محتشمی پور؛ مرد سیاست و میدان

پایگاه خبری جماران: تاریخ پر فراز و فرود نهضت اسلامی ایران دارای ابعاد و لایه های متنوع و گوناگونی است که تفسیر و واکاوی آن در هر بخش برای نسل ها و عصرهای بعد نکاتی بسیار رهگشا و آموزنده در برخواهد داشت. گرچه هر ملتی خود را در آیینه تاریخ پیشینیان ارزیابی می کند ولی آنچه مهم و بالنده است، رهگشایی گذشته هر ملت برای آینده او خواهد بود. فهم درست دیروز چراغ راه امروز است که از اشتباهات عبرت گرفته و راز و رمز موفقیت ها را برای آینده ای بهتر بازیابیم.

همه کسانیکه دوران انقلاب اسلامی را درک کرده اند خاطرات به یاد ماندنی آن زمان را هیچگاه از یاد نمیبرند. شکوه و عظمت آن مرحله از تاریخ ایران زمین بیشتر در تحول و دگرگونی روحی و آرمانی ملتی بود که علیرغم همه سختیها و فشارها و مشکلات روزمره زندگی به ناگهان از خود جامعه ای آرمان دار، تکامل پو، هدفدار و پیوسته ساختند به گونه ای که نه قومیتی دیده می شد و نه زبان و مذهب و آیین و مرامی. گویا جامعه متنوع و مختلف سرزمین ما به یکباره به خانواده ای تبدیل شد که  جز به یکدیگر نمی اندیشیدند و هر کدام در جهت رفع نیازها و پاسخگویی به مشکلات هم فکر میکردند.

از روشنفکران و دانشگاهیان گرفته تا بازاریان و کارگران،‌ از زنان و دختران تا مردان و جوانان،‌ از روحانیان تا دیگر طبقات و اقشار مختلف جامعه ایران،‌ آنچنان احساس قرابت و نزدیکی در فکر و عمل داشتند که جهان را به شگفتی واداشتند. قدرت نفس مسیحایی رهبر نهضت آنچنان در عمق وجدان و متن احساس جامعه تاثیر گذاشته بود که از مردم آن روز نسلی خدایی ساخت. مگر نه این است که هنر پیامبران و رهروان راستین آنان قبل از هر جهش و جنبشی در زندگی انسان روح و روان آدمی را متحول و دگرگون می سازند؛ نگاه و نگرش او را نسبت به جهان و هستی تغییر می دهد و شعله ای از بیقراری و ناآرامی در عمق جان انسان برمی افروزند. به گونه ای که جز خدا و رضای او به هیچ چیزی نیاندیشند.

امام خمینی(س) هنرش همین بود که بر مسند دین و ایمان تکیه زد و ملتی مسلمان و خداباور را به سرچشمه زلال ایمان و معنویت رهنمون ساخت. آزادی و عدالت اجتماعی،‌ ستیز با ظلم و بیدادگری،‌ دفاع از مظلوم و فروافتادگان را از متن دین و دیانت جستجو کرد و روح تشنه و روان خسته مردم سرزمین ما را از آموزه های رهایی بخش دین و دیانت سیراب کرد و زخم های آنها را التیام بخشید.  او توانست همه اختلاف ها را به وحدت و یکپارچگی،‌ دشمنی ها را به محبت و دوستی، خود محوری ها و خودبینی ها را به ایثار و فداکاری تبدیل نماید. و اینگونه نسلی را بنیاد کرد که نامش را نسل انقلاب خواهم گذاشت.

ویژگی نسل انقلاب این بود که پیوندی عمیق و ارادتی وثیق بین خود و امام خویش بازیافت و به او و راه او و آرمان او باور داشت و خدا و حقیقت را در چهره مصمم و نافذ او حس میکرد. نسل انقلاب نه به قدرت می اندیشید و نه ثروت را جستجو میکرد. از میز و مقام و موقعیت گریزان بود و رضای خدا و خدمت به مردم را اصلی ترین آرمان خود میدانست. از مدرک گرایی گریزان بود و از رانت خواری نفرت داشت. عدالت را نه در شعار که در عمل می دید. پست و مقام را مسئولیت و خدمت می انگاشت و به تعبیر شهید مظلوم،  نسل انقلاب شیفته خدمت بودند و نه تشنه قدرت. بسیاری از عزیزان بودند که در آغاز انقلاب و احساس نیاز مردم به حضور و خدمت آنها از بهترین دانشگاه های اروپا و امریکا دست کشیدند و سرازیر کشور اسلامی خود شدند و چه بسیار از آنها که در جبهه های جنگ شهید گردیدند. اگر توانستیم هشت سال در یک جنگ نابرابر و تحمیلی و مورد حمایت همه قدرت های جهانی سرافرازانه مقاومت نماییم و همه جهان را به تعجب و شگفتی واداریم، فقط به خاطر این نسل انقلاب بود.  سردارانی که خود قبل از دیگران جلودار بر حمله و هجوم می شدند و راه را برای دیگران می گشودند. امام خمینی(س) که خود نماد یک آموزگار بزرگ معنوی و اخلاقی بود و در طول عمر با برکت خویش تمام تلاش و توان خود را در خودسازی و رهایی خویشتن از نفس و نفسانیات صرف کرده بود و جلوه ای از اخلاق خدایی شده بود و بر اندیشه و رفتارش چنان جاذبه ملکوتی و گیرایی معنوی نمودار بود که هر انسان تشنه حقیقت را مسحور خود میکرد و در همان نگاه نخستین شیفته کلام و سخن او می گشت. آن کس که دل و دورن به خدا داد و خود را با او معامله کرد،‌ خدای عالم نیز دل ها به او می گرایاند و درون ها را تسخیر اندیشه و کلام او خواهد کرد.  تحول بزرگ و شگفت انگیز انقلاب اسلامی رویش این نسل شکوه آفرین بود. نسلی که در سایه رهبری امام بزرگوارش هویت اصیل خویش را بازیافت و در زیر آبشار معنویت و خداباوری آلودگی های منیت ها و خودخواهی ها را شستشو داد و سرآمد زمان خود گشته است.

 آغاز آشنایی

مرحوم محتشمی پور یکی از همین نسل انقلاب بود با همه ویژگی هایش. اولین برخورد من با ایشان به سال های نخستین بعد از  پیروزی انقلاب اسلامی برمیگردد. او را در بیت امام و در کنار دیگر یاران حضرتش دیدم. چهره ای آرام و دوست داشتنی، شخصیتی متواضع و گیرا. در همان نگاه اول برق ارادت قلبی ام درخشید و از برخورد صمیمی و به دور از تکلف او لذت بردم. سال ها گذشت و دست تقدیر مرا به فرنگ و ایشان را به سوریه گسیل داشت. یکی از روزها که اخبار ایران را در آلمان پیگیری میکردم،‌ خبری ملال آور به گوشم رسید و آن اینکه انفجار بسته پستی در سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق موجب مجروح شدن سفیر ایران گردید.

 حضور محتشمی پور به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوریه:

دفاع از مردم فلسطین و مبارزه با اشغالگران صهیونیست یکی از مهمترین آرمانهای انقلاب اسلامی و رهبری فرزانه آن بود؛ چه اینکه رفع ظلم و بی عدالتی و مقابله با نظام سلطه و در راس آن امریکای جهانخوار و اصلی ترین پایگاه آن در قلب خاورمیانه، یعنی رژیم غاصب اسراییل، با روح انقلاب اسلامی عجین بود. و به خاطر همین بود که ملت های مظلوم و گرفتار ستمگریها و بی عدالتیها خود را کنار انقلاب اسلامی می دیدند و در عمق ذهن و ضمیرشان احساس نزدیکی و قرابت با آن داشتند. در روزهای آغازین پیروزی انقلاب اسلامی،‌ رابطه ایران با اسراییل قطع شد و سفارت فلسطین رسما در تهران گشوده شد و صفحه ای نوین در مناسبات سیاسی ایران و جهان اسلام ورق خورد.

موج طوفنده انقلاب اسلامی نه تنها رژیم دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی را در هم کوبید که لرزه بر پیکره دیگر قدرتهای پوشالی منطقه انداخت. به ویژه ملت های مسلمان خود را وامدار حرکتی میدیدند که برخاسته از باورهای دینی و ارزش های عقیدتی مشترک آنان است و الگوگیری و تاثیرپذیری از این رخداد عظیم خواب راحت را از چشم حاکمان جبار منطقه ربوده بود.

تجاوز رژیم بعثی عراق در پاییز ۱۳۵۹ به ایران، که از حمایت سیاسی و اقتصادی قدرت های بزرگ و به ویژه کشورهای ارتجاعی منطقه برخوردار بود، هدفی جز زمین گیر کردن این رستاخیز بزرگ دینی و اسلامی در جهان اسلام نداشت.

سوریه در این جنگ نابرابر کنار ایران ایستاد و موقعیت استراتژیک آن برای جمهوری اسلامی مضاعف گردید. از یک سو تجاوز وحشیانه رژیم بعث عراق را برنتافت و از سوی دیگر در مقابله با تجاوزات رژیم اشغالگر قدس لحظه ای درنگ به خود راه نداده است. از این جهت سوریه و حکومت اسد برای جمهوری اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار بود. سفیر ایران در سوریه به خصوص در آن مقطع از شرایط حساس ایران، باید شخصیتی توانمند و مطمئن و از هر جهت مورد وثوق ارکان نظام باشد تا یارای مدیریت در عرصه های مهم و تعیین کننده، دیپلماسی و میدان را توامان داشته باشد.

نقش بی بدیل حجت الاسلام و المسلمین محتشمی پور در ایجاد تشکیلات و ساماندهی حزب الله لبنان ستودنی است. او با چنین موفقیتی توانست جوانان مومن و مبارز و مصمم لبنانی را با کمک شخصیت های تاثیرگذار دینی و سیاسی لبنانی به صورت ارتشی منظم و کارآمد متشکل نماید که امروز میتوان حزب الله لبنان را افتخاری بزرگ بر تارک مقاومت اسلامی یاد کرد.

از سوی دیگر، تلاش در ایجاد رابطه ای وثیق و فعال میان تهران و دمشق آن هم در وضعیت خطر جنگ عراق علیه ایران که رژیم بعثی بغداد می کوشید با همه توان آن را تقابل جهان عرب با ایران به تصویر بکشاند،‌ توفیق او را در عرصه سیاست و دیپلماسی واگو می کند.

اسراییل و موساد حذف محتشمی پور را برنامه ریزی می کند تا بدینوسیله مغز تشکیلاتی حزب الله را فلج نموده و کینه توزانه حربه کاری خود را بر آن سازمان نوبنیاد وارد سازند. در یکی از روزها بسته پستی به نام سفیر ارسال می شود که حاوی بمب قوی واکنش زا است. متاسفانه انفجار آن بسته در لحظه بازگشایی دست راست او را قطع و نیمی از دست چپ او را متلاشی می کند. موج شکننده آن نیز آسیب جدی به شنوایی او وارد می کند ولی خوشبختانه او زنده میماند.

 اعزام به ژنو جهت مداوا:

از دوستان وزارت امور خارجه اطلاع دادند که جناب محتشمی را در یکی از بیمارستان های شهر ژنو بستری کرده اند و حال روحی مساعدی ندارد . از دفتر امام تماس گرفتند که همراهی و مساعدت لازم در خصوص معالجه ایشان انجام گیرد. در اولین فرصت برای ویزای سوییس اقدام شد و راهی ژنو شدم. اولین دیدار در بیمارستان انجام گرفت. لحظه ای که چشم در چشم یکدیگر دوختیم هر دو گریستیم و من با همه قدرت و توان بر  خود مسلط شدم. ساعتی کنار تخت او نشستم و گوشه ای از حادثه انفجار را توضیح داد.

دو روزی ماندم و با او در مورد ادامه معالجات صحبت کردم و از ایشان خواستم که پس از مرحله نخست مداوا بهتر است ادامه آن در آلمان صورت گیرد. ایشان پذیرفت و تا اندازه ای از نگرانی تنهایی و غربت دوران مداوایش کاسته شد. من برگشتم و در تماس مداوم بودم که پس از مدتی امکان ترخیص از بیمارستان حاصل شد. ایشان به همراه خانواده و فرزند کوچکش سید علی و نیز دو همراه،‌ مرحوم علیزاده که خدایش رحمت کند و آقای فتحی به هامبورگ آمدند و میهمان ما بودند و چون یک خانواده درکنار هم زندگی میکردیم و این سعادتی بود که خاطراتش هرگز فراموش نخواهد شد.

شناخت روحیات و خصلت های نهفته و ناپیدای هر انسانی زمانی بهتر و بیشتر آشکار می شود که با او همسفر و هم سفره باشی. شخصیت آرام و توام با متانت و صداقت از مرحوم محتشمی پور،‌ محصول شناخت من از آن دوران است.

تدین و دین باوری،‌ صداقت و یکرنگی، تواضع و فروتنی، پاک چشمی و پاک دستی، مناعت و بلند طبعی، بخشی از صفات بارز و برجسته او بود.  ایمان و ارادتم به این مرد بزرگ ثمره ایامی است که در کنار هم زیستیم و از نزدیک با او محشور بودم.

برای من محتشمی پور همیشه سمبل صلابت در عقیده و صداقت در رفتار بود. آرمانگرایی باورمند که در راه عقیده و ایمانش محکم و استوار بود.

روحش شاد و راهش جاودانه باد.

 

*معاون امور بین الملل موسسه تنظیم و نشر حضرت امام خمینی(س)

مشاهده خبر در جماران