طالبان و آمریکا به چه توافقی رسیده اند؟/ اگر دولت مرکزی افغانستان سقوط کند چه اتفاقی رخ می دهد؟ + جدیدترین نقشه میدانی مناطق در دست طالبان

پایگاه خبری جماران: این روزها گروه طالبان به سرعت در حال پیشروی در خاک افغانستان هستند. البته برخی منابع نیز گفته‌اند، بسیاری از نقشه‌ها درباره وسعت و حضور گسترده‌ی طالبان در افغانستان توسط رسانه‌ها با اغراق منتشر شده است و این امر نشان می دهد که امروز شاهد یک جنگ رسانه‌ای با موضوع تحولات میدانی افغانستان در حال شکل‌گیری است؛ این حرکت‌ها بیش از اینکه به نفع دولت افغانستان باشد به نفع جبهه مقابل پیش می‌رود.

رسانه‌ها به طور هدفمند موفقیت‌های طالبان را بزرگنمایی می‌کنند که دلیل آن هم وجود این تصور است که میدان در دست طالبان است. که این امر فارغ از هدف و رویکردی که از انتشار چنین گزارش‌هایی دارند تا حدودی می تواند به روحیه مردم و نیروهای امنیتی افغانستان آسیب وارد کند؛ در حالی که مردم و نیروهای افغان سعی می‌کنند در مقابل طالبان با امید و ایجاد انگیزه بقای خود را حفظ کنند.

این «جنگ روایت‌ها» کم و بیش در ایران نیز وجود دارد و تا حدی بر واقعیت‌ها سایه افکنده، در این حوزه رسانه‌های داخل کشور دقیق عمل نمی‌کنند.

جماران در زیر جدیدترین و دقیق ترین نقشه میدانی از مناطق در دست طالبان را منتشر می کند:

*مناطق قرمز: تحت تصرف طالبان

*مناطق سفید: تحت تصرف دولت مرکزی

*مناطق سبز: مناطقی که طالبان تصرف کرده بود و دولت مجددا از طالبان پس گرفته است

 در مورد همین تحولات خبرنگار جماران با با پیر محمد ملازهی کارشناس مسایل افغانستان و شبه قاره گفت و گویی را انجام داده که مشروح آن را می‌خوانید:

طالبان و آمریکا در دوحه توافق کرده‌اند تا دولتی موقت طی ۱۸ ماه تشکیل شود

تحلیل شما از اتفاقات امروز افغانستان و پیشروی طالبان چیست؟

واقعیت این است که گروه طالبان بعد از اعلام جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا مبنی بر خروج نیروهای این کشور از افغانستان، فرصت را غنیمت دانستند تا بوسیله عملیات نظامی مناطق جدیدی را در این کشور تصرف کنند، طبق آماری که توسط طالبان منتشر شده است، این گروه تا امروز حدود ۸۵ درصد خاک افغانستان را در اختیار گرفته‌ اما در واقع این مناطق تنها از نظر وسعت زیاد هستند، آنها بیشتر مناطق عشایری، روستایی و شهرهای کوچک که جمعیت کمتری دارند را تحت تصرف خود درآورده‌اند و در مقابل مناطق و شهرهای پرجمعیت در اختیار دولت است.

در بحث پیشروی و حضور طالبان در افغانستان ۳ موضوع حائز اهمیت است: اول، مرزهای غربی افغانستان با ایران؛ که به تصرف این گروه درآمده و دوم، مرزهای این کشور با آسیای مرکزی؛ که در این مورد ایران و کشورهای آسیای مرکزی به منظور ادامه تجارت میان خود و برای ورود و خروج کالا باید مسائل را با طالبان حل و فصل کنند.

سوم، پیشروی طالبان است؛ آنان به دنبال تصرف مناطق بیشتری هستند و اعلام کرده‌اند می توانیم کنترل شهر کابل را طی هفته‌های آتی در اختیار خود درآوریم، اما من فکر می کنم طالبان{با این رفتارها} فشار می‌آورد تا دولتی موقت شکل بگیرد و به این ترتیب نقش اصلی خود یعنی مشارکت جدی در قدرت را  ایفا کند.

این بخشی از آن پروژه ای است که طالبان و آمریکا در دوحه توافق کرده‌اند تا دولتی موقت طی ۱۸ ماه تشکیل و قانون اساسی جدیدی شکل بگیرد، اما از سویی دولت مرکزی نیز فکر می کند می تواند با همراهی نیروهای امنیتی مناطق تصرف شده را دوباره باز پس بگیرد، ولی در هر حال طالبان از لحاظ نظامی همانند نیروهای تروریستی انگیزه‌ی بیشتری داشته و با وجود سلاح و امکانات نسبتاً مناسبی که در اختیار دارد میتواند بهتر از نیروهای تروریستی عمل کند.

آمریکا تنها جان سربازان خود را نجات داده و افغانستان را همانطور رها کردند

قدرت امروز طالبان تا چه اندازه تحت تاثیر خروج نظامیان آمریکایی شکل گرفته است؟

باید بپذیریم خروج نظامیان آمریکا انگیزه بیشتری به طالبان داده است وضعیت استراتژیک طالبان از زمان اوباما مشخص شده بود و در زمان ترامپ مذاکرات دوحه قطر صورت گرفت ولی حقیقتا خروج نظامیان آمریکایی خلا قدرت را  به سود طالبان شکل داد و از این رو آمریکا نمی‌تواند از مسئولیتی که پذیرفته است شانه خالی کند؛ در هر حال آمریکا با خروجش تنها جان سربازان خود را نجات داد تا هزینه مالی و انسانی بیشتری ندهند و در نتیجه افغانستان را همانطور رها کردند.

کیهان به نوعی طالبان را تطهیر و گذشته طالبان را تحریف می‌کند

آنچه در افغانستان می‌گذرد تا چه اندازه در سیاست ایران تاثیرگذار است؟

با وجود سیاست راهبردی که ایران در افغانستان پیش برده است؛ نهادهای مختلفی در کار افغانستان دخالت دارند و هر یک نیز هدف خاص خود را پیگیری می کنند. در حالی که هماهنگی بین نهادهای مختلف وجود ندارد و بحث‌های کارشناسانه‌ای هم صورت نمی‌گیرد در این صورت رابطه‌ای دوگانه در بخشی از حاکمیت را شاهد هستیم.

پس از انتشار یک یادداشت در روزنامه کیهان که در حقیقت با هدف تطهیر چهره خشن طالبان انجام گرفت برخی معتقدند مدیران این روزنامه طالبان را تطهیر و گذشته آنها را تحریف کرده‌‌اند زیرا از نظر بسیاری سیاستمداران و کارشناسان کشور، طالبان از نظر ایدئولوژیکی تغییری نکرده و تنها تاکتیک‌هایشان در موضوعات سیاسی، تشکیل دولت و روابط خارجی عوض شده. اما واقعیت این است که طالبان با اتخاذ این رویکرد سعی می کنند در ظاهر این اطمینان را به کشورهای منطقه بدهند که با قدرت گرفتن این گروه در افغانستان منافع آنها به خطر نمی‌افتد اما مشخص نیست زمانی که افغانستان را به تصرف خود در بیاورند چه واکنشی در قبال کشورهای همسایه خواهند داشت.

نکته دیگر اینکه گروه‌های شیعه و به طور کل مناطقی در افغانستان که شیعه نشین هستند و به شکل سنتی ارتباط نزدیکی نیز با ایران دارند از سیاستی که ایران در مقابل طالبان در پیش گرفته ناراضی هستند. در نگاه آنها ایران نباید با طالبان به گفت و گو بنشیند، زیرا اعتمادی به این گروه نیست. گروه‌های شیعه‌ و بسیاری از اقوام دیگر افغانستان اعتقاد دارند تلاش‌ها باید برای پایان دادن به کار طالبان در این کشور باشد، سپس دولتی تشکیل شود که نماینده تمامی گروه‌های قومی و مذهبی افغان بوده و از حقوق همه آنها به طور برابر دفاع کند. بنابراین ایران باید تلاش کند هر قدرتی که با چنین سیستمی شکل میگیرد را بپذیرد.

با فروپاشی دولت مرکزی، شمالی‌ها دست به مقاومت خواهند زد

فردای افغانستان را چطور ترسیم می‌کنید آیا طالبان می‌تواند دولت مرکزی و کنترل تمامی خاک این کشور را به دست گرفته و قانون اساسی را تغییر بدهد؟

طالبان با پشتیبانی قوم پشتون که بخش بزرگی از جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند و با به کارگیری قدرت نظامی تصمیم دارد کابل را تصرف کند؛ در آن صورت دولت فعلی با فروپاشی روبرو می‌شود و پس از سقوط دولت مرکزی اقوام و گروه‌های شمالی‌ این کشور که همواره مخالف قدرت گرفتن طالبان در افغانستان بوده‌اند دست به مقاومت در برابر دولت طالبان خواهند زد. اما در صورتی که دولت مرکزی و طالبان پای میز مذاکره بنشینند و چارچوبی را برای تشکیل دولتی فراگیر با حضور طالبان تعیین کنند شاید مشکلات حل شود، اما اگر دولت مسیر تقابل نظامی با این گروه را در پیش گیرد به نظر می‌آید با وجود حمایت پاکستان و عربستان از طالبان این گروه به زودی کنترل بخش عمده‌ای از جغرافیا و جمعیت افغانستان را به دست بگیرد که این به معنای تشکیل دولت توسط طالبان است.