مناظره، مسابقه، مصاحبه

پایگاه خبری جماران: نظر کردن، در لغت، یعنی نگریستن. مناظره، یعنی نگریستن طرفینی. دو نفر که با هم گفتگو می کنند، به یکدیگر نگاه می کنند. مناظره در ایران سابقه ی دو هزار و پانصد ساله دارد. «به نوشتهٔ هرودوت در سال پانصد و سی و یک پیش از میلاد، پس از قتل بردیای دروغین، هفت تن از بزرگان ایران، برای شکل حکومتی آیندهٔ ایران به مناظره نشستند. در مناظره‌ای که میان بزرگان ایران شکل گرفت اوتان، نظامی مردمسالارانه بر پایهٔ دموکراسی را پیشنهاد کرد و دیگر انواع حکومتی را به چالش کشید. در مقابل مگابیزوس در دفاع از الیگارشی سخن گفت. اما داریوش بزرگ با دفاع از نظام سلطنتی، آن را بهترین نوع حکومت دانست. چهار مرد دیگر نیز طرف داریوش را گرفتند. در نهایت این مناظره به نفع داریوش به پایان رسید و او به شاهنشاهی رسید».(ویکی پدیا) 

در مناظره، اولا باید طرفین با هم صحبت کنند. ثانیا یک مسئله مطرح شود، که هر طرف تلاش کند برتری خود را در آن مسئله ثابت کند. اگر یک مسئله مطرح شود و چند نفر به آن پاسخ جداگانه بدهند، در عرف امروز، مصاحبه گفته می شود. مصاحبه کننده یک سؤال را از افراد متعدد می پرسد. شنونده می تواند در مورد آنها قضاوت کند. چرا که یک سؤال است و چند جواب. بنابراین امکان مقایسه و قضاوت وجود دارد. در این فرض گاهی طراح سؤال، برای کسی که پاسخ درست بدهد، جایزه ای در نظر می گیرد. در عرف امروز به این کار مسابقه گفته می شود. اما اگر سؤالات متفاوتی از افراد متفاوت پرسیده شود، مصاحبه ای است، که نه امکان مقایسه در آن وجود دارد و نه می تواند تأثیری در قضاوت افراد نسبت به پاسخ دهندگان داشته باشد.

برنامه ای که با عنوان مناظره بین کاندیداهای ریاست جمهوری در رسانه ی ملی پخش می شود، قطعا مناظره نیست، چرا که هیچ یک از هفت نامزد صحبتی با هم نمی کنند. مسابقه هم نیست، چرا که جایزه ای در کار نیست. سؤالات هم متفاوت است. البته شاید بتوان از باب مسامحه، آن را مسابقه نامید. اما در عرف امروز، این برنامه مصاحبه است. چند سؤال مختلف از هفت کاندیدا پرسیده می شود. قضاوت در مورد پاسخ دهندگان و مقایسه بین آنها هم ممکن نیست. چرا که موضوع واحد مطرح نمی شود، تا بتوان جواب ها را با هم مقایسه کرد. اما چرا رسانه ی ملی این مصاحبه را ترتیب داده و به عنوان مناظره پخش می کند؟ به نظر می رسد، در دوره های قبل، مردم احساس کردند که در مناظره، امکان مقایسه و انتخاب بین کاندیداها وجود دارد. در این مناظره ها معضلات جامعه مطرح می شود و مردم می توانند نظر کاندیداها نسبت به آنها و راه حل مورد نظرشان را با هم مقایسه کنند. بنابراین رسانه ی ملی با مطالبه ی ملی در این باره مواجه است و ناچار است برنامه ای به عنوان مناظره پخش کند. از طرفی بسیاری از مسائل و معضلات در زمینه های مختلف وجود دارد، که مایل نیست درباره ی آنها صحبت بشود. بنابراین مصاحبه هایی با کاندیداها برگزار کرده و برنامه را به گونه ای تنظیم کرده، که هر کاندیدا، فقط درباره ی سؤالات مشخص، که ارتباطی هم به سؤال دیگران ندارد، پاسخ بدهد. اجازه ی طرح مسائل دیگر را هم نمی دهد. مسائلی مانند روابط خاص با کشورهای خاص، امتیازاتی که به برخی از بیگانگان داده شده، علل صرف هزینه های کلان در کشورهای دیگر، بدون تصویب مجلس، حاکمیت دوگانه و پیامدهای سوء آن، چگونگی مدیریت همه گیری کرونا و علل تلفات بالا، چالش های مربوط به محیط زیست، بحران آب و علل آن، و بسیاری از مسائلی، که هر کاندیدا، به محض انتخاب، باید با آنها درگیر شود. خلاصه این که:

۱ - لزوم صداقت و جلب اعتماد مردم اقتضا می کند که این برنامه ها، با عنوان مصاحبه پخش شوند، نه مناظره. و صریحا اعلام شود که مناظره برگزار نمی گردد. مناظره نامیدن چنین برنامه هایی، توهین به شعور مخاطبین است.

۲ - با صرف نظر از ایراد در مسئله ی بررسی صلاحیت ها، به هر حال، هر یک از این کاندیداها، نماینده ی میلیون ها نفر از ملت ایرانند. پس از انتخاب هم باید در بین همه ی ملت، احترامی درخور داشته باشند. محدود کردن آنها به سؤالاتی که مجری طرح می کند، که معلوم نیست صلاحیت طراح در حد سؤال از نفر دوم نظام باشد، توهین به آنان و طرفدارانشان، بلکه توهین به ملت است. 

۳ - قطع کلام هر فرد عادی و قطع میکروفونی که صحبت را پخش می کند، توهینی است که یک فرد عادی هم آن را تحمل نمی کند. این کار نسبت به نمایندگان گروه های بزرگی از ملت، توهینی آشکار به ملت است.

۴ - اگر به هفت کاندیدا، که نظام آنها را برای ریاست بر بیش از هشتاد میلیون نفر صالح دانسته، برای تنظیم وقت مناظره بین خود اعتماد نشود، چگونه برای اداره ی کشور اعتماد می شود. کسانی که به خود اجازه ی چنین توهینی می دهند، به ملت بزرگ ایران توهین کرده اند.