معاملات برخط در بازار بورس به چه معنا است؟

جی پلاس، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل  قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان نوشت؛ سیستم معاملاتی آنلاین یکی از بزرگترین تحولات در بازار بورس است، زیرا به میزان قابل توجهی انجام معاملات بورسی را برای سرمایه گذاران راحت کرده است، زیرا با راه اندازی این سامانه بازار بورس پیش از قبل گسترش یافت و سرمایه گذاران با استفاده از آن قادر هستند  به صورت مستقیم در بورس داد و ستد کنند.

معاملات برخط (معاملات آنلاین) فرآیندی است که در آن سرمایه‌گذار دارای کد معاملاتی به صورت  برخط و مستقیم  به خرید و فروش سهام از طریق سامانه معاملاتی می پردازند. در معاملات برخط بورس، سفارش‌ها پس از ثبت به واسطه سرمایه‌گذار به سیستم معاملاتی بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران برای انجام معامله ارسال خواهد شد.

معاملات آنلاین (online Trading) یا معاملات برخط، تحول بزرگی در خرید و فروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار به وجود آورده که دسترسی آسان و همگانی را برای سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به ارمغان می آورد.

معاملات آنلاین سابقه طولانی در بازار سرمایه سایر کشور‌ها دارد. با فعال شدن سامانه معاملات برخط بورس اوراق بهادار، علاوه بر افزایش نقدشوندگی، مقدمات توسعه و رونق روزافزون بازار بورس هم فراهم خواهد شد.

محدودیت‌های معاملات برخط (معاملات آنلاین) چیست؟

معاملات برخط دارای محدودیت‌هایی است که اکنون  این محدودیت‌ها طی بخشنامه‌هایی به کارگزاران اعلام شده که  عبارتند از ؛

۱. محدودیت درنوع سفارشات

سفارشات مجاز برای مشتریان معاملات برخط، از لحاظ قیمتی سفارش Limit، از لحاظ زمانی بدون محدودیت (شامل Day، Date (Open و است. (سفارش محدود یعنی در حجم و قیمت مشخص).

۲. محدودیت در زمان معاملات

الف) ساعت ورود سفارش از ۸:۳۰ لغایت ۱۲:۰۰ است.

ب) مشتریان معاملات برخط در زمان حراج نماد‌های بازگشایی شده امکان ورود سفارش را ندارند.

ج) مشتریان معاملات برخط در ۱۰ دقیقه پایانی دوره پیش گشایش (۸:۵۰ الی ۹:۰۰) امکان حذف سفارشات را نخواهند داشت.

د) مشتریان معاملات برخط در ۵ دقیقه پایانی معاملات (۱۱:۵۵الی ۱۲:۰۰) امکان ورود سفارشات Day را نخواهند داشت.

۳. محدودیت درحجم سفارش

اکنون محدودیتی برای حجم سفارش، علاوه بر محدودیت‌های عادی هسته در معاملات برخط (معاملات آنلاین) وجود ندارد. در سیستم معاملات دامنه مجاز حجم با عنوان آستانه حجم تعیین شده که برای همه یکسان می‌باشد.

۴. محدودیت در عرضه‌های خاص

۱. مشتریان معاملات برخط در زمان حراج نماد‌های بازگشایی شده امکان ورود سفارش با رعایت محدودیت‌های قیمتی سفارش را دارند.

عرضه‌های خاص که شامل عرضه اولیه و گشایش نماد است با مکانیزم حراج انجام می‌شود. مشتریان در عرضه‌های حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند.

در روز‌های عرضه اولیه اگر بورس اعلام کند که مشتریان برخط حق معامله را ندارند، باید بر روی نماد عرضه اولیه مسدود شوند.

اگر بورس سهمیه‌ای در این باره اعلام کند، بیشترین حجم خرید مشتری بر روی نماد عرضه اولیه متناسب با اعلام بورس محدود می‌شود. در عرضه اولیه امکان تغییر قیمت سفارش خرید نسبت به بهترین مظنه برای مشتریان بر خط وجود ندارد.

۲. بورس یا فرابورس باید سهمیه جدایی را برای هر مشتری معاملات برخط در تمامی عرضه‌های اولیه تعیین کنند. مشتریان معاملات برخط می‌توانند با رعایت محدودیت حجم معامله مشتری برخط به میزان سهمیه تعیین شده، در عرضه‌های اولیه شروع به خرید کنند.

همه کاربران آنلاین می‌توانند در رقابت برای خرید سهم عرضه اولیه شرکت کنند. بر این اساس قبل از شروع رقابت، سقف قابل رقابت برای هر مشتری به اطلاع مدیر معاملات آنلاین رسانده می‌شود و مدیر معاملات آنلاین این سهمیه را در نرم افزار آنلاین اعمال می کند و پس از شروع رقابت، کاربران می‌توانند تا سقف تعیین شده سفارش خرید سهم عرضه اولیه وارد سیستم کنند.

۳. مشتریان برخط حق رقابت و انجام معامله عمده را ندارند.

۵. محدودیت‌های قیمتی سفارش

الف) درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با دامنه مظنه بازار صرفاً در خصوص ورود سفارش در زمان حراج بازگشایی و عرضه اولیه به شرح زیر اعمال می شود:

امکان اینکه قیمت سفارش خرید مشتری معاملات برخط بیشتر از بهترین مظنه خرید بازار باشد وجود ندارد.

امکان اینکه قیمت سفارش فروش مشتری معاملات آنلاین کمتر از بهترین مظنه فروش بازار باشد وجود ندارد.

درصورتی که سفارش خرید یا فروشی در زمان ورود سفارش مشتری وجود نداشته باشد، محدودیت مذکور اعمال نخواهد شد.

در واقع: قیمت سفارش خرید حداکثر یک درصد بیشتر از بهترین مظنه خرید بازار

قیمت سفارش فروش حداکثر یک درصد کمتر از بهترین مظنه فروش بازار

در صورتی که سفارش خرید یا فروش در محدوده نوسان قیمت روزانه، در زمان ورود سفارش مشتری وجود نداشته باشد، محدودیت مذکور اعمال نمی‌شود.

همانگونه که در بالا گفته شد مشتریان در عرضه‌های حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند.

ب) درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با آخرین قیمت معامله:

۱. درصورتی که ارزش سفارش وارده کوچکتر یا مساوی ۱۰۰هزار تومان باشد، تفاوت قیمت سفارش خرید یا فروش با آخرین قیمت معامله حداکثر دو درصد می‌تواند باشد.

به عبارت دیگر درصورتی که حجم سفارش وارده کوچکتر یا مساوی ۱۰۰۰ سهم یا حق تقدم خرید سهم باشد، تفاوت قیمت سفارش خرید یا فروش با آخرین قیمت معامله حداکثر یک درصد می‌تواند باشد. این محدودیت بین ساعت ۰۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰ اعمال می‌شود.

۲. درصورتی‌که معامله‌ای در همان روز  انجام نشده باشد، مبنای قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی روز قبل است .