رمز محبوبیت «خاتمی»، اعتقاد به «کرامت انسان»

پایگاه خبری جماران: مهم‌ترین نعمت خداوند به بشر که با افتخار یادآوری شده، نعمت «کرامت» است: «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ» (اسراء/70). مهمترین ظهور کرامت هم عقل، آزادی و اختیار است. گر چه ملائکه مختار و بلند مرتبه‌اند ولی چون عقل محض‌اند و گرایش مادی در آنان نیست، جز خوبی را برنمی‌گزینند و لذا با آن مرتبت متعالی‌، شایسته مقام «خلافت» نبودند و نیستند و مقام متعالی «خلافت» را فقط انسانی سزاست که از «حمأ مسنون»(حجر/33) [گِل متعفن یعنی پست‌ترین ماده] خلق شده و از روح خدایی(سوره ص/72) در او دمیده گردیده و سالک از «اسفل السافلین»(تین/5) تا «اعلی علیین» بوده و به مقام «فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر»(قمر/55) می‌رسد.

کرامتی که خداوند به بشر داد، در «عقل، فهم، آزادی و اختیار» بود لذا خداوند حتی شناخت و عبادت خود را بر او تحمیل نکرد بلکه کریمانه و با محبت و عشق، او را به پیمودن مختارانه راه «محبوبیت» و «معشوق شدن» سوق داد: «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ»(آل عمران/31)[(ای پیامبر به مردمان) بگو اگر خدا را دوست دارید، از من پیروى کنید تا «محبوب» خدا شوید» و بارها بر این آزادی و اختیار تأکید کرد.

پیامبر نیز کرامت و آزادی انسان را سرلوحه تعالیم و عمل خود قرار داد و نه با مکلّف کردن، که با عاشق ساختن مردم به ساختن «مدینة النبی» همت کرد و مدینه پیامبر، شهر شور و عشق شد. انقلاب اسلامی در راستای انقلاب پیامبر برای حاکمیت بخشیدن به عشق بین «خدای عاشق و انسان معشوق» شکل گرفت و امام با زبان کرامت و محبت مردم را مخاطب قرار داد و به سوی ساختن مدینه فاضله فراخواند و با اجابت کم‌نظیر مردم مواجه گشت.

نزدیک به نیم قرن پیش مردم ایران برای رسیدن به کرامت اعطایی خداوند، دو حماسه بزرگ «انقلاب اسلامی» که اوج آن 22 بهمن 57 بود و «دفاع مقدس» که اوج آن سوم خرداد 61 و «فتح خرمشهر» بود، را خلق کردند. با خاتمه دفاع مقدس 8 ساله (31 شهریور 59 تا 29 تیر 66) اما مرحله جدیدی شروع شد که با افول بسیاری از معیارهای کرامت، آزادی، انتخاب و مردمی بودن نظام همراه شد و زبان تکلیف، ولایت پذیری، اطاعت مطلق و «شیعه تنوری»، زبان جایگزین گشت. 

دولت سازندگی با وجود خدمات شایان ولی با روآوردن به شبه انسداد سیاسی و اجرای سیاست تعدیل اقتصادی، کرامت مردم را خدشه‌دار کرد و در اواخر آن دولت، مردم احساس کردند حاکمیت در صدد است کرامت، آزادی و اختیارشان را مخدوش کند و فردی را به عنوان «رئیس جمهور» بر آنان تحمیل نماید لذا حماسه سومی را در دوم خرداد 76 خلق کردند و «سید محمد خاتمی»؛ سیدی نجیب از تبار یاران «روح الله» و فرزند «روح الله» را به ریاست جمهوری برگزیدند و با رأی کم‌نظیر خود، دوباره دلدادگی خود به کرامت، آزادی و انتخاب را فریاد کردند.

سید محمد خاتمی هم در دوران 8 ساله ریاست جمهوری، به جدّ منادی کرامت، آزادی و انتخاب مردم شد و شعارش توسعه سیاسی، بسط آزادی و کرامت بود و آگاهانه از دادن شعار اقتصادی ابا می‌کرد زیرا بر این باور بود که اگر کرامت انسان در کشور رعایت گردد و به مردم آزادی و انتخاب داده شود، مردم خود، برترین‌هارا برخواهند گزید و کشور را خواهند ساخت و اقتصاد را رونق خواهند بخشید و همین گونه هم شد که در دوران 8 ساله حکومتش، اقتصاد ایران در شکوفاترین مرحله در 40 سال اخیر بود و مخالف و موافق بر موفقیت دولتش در اداره عالمانه اقتصاد و جراحی‌های بزرگی همچون تک نرخی کردن ارز، کم کردن اتکای به نفت، متعادل سازی قیمت سوخت و بنزین و ... با کمترین تکانه اجتماعی و فشار بر اقشار مستضعف، اذعان دارند.

گر چه اقتدارگرایان در دوران 8 ساله ریاست جمهوری‌اش با به راه انداختن هر 9 روز یک بحران مانند قتل‌های زنجیره‌ای، حمله به کوی دانشگاه، قتل عام مطبوعات و ...، که هر کدام به تنهایی دولتی را به سقوط می‌کشاند و با «تدارکاتچی» خواستن او و ...؛ در راه موفقیتش سنگ‌ها انداختند ولی چون خواهان کرامت، آزادی و اختیار مردم بود و مردم این را از او باور داشتند، در کوران بحران‌ها توانست درخشان‌ترین عملکرد را از خود به جا گذارد و امروز با گذشت ربع قرن از انتخاب حماسی دوم خرداد و با ممنوع التصویر و ممنوع الحضور بودن او در اجتماعات مردمی و ...، هنوز هم در اوج محبوبیت است. امید که در سالگرد «حماسه مردمی دوم خرداد» که مولود «حماسه مردمی سوم خرداد» بود، قدرتمندان در «سیره خاتمی» تأمّل و تدبّر کنند و از او درس «مردمی بودن» بگیرند.