تازه ترین مواضع اتحادیه اروپا در خصوص برجام: ایران باید از مزایای اقتصادی توافق بهره مند شود

به گزارش جماران؛ به نقل از ایرنا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به وعده «جو بایدن» رییس جمهوری منتخب آمریکا در مورد بازگشت واشنگتن به برجام، بر لزوم تحقق مزایای اقتصادی این توافق بین المللی برای ایران تاکید کرد.

جوسپ بورل در گفت‌وگو با نشریه تایم افزود: برجام فقط معاهده هسته‌ای نیست بلکه یک توافق اقتصادی نیز به‌شمار می‌رود که ایران در ازای توقف برنامه‌های اتمی‌اش، انتظاراتی را از طرف مقابل طلب دارد.

وی بر همین اساس خواستار حضور آمریکا در مذاکرات با ایران شد و ادعا کرد که برجام تنها راه جلوگیری از تبدیل شدن تهران به یک قدرت اتمی است.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا افزود: بعید می‌دانم راه حل دیگری غیر از این [توافق] وجود داشته باشد.   

بورل در عین حال عنوان کرد که احیای برجام آسان نخواهد بود، چون طرف های باقی‌مانده در این توافق همواره این نگرانی را دارند که رئیس جمهوری آینده آمریکا دوباره زیر توافق نخواهد زد.

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه و غیرقانونی کشورش را از برجام خارج کرده و تحریم‌های رفع شده به واسطه این توافق را علیه ملت ایران بازگرداند.

کشورهای اروپایی طرف برجام که تلاششان برای متقاعد کردن ترامپ برای باقی ماندن در برجام شکست خورده بود، ابتدا قانون مسدودساز اتحادیه اروپا را برای جلوگیری از خروج شرکت‌های اروپایی از ایران فعال کردند که کارآیی چندانی نداشت.

آن‌ها سپس اقدام به تأسیس سازوکاری برای انجام تبادلات مالی میان ایران و شرکت‌های اروپایی بدون نیاز به نظام مالی آمریکا ایجاد کردند که در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ با تأسیس شرکت «اینستکس» عملی شد، اما چندان با استقبال شرکت های تجاری مواجه نشده است.

تهران نیز تلاش کرد توافق هسته‌ای را به شرط عمل دیگر طرف‌های این توافق به تعهداتشان، حفظ کند اما با گذشت نزدیک به دو سال و ناتوانی طرف‌های اروپایی به تعهدات برجامی، گام‌های کاهش تعهدات خود را در بازه زمانی شصت روزه آغاز کرد.

بر این اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.

ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.

«جو بایدن» پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا وعده داده بود که در صورت شکست ترامپ به برجام باز خواهد گشت.

کارشناسان معتقدند، آمریکا مادامی که ایران به اجرای کامل تعهداتش ذیل برجام برنگردد تحریم‌ها را لغو نخواهد کرد. 

با این حال محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید: لغو تحریم ها و بازگشت ایران به تعهدات، زمان بر نیست و بایدن می تواند با سه فرمان اجرایی، تحریم ها را لغو کند.

وی در گفت وگو با روزنامه ایران تصریح کرد: آمریکا در شرایطی نیست که برای بازگشت به برجام برای ایران شرط بگذارد. آن‌ها امتیاز عضو برجام بودن را از دست داده اند و الان می خواهند این امتیاز را دوباره به دست بیاورند. این کار غیرممکنی نیست و باید تلاش کنند.

اتحادیه اروپا: اجرای کامل برجام حائز اهمیت است

سفیر اتحادیه اروپا در آژانس بین‌المللی انرژی روز چهارشنبه در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین با اشاره به اهمیت راهبردی برجام تصریح کرد که اجرای کامل این توافق حائز اهمیت است.

«استفن کلمنت» در ادامه اظهارات خود که یک نسخه آن در تارنمای سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا منتشر شد، افزود: اتحادیه اروپا پایبندی خود را به ادامه حمایت از برجام اعلام می دارد. ما مصمم هستیم که از طریق همکاری با جامعه جهانی برجام را حفظ کنیم. اهمیت راهبردی و اجرای کامل این توافق مساله‌ای حیاتی است.

وی برجام را عنصر کلیدی در معماری جهانی عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای توصیف کرد که برای امنیت منطقه، اروپا و جهان حیاتی است. به گفته نماینده اروپا، برجام ماهیت صلح آمیز بودن برنامه‌ هسته‌ای ایران را تضمین می‌کند و از این جهت اجرای کامل آن ضروری است. وی بر همین اساس از تمام کشورها خواست تا از اقداماتی که مانع اجرای تعهدات برجامی شود پرهیز کنند.

کلمنت همچنین نسبت به خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران عمیقا ابراز تاسف و تصریح کرد که لغو تحریم‌ها بخش اصلی این توافق به‌شمار می‌رود. وی بر همین اساس ادعا کرد که اتحادیه اروپا به تمام تعهداتش در برجام به نحو پیش‌بینی‌شده در این توافق، پایبند بوده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود نسبت به اقدامات ایران در خصوص کاهش تعهداتش ذیل برجام ابراز نگرانی کرد و از تهران خواست تا تمام اقداماتی را که با این توافق ناسازگار است به عقب برگرداند.

ایران دو سال پس از خروج یکجانبه امریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش آغاز کرد.

بر این اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.

ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.

نماینده اروپا در بخش دیگری از اظهاراتش به گزارش ادعایی آژانس در خصوص شناسایی ذرات هسته‌ای در مکان‌های اعلام نشده در ایران اشاره  و تصریح کرد که اتحادیه از تلاش‌های آژانس برای حل و فصل این مساله حمایت می‌کند. وی همچنین ارائه سریع، کامل و معتبر توضیحات ایران را در این خصوص خواستار شد.

آژانس پیش تر ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت های هسته ای اعلام نشده در مکان هایی در ایران خواند مطرح کرده بود.  

دو طرف، چهارشنبه ۵ شهریور ۱۳۹۹ در پایان سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران و انجام مذاکرات با مقامات ایران، توافق کردند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کنند و اعتماد متقابل را به منظور تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، که از ١۶ ژانویه ٢٠١۶ به صورت موقت توسط ایران در حال اجراست، ارتقا بخشند. 

با این حال گروسی امروز با ادعای کشف برخی ذرات اورانیوم در مکانی در ایران، خواستار رفع ابهام در این خصوص شد.  وی در جلسه شورای حکام آژانس بیان داشت: ضروری است از طریق تعامل و همکاری پایدار با ایران در ماموریت خود در زمینه راستی‌آزمایی در این کشور پیشرفت داشته باشم.

مدیرکل آژانس محل کشف این ذرات را اعلام نکرده اما دو سال بنیامین نتانیاهو نخست وزیر صهیونیستی ادعا کرده بود که ایران در محلی به نام تورقوز آباد فعالیت اعلام نشده اتمی داشته است.

ایران نیز با تاکید بر اینکه تعهد کشورها در حوزه پادمان نامحدود نیست، گفته است که قلمرو خود را بر مبنای ادعاهای دشمنان به‌روی آژانس باز نمی‌کند.

منبع: ایرنا