا فشار کار بسیار زیاد است و ما در شیفت های صبح و عصر بدون تعطیلی حتی در زمان سال نو در حال پایش وضعیت سلامتی مردم هستیم و با بهداشت جسم و روان مردم سر و کار داریم.
زهرا جمشیدی می گوید در ابتدای شیوع کرونا مردم برای دریافت ماسک و دستکش به خانه بهداشت می امدند تا اینکه کم کم در جریان تماس ها و اموزش های مستمر به این نتیجه رسیدند که بهترین کار برای جلوگیری از ابتلا و انتقال ویروس در خانه ماندن است
وی در ادامه افزود: به طور مستمر با کلیه روستاییان تماس گرفتم و تاکید کردم که تحت هیچ شرایطی حق ندارید برای خرید سال نو به مراکز خرید و مکان های پر جمعیت بروید، زیرا ممکن است حتی بسته های اجناس الوده باشد، از همین رو همه به توصیه ها توجه کردند و از خانه خارج نشدند که همین رعایت توصیه های بهداشتی و در خانه ماندن موجب شد این روستا با جمعیت ۹۰۰ نفری هیچ بیمار مبتلا به کرونا نداشت.
نقش بهورزان در کاهش تنش روحی و روانی مردم
درهمین ارتباط یک بهورز روستای دیگر به خبرنگار ایرنا گفت:برای جلوگیری از تنش روانی بین مردم روستا سعی کردم در زمان گفت و گو با انها بیماری چندان کشنده توصیف نکنم تا دچار ترس بیمارگونه نشوند و بیشتر به توصیه ها عمل کنند و در نهایت توضیح دادم که این بیماری سرعت انتقال بالایی دارد و برای مقابله با ان تنها باید به توصیه های بهداشتی عمل کنند
نیلوفر غنمی بهورز روستای طلارسر افزود علاوه بر گفت و گوی خانه به خانه با مردم از طریق پخش بروشور ها، اطلاع رسانی از طریق فضای مجازی،برنامه های خود مراقبتی را به طور مستمر به انها ارسال کردیم ضمن اینکه با کمک دهیارها و شوراهای روستا دستکش و ماسک ژل های ضد عفونی و نیز سمپاشی روستاهارا نیز انجام دادیم.
غنمی گفت ابتدای شیوع بیماری واکنش مردم با ترس زیادی همراه بود، علایمی داشتند که تصور می کردند به بیماری مبتلا شدند و زمانی که تماس می گرفتند و علایم را توضیح می دادند انها را به ارامش دعوت می کردیم تا دچار استرس بی مورد و خودبیمار پنداری نشوند ،ضمن اینکه به طور دقیق به توصیه ها عمل می کردند و امیدواریم رعایت اصول بهداشتی کماکان از سوی مردم حفظ شود.
وی در توضیح موارد و واکنش های جالب مردم در مواجهه با خود مراقبتی های کرونا می گوید: گاهی اوقات که سامانه خوداظهاری را برای افراد ارسال می کردیم برای اینکه عملکرد این سامانه ها را راستی ازمایی کنند، گزینه علایم سرفه یا تب را انتخاب می کردند و زمانی که پیام برای ما ارسال می شد و تماس می گرفتیم تا علایم فرد را بررسی کنیم می گفتند علائمی نداریم و صرفا می خواستیم بدانیم این سامانه تا چه اندازه دقیق عمل می کند.
غنمی در ادامه پراکنده بودن جمعیت روستایی و دوری مسیر دسترسی را از دشواری های خدمت رسانی در منطقه تحت پوششش خود برشمرد و افزود: برای رفع این دشواری نیز رئیس مرکز مقرر کرد از قبل روز بازدید ار روستاها به انها اطلاع بدهیم تا خودرویی برای سرکشی در روستاها فرستاده شودو در این بین برخی همکاران اگر تمایل داشتند با اتومبیل شخصی خود نیز رفت و امد می کنند.
وی در خصوص تامین تجهیزات و لوازم حفاظت فردی در خانه بهداشت خود گفت:روزهای اول شیوع کرونا با کاستی هایی مواجه بودیم اما بعد از ان اقلام مورد نیاز به طور کامل تامین شد و تا این لحظه نیز مشکل خاصی برای ارسال تحهیزات به خانوارها نداشتیم.
این بهورز افزود برخی خانه بهداشت ها ممکن است در این ایام به دلیل جمعیت زیاد برای ارسال ماسک ودستکش، ژل های ضد عفونی با کاستی هایی مواجه بوده باشند، ولی در روستای طلارسر چون جمعیت کمتری به نسبت سایر بخش ها داشتیم توانستیم طبق درخواست ها جمعیت را تحت پوشش قرار دهیم.
شهرستان ۸۰ هزار نفری رامسر در منتهی الیه غرب استان مازندران در مرز با گیلان قرار دارد.
