ایران و سناریو بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید

پایگاه خبری جماران: عبدالرضا فرجی راد، کارشناس سیاست خارجی در یادداشتی برای جماران نوشت:

با توجه به آخرین نظر سنجی در انتخابات ریاست جمهوری  پیش رو در  ایالات متحده آمریکا که برای اولین بار دونالد ترامپ، نامزد جمهوری خواهان را با چند درصد اختلاف جلوتر از کامالا هریس، نامزد دموکراتها نشان می دهد، باید گفت که بر خلاف انتظار و امیدی که بعد از کنار رفتن جو بایدن ایجاد شد، به نظر می رسد احتمالا جهان باید بازگشت دونالد ترامپ را تحمل کند. اگر چنین باشد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه روزهای خوشی را در پیش خواهد داشت و زمان رفتن ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین و پذیرش آتش بس اجباری فرا می رسد. با قطع کمک های آمریکا و ناتو که تحت سلطه آن است، به هیچ وجه ادامه جنگ برای اوکراین ممکن نخواهد بود؛ ضمن اینکه از نقطه نظر روحی نیز دولت اوکراین، سربازان و مردم آن کشور به کلی بهم می ریزند و جبهه های جنگ هم با به هم ریختگی روبه رو می شوند.

تصورم این است که به بهانه گفت و گو در مورد جنگ اوکراین ملاقاتی بین ترامپ و پوتین نیز صورت خواهد گرفت و در این ملاقات پوتین امتیازاتی به ترامپ ارائه خواهد کرد که تا آخر دوره ریاست جمهوری اش وی را با خود داشته باشد. همچنین در صورت پیروزی ترامپ جبهه اروپایی نیز با دو دستگی رو به رو می شود و کشورهایی که موافق آتش بس بودند، همچون مجارستان و اتریش که علنی اعلام می کردند، و نیز آنهایی که این تمایل را  به زبان نمی آوردند؛ حالا این میل به برقراری آتش بس را علنی اعلام خواهند کرد. پیروزی ترامپ همچنین از نقطه نظر جنگ اوکراین برای ایران مطلوب تلقی می شود، زیرا با برقراری آتش بس فشارهای روزافزون غربی، و به ویژه اروپایی، بر ایران به خاطر «حمایت تسلیحاتی» از روسیه کاهش خواهد یافت.

حتی معتقدم اگر قرارداد راهبردی ایران و روسیه تا آن زمان به امضاء نرسد و آتش بس نیز در جنگ اوکراین اتفاق بیفتد، بعید است روس ها موافقتنامه را به شکل تهیه شده امروزی امضاء کنند. زیرا روس ها هم در مقابل کمک های تسلیحاتی که از ایران دریافت می کنند، قرار است سلاح های پیشرفته تری در اختیار ایران بگذارند. حالا باید دید که در حاشیه نشست بریکس این موافقتنامه بین رییس جمهور ایران و پوتین امضاء خواهد شد یا خیر.

با پیروزی احتمالی ترامپ در کمتر از دوهفته دیگر ما شاهد تحولاتی در منطقه خاورمیانه خواهیم بود. بعضی از کشورهای حوزه خلیج فارس همچون عربستان، امارات متحده عربی و بحرین خوش رقصی بیشتری نشان خواهند داد و علیرغم بی اعتمادی به او تلاش می کنند روابط شخصی را با وی و دامادش تقویت کنند و شاهد فعالیت های بیشتر آنها در منطقه شام خواهیم بود.

این کشورها بر تضعیف جبهه مقاومت تأکید و تلاش خواهند کرد که در لبنان با فشار آمریکا رئیس جمهور و نخست وزیر و شرایط سیاسی کشور را به نفع خود تغییر دهند. در سوریه احتمال خارج کردن نیروهای آمریکایی بسیار بالا است؛ به ویژه که به نظر می رسد بشار اسد خود را برای هماهنگ کردن سیاست هایش با سیاست های اعراب محافظه کار همچون عربستان، بحرین و امارات آماده ساخته و این کشورها می توانند مشوق ترامپ در خروج نیروهای آمریکایی که خود وی نیز بی میل به آن نیست، باشند.

طبعا بحث تشکیل دو دولت به سبک دموکرات ها و آن چیزی که عربستان اعلام کرده کمرنگ خواهد شد و ترامپ و دامادش هم طرح خود را با پایتختی بیت المقدس برای اسرائیل و حفظ شهرک ها ادامه می دهد.

در این دوره جنگ یمن قابل احیاء است و ترامپ در رابطه با امنیت باب المندب و تجارت جهانی حساسیت بیشتری نشان خواهد دهد. در صورت ادامه ناامنی در این گذرگاه استراتژیک، بمباران یمن شمالی ادامه خواهد یافت و این امکان وجود دارد که با تضعیف قابل توجه حوثی ها عربستان و امارات مستقیم و یا غیر مستقیم از طریق دولت عدن حملات گذشته را به شمال آغاز کنند.

البته مشکلی که عربهای خلیج فارس با ترامپ خواهند داشت تجارت و سرمایه گذاری گسترده چین در این کشورهاست که عرب ها در این رابطه مقاومت خواهند کرد و احتمالا در مقابل این فشار همچون دوره اول ترامپ مجبورند خریدهای کلان نظامی از آمریکا انجام دهند و نیز رشوه های میلیاردی به خانواده ترامپ و اعضای با نفوذ حزب جمهوریخواه پرداخت کنند.

دونالد ترامپ سیاست گذشته خود مبنی بر مذاکره مستقیم با ایران را ادامه خواهد داد و در ماههای اولیه بر آن اصرار خواهد کرد. باید دید چقدر جمهوری اسلامی آمادگی دارد به مذاکرات ادامه دهد. مذاکراتی که پادشاه عمان در تماس تلفنی خود آمادگی آمریکا برای آغاز آن بعد از انتخابات را به رییس جمهور ایران اعلام کرده است. در صورت عدم مذاکره ایران با امریکا تحریم ها سخت تر خواهد شد و صادرات نفت به چین مختل می شود. از آن طرف رابطه آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران تیره تر خواهد شد و طبیعتا روند به سوی تحریم های اروپا و سازمان ملل پیش خواهد رفت.

البته این احتمال نیز بالاست که در صورت مذاکره با ترامپ و گروه وی بتوان به دستاوردهایی رسید؛ به ویژه اگر فضای روابط اقتصادی برای آمریکا در ایران فراهم شود. نباید فراموش کرد که در دوره ترامپ دو رقیب سیاسی و اقتصادی برای ممانعت از موفقیت گفت و گوهای ایران و آمریکا با قدرتی بیش از زمان دموکرات ها فعال خواهند بود؛ یکی نتانیاهو و دیگری پوتین که به هیچ وجه نمی خواهد نفت ایران به بازارها و به ویژه بازار اروپا راه یابد.

مشاهده خبر در جماران