در گفت و گو با جماران؛
قربان اوغلی، دیپلمات سابق: مسأله اروپا با ایران، جنگ اوکراین است/ ایران باید با کی‌یف مذاکره کند/ دولت رئیسی خطای فاحش استراتژیک کرد؛ به کاری که در ماه‌های پایانی دولت روحانی انجام شد پشت پا زدند/ آن مذاکرات به تفاهم رسیده بود
جاوید قربان اوغلی دیپلمات سابق کشورمان به خبرنگار جماران گفت: به اعتقاد من، فعلاً در این مرحله عزم جدی برای اینکه سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی قرار دهند وجود ندارد و اروپائی‌ها نمی‌خواهند سطح تنش با ایران را ارتقاء دهند و سعی می‌کنند تا جایی که ممکن تنش با ایران را مدیریت کنند و رفتار ایران درباره موضوعاتی که مورد امنیتی هستند، مثل اوکراین یا مسائلی که اهتمام دموکراتیک حقوق بشری پیدا می‌کند، بتوانند با تحریم‌ها و فشارهای دیپلمایتک تغییر داده شود، نه این لزوماً به مسیری بروند که پل‌های پشت سر را خراب کنند و ایران وارد اقدامات واکنشی تندی شود.
یک دیپلمات سابق بر این باور است: آنچه باعث چرخش رابطه ایران و اروپا شد نه اقدامات اروپا، بلکه اقدامات ایران بود. بعد از آنکه اعتراضات شروع شد پل‌های روابط بین ایران و اروپا شکسته شد و این اعتراضات بنزینی بر روی آتش بود بخاطر اینکه اروپائی‌ها از دو مسئله تحت فشار بودند.
جاوید قربان اوغلی در گفت و گو با جماران، درباره قطعنامه اخیر پارلمان اروپا مبنی بر تروریست خواندن سپاه گفت: پارلمان اروپا یک نهاد مستقل است و می‌تواند در مواردی که در دستور کار آن باشد قطعنامه صادر کند. اینکه دولت‌های اروپایی ملزم باشند از آن تبعیت کنند، در روال کاری آنها چنین چیزی پیش‌بینی نشده است. همانطور که می‌دانید علی‌رغم اینکه پارلمان اتحادیه تصویب کرد، ولی اتحادیه اروپا تن به آن نداده است.
قطعنامه اخیر پارلمان اروپا علیه سپاه اجرایی نمی شود
وی با بیان اینکه در این زمینه چالش‌هایی وجود دارد، ادامه داد: برخی کشورها موافق و برخی کشورها مخالف هستند. همچنین برخی موضوعات حقوقی در این باره مطرح شده، مبنی بر این که باید مسأله به صورت قضائی مطرح شود، ولی این امر اجرایی نشده است. فلذا به نظر نمی‌رسد اجرایی شود و دولت‌های اروپایی این را بپذیرند. مشابه این کار که قطعنامه دوم تعلیق برجام بود نیز در همان پارلمان اروپا رأی نیاورد.
اروپایی‌ها نمی‌خواهند سطح تنش با ایران را ارتقاء دهند
قربان اوغلی تصریح کرد: به اعتقاد من، فعلاً در این مرحله عزم جدی برای اینکه سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی قرار دهند وجود ندارد و اروپائی‌ها نمی‌خواهند سطح تنش با ایران را ارتقاء دهند و سعی می‌کنند تا جایی که ممکن تنش با ایران را مدیریت کنند و رفتار ایران درباره موضوعاتی که مورد امنیتی هستند، مثل اوکراین یا مسائلی که اهتمام دموکراتیک حقوق بشری پیدا می‌کند، بتوانند با تحریم‌ها و فشارهای دیپلمایتک تغییر داده شود، نه این لزوماً به مسیری بروند که پل‌های پشت سر را خراب کنند و ایران وارد اقدامات واکنشی تندی شود.
این دیپلمات در پاسخ به پرسشی در این خصوص که اروپا تلاش داشته ایران و آمریکا را بر سر میز مذاکره بنشاند و اختلافات را حل کنند، اما با شروع اعتراضات در ایران رویه آنها تغییر کرد و کشورهای اروپائی از جمله فرانسه و آلمان شمشیر را از رو برعلیه ایران بستند، گفت: موضع اروپا در قبال ایران موضع منعطف و نرمی بود. در موضوع هسته‌ای که مهم‌ترین مسأله در چند سال گذشته بود، ابتکار عمل و شروع مذاکره ایران با اروپایی در دوره آقای خاتمی آغاز شد. زمانی که آمریکایی‌ها وارد شدند ما چین و روسیه را وارد کردیم و گروه 5+1 شکل گرفت.
وی اضافه کرد: اروپائی‌ها همواره تلاش داشتند با ایران به یک تفاهمی برسند، به دلیل اینکه در هر گونه مسأله اشاعه هسته‌ای و رقابت‌های هسته‌ای متضرر اصلی به لحاظ امنیتی اروپائی‌ها هستند، تا آمریکایی‌ها. اروپا در این زمینه متضرر می‌شود؛ هم به لحاظ امنیتی و هم به لحاظ مسائل دیگر. لذا اروپایی‌ها اهتمام بیشتری به تفاهم داشتند و کار نهایتاً به این رسید که 5+1 انجام شد و علی‌رغم اینکه آمریکا از برجام خارج شد، بیشترین تلاش را اروپا کرد تا برجام را نجات بدهند.
قربان اوغلی تصریح کرد: آنها برای احیاء برجام و باز گذاشتن کانال‌های ارتباط با ایران، برای منتفع شدن ایران از دستاوردهای اقتصادی برجام تلاش کردند. مضاف بر این کار، بیشترین انتقادات را به ترامپ و دولت آمریکا کردند که ما در آن زمان شاهد منازعه لفظی بین اروپا و آمریکا بودیم. همچنین آمریکا را شماتت می‌کردند که غیرمسئولانه از یک موافق‌نامه یا دستاورد بین‌المللی که چندین کشور پای آن بودند، بدون مشورت با آنها خارج شده و انتقادات زیاد به آمریکا می‌کردند.
دولت رئیسی خطای فاحش استراتژیک کرد
به کاری که در ماه‌های پایانی دولت روحانی انجام شد پشت پا زدند
در حالی آن مذاکرات به تفاهم رسیده بود و باقری را به عنوان مذاکره‌کننده قرار دادند
وی همچنین یادآور شد: در ماه‌های پایانی دولت روحانی که مذاکرات شروع شد اروپائی ها مسئول این پرونده بودند. چون ایران با آمریکایی‌ها مذاکره نمی‌کرد و 4+1 را قبول داشتند. اروپائی‌ها نیز در این زمان بیشترین تلاش را کردند تا بتوانند دیدگاه‌های آمریکا و ایران را به هم نزدیک کنند. حتی با اینکه دولت آقای رئیسی خطای فاحش استراتژیک کرد و کاری که در ماه‌های پایانی دولت آقای روحانی انجام شد را پشت پا زد و قبول نکرد، در حالی که آن مذاکرات به تفاهم رسیده بود و آقای باقری را به عنوان مذاکره‌کننده قرار دادند.
اقدامات تیم فعلی باعث شده اختلافات بیشتر شود؛ وارد بن‌بست شدیم
شروع اختلافات اروپا با ایران و انتقادات اروپا از ایران از مسئله جنگ اوکراین و روسیه آغاز شد
جنگ اوکراین جنگی علیه اروپا است، نه جنگ علیه آمریکا
این دیپلمات اضافه کرد: متأسفانه اقدامات تیم فعلی باعث شده اختلافات بیشتر شود و شاهد بن‌بست شدیم. حتی موقعی که این بن‌بست به وجود آمد اروپائی‌ها دست از تلاش برنداشتند. دو دوره مذاکره در قطر و وین برگزار کردند، ولی متأسفانه ایران موضع سرسختانه خود را ادامه داد و دستاوردی نداشت. اروپائی‌ها همواره در تلاش بودند با ایران به یک نتایجی برسند، اما چرا موضع اروپائی‌ها این گونه شد؟ این طور نیست که از اعتراضات داخلی ایران بیاید. شروع اختلافات اروپا با ایران و انتقادات اروپا از ایران از مسئله جنگ اوکراین و روسیه آغاز شد. علت این بود که جنگ اوکراین جنگی علیه اروپا بود، نه جنگ علیه آمریکا.
وی اظهار کرد: درست است که این جنگ مناقشه غرب و روسیه بود، ولی در اینجا روس‌ها در حیات خلوت اروپا با اوکراین می‌جنگیدند که برای اروپایی ها سنگین است. آنچه باعث چرخش رابطه ایران و اروپا شد نه اقدامات اروپا، بلکه اقدامات ایران بود. بعد از آنکه اعتراضات شروع شد پل‌های روابط بین ایران و اروپا شکسته شد و این اعتراضات بنزینی بر روی آتش بود، به خاطر اینکه اروپائی‌ها از دو مسئله تحت فشار بودند.
وی ادامه داد: اول، نحوه برخورد ایران با اعتراضات با معیارهای دموکراتیکی که آنها ادعا دارند، همخوانی نداشت. دوم، ایرانی‌هایی که در اروپا زندگی می‌کنند برای اولین بار در تاریخ 44 ساله انقلاب به صحنه آمدند. آنها بعضاً مقامات دولتی هستند و تأثیرات بسیار زیادی روی تصمیمات دولت‌های اروپائی گذاشتند؛ این امر باعث شد که اکنون در رابطه با اروپا مسائل حل نشود. اروپائی‌ها الان محتاطانه برخورد می‌کنند؛ همانطور که آقای رابرت مالی نیز مطرح کرد.
ایران باید پای خود را از جنگ روسیه و اوکراین بیرون بکشد
قربان اوغلی در خصوص راهکاری که ایران باید پیش بگیرد تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران باید از مسأله اوکراین شروع کند و پای خود را از جنگ روسیه و اوکراین بیرون بکشد و یک موضع بی طرفانه داشته باشد و حتی با اوکراین در این رابطه مذاکره کند. اوکراینی‌ها در قضیه هواپیما که فاجعه ای عمیق‌تر از پهپاد بود، صبورانه برخورد کردند.
قربان اوغلی اظهار کرد: در قضیه هواپیما مذاکره یکی دو سال طول کشید، ولی الان در موضوع پهپادها و قضیه برجام موضع اروپا بسیار تند شده و هر گونه ترمیم روابط اروپا و غرب از اوکراین شروع می‌شود. به دلیل اینکه اوکراین یک جنگ جدید بین غرب و شرق است و خط مقدم غربی‌ها در آنجا اروپائی‌ها هستند و ایران باید از مسأله اوکراین شروع کند و بعد از کانال‌های دیپلماتیک به گونه‌ای که آقای بورل از طریق رابرت مالی اطلاع بدهد، اقدام کند.
وی گفت: اینکه اروپائی‌ها نمی‌توانند حرفی بزنند به خاطر فشار افکار عمومی است که داخل اروپا و لابی ایرانی‌ها بسیار نیرومند است. بنابراین، در کنار این دو مسأله که باید انجام شود ایران باید روش‌هایی که در مدیریت این اعتراضات داخلی دارد تغییر دهد و از روش‌هایی که الان استفاده می‌کند مخصوصاً مسئله اعدام‌ها که بسیار ضربه زده دست بردارد و در سیاست‌خارجی به گونه ای ریل گذاری کند که تکیه بر ملاحظات درست امنیتی، سیاسی و اقتصادی داشته باشیم.
او در پایان خاطرنشان کرد: روابط ما با دنیا، باید براساس منافع خود با همه کشورها عادی باشد و سعی کنیم تنش زدایی کنیم و اعتمادسازی بین ما و کشورهای دیگر شود. از این جهت در سراشیبی افتاده ایم که نتیجه آن اجماع جهانی علیه ما، تصویب قطعنامه‌ها و اجرای اسنپ‌بک و انداختن ایران در چاله قطعنامه شورای امنیت است که برای ما فاجعه بار است.
مشاهده خبر در جماران