جی پلاس/ به مناسبت سالروز رحلت؛
سید مرتضی فیروزآبادی، عالمی که در محضر سیدعلی آقا قاضی شاگردی کرد و محرم اسرار او شد
آیت الله سید مرتضی حسینی فیروزآبادی یزدی (۱۳۲۹-۱۴۱۰ق) از علمای شیعه بود. ایشان مجبور به مهاجرت از نجف به قم شد و مدتی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها اقامه جماعت می کرد. وی در شب هفدهم ماه ذیحجه رحلت کرد.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی آیت الله سید مرتضی فیروزآبادی اختصاص دارد.
زندگینامه سید مرتضی فیروزآبادی
سید مرتضی حسینی فیروزآبادی یزدی (۱۳۲۹-۱۴۱۰ق) از علمای شیعه حوزه علمیه نجف و قم در قرن ۱۴ هجری قمری. از وی تألیفات متعددی نظیر عنایة الاصول، فضائل الخمسة و خلاصة الجواهر به‌جا مانده است. سید فیروزآبادی مدتی در حرم حضرت معصومه(س)، نماز جماعت اقامه می کرد. او در سال ۱۴۱۰ق در قم درگذشت و در قبرستان باغ بهشت دفن شد.
اطلاعات فردی
سید مرتضی فیروزآبادی
نسب امام سجاد(ع)
تاریخ تولد ۱۳۲۹ق
زادگاه نجف
تاریخ وفات ۱۷ ذی‌الحجه سال ۱۴۱۰ ق
محل دفن قبرستان باغ بهشت
شهر وفات قم
اطلاعات علمی
استادان سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا علی ایروانی، میرزا ابوالحسن مشکینی و شیخ کاظم شیرازی
محل تحصیل نجف، قم
تألیفات عنایة الأصول فی شرح کفایة الأصول، فضائل الخمسة
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعی امامت جماعت در حرم حضرت معصومه(س)
زندگینامه
سید مرتضی در ربیع الأول سال ۱۳۲۹ق در نجف اشرف به دنیا آمد. نسب او به امام زین‌العابدین (ع) می رسد و پدرش سید محمد فیروزآبادی از فقهای نجف و از مراجع تقلید شیعه بود. وی از مقام و منزلت علمی والایی در حوزه علمیه نجف برخوردار بود.[۱]
وفات
او در شب ۱۷ ذی‌الحجه سال ۱۴۱۰ق درگذشت و در شب ۱۸ بر حسب وصیت، در صحن دوّم مزار باغ بهشت در قم دفن شد.[۲]
تحصیلات
سید مرتضی فیروزآبادی پس از فرا گرفتن مقدمات خواندن و نوشتن به شیوه عربی و فارسی از اساتید آن زمان مانند آقا حسین مشاق، به تحصیل علوم اسلامی به روش متعارف در حوزه های علمیه پرداخت. وی علوم ادبیات و بخش مهمی از علم اصول و فقه، فلسفه الهی و علم کلام را نزد اساتید آن حوزه فرا گرفت.
وی پس از اتمام رسائل، مکاسب و کفایه در علم اصول در درس خارج حاج میرزا علی ایروانی و شیخ میرزا ابوالحسن مشکینی صاحب «حاشیه کفایه» شرکت کرد و در علم فقه در درس سید ابوالحسن اصفهانی و شیخ کاظم شیرازی حاضر شد.[۳]
گفته شده میرزا علی ایروانی به فرزند ارشد خویش و شاگردانش می گفت: جدیت در تحصیل و پشتکار را از سید مرتضی (فیروزآبادی) بیاموزید.[۴]
تدریس
فیروزآبادی پس از گذراندن سطوح عالی حوزه به تدریس در حوزه علمیه نجف اشتغال یافت و در مسجد شیخ انصاری به تدریس کفایه پرداخت. او بیش از ۶ دوره کفایة الأصول آخوند خراسانی را درس داد و دیگر کتب سطح را هر یک چندین بار تدریس کرد.[۵]
هجرت به قم
فیروزآبادی، در سال ۱۳۹۱ق بر اثر فشار و آزار حکومت حزب بعث عراق مجبور به ترک عراق و هجرت به قم شد و به تدریس درس خارج فقه، تحت عنوان «خلاصة الجواهر» مشغول شد.[۶] او شب ها در حرم حضرت معصومه(س)، نماز جماعت را اقامه می کرد.[۷]
تألیفات
از تألیفات فیروزآبادی می توان کتاب «أصول الفقه»، «إزاحة الشکوک فی حکم اللباس المشکوک» و «مناسک الحج و العمرة» را نام برد.
از ویژگی های آثار او دقت و تحقیق در مصادر مهم و گوناگون است، چنان که تألیفات فقهی و اصولی ایشان از مباحثی ژرف و سبکی ساده و روان برخوردار است.
برخی از آثار ایشان عبارتند از:
عنایة الأصول فی شرح کفایة الأصول، این کتاب در شرح کفایه آخوند خراسانی است. این کتاب در شش جلد است و بارها در نجف، تهران، قم و بیروت به چاپ رسیده است.
فضائل الخمسة من الصحاح السته و غیرها من الکتب المعتبرة؛ این کتاب در ۳ جلد است و در نجف، تهران و بیروت چندین بار به چاپ رسیده است.
السبعة من السلف، در یک جلد است و در بیروت و قم به چاپ رسیده است.
منتخب المسائل، در مسائل فقهی و فروع احکام است و در قم به چاپ رسیده است.
خلاصة الجواهر، این کتاب شرحی استدلالی و بزرگ بر کتاب منتخب المسائل است. کتاب الطهارة آن در سه جلد، در قم به چاپ رسیده است.
الفروع المهمة فی أحکام الأئمة، کتابی است در فقه استدلالی و بسیار مفصل که تنها کتاب الطهارة آن ۳ جلد بزرگ است.
و آثار دیگری اعم از تعلیقه و شرح که بر دیگر کتاب های درسی حوزه یا در دیگر موضوعات نگاشته است.[۸]
فضایل اخلاقی
سید مرتضی فیروزآبادی از فضایل اخلاقی برخوردار بود. او با مردم با نیکویی و روی گشاده برخورد می کرد و در امور زندگی قانع و عفیف النفس بود تا آنجا که مقدار زیادی از کندن زیرزمین خانه اش را به دست خود انجام داد. هر روز صبح با آوازی نسبتا بلند و لحنی شیوا مقید به تلاوت قرآن کریم بود.[۹]
او شب های چهارشنبه و در سال های آخر شب های پنج شنبه که خلوت بود، پیاده به مسجد سهله در کوفه می رفت.[۱۰] علی دوانی، یکی از همراهان وی در این مراسم می گوید: در حجره آیت الله فیروزآبادی در مسجد سهله، یک حصیر و بالشی از سبوس گندم و آفتابه ای بیشتر موجود نبود.[۱۱]
در مسجد کوفه به مقام حضرت ابراهیم(ع) علاقه زیادی داشت تا آنجا که می گفت: دوست دارم پس از مرگم مرا دور مقام ابراهیم چند مرتبه طواف دهند.[۱۲] او در همسایگی سید علی قاضی منزل داشت و در درس های اخلاق و عرفان وی شرکت می کرد و محرم اسرار استاد بود.[۱۳]
پانویس
۱. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۳.
۲. فیروزآبادی، فضائل پنچ تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۴.
۳. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۵-۶.
۴. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۴.
۵. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۳.
۶. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۳.
۷. رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۲۲۵.
۸. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۹-۱۳.
۹. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.
۱۰. جواهر کلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۹۹۲.
۱۱. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.
۱۲. فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.
۱۳. فیروزآبادی، مقدمه سید محمد فیروزآبادی، ص۷-۸.
منابع
فیروزآبادی، سید مرتضی، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۲ق.
فیروزآبادی، سید مرتضی، فضائل پنج تن علیهم السلام در صحاح ششگانه اهل سنت، مترجم محمدباقر ساعدی، قم، اهل البیت، ۱۳۷۴ش.
جواهر کلام، عبدالحسین، تربت پاکان قم، قم، انصاریان، ۱۳۸۲ش.
شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
مشاهده خبر در جماران