نامه سرگشاده محمد بحرینیان به رئیس جمهور: از تغییر برای مردم ایران سراب نسازید!

گروه اقتصاد و درآمد: سید محمد بحرینیان، صنعتگر و پژوهشگر توسعه، با انتشار سومین نامه خود به رئیس جمهور، با بیان اینکه پیام جامعه ایران در انتخابات امسال «تغییر» بود، تاکید کرد: حال که وزرا برگزیده شده است، جهت رفع کاستی‌ها، ضعف‌ها و محدودیت‌های هر تصمیم مهم، پیشنهاد می‌شود جنابعالی سازوکاری را طراحی کنید که در هر حیطه تخصصی، دو یا سه خُبره با اهلیت علمی و تجربی و با عدم اشتهار به فساد و همچنین اشتهار به حریت و آزادی و ترجیح منافع ملی به منافع فردی و گروهی، قبل از اعلام یا ابلاغ این تصمیم‌ها، این ضعف‌ها دیده و اعلام شود، و اینگونه از مشارکت و ذخیره دانایی کشور بهره‌مند شوید. 

به گزارش جماران، متن این نامه که در اختیار جماران قرارداده شده است، بدین شرح است:

رئیس جمهور محترم، جناب آقای دکتر پزشکیان

کاندیدا شدن جنابعالی در انتخابات ریاست‌جمهوری امسال، با تأکید بر نکاتی اساسی همچون به‌کارگیری نخبگان، متخصصان، نگفتن دروغ و تکیه بر شرافت - رویه‌هایی که در بیش از یک سده گذشته، به جز در چند دوره خاص و کوتاه در کشور مطرح نبود - امید و روح تازه‌ای را در جهت اصلاح مسیر اشتباه‌های گذشته در جامعه زنده کرد و دمید. دو سال پیش،‌ طی تماس تلفنی برای مساعدت به یک بیمار و اقدام سریع از سوی شما، نیک‌نفسی، پاکدامنی و حمایت از محرومانِ حضرتعالی برای اینجانب معلوم گردید. این نیک‌نفسی در زمان انتخابات امسال نیز با توجه به وعده‌ها و صحبت‌هایی که شما ارائه دادید، برای بار دوم برایم یادآوری شد. از این‌رو، به سهم ناچیز خود تلاش کردم که مرددین را جهت شرکت در انتخابات و رأی به جنابعالی تشویق کنم و سپس در کنار چند تن از نخبگان باشرافت و پاکدامن که دغدغه توسعه ایران را دارند، صراحتاً در حمایت از حضرتعالی بیانیه‌ای را منتشر کردیم. مطمئن باشید اگر نقدی مطرح می‌شود، مخالف جنابعالی نبوده و نیستم و این نقدها هشدار است و بر اساس احساس تعلق‌خاطر فراوانی است که به کشور عزیزمان ایران داریم و موفقیت و پیشرفت آن، دغدغه و اولویت ماست و برای رسیدن به آن، از هیچ کوششی فروگذار نخواهیم کرد.

انتخابات امسال، پیام‌های مهمی برای سیاستگذاران و تصمیم گیران کشور به همراه داشت. پیام جامعه ایران در انتخابات امسال، چه آنانی که در این انتخابات شرکت کردند و چه آنانی که شرکت نکردند، یک پیام واحد و مبتنی بر « تغییر» بود؛ تغییری که به بهبود واقعی معیشت و افزایش منطقی آزادی های اجتماعی در جامعه ایران بینجامد. بررسی انتخابات گذشته در سال‌های پیشین در ایران نیز نشان می‌دهد که تغییر و اصلاحات همواره یکی از خواسته‌های عمومی جامعه ایران بوده است. وقتی مردم این احساس را داشته‌اند که در میان کاندیداهای انتخاباتی، افرادی در جهت ایجاد اصلاحات و تغییر در کشور پا به میدان گذاشته‌اند، با حضور و حمایت‌های خود، به طور شفاف این خواست را به حاکمیت نشان داده‌اند. اما امسال جامعه ایرانی این خواست را با کنشی دیگر و با قهر با صندوق ، به حاکمیت به نمایش گذاشت.

رئیس‌جمهور محترم، جناب آقای دکتر پزشکیان

شعار اصلی شما در زمان پیش از انتخابات، تغییر بود؛ امری که جامعه در حال گذار ایران، از مدت‌ها قبل برای به سرانجام رسیدن آن اعلام آمادگی کرده و برای تحقق واقعی آن در طول چهار دهه گذشته به پای صندوق رأی آمده است. به غیر از جامعه، فعالان اقتصادی و همچنین تمام افرادی که در این انتخابات پشت سر شما حضور داشتند و از حضرتعالی حمایت کردند، به وعده‌ها و امید به تغییری که شما به آنان وعده دادید، دلبسته بودند. واقعاً به این باور رسیدیم این بار نوع عملکرد متفاوت خواهد بود و بالاخره کشور با عظمتی مثل ایران، قرار است روزهای خوب و پرشکوهی را با بازگشت نخبگانش به تصمیم‌گیری‌های اساسی کشور تجربه کند. باورمان شده بود که با بازگشت افراد دانشمند و دانا و باتجربه واقعی به تصمیم‌گیری‌های کشور، قرار است طرحی نو درانداخته شود. به جرأت می‌گویم، وضعیت حال حاضر کشور را مدیون دوره‌هایی کوتاه در تاریخ خود هستیم که افراد دانشمند، دانا و نخبه در رأس تصمیم‌گیری‌های اقتصادی بودند. در این دوره‌های کوتاه، پایه‌هایی در کشور بنا گذاشته شد که امروز این کشور با این حجم از تحریم، همچنان در حوزه اقتصاد کمرش خم شده، اما نشکسته است.

باید بگویم امروز ما هر چه قدر از نفوذ دشمن و استعمار خارجی در کشور خود بیم داریم و آن را علیه منافع ملی و کشور خود می‌دانیم، باید به همان اندازه از دادن مسئولیت به افراد دارای عدم اهلیت نیز بیم داشته باشیم و از آن پرهیز کنیم، زیرا این دو مورد هر چند در ظاهر با یکدیگر متفاوت اند، اما عملکرد و تأثیری که هر دو بر یک جامعه و کشور می‌گذارند، یکسان است و هر دو به تخریب و از بین رفتن فرصت‌ها و راه‌های پیشرفت پیش‌روی کشورها می‌انجامند. بنابراین باید خطر نفوذ دشمن را معادل خطر تصمیم‌گیران بدون اهلیت حرفه‌ای بدانیم. برای اینکه راه‌های نفوذ دشمن خارجی را بیشتر لمس کنید، پیشنهاد می‌کنم دستور فرمایید دستورالعمل سازمان سیا را که در تاریخ 26 دی ماه 1326، یعنی 77 سال پیش، توسط این سازمان تدوین و باعنوانSimple Sabotage Field Manual»  » در اختیار خائنان به سرزمین آباء و اجدادی‌ هر کشوری قرار گرفت، برایتان ترجمه و جهت مطالعه در اختیارتان قرار دهند. این گزارش که از 16 فروردین 1387 از طبقه‌بندی محرمانه‌ خارج و در اینترنت در دسترس عموم مردم جهان قرار گرفت، به صراحت اعلام می‌کند که برای ایجاد خرابکاری در امور تصمیم‌گیری، جای افراد دانا و دانشمند را با افراد بدون اهلیت تعویض کنید و اینگونه پایه های ویرانی و تخریب را در یک کشور شکل دهید و قوام بخشید.

تجربه نشان داده،‌ کشوری که توسعه‌نیافته باشد و اقتصاد قوی نداشته باشد و دارای احزاب قوی و یکپارچه نباشد، به طور طبیعی گرفتار کلونی‌های شلخته تصمیم‌گیری می‌شود. در این حالت در غیاب یک حزب مقتدر و سازمان‌یافته باز هم به تجربه، مشاهده می‌شود که نقش شخصیت‌ها در تصمیم‌گیری‌های حیاتی برای گذر از انواع بحران‌ها، بسیار مهم و تأثیرگذار است. جنابعالی به درستی در مناظره‌های خود به بحران در جامعه ایران اشاره کردید و با توجه به تأکیدات متعدد در ایام انتخابات بر حضور افراد کارشناس، نخبه و دارای علم در کابینه تان، بذر امید را در دل بسیاری از غم‌خواران توسعه‌نیافتگی ایران بزرگمان کاشتید.

رئیس جمهور محترم

در دو نامه سرگشاده به جنابعالی و همچنین دو نامه سرگشاده به دو سلف اخیر حضرتعالی در سال 1400، پیشنهادهایی را جهت عبور از بحران‌های فعلی کشور تقدیم نمودم. در این نامه‌ها درخواست کردم که اگر راه های اصولی گزینش و انتخاب افراد جهت پست های مهم تصمیم گیری در حاکمیت ایران قابل انجام نیست، حداقل در حضور جنابعالی، نخبگان ذیربط و دارای اهلیت واقعی با افراد انتخاب شده برای هر وزارت خانه به مباحثه بنشینند تا بتوانید قضاوت کنید که آیا این افراد به لحاظ علمی و تخصصی برای آن میزها شایسته و صالح هستند یا خیر؟ این امری است که رهبر انقلاب هم، در ششم شهریور ماه 1390 در جلسه با اعضای دولت مستقر، بیان داشتند و توصیه کردند که وزرا در جمع عمومی و حتی رسانه‌ها در مباحثه با نخبگان و اساتید به توجیه تصمیم‌های خود بپردازند و اگر اشتباه نموده‌اند، اصلاح کنند.

جناب آقای دکتر پزشکیان

باتوجه به برنامه‌های ارائه شده توسط وزرای اقتصادی حضرتعالی، باید بگویم که در این برنامه‌ها نشانی از نوآوری، تغییر و راهگشایی برای برون‌رفت از معضلات پرشمار اقتصادی و صنعتی کشور وجود ندارد. کلی‌گویی و تکرار واژه‌های به ظاهر زیبا را ده‌ها سال است که در برنامه‌های ارائه شده وزرای دولت‌های مختلف برای گرفتن رأی اعتماد از مجلس شاهد هستیم، بدون اینکه تحلیل و تبیین صحیح و راه‌حل مشخصی را برای حل مشکلات ارائه دهند و هنوز هم در بر همان پاشنه می‌چرخد. متاسفانه عده ای هم به سرعت قلمفرسائی در باره توانمندی فرد معرفی شده می نمایند که با واقعیت مطابقت ندارد. چاپلوسی و مبالغه گوئی عادت بخشی از جامعه ما گردیده. در حقیقت بخش قابل توجهی از وضعیت خطرناک و اضطراب‌آور فعلی، نتیجه ناتوانی‌ تصمیم‌گیری برخی از وزرای قبلی است که اهلیت حرفه‌ای برای سمتی که انتخاب شدند را نداشتند. اگر برنامه‌های ارائه شده را با برنامه‌های وزرای دولت‌های پیشین مقایسه کنید،‌ عبارت‌ها و واژه‌های مشابه عمل نشده بسیاری را می‌یابید!

امروز کشورمان با معضلات مهم اقتصادی فراوانی روبه‌رو‌ست که اگر برای این موضوع چاره‌ای نیندیشید، افق سختی را فراروی ما قرار می‌دهد. قاطعانه ایمان دارم که همچنان با وجود ذخیره دانایی موجود در کشور و نیز با در اختیار داشتن جوانان کم‌ نظیر علمی چه در داخل و چه در خارج کشور، هنوز امید جهت فائق آمدن بر این مشکلات و توسعه‌نیافتگی‌ها در ایران عزیزمان وجود دارد و ما قادر هستیم که طی یک دهه در بین کشورهای قدرتمند و بازیگر جهان قرار گیریم. اما بیم آن می‌رود همچون اسلاف جنابعالی، برای حل مشکلات کشور، وزرا علائم غلطی را ارائه دهند. همچنان که در ادوار گذشته دیدیم که چگونه تصمیم‌های اشتباه اقتصادی،‌ کشور را به گرداب‌های ناخوشایندی کشاند و کشور را دچار تنش‌های مختلف کرد!

از این‌رو باتوجه به محدودیت‌های جنابعالی در انتخاب افراد، حداقل در جهت حل بهتر معضلات و مشکلات پیش‌روی کشور، چند پیشنهاد خدمتتان ارائه می‌دهم:

۱ - توقف رویه دستکاری آمار و اطلاعات و مخفی‌کاری و پنهان‌کاری آنها در کشور، تا از این طریق اهل خرد و دانایی بتوانند به طور منظم و شفاف در جریان داده‌ها و شاخص‌های واقعی کشور قرار گیرند و به طور عملی نظارت‌های تخصصی و مدنی در جهت حل مشکلات کشور اعمال شود. مصادیق فراوان است، تنها به دستور عدم انجام سرشماری سال ۱۴۰۰ اشاره می‌کنم و همچنین عدم انتشار کامل نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵.

۲- حال که وزرا برگزیده شده است، جهت رفع کاستی‌ها، ضعف‌ها و محدودیت‌های هر تصمیم مهم، پیشنهاد می‌شود جنابعالی سازوکاری را طراحی کنید که در هر حیطه تخصصی، دو یا سه خُبره با اهلیت علمی و تجربی و با عدم اشتهار به فساد و همچنین اشتهار به حریت و آزادی و ترجیح منافع ملی به منافع فردی و گروهی، قبل از اعلام یا ابلاغ این تصمیم‌ها، این ضعف‌ها دیده و اعلام شود، و اینگونه از مشارکت و ذخیره دانایی کشور بهره‌مند شوید. در سه دولت پیش از جنابعالی، تصمیم‌های مقطعی، اشتباه و بدون بررسی کارشناسی دقیق گرفته می‌شد که همواره با موانع متعددی روبه‌رو می‌گردید و دیدیم که هر بار با تغییر آن تصمیم‌ها، اعتبار دولت نزد جامعه خدشه‌دار می‌شد.

۳- و در نهایت اگر تیم فعلی جهت گفت‌وگو در دانشگاه‌ها دعوت شدند، مانند گذشته به صورت مونولوگ (یک طرفه) ظاهر نشوند و حضور آنها در دانشگاه‌ها و مراکز علمی، مبنی بر گفت‌وگوهای دو طرفه باشد.

حکیم ابوالقاسم فردوسی بیتی سروده که هر آنچه ما امروز می‌بینیم در این شعر نهفته است:

«جهان سر به سر عبرت و حکمت است/ چرا زو همه بهر من غفلت است».

در پایان، جناب آقای رئیس‌جمهور  استدعا می کنم مراقب باشید که از تغییر برای مردم ایران سراب ساخته نشود!

 سید محمد بحرینیان

صنعتگر و پژوهشگر توسعه