جی پلاس/به مناسبت سالروز ولادت؛
رضا امیرخانی کیست؟/چه شد که وی به نویسندگی روی آورد؟/چرا او جوانترین خلبان ایرانی نام گرفت؟/ اولین اثر او کدام است؟
رضا امیرخانی، نویسنده و منتقد ادبی در سال ۵۲ در تهران به دنیا آمد. آثار این نویسنده جوان با استقبال خوبی از طرف مخاطبان مواجه می شود. قیدار، نفحات نفت، ارمیا و... از آثار اوست.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه و ادب این مرز و بوم و کسانی که کارنامه پر افتخار ادبی شان مایه مباهات سرزمین ایران است، در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های شاخص عرصه ادبیات را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی رضا امیرخانی، نویسنده و منتقد ادبی معاصر اختصاص دارد.
رضا امیرخانی (زاده ۱۳۵۲، تهران) نویسنده و منتقد ادبی ایرانی و به گفتهٔ خودش، از نویسندگان متعهد به انقلاب اسلامی ایران است. او مدتی رئیس هیئت مدیره انجمن قلم ایران بود.[۲] وی که خود را از نویسندگان متعهد به انقلاب و هواخواه جمهوری اسلامی می داند[۳][۴] به غیر از نگارش رمان و داستان بلند و یک مجموعه داستان کوتاه، به تألیف سفرنامه و مقالات بلند تحلیلی اجتماعی نیز پرداخته است. امیرخانی به منظور نوشتن وقایع سفر رهبر انقلاب، در سال ۱۳۸۱ به استان سیستان و بلوچستان- که با نام داستان سیستان به چاپ رسیده‌است- یکی از همراهان ایشان بود.[۵] برخی از آثار وی به زبان‌های روسی[۶] و اندونزیایی[۷] و عربی ترجمه شده است.
در همین رابطه بخوانید:
از زندگی آیت الله سید احمد شبیری زنجانی چه می دانید؟/وی کدام رسوم غلط را برانداخت؟
امیرخانی در آثار خود انتقاداتی گاه صریح و گاه ضمنی نسبت به سیاست های مسئولان دولت‌های هر دو جناح اصول‌گرا و اصلاح‌طلب و هم‌چنین دولت های دوران جنگ ایران و عراق و دولت سازندگی، ابراز داشته‌است.[۸] امیرخانی دو سفر به کشور کره شمالی داشته است و خاطرات و نظرات خود را در کتابی با نام نیم‌دانگ پیونگ یانگ منتشر کرده است. او در سفر اول با افراد مهمی از حزب خلق کره دیدار و گفتگو کرده است.
اطلاعات فردی
رضا امیرخانی
زاده ۲۷ اردیبهشت ۱۳۵۲[۱]
تهران
محل زندگی تهران
لقب جوانترین خلبان ایران در سال ۱۳۷۱
پیشه نویسنده، منتقد، دبیر
زمینه کاری رمان‌نویسی
ملیت ایرانی
تحصیلات مهندسی مکانیک
دانشگاه دانشگاه صنعتی شریف
سبک نوشتاری رمان
رویدادهای مهم سردبیری سایت لوح،
کتاب‌ها ارمیا، من او، ازبه، نشت نشا، داستان سیستان، بیوتن، قیدار، جانستان کابلستان، نفحات نفت، رهش، ناصر ارمنی، نیم دانگ پیونگ یانگ
فرزند(ان) علی و حنیف
پدر و مادر محمدعلی
زندگینامه رضا امیرخانی
رضا امیرخانی در سال ۱۳۵۲ در تهران متولد شد. پدرش محمدعلی کارخانه‌دار بود.[۹][۱۰] کودکیش را در محله بیست و پنج شهریور تهران سپری کرد. دوره ابتدایی را در دبستان بهرستگان و دوره راهنمایی و دبیرستان را در دبیرستان سمپاد علامه حلی تهران گذراند و در سال ۱۳۷۰ وارد دانشگاه صنعتی شریف شد و موفق به اخذ مدرک مهندسی مکانیک شد.[۱۱] او در سال ۱۳۷۱ زمانی که کمتر از بیست سال داشت موفق به دریافت گواهینامه خلبانی شد و جوانترین خلبان ایرانی لقب گرفته است. او در همین سال‌ها بر روی یک پروژه‌ی هواپیمایی دونفره آموزشی کار کرد و در هیات مدیره‌ی موسسه خصوصی هواپویان عضو شد. اما پروژه‌ی او در یک مزایده داخلی و دولتی رد شد و دولت با یک شرکت خارجی همکاری خود را آغاز کرد. این اتفاق رضا امیرخانی را به شدت تحت تاثیر قرار داد و او را در دام افسردگی انداخت. به این ترتیب او به فعالیت‌های فرهنگی در دبیرستان علامه حلی روی آورد.[۱][۱۲]
علاقه‌مندی ادبیش از شب های شعر انقلاب اسلامی در دبیرستان علامه حلی شروع شد و از همان اواخر دوران دبیرستان نوشتن را آغاز کرد. حاصل این قلم‌زدن‌ها اولین رمان امیرخانی به نام ارمیا بود که در سال ۱۳۷۴ منتشر شد.[۱۳]
وی در این رمان سعی داشت به نقد دوران سازندگی بپردازد. علی‌رغم آن که رمان بدون طرح قبلی بود و ضعف‌های تکنیکی داشت، ولی توانست رمان برگزیده جشنواره آثار ۲۰ سال دفاع مقدس شود.[۱۴]
دیگر اثر رضا امیرخانی در سال ۱۳۷۸ با نام من او منتشر شد. وی برای نوشتن من او نزدیک دو سال از عمرش را وقف مطالعه آثاری دربارهٔ تهران قدیم کرد این رمان از پر خواننده‌ترین رمان‌های دههٔ هشتاد ایران بود.
از سال ۱۳۸۱ سردبیری سایت لوح ارگان نویسندگان ادبیات پایداری را بر عهده داشت و در پاییز ۱۳۸۴ از این مقام استعفا داد. وی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ رئیس هیئت مدیره انجمن قلم ایران بود. سرلوحه ها گزیده ای از یادداشت‌های پراکنده سال های ۸۱–۸۴ در سایت لوح؛ نوشته شده و توسط انتشارات سپیده باوران اسفند ماه ۱۳۸۷به چاپ رسیده است.
به گواهی سایت شخصی وی، بیش از ششصد هزار نسخه از کتابهای او تا به حال به فروش رسیده است.
وی در سال ۱۳۷۹ راهی آمریکا شد و چند سالی در آنجا اقامت داشت.[۱][۱۲]
در سال ۱۳۸۷ اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رمان بیوتن را دارای اشکالات اساسی دانست و چاپ کتاب را منوط به اصلاح آن موارد کرد که با دخالت وزیر ارشاد وقت (محمدحسین صفار هرندی) و دستور مستقیم وی، مجوز کتاب بدون هیچ اصلاحیه ای در کمتر از یک هفته صادر شد.[۱۵]
امیرخانی علاوه بر همراهی علی خامنه‌ای در سفر سیستان و انتشار خاطرات آن سفر در قالب کتاب داستان سیستان در بعضی ملاقات‌های فرهنگی آیت‌الله خامنه‌ای حضور دارد.[۱۶][۱۷][۱۸]
امیرخانی در ۳۲ سالگی ازدواج کرد.[۱۹]
دیدگاه
ممیزی: همان‌طوری‌که دربارهٔ مواد غذایی انتظار داریم وزارت بهداشت به کنترل و بازرسی بپردازد، دربارهٔ محصولات فرهنگی هم باید این اتفاق بیفتد و در ضرورت عقلانی آن شکی نیست.[۲۰]
حمایت دولتی از تألیف و نشر کتاب: امیرخانی در نفحات نفت و سرلوحه ها، مخالفت خود را با حمایت دولتی و مصنوعی از ادبیات به روشنی بیان کرده است.
نظام فدرال اقتصادی: امیرخانی در کتاب نفحات نفت در تبیین فواید آنچه مرزبندی اقتصادی فدراتیو می خواند، آن را موجب یافتن منابع انرژی نوین در هر استان و بروز خلاقیت در تولید و ارتقای منزلت هر استان می داند.
فرمانده نیروی هوایی نویسندگان: امیرخانی در یادداشتی سرگشاده خود را «فرمانده نیروی هوایی نویسندگان» خواند. چون «آخر هفته ها بی‌کار شوم، می روم و با چتربال از کوه پایین می پرم. به همین جهت قطعا می توانم خود را طی حکمی به عنوان فرمانده نیروی هوایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب نمایم.»[۲۱]
جوایز
کتاب اِرمیا برگزیده جشنواره آثار ۲۰ سال دفاع مقدس و مورد تقدیر در اولین دوره جشنواره مهر و دومین جشنواره دفاع مقدس
کتاب من او که در دومین جشنواره مهر مورد تقدیر قرار گرفته و یکی از سه کتاب برگزیده منتقدان مطبوعات و سه کتاب برگزیده سال ۱۳۷۹
کتاب قیدار برگزیدهٔ بخشِ داستانِ بیست‌ویکمین دورهٔ جایزهٔ کتابِ فصل
کتاب نفحات نفت اثر شایستهٔ تقدیر دهمین دورهٔ جایزهٔ ادبی جلال آل احمد در بخش ویژه[۲۲]
کتاب رهش اثر برگزیده یازدهمین دورهٔ جایزه ادبی جلال آل احمد در بخش رمان و داستان بلند[۲۳]
امیرخانی در در سال ۱۳۹۷ برای نگارش کتاب رهش برنده جایزه سی و ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بخش ادبیات شد.[۲۴]
کتاب‌شناسی
ارمیا (رمان، سال ۱۳۷۴)، انتشارات سوره مهر از سال ۹۲ انتشارات افق
ناصر ارمنی (مجموعه داستان، سال ۱۳۷۸)، انتشارات کتاب نیستان
من او (رمان، سال ۱۳۷۸)، نشر افق
ازبه (داستان بلند، سال ۱۳۸۰)، انتشارات کتاب نیستان
داستان سیستان (سفرنامه، سال ۱۳۸۲)، انتشارات قدیانی
نشت نشا (مقاله بلند، سال ۱۳۸۴)، انتشارات قدیانی
بیوتن (رمان، سال ۱۳۸۷)، انتشارات علم
سرلوحه‌ها (مجموعه یادداشت‌های پراکنده سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴ - سال ۸۸)
نفحات نفت (سال ۱۳۸۹)، نشر افق
جانستان کابلستان (سال ۱۳۹۰)، نشر افق
قیدار (سال ۱۳۹۱)، نشر افق
رهش (رمان، زمستان ۱۳۹۶)، نشر افق
نیم‌دانگ پیونگ‌یانگ (سفرنامه، زمستان ۱۳۹۸)، نشر افق
پانویس
۱.۰، ۱.۱، ۱.۲ «وب سایت رسمی رضا امیرخانی».
۲. «انجمن قلم ایران». بایگانی شده از اصلی در ۱۶ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۰۸.
۳. «رضا امیرخانی: منتقد دولت احمدی‌نژادم، اما متعهد به انقلابم». انتخاب. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
۴. «رضا امیرخانی: آرمان‌خواهانه هواخواه اصل نظام جمهوری اسلامی هستم». فردانیوز. ۲۶ مرداد ۱۳۹۰.
۵. «گفتگو با رضا امیرخانی در مورد «داستان سیستان»». دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله سیدعلی خامنه‌ای. ۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۷.
۶. «رضا امیرخانی در مسکو از موضوع رمان جدید خود پرده برداشت». خبرگزاری مهر. ۲۳ شهریور ۱۳۹۲.
۷. «ترجمه «من او» رضا امیرخانی به زبان اندونزیایی». خبرگزاری مهر. ۶ دی ۱۳۹۳.
۸. به موارد سوم تا نُهم از بخش منابع مراجعه شود.
۹. «اهالی قلم و سیاست در مراسم ترحیم پدر رضا امیرخانی شرکت کردند/ حضور فرزند رهبر انقلاب». خبرگزاری مهر. ۷ دی ۱۳۹۲.
۱۰. «من عمیقاً یک آنارشیستم - گفت و شنودی با رضا امیرخانی». پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
۱۱. رضا امیرخانی (مهر ۱۳۸۰). «بزرگترین معلم من». مجله رشد معلم - شماره ۱۵۹.
۱۲.۰، ۱۲.۱، ۱۲.۲ «زندگینامه و دانلود کتابهای رضا امیرخانی». fidibo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۲.
۱۳. محمد ملاحسینی (۶ بهمن ۱۳۹۱). «زندگینامه: رضا امیرخانی». همشهری آنلاین.
۱۴. محمدرضا رهگذر (مهر و آبان ۱۳۸۲). «این نام را باید به خاطرها سپرد». مجله ادبیات داستانی شماره ۷۳.
۱۵. «ا دستور مستقیم وزیر ارشاد-پرش «بی وتن» امیرخانی به نمایشگاه کتاب». ۴ اردیبهشت ۱۳۸۷.
۱۶. «حاشیه نگاری دیدار هنرمندان با رهبر انقلاب». وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله سیدعلی خامنه‌ای. ۲۴ شهریور ۱۳۸۸.
۱۷. «در دیدار هنرمندان با رهبر انقلاب چه گذشت؟». خبرگزاری فارس. ۲۲ شهریور ۱۳۹۳.
۱۸. «خاطرهٔ زیبای رضا امیرخانی از آیت الله خامنه‌ای». عقیق. ۱۸ فروردین ۱۳۹۳.
۱۹. محمد مهدی شیخ صراف. «رو در رو با رضا امیرخانی در باب ازدواج و زندگی مشترک».
۲۰. «کتاب و کلیک: در میان جمع». مجله: رواق هنر و اندیشه، شماره ۲۱. فروردین ۱۳۸۷.
۲۱.«به عنوان فرماندهی محترم نیروی هوایی نویسندگان اعلام می‌کنم». ایرنا.
۲۲. فردا، پایگاه خبری تحلیلی«رضا امیرخانی سکه های جلال را نگرفت». پایگاه خبری فردا
۲۳.«خبرگزاری فارس - برگزیدگان جایزه ادبی جلال آل‌احمد/ جایزه ۱۰۰ میلیون تومانی به رضا امیرخانی رسید».
۲۴. «کتاب سال برگزیدگان خود را شناخت». ایبنا. ۱۶ بهمن ۱۳۹۷.
منابع
وبگاه رسمی
«رضا امیر خانی و سفرنامه افغانستان». دنیای اقتصاد. ۴ آذر ۱۳۸۸.
بخش‌های متعددی در آثار تحلیلی و سفرنامهٔ رضا امیرخانی، از جمله، بخش‌هایی از کتابهای زیر:
نفحات نفت، رضا امیرخانی، نشر افق، چاپ دهم، ۱۳۹۲، تهران.
نشت نشا، رضا امیرخانی، تهران: قدیانی، چاپ بیست و دوم، ۱۳۹۱.
جانستان کابلستان، رضا امیرخانی، تهران: نشر افق، چاپ هفتم، ۱۳۹۱.
داستان سیستان، رضا امیرخانی، تهران: قدیانی، چاپ بیست و چهارم، ۱۳۹۱.
سرلوحه‌ها، یادداشت‌های پراکندهٔ سال‌های ۸۴–۸۱؛ رضا امیرخانی، تهران: سپیده‌باوران، چاپ چهارم: ۱۳۹۱.
سرلوحهٔ هفتاد و یکم: دو تا به نعل و دو تا به میخ!. رضا امیرخانی. وبگاه رسمی رضا امیرخانی.
نویسنده‌ی انقلابی: رهبری باید دوره‌ای شود. انصاف‌نیوز. بازبینی در تاریخ بیست و نهم آوریل ۲۰۲۱
نویسنده انقلابی: رهبری باید دوره‌ای شود/ اعضای مجلس خبرگان به دَرد کار حکمرانی نمی خورند. مدارا. بازبینی در تاریخ بیست‌و‌نهم آوریل ۲۰۲۱
مشاهده خبر در جماران