«دیپلمات نامرئی» و «مرد در سایه» آمریکا/ رئیس جدید سازمان سیا را بیشتر بشناسیم+تصاویر

به گزارش جماران، در تحولی تقریبا غیرمنتظره، عجیب و تا حدی جالب، «جو بایدن»، «ویلیام برنز» را به عنوان گزینه خود برای هدایت سازمان سیا CIA در نظر گرفته است. 

بایدن در بیانیه ‌ای اعلام کرد: «مردم آمریکا با انتخاب من برای ریاست جدید سیا، شب ‌ها راحت خواهند خوابید.»

جو بایدن در بیانیه خود ویلیام برنز را «دیپلماتی کارکشته» خواند که «برای ده ‌ها سال» در خدمت «امنیت» آمریکا و مردمش بوده است. وی همچنین گفت که «تجربیات و دانش برنز» چیزی است که «آمریکا برای جلوگیری از تهدیدها، پیش از آنکه به خاک ما برسند، احتیاج دارد.»

در صورت تایید صلاحیت برنز ۶۴ ساله به عنوان رئیس سیا در سنای آمریکا، او اولین کسی خواهد شد که با تجربه کار در وزارت خارجه به ریاست این نهاد اطلاعاتی مشغول می ‌شود.

وی یکی از جدی‌ ترین گزینه ‌های جو بایدن برای وزارت خارجه آمریکا بود.

 

 

سایت کابینه انتقالی ریاست جمهوری آمریکا در بیانیه ‌ای دلیل انتخاب برنز را «درک عمیق از تهدید‌های» پیش روی آمریکا و همین طور «تلاش ‌های خستگی‌ ناپذیر برای محافظت از مردم آمریکا» عنوان کرده است.

ویلیام برنز در صورت تایید سنا جای «جینا هسپل» را خواهد گرفت که در ماه مارس 2018 به عنوان اولین رئیس زن سازمان سیا انتخاب شد.

او در دوره‌ زمامداری پنج رئیس جمهور - دموکرات و جمهوری ‌خواه - و 10 وزیر خارجه آمریکا در وزارت خارجه فعال بوده و از جمله به عنوان سفیر در کشورهای روسیه و اردن خدمت کرده است.

به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، ویلیام برنز یکی از دیپلمات ‌های مورد اعتماد هر دو حزب دموکرات و جمهوری ‌خواه در آمریکا بود.

زندگی حرفه ای او جای بسی تامل دارد که در بخش زیر به آن می پردازیم.

زندگینامه

«ویلیام جوزف برنز» چهارم آوریل ۱۹۵۶ در کارولینای شمالی به دنیا آمد که او را «دیپلمات نامرئی» آمریکا در کارزارهای سنگین سیاسی این کشور در جهان لقب داده ‌‌اند. وی موفق به کسب مدرک لیسانس در رشته تاریخ از دانشگاه La Salle و مدرک فوق لیسانسو دکترا در رشته روابط بین الملل از دانشگاه آکسفورد شد، جایی که وی در قالب بورسیه مارشال تحصیل کرد.

حرفه

بخش سرویس خارجی ایالات متحده

برنز در سال ۱۹۸۲ وارد سرویس خارجی شد و از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ به عنوان معاون وزیر خارجه خدمت کرد. وی از ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ به عنوان معاون وزیر در بخش امور سیاسی خدمت می کرد. وی از ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ سفیر ایالات متحده در روسیه،  از ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ دستیار وزیر خارجه در امور خاور نزدیک و از ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱ سفیر ایالات متحده در اردن بود.

 

 

وی همچنین دبیر اجرایی وزارت خارجه و دستیار ویژه «وارن کریستوفر» و «مادلین آلبرایت» وزرای خارجه آمریکا، وزیر مشاور در امور سیاسی سفارت ایالات متحده در مسکو، سرپرست و معاون اصلی ستاد برنامه ریزی سیاست گذاری وزارت خارجه و دستیار ویژه رئیس جمهور و مدیر ارشد امور خاور نزدیک و جنوب آسیا در شورای امنیت ملی آمریکا بوده است.

برنز و «جورج تنت» در تحمیل توافق آتش بس کوتاه مدت اسرائیل و فلسطین در ژوئن 2001 موثر بودند.

 

 

وی نقش مهمی در از بین بردن برنامه تسلیحات لیبی، تلاش برای برقراری روابط با روسیه در اوایل دولت اوباما و تقویت مشارکت راهبردی با هند داشت.

 

 

در ژوئیه 2002 برنز، همراه با «رایان کروکر» و«دیوید پیرس» یادداشتی را به کالین پاول وزیر امور خارجه وقت ارسال کرد و در آن خطرات تغییر رژیم در عراق را تشریح کرد.

جان کری وزیر خارجه آمریکا در دولت اوباما از برنز به عنوان «دیپلمات دیپلمات‌ ها» نام برده است.

 

«مرد در سایه» در مذاکرات هسته ای

برنز یک دیپلمات باتجربه و قدیمی آمریکایی است که وظیفه برنامه‌ ریزی و مدیریت مذاکرات آمریکا با ایران را به عهده داشت.

به ادعای نیویورک تایمز، ویلیام برنز با سابقه کاری 33 سال در وزارت خارجه ایالات متحده «مرد در سایه» و از مهره‌ های کلیدی اوباما و دموکرات ‌ها برای باز کردن راه گفت ‌و گوی مستقیم با دولت ایران بوده است. به نوشته این روزنامه، وی یکی از اصلی ‌ترین چهره‌ های مذاکرات میان تهران و واشنگتن بوده است و در سال 2013 بارها با مقامات ایرانی در کشور عمان دیدار و گفت‌ و گو کرده است؛ گفت ‌و گوهایی که پیش‌ زمینه ازسرگیری مذاکرات هسته ‌ای میان تهران و گروه 1+5 شد و برای نخستین بار دیدار وزرای خارجه دو کشور را پس از حدود سه دهه بن بست روابط دیپلماتیک در پی داشت.

هنگامی که ایران و کشورهای غربی مشغول رایزنی برای چگونگی رسیدن به توافق اولیه هسته‌ ای در ژنو بودند، رسانه‌ های غربی از تلاش‌ های فردی نام بردند که کانال اصلی ارتباط با نمایندگان دولت ایران بوده و توانسته در سلسله جلساتی بعد از پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات ریاست‌ جمهوری که از طریق میانجی‌ گری پادشاه عمان برگزار شده، گفت‌ و گوهای محرمانه و مستقیمی را با مقامات ایران برگزار کرده و زمینه گفت‌ و گوی تلفنی بی ‌سابقه روسای جمهوری دو کشور ایران و آمریکا را فراهم کند.

 

 

به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، برنز در ماه نوامبر که جان ‌کری و تیم مذاکره‌ کننده آمریکا برای ادامه مذاکرات ایران و گروه 1+5  به ژنو رفته بودند، به‌ طور جداگانه به این شهر سفر کرده بود تا مذاکرات خود با ایران را ادامه دهد.

نیویورک تایمز در ادامه گزارش خود از اقدامات برنز ادعا کرده است: «ویلیام برنز رئیس هیاتی از کارشناسان وزارت خارجه آمریکا بود که به صورت محرمانه با مقامات ایرانی در نزدیکی شهر مسقط در عمان دیدار داشت و زمینه ‌های لازم برای امضای توافق اولیه هسته ‌ای بین ایران و کشورهای غربی را فراهم آورد. در طول مذاکرات در ژنو و زمانی که جان کری به این شهر رفته بود نیز برنز به طور جداگانه در این شهر حضور داشت و تمام اقدامات و گفت‌ و گوهای پشت پرده با مقامات ایرانی را هدایت می ‌کرد. در زمان مذاکرات حساس بین ایران و آمریکا در ژنو، ویلیام برنز و «جیکوب سولیوان» یکی از دستیاران «هیلاری کلینتون»، از طریق راه‌ های مخفیانه و با واسطه ‌هایی نظر مقامات ایرانی را به جان کری و وندی شرمن در هتل منتقل می‌ کردند».

به نوشته نیویورک تایمز، این مذاکرات باعث شد ایران بخش وسیعی از فعالیت ‌های هسته‌ ای خود را به حالت فریز در بیاورد و این از نظر اوباما مهم‌ ترین اقدامی بود که ویلیام برنز توانست در آن دوره زمانی به انجام برساند.

به ادعای رسانه های غربی، برنز پیش از دولت اوباما در دولت جرج بوش نیز ماموریت هایی حول محور ایران داشته است.ظاهرا او در سال 2008 و در دوران ریاست‌ جمهوری جورج دبلیو بوش، ماموریت یافت با مقام‌ های کشورمان در سوئیس دیدار کند. البته گزارش دقیقی در این باره در دست نیست.

 

کتاب خاطرات برنز و ماجرای پیشنهادش با «سعید جلیلی»

جان کری چندی پیش گفته بود که نسخه ‌ای از کتاب ویلیام برنز به نام «The Back Channel: A Memoir of American Diplomacy and the Case for Its Renewal» یا «کانال پشت ‌پرده؛ تاریخچه دیپلماسی آمریکا و استدلالی برای احیای آن» (چاپ 2019) به دستش رسیده است. او توصیه می ‌کند که همه این کتاب را بخوانند.

کتاب «کانال برگشت» خاطرات ویلیام برنز دیپلمات پیشین و مذاکره کننده سابق هسته ‌ای است.

 

 

در بخشی از این کتاب آمده است: «اواخر دولت بوش، طرحی ارائه شده بود که بر اساس آن به ایران پیشنهاد می ‌شد تعدادی از دیپلمات ‌های آمریکایی در بخش حفاظت منافع این کشور در تهران مستقر شوند و در مقابل تعدادی از دیپلمات‌ های ایرانی نیز به واشنگتن بروند». به گفته برنز، او می‌ دانسته ایران چنین پیشنهادی را نمی ‌پذیرد، اما هدف این طرح به‌ دست ‌آوردن جایگاه اخلاقی بالاتر در مذاکرات و ایجاد اختلاف در ایران بوده است».

او در کتابش مدعی شد: «زمانی که طرح مبادله اورانیوم با سوخت 20 درصد را با جلیلی مطرح کردم، او گفت: با کلیت طرح موافق است، اما وقتی به تهران بازگشت، رقبای سیاسی احمدی ‌نژاد که قبلا هم در مذاکرات هسته‌ ای مشارکت داشتند و نمی‌ خواستند او کوچک‌ ترین اعتباری از مذاکرات به دست آورد، مانع این توافق شدند. توافق مبادله سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران قربانی رقابت ‌های سیاسی داخل ایران شد».

 

 

مذاکره‌ کننده دولت سابق آمریکا در بخش دیگری از کتاب نظرش در مورد دیگر مذاکره‌ کنندگان ایرانی از جمله «عباس عراقچی» و «مجید تخت ‌روانچی» را هم مطرح کرده و با بیان اینکه میان طرفین «احترام دیپلماتیک» و نه اعتماد حاکم بود، نوشته است که «آنها دیپلمات‌هایی حرفه‌ای بودند، نه ایدئولوگ؛ اما به همان میزان به ایران متعهد، به همان میزان به انقلاب خود مفتخر و به همان میزان مصمم بودند که می ‌توانند موضع دیپلماتیک خود را حفظ کنند.»

 

 

او «محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه ایران را هم «دیپلماتی توانمند» خوانده و تیم تحت رهبری او را «خلاق در حل مشکل» توصیف کرده است. 

علاوه بر ویلیام برنز، جان کری نیز پیشتر در کتاب خاطرات خود با عنوان «هر روز موهبت دیگری است»، به بیان شرحی از این مذاکرات پرداخته بود، اما آنچه کتاب برنز را از دیگر کتاب ها و خاطرات نوشته‌ شده درباره مذاکرات محرمانه متمایز می ‌کند، اولاً اهمیت او از منظر فردی است، چرا که ریاست هیئت مذاکره ‌کننده در اتاق مذاکرات محرمانه را او به ‌عهده داشته و گفت ‌وگوها و رویدادهای داخل اتاق را قاعدتاً بهتر و بیشتر از سایر دولتمداران آمریکایی می ‌داند. و ثانیاً برنز در کتاب خود به بیان جزئیاتی از پیشینه و روند مذاکرات پرداخته است که پیش از آن در خاطرات هیچ‌ کدام از سیاستمداران آمریکایی دیده نشده است.

پیچیدگی، ابهام و رمزآلود بودن شخصیت برنز حتی در نثر کتاب او نیز کاملاً روشن است، به‌ نحوی که یک مقایسه ساده بین نثر او و نوشتار کتاب خاطرات افرادی مانند کری به‌ وضوح نشان می‌ دهد که او تا چه ‌میزان بعضاً به‌ دنبال ابهام‌ گویی و حتی درشت‌ گویی بوده است.

 

دیدگاهش در مورد ایران

برنز در سخنانی در کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در 9 ژوئیه 2008 گفته بود: «رفتار ایران یک‌رشته چالش‌ های بسیار جدی، بیش از تمام مسائلی که ما امروزه با آن مواجه هستیم، متوجه جامعه بین ‌المللی می ‌کند».

وی دی‌ ماه سال 1392 یعنی چهار ماه بعد از شروع مذاکرات هسته ‌ای، در گفت و گو با المانیتور گفته بود: تیم ایرانی که با آنها روبرو هستیم، به ‌شدت متبحر، حرفه‌ ای و سرسخت است و در موضوع منافع ملی ایران مصمم عمل می‌ کند.

برنز از مخالفان سیاست خارجی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا است و بارها از تصمیم‌ های کابینه او از جمله خروج از توافق هسته ‌ای با ایران انتقاد کرده بود.

 

 

او در یک موضع‌ گیری در فروردین 1398 در خصوص خروج ترامپ از برجام گفته بود: «مسئولان ایران اکنون با خونسردی فکر می ‌کنند که آمریکا پس از سال‌ ها تلاش برای انزوای ایران، در نهایت با خروج از برجام خودش را منزوی کرده است. تحریم ‌های آمریکا به اقتصاد ایران لطمه زده است، اما هدف واقعی دولت آمریکا دستیابی به یک توافق هسته‌ ای بهتر با ایران نیست؛ بلکه دولت فعلی آمریکا دنبال براندازی یا انفجار ایران از داخل است. اگرچه ایران تحت فشار است، اما فکر نمی ‌کنم این استراتژی به هیچ ‌یک از دو نتیجه مدنظر آنها برسد. راه ‌حل مفیدتر، سرمایه ‌گذاری و تکیه بر توافق هسته‌ ای است. هرچند این توافق بی ‌نقص نیست، اما در دیپلماسی به‌ ندرت امر کاملی وجود دارد».

او همچنین از منتقدان ترور(شهادت)«قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بود و اعتقاد داشت این اقدام دولت ترامپ به اهدافی که خود او برای سیاستش در قبال ایران تعیین کرده بود، آسیب زده است.

 

بازنشستگی

در 11 آوریل، وزارت امور خارجه اعلام کرد که برنز در اکتبر 2014 از سمت خود به عنوان معاون وزیر خارجه کناره گیری خواهد کرد؛ پس از آن که دو بار ابتدا به درخواست «جان کری» وزیر امور خارجه و سپس به درخواست اوباما بازنشستگی خود را به تأخیر انداخت.

اوباما به همراه جان کری و تعداد دیگری از مشاوران و معاونان وزارت خارجه آمریکا از تلاش‌ها و دستاوردهای وی در سیاست خارجه ایالات متحده قدردانی کردند.

 

 

اوباما در بیانیه خود گفت که برنز «یک مشاور ماهر، دیپلمات کامل و الهام بخش برای نسل های بعدی کارمندان دولت بوده است... کشور با خدمات بیل قوی تر است».

وی در بیانیه‌ ای ضمن تشکر از تلاش‌ ها و تجربه برنز در سال‌ های گذشته گفت: «من در موضوعات حساس بی‌ شماری به او اعتماد داشتم و او در برخورد با هر یک از این موضوعات با همان دقت و تجربه عمل کرده است».

در نوامبر سال 2020، برنز به عنوان کاندیدای وزیر خارجه در دولت بایدن انتخاب شد. در 11 ژانویه 2021، رئیس جمهور منتخب جو بایدن وی را به عنوان رئیس آژانس اطلاعات مرکزی معرفی کرد. 

 

ریاست کارنگی

برنز از 4 فوریه 2015 ریاست موسسه صلح بین ‌المللی کارنگی را بر عهده دارد.

 

 

زندگی شخصی

برنز سه مدرک دکترای افتخاری هم دارد و به زبان های روسی، عربی و فرانسوی تسلط دارد.

مجله تایم چند سال پیش نام او را در فهرست 50 سیاستمدار برتر چاپ کرد.

 

 

برنز 2 دختر دارد و در سال 1985 کتابی با عنوان «کمک اقتصادی و سیاست امریکا درباره مصر در سال های 1981-1955» نوشت.

 

 

مشاهده خبر در جماران