داستان کیت های جام جهانی ۲۰۲۲؛ از اعتراض به قطر تا پیژامه ارزان پرتغال!

جی پلاس، فرشته مقدم: هیچ جام جهانی بدون انتخاب میزبان، ورزشگاه، قرعه کشی، آلبوم چهره های برجسته و از همه مهمتر کیت های جدید تیم های ملی برگزار نمی شود. این تشریفات مرحله به مرحله پیش می روند تا آغاز مهمترین  تورنمنت فوتبالی فرا برسد. جام جهانی ۲۰۲۲ قطر هم از این قائده مستثنی نیست.

در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، آدیداس بیشترین نماینده را داشت (۱۲ تیم ملی) و بیشترین فروش را (به نوشته بلومبرگ بیش از ۸ میلیون دلار) اما برند برجسته نایکی بود (۱۰ تیم ملی) چون کیت های فینالیست ها (فرانسه و کرواسی) به این شرکت تعلق داشت. اکنون برند آمریکای شمالی بیشترین نماینده را در قطر دارد. ۱۳ کیت تیم ملی را نایکی طراحی کرده است و آدیداس و پوما به ترتیب هفت و شش پیراهن را. باید دید چه برندی بیشترین فروش را خواهد داشت و فینالیست خواهد شد. هر یک از این کیت ها داستانی دارد که در ادامه به جذابترین شان پرداخته می شود. 

برند هومل که کیت تیم ملی دانمارک را طرحی کرده است همیشه حرفی برای گفتن دارد. معمولا به خاطر طراحی های عالی اش است اما این بار فراتر از آن است. کمپانی دانمارکی پیراهن تک رنگ تیم ملی را معرفی کرد که به شکلی اعتراض خود را به برگزاری جام جهانی نشان می داد. برند هومل با انتشار عکس کیت های تیم ملی نوشت: "با پیراهن دانمارک  می خواهیم یک پیام دو وجهی بفرستیم. آن تنها برای گرامیداشت قهرمان یورو ۱۹۹۲ نخواهد بود بلکه اعتراض به قطر هم است که حقوق بشر را زیر پا گذاشت. به همین خاطر تمام جزئیات کیت پنهان است حتی لوگوی ما. نمی خواهیم در جریان تورنمنتی که جان هزاران نفر را گرفت پیدا باشیم. تا پایان از تیم ملی دانمارک حمایت خواهیم کرد اما این به آن معنا نیست که از قطر به عنوان کشور میزبان حمایت می کنیم. به نظر ما ورزش باید مردم را متحد کند و زمانی که این اتفاق نمی افتد نسبت به آن واکنش نشان می دهیم."

دانمارک از معدود تیم های ملی است که سه کیت با خود به جام جهانی می برد. پیراهن اصلی کامل قرمز، کیت دوم یکدست سفید و سومین کیت یکدست سیاه. "هومل در رابطه با پیراهن سوم توضیح داد: "سیاه رنگ عزا است. درست ترین رنگ برای این جام جهانی. آن نشانگر داستان حقوق بشر در قطر است و رفتاری که با کارگران مهاجر برای ساخت ورزشگاه ها شده است." قطر هم به سرعت پاسخ  دانمارک را داد. مسئولین برگزاری جام جهانی از برند دانمارکی عصبانی شدند و اعلام کردند: "با هومل در رابطه با این که جام جهانی جان هزاران نفر را گرفته است مخالفیم. ما هر گونه اهمیت ندادن به حفظ سلامتی و امنیت ۳۰ هزار کارگری که ورزشگاه های جام جهانی و دیگر پروژه های تورنمنت را ساختند رد می کنیم."

بر اساس اعلام روزنامه گاردین بیش از ۶۵۰۰ کارگر به خاطر ساخت ورزشگاه های جام جهانی جان خود را از دست دادند. فیفا و قطر این آمار را رد کردند و میزبان قول داد وضعیت کارگران را بهتر خواهد کرد. پس از مخالفت های چندین ساله با برگزاری جام جهانی در قطر، اعتراض برند دانمارکی برجسته ترین واکنش در میان تیم های حاضر در این تورنمنت به حساب می آید‌. در حالی که سازمان های ONG مانند دیده‌بان حقوق بشر به فیفا و اسپانسرهای جام جهانی فشار می آورد که غرامت کارگران پرداخت شود، هومل نخستین گام را برداشت تا اولین برندی باشد که به شکل آشکار مخالفت خود را از برگزاری جام در قطر اعلام می کند. 

شکست کیت دوم 

برند آلمانی پوما دو ویژگی برجسته دارد: قبول ریسک در طراحی هایش که خیلی ارزشمند است و همگون کردن پیراهن ها که قابل بحث است. برای جام جهانی قطر نیز این کار را انجام داد و نتیجه برای هیچکس رضایت بخش نبود. منطقی است که کیت های باشگاهی از منچسترسیتی در انگلیس تا ایندیپندینته در آرژانتین یک طرح داشته باشند و تنها تفاوتشان رنگشان باشد اما در رابطه با تیم های حاضر در جام جهانی به نوعی یک شکست محسوب می شود.  

یکی از کشورهای که بیش از همه مخالف کیت جدید بود غنا بود. مردم این کشور نارضایتی خود را در شبکه های اجتماعی اعلام کردند. برخی از آن ها از فدراسیون خواستند تا از پوما شکایت کند و بعضی دیگر خواستار طرحی جدید برای جام جهانی شدند. هم صنفان پوما از طراحی های این شرکت انتقاد کردند. تاد رادوم، طراح ورزشی گفت: "جام جهانی تماما شور و هیجان است و هر تیمی که در آن حضور دارد شایسته آن است که پیراهنش معرف فرهنگ کشورش باشد." 

علاوه بر موضوعی که رادوم اشاره کرد کیت ها این حس را القا می کنند که کمپانی پوما بدون ایده است و زمانی کافی را برای طراحی پیراهن های جدید نداشته است. یکی از کیت های آشکار در میان شش تیم برای سوییس است. طرح مرکزی کیت یادآور تقویم های تلفنی موبایل ها است. رادوم با شوخی درباره آن گفت: "می دانم که سوییسی ها به توانایی مدیریت زمان و تولید ساعت ها مشهور هستند اما..." 

اروگوئه ای ها هم از کیت تیم ملی کشورشان در جام جهانی به شدت ناراضی بودند و از شبکه های اجتماعی برای ابراز این نارضایتی استفاده کردند‌. یکی از کاربران نوشت: "پیراهن دوم جدید اروگوئه به اندازه صبح زود بیدار شدن در روز اول هفته برای سر کار رفتن زشت است." کاربر دیگری نوشت: "من را ببخشید اما آن طرح مسخره و ترسناکی است." انتقادها تا حدی زیادی بود که ایگناسیو آلونسو، رییس فدراسیون فوتبال اروگوئه از طرح دفاع کرد و آن را متفاوت خواند.

یک خروس مقابل شیرها

تنها چند هفته به شروع جام جهانی باقی مانده اما کامرون به تازگی از کیت خود رونمایی کرد. فدارسیون فوتبال این کشور با مدیریت ساموئل اتوئو چند ماه پیش از شروع جام جهانی قراردادش را با برند فرانسوی لو کوک اسپورتیف فسخ کرد و با ال اشپورت قرارداد بست. این شرکت زمان کمی داشت تا کیت شیرها را برای تورنمنت پیشرو آماده کند. کیت کامرون همیشه جنجال به همراه دارد. یک بار می خواستند پیراهن بدون آستین بپوشند که فیفا اجازه نداد و آن ها از زیر پیراهن دیگری پوشیدند. اکنون مشکل دادگاهی است. قرارداد فدارسیون فوتبال این کشور با لو کوک اسپورتیف به این خاطر فسخ شد که حقوق ها در زمان تعیین شده پرداخت نشده بود. 

شرکت فرانسوی تصمیم گرفت فدراسیون را دادگاهی کند تا مشکل حل شود. لو کوک از کامرون به خاطر نقض قرارداد شکایت کرد و به دنبال این است که قراردادش را تا آخرین روز سال ۲۰۲۳ حفظ کند. همچنین کمپانی فرانسوی شرکت هایی که با فدراسیون این کشور همکاری کنند را تهدید کرد. شاید به همین خاطر تیم ملی کامرون با ال اشپورت یک برند ورزشی کم سابقه و دور از فوتبال قرارداد امضا کرد. در حالی که مشکل فدراسیون فوتبال کامرون و کمپانی فرانسوی در دادگاه حل خواهد شد تیم ملی این کشور دو بازی آخر دوستانه اش را با برند لو کوک بازی کرد. از طرفی ال اشپورت برخی از لباس های تمرین را معرفی کرد و همچنان راز خود را در رابطه با طرح پیراهن های اصلی کامرون حفظ کرده است. کامرون نخستین بازی اش را بیست و چهارم نوامبر برابر سوییس انجام خواهد داد. 

فراموشی کانادایی ها

کانادا پس از ۳۶ سال توانست دوباره به جام جهانی صعود کند اما کیت جدید برای این رقابت ها ندارد. به نظر می رسد نه برای فدراسیون این کشور و نه برند نایکی کیت جدید اهمیت داشته باشد. آن ها ترجیح می دهند با همان پیراهنی که به جام جهانی صعود کردند در قطر حاضر شوند. جاناتان دیوید، مهاجم کانادا در دیدار دوستانه برابر قطر در ماه سپتامبر گلزنی کرد و هنگام شادی پس از گل لوگو نایکی را به نشانه اعتراض پوشاند. 

ارل کوچرین، مدیرکل فدراسیون فوتبال کانادا به نشریه اتلتیک گفت: "پروسه تهیه پیراهن جام جهانی خیلی طولانی است، دست کم ۱۸ ماه. برای آماده شدن کیت ها در زمان مناسب باید این پروسه از ماه مارس ۲۰۲۱ شروع می شد که هنوز صعودمان مشخص نشده بود‌." در آن زمان تنها بازیکنان و جان هاردمن (سرمربی) از صعودشان مطمئن بودند. سم ادکوگبه در این رابطه اظهار کرد: "همه تیم های حاضر در جام جهانی باید پیراهن جدید داشته باشند چون یک رویداد سمبلیک است. من از کیت فعلی نفرت ندارم اما دوست داشتم پیراهن جدیدی داشته باشیم." 

تنها کانادایی ها به خاطر نداشتن کیت جدید نایکی ناراضی نیستند، دیگر کشورها هم از طرح جدید نایکی رضایت نداشتند. پیراهن جام جهانی آمریکا سفید است و لوگو فدراسیون روی سینه قرار گرفته است که برای هواداران و بازیکنان آزار دهنده است. تیم وه‌آ، پسر ژرژ وه‌آ نوشت: "ما هم مانند همه عصبانی هستیم." وستون مک‌کنی افزود: "تلاش کردم تا آن را بگویم." نبود خط های راه راه سفید و قرمز که به نوعی نشان دهنده هویت فوتبال آمریکا است بیش از همه برای هواداران آزار دهنده است. صدها امضا برای درخواست کیت جدید در سایت change.org به ثبت رسید. 

شرایط برای نایکی در انگلیس هم آسان نبود. به خاطر درگذشت ملکه الیزابت باید رونمایی را به تعویق می انداختند. همچنین مقدار رنگ آبی به کار رفته در پیراهن اصلی (سفید) زیاد است که این موضوع هواداران را ناراحت کرد. یک کاربر در توئیتر نوشت: "شوک آور است، هرگز هوادار انگلیسی که از آبی استفاده می کند نیستم. در پیراهن ما تنها باید از رنگ قرمز و سفید استفاده شود." کاربر دیگری نوشت: "زمانی که هری کین جام قهرمانی را بالای سر می برد خیلی ارزشمندتر است که با کیت قرمز باشد و نه با این پیراهن وحشتناک." 

در پرتغال هم مشکلاتی وجود داشت. هواداران از تغییراتی که نایکی برای کیت تیم ملی کشورشان ایجاد کرده بودند ناراضی بودند. در طراحی جدید شورت کامل سبز است که در وب سایت از آن به عنوان پیژامه ارزان یاد می شود. در هر صورت چیزی که واضح است زمانی که بازی ها شروع شوند هواداران این موضوع را فراموش می کنند و تمام تمرکزشان روی حمایت از تیم ملی کشورشان خواهد بود. زمانی که تیمی جام قهرمانی را در قطر بالا ببرد اهمیتی ندارد که پیراهنش چقدر زشت است یا زیباترین آن هاست. 

مشاهده خبر در جماران